Giáo án Sinh học 6 - Chương IV: Lá - Bài 19: Đặc điểm bên ngoài của lá

Chương : Lá
Mục tiêu:
	Kiến thức : 
- Nêu được các đặc điểm bên ngoài của lá . xác định đươcï các bộ phận bên trong của lá 
- Hiểu được sự phù hợp giữa cấu tạo và chức năng của các bộ phận bên trong của lá . 
- Hiểu được vai trò quan trọng của quá trình quang hợp và hô hấp . Phân tích được mối quan hệ giữa quang hợp và hô hấp .
- Nêu được các điều kiện bên ngoài ảnh hưởng đến sự quang hợp và hô hấp . Ý nghĩa của các quá trình này đối với cây xanh và đối với đời sống con người 
- Giải thích được phần lớn nước vào cây đi đâu ? ý nghĩa của quá trình này đối với cây xanh 
- Nêu được các biến dạng của lá và ý nghĩa của từng loại biến dạng đó .
	Kỹ năng : Phát triển kỹ năng quan sát , nhận biết , giải thích , hoạt động nhóm 
	Thái độ : GD HS yêu thích môn học , biết bảo vệ chăm sóc cây xanh , tích cực trồng cây gây rừng 
Tuần 11; Tiết 21 
Ngày dạy : 
 Bài 19 ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
 I. Mục tiêu
 11.Kiến thức : 
 _ HS Biết được các bộ phận và chức năng chính của lá 
	 Nhận biết được lá đơn lá kép , các dạng gân lá 
 _ HS hiểu được đặc điểm bên ngoài của phiến lá và cách xếp lá phù hợp với chức năng thu nhận ánh sáng
 1. 2.Kỹ năng :
 _ HS thực hiện được: ky õûnăng quan sát , nhận biết,thực hành,hoạt động nhóm .
 _ HS thực hiện thành thạo việc phân tích và nhận dạng các loại lá khác nhau. 
 1.3.Thái độ : 	
 _ Thĩi quen: Giáo dục HS yêu thích môn học , có ý thức bảo vệ cây xanh .
 _ Tính cách:
 + KÜ n¨ng t×m kiÕm vµ sư lÝ th«ng tin khi quan s¸t ®Ỉc ®iĨm bªn ngßai cđa l¸, c¸c kiĨu xÕp l¸ trªn th©n vµ cµnh.
 +- KÜ n¨ng hỵp t¸c l¾ng nghe tÝch cùc trong khi khi th¶o luËn
 + KÜ n¨ng thĨ hiƯn sù tù tin trong tr×nh bµy ý kiÕn c¸ nh©n tr­íc nhãm, tỉ, líp.
II Nội dung học tập:
 Các đặc đểm bên ngồi của lá
III. Chuẩn bị
	GV : - Tranh các kiểu xếp lá trên thân và cành 
	 - Bảng phụ có nội dung bảng trang 63 
	 - GV chuẩn bị đầy đủ cá mẫu lá như ở H19 SGK 
 HS : Đọc bài Đặc điểm bên ngoài của lá 
	 Mỗi 1 nhóm mang theo các loại mẫu vật như hình SGK
	Kẻ bảng trang 63 
IV.Tổ chức các hoạt động học tập:
	1.Ổn định tổ chức và kiểm diện.: 6A1 ; 6A5 ; 6A6.
2.Kiểm tra miệng. (5 ’)
GV sửa bài kiểm tra . Công bố điểm 
3.Tiến trình bài học: (35’)
	GV giới thiệu bài mới : Lá là một cơ quan sinh dưỡng của cây . Vậy lá có những đặc điểm gì ? 
 GV yêu cầu HS quan sát hình 19 , cho biết tên các bộ phận của lá và chức năng quan trọng nhất của lá là gì ? 
	HS : Quan sát hình . trả lời câu hỏi . Cần nêu được : Lá gồm có : cuống lá , phiến lá , gân lá .Chức năng chính của lá là : có khả năng chế tạo chất hữu cơ .
