Giáo án môn Lịch sử lớp 6 - Bài 17: Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng (năm 40)

Ngày soạn: 22/12/2009.
Ngày giảng: 6B: 05/01/2010
 6A: 07/01/2010
Chương III: THỜI KÌ BẮC THUỘC VÀ ĐẤU TRANH 
ĐẤU TRANH DÀNH ĐỘC LẬP
Tiết 19
Bài 17
CUỘC KHỞI NGHĨA HAI BÀ TRƯNG
(Năm 40)
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Sau thất bại của An Dương Vương, nước ta bị phong kiến phương Bắc thống trị. Sự thống trị tàn bạo của phong kiến phương Bắc là nguyên nhân dẫn đến khởi nghĩa Hai Bà Trưng.
- Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng được nhân dân ủng hộ, dành thắng lợi nhanh chóng, đất nước dành được độc lập.
2. Kĩ năng: Tìm nguyên nhân, mục đích của sự kiện lịch sử; đọc bản đồ lịch sử.
3. Thái độ: Căm thù giặc xâm lược, biết ơn Hai Bà Trưng, tự hào về truyền thống phụ nữ Việt Nam.
II. Phương tiện:
1. Giáo viên: 
- Bản đồ khởi nghĩa Hai Bà Trưng.
- Bản đồ Nam Việt và Âu Lạc TK III TCN
2. Học sinh: SGK, vở ghi, tranh dân gian về Hai Bà Trưng.
III. Tiến trình dạy – học:
1. Ổn định lớp: 6A:	6B:
2. Kiểm tra bài cũ: Thực hiện trong giờ.
3. Bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung
- GV sử dụng bản đồ Nam Việt và Âu Lạc, giới thiệu khái quát cho HS nghe về 2 quốc gia.
- HS đọc SGK mục 1/47
? Sau thất bại của An Dương Vương, đất nước ta rơi vào tình trạng nào.
- Bước và tình trạng hơn 1000 năm Bắc thuộc.
? Để cai trị Âu Lạc, Triệu Đà đã làm gì?
1. Nước Âu Lạc từ thế kỉ II TCN đến thế kỉ I có gì đổi thay?
- Năm 179 TCN, Triệu Đà sáp nhập Âu Lạc vào Nam Việt, biến Âu Lạc thành 2 quận của Trung Quốc là Giao Chỉ và Cửu Chân.
- Sau khi đánh bại nhà Triệu, nhà Hán thay thế nhà Triệu cai trị Âu Lạc.
? Nhà Hán đã làm những gì để cai trị nước ta.
- Chia Âu Lạc thành 3 quận: Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam, gộp với 6 quận của Trung Quốc thành Châu Giao. Cắt cử quan lại cai trị các địa phương.
- Năm 111 TCN, nhà Hán thay nhà Triệu thống trin Âu Lạc. Chúng chia nước ta thành 3 quận: : Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam, gộp với 6 quận của Trung Quốc thành Châu Giao. Thủ phủ đạt ở Luy Lâu.
? Nhà Hán gộp Âu Lạc với 6 quận của Trung Quốc thành châu Giao nhằm âm mưu gì. Em có nhận xét gì về cách đặt quan lại cai trị của nhà Hán.
- Nhà Hán muốn biến nước ta thành quận, huyện của Trung Quốc.
- Đặt quan lại cai trị đến cấp quận, bộ máy cai trị rập khuôn của nhà Hán. Từ cấp huyện trở xuống, người Việt cai trị, bộ máy cai trị giữ nguyên như cũ.
- GV hướng dẫn HS vẽ sơ đồ tổ chức bộ máy châu Giao.
Châu giao
Thứ Sử
Quận
Thái uý, Đô uý
Quận
Thái uý, Đô uý
Quận
Thái uý, Đô uý
Huyện
Lạc tướng
Huyện
Lạc tướng
Huyện
Lạc tướng
? Nhân dân châu Giao bị nhà Hán bóc lột như thế nào. Nhà Hán đưa người Hán sang châu Giao nhằm mục đích gì.
- Nộp thuế, cống nạp, bắt dân ta theo phong tục của Hán => để đồng hoá dân tộc ta.
- Nhà Hán thực hiện chính sách áp bức bóc lột nặng nề.
- Năm 34, được cử sang làm Thái thú quận Giao Chỉ, hắn rất gian ác, tham lam khiến dân ta vô cùng cực khổ.
? Em biết gì về Thái thú Tô Định.
- HS đọc mục 2/48.
2. Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng bùng nổ.
? Vì sao cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng bùng nổ.
- Do chính sách áp bức bóc lột tàn bạo của nhà Hán làm nhân dân ta hết sức cực khổ, căm phẫn.
- Thi Sách bị Tô Định giết hại.
a/ Nguyên nhân: 
- Do chính sách áp bức bóc lột tàn bạo của nhà Hán.
- Thi Sách bị Tô Định giết hại.
? Nêu thân thế của Hai Bà Trưng.
? HS đọc 4 câu thơ trong SGK: Cho biết mục tiêu của cuộc khởi nghĩa?
? HS đọc phần chữ nhỏ SGK: Theo em việc khắp nơi kéo quân về Mê Linh nói lên điều gì?
- Cuộc khởi nghĩa được đông đảo nhân dân hưởng ứng.
- Tạo ra thực lực lớn để đánh bại kẻ thù.
b/ Diễn biến:
- Mùa xuân năm 40, Hai Bà Trưng dựng cờ khởi nghĩa tại Hát Môn (Hà Tây)
- Nghĩa quân làm chủ Mê Linh, nhanh chóng tiến xuống Cổ Loa và Luy Lâu
? Nêu diễn biến của cuộc khởi nghĩa.
- GV trình bày diễn biến trên bản đồ.
? Kết quả của cuộc khởi nghĩa ra sao?
- Tô Định bỏ chạy, khởi nghĩa thắng lợi hoàn toàn.
? HS đọc và giải thích câu nói của nhà sử học Lê Văn Hưu.
4. Hoạt động đánh giá: Trình bày diễn biến cuộc khởi nghĩa trên bản đồ trống?
- GV tổng kết bài, nhận xét đánh giá giờ học.
5. Hoạt động tiếp nối: Học bài, trả lời câu hỏi cuối bài; Đọc trước bài sau.
- HS khá, giỏi: Ý nghĩa lịch sử của khởi nghĩa Hai Bà Trưng?
IV. Rút kinh nghiệm: