Giáo án Tin học 12 - Bài 10 - Cơ sở dữ liệu quan hệ (mục 2a, b)

Tuần 2 	Ngày soạn: 22/12/2017
Tiết 40	Ngày dạy: 08 - 15/01/2018
CHỦ ĐỀ 4. HỆ CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ 
§ 10. CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ (Mục 2a, b)
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức
Biết khái niệm CSDL quan hệ, hệ quản trị CSDL quan hệ.
Biết các thuật ngữ.
Biết các đặc trưng của một quan hệ trong hệ CSDL quan hệ.	
2. Về kĩ năng
3. Về thái độ
Có thái độ nghiêm túc trong học tập.
Học sinh ngày càng say mê với cơ sở dữ liệu quan hệ, đặc biệt là sau khi đã biết tất cả các thao tác về cơ sở dữ liệu. 
4. Năng lực hướng tới
Nhận biết được các thuật ngữ đối với CSDL quan hệ cụ thể.
II. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ: Có
3. Tiến trình bài học
3.1. Hoạt động khởi động (kiểm tra bài cũ).
 (1) Mục tiêu: Giúp học sinh nhớ được mô hình dữ liệu, các loại mô hình dữ liệu, các đặc trưng của mô hình dữ liệu quan hệ đồng thời tạo động cơ để HS có nhu cầu tìm hiểu về CSDL quan hệ.
(2) Phương pháp/kĩ thuật dạy học: Vấn đáp.
(3) Hình thức tổ chức hoạt động: Làm việc cá nhân.
(4) Phương tiện dạy học: SGK, Projector, máy tính.
(5) Kết