	GV : Lá có nhận được ánh sáng mới thực hiện được chức năng này . Vậy những đặc điểm nào giúp lá nhận được nhiều ánh sáng ? Chúng ta cùng tìm hiểu bài 19 : Đặc điểm bên ngoài của lá 
 Hoạt động của GV và HSø 
Nội dung bài học
Hoạt động 1 : (20’) Tìm hiểu đặc điểm bên ngoài của lá 
MT: Nhận thấy được đặc điểm của phiến lá phù hợp với sự thu nh ận ánh sáng . Xác định được lá đơn – lá kép – Phân biệt được 3 loại gân lá .
Phương pháp quan sát , đàm thoại , thực hành
GV: yêu cầu HS quan sát tranh ( Mẫu vật ) điền thông tin vào bảng phụ 
HS : Quan sát tranh hình 19 ( mẫu vật ) tìm thông tin điền vào bảng phụ. HS lên bảng điền , các HS còn lại nhận xét bổ sung .
 * Cần nêu được :
Tên lá 
Hình dạng 
Kích thước 
Màu sắc của lá 
S mặt lá so với cuống 
Lá sen 
Lá lúa 
Lá lốt 
Lá trúc đào 
Lá rau má 
Bản dẹt
Bản dẹt
Bản dẹt
Bản dẹt
Bản dẹt
To 
Nhỏ 
Nhỏ
Nhỏ 
Nhỏ 
Xanh 
Xanh 
Xanh
Xanh
Xanh
Lớn 
Lớn 
Lớn 
Lớn 
Lớn
GV: Yêu cầu HS nhận xét điểm giống nhau của phần phiến lá ?
HS: Cần nêu được : 
Giống : Diện tích của phiến lá lớn hơn cuống lá , có màu xanh lục , dạng bản dẹt.
GV: Những đặc điểm đó có tác dụng gì đối với việc thu nhận ánh sáng ?
HS: Giúp lá thu nhận được nhiều ánh sáng hơn để chế tạo chất hữu cơ 
GV: giới thiệu hình 19.3 .Yêu cầu HS quan sát và trả lời câu hỏi : Lá có mấy kiểu gân chính ?
HS: Có 3 kiểu gân chính : Gân hình mạng , gân song song , gân hình cung .
GV: Yêu cầu HS quan sát các loại lá mang theo để phân loại chúng và đọc to tên từng lá 
HS: Cần nêu đúng :
 - Gân hình mạng: lá xương sông , lá sen .. 
 - Gân song song : lá địa lan , lá dừa 
 - Gân hình cung : lá bèo nhật bản 
GV: Yêu cầu HS tiếp tục quan sát hìng 19.4 và mẫu vật hãy cho biết
 - Lá mồng tơi : mỗi cuống lá mang mấy phiến lá và vị trí cuống lá so với chồi nách ?
 - Lá hoa hồng : mỗi cuống lá có bao nhiêu lá và vị trí cuống lá so với chồi nách. ?
HS: - lá mồng tơi : mỗi cuống lá mang 1 phiến lá và vị trí cuống lá nắm dưới chồi nách .
 - lá hoa hồng : mỗi cuống lá mang nhiều lá và vị trí cuống lá chính nằm dưới chối nách 
GV: Lá mồng tơi : lá đơn
 Lá hoa hồng : lá kép 
 @ Hãy chọn một số lá đơn , lá kép trong các loại lá mang theo 
HS: thực hiện và phát biểu . Các HS khác nhận xét bổ sung 
GV : ngoài ra khi phân biệt lá đơn , lá kép cón dựa vào đặc điểm lá rụng :
- Lá đơn khi rụng cả cuống và phiến lá rụng cùng một lúc.
- Lá kép khi rụng lá chét rụng trước cuống chính rụng sau .
Hoạt động 2 (13’) Tìm hiểu các kiểu xếp lá trên thân và cành 
MT: Xác định được 3 kiếu xếp lá trên thân và cành giúp lá nhận được nhiều ánh sáng 
Phương pháp đàm thoại , quan sát , thực hành , hoạt động nhóm 
GV: treo tranh và giới thiệu các kiểu xếp lá trên thân và cành . yêu cầu HS quan sát thảo luận nhóm trả lời câu hỏi :
- Điền thông tin vào bảng phụ 
- Cầm một cành cây quan sát từ trên xuống , từ các phía khác nhau vào cành , có nhận xét gì về cách bố trí của lá ở mấu thân trên so với các lá ở mấu thân dưới ?
- Có mấy kiểu xếp lá trên thân và cành ? Là những kiểu nào ?
- Cách bố trí của lá ở các mấu thân có lợi gì cho việc nhận ánh sáng của các lá ở trên cây ?
 Thời gian thảo luận nhóm là 3’ 
HS: Thảo luận nhóm theo hướng dẫn của GV trả lới các câu hỏi. 
GV: Yêu cầu đại diện nhóm phát biểu ,các nhóm còn lại tham gia nhận xét bổ sung 
HS: Phát biểu cần nêu được : 
Tên cây
Kiểu xếp lá trên cây
Có mấy lá mọc từ mấu thân 
Kiểu xếp lá 
Lá cây dâu 
Lá cây dừa cạn 
Lá cây dây huỳnh 
1
2
4
Mọc cách 
Mọc đối 
Mọc vòng
 - Cách bố trí của lá ở mấu thân trên so với các lá ở mấu thân dưới so le với nhau 
 - Có 3 kiểu xếp lá trên thân và cành : Mọc cách , Mọc đối , Mọc vòng 
 - Cách bố trí của lá ở các mấu thân so le với nhau giúp lá nhận được nhiều ánh sáng , cây quang hợp mạnh tạo ra nhiều chất hữu cơ --> cây phát triển tốt 
GVLHTT : Yêu cầu HS cho thêm ví dụ từ quan sát thực tế các cây xung quanh nhà.
HS: Phát biểu các HS khác nhận xét 
GVGDMT : GD HS bảo vệ cây xanh . tích cực trồng cây gây rừng . Vì 1 số loai cây trong thiên nhiên và cây trồng trong nơng nghiệp qua các dang lá đã gĩp phần cho nghiên cứu khoa học.
Lá gồm : phiến lá và cuống lá trên phiến lá có nhiều gân lá
1. Đặc điểm bên ngoài của lá 
 a. Phiến lá : 
 * Lá có màu lục , dạng bản dẹt là phần rộng nhất của lá , giúp lá nhận được nhiều ánh sáng 
 b. Gân lá : Có 3 kiểu :
- Gân hình mạng: lá dâu 
- Gân song song : lá rẻ quạt 
- Gân hình cung : lá bèo nhật bản, lá địa liền.
 c. Lá đơn và lá kép :
Lá đơn: Lá mồng tơi 
Lá kép : lá hoa hồng .
2. Các kiểu xếp lá trên thân và cành 
* Lá xếp trên thân cây có 3 kiểu : _ Mọc cách : lá cây dâu 
 _Mọc đối : lá cây dứa cạn 
 _Mọc vòng : lá cây dây huỳnh
 * Lá xếp ở các mấu thân so le với nhau giúp lá nhận được nhiều ánh sáng
4. Tổng kết: (4’)
	Câu 1 : trong các nhóm sau đây nhóm nào toàn là lá đơn ?
	a. Lá cây dâu , lá mồng tơi , lá cây dừa cạn 
	b . Lá cây mai , lá cây ổi , lá cây hoa hồng 
	c . Lá cây xà cừ , lá cây me , lá cây điệp 
	Chọn câu trả lời đúng . ( Câu c ) 
	Câu 2 : Lá có đặc điểm bên ngoài và cách sắp xếp lá trên cây như thế nào giúp nó nhận được nhiều ánh sáng ?
@ Lá có đặc điểm bên ngoài : Phiến lá có dạng bản dẹt là phần rộng nhất của lá và cách sắp xếp lá trên cây so le với nhau giúp nó nhận được nhiều ánh sáng 	
5 .Hướng dẫn học tậpø: 3’
 * Đối với bài học ở tiết này : -Học bài , trả lời câu hỏi 1,2 SGK . Làm bài tập /64 . Đọc mục “em có biết” tìm hiểu về cây nong tằm và cây bòng bong 
 * Đối với bài học ở tiết tiếp theo -Chuẩu bị bài mới : 
 	 + Đọc bài : Cấu tạo trong của phiến lá 
 	 + Quan sát hình và chú ý các câu hỏi thảo luận 
 + Ôn lại chức năng của mạch rây và mạch gỗ 
V. PHỤ LỤC: SÁCH GIÁO KHOA, SÁCH GIAO VIÊN	
***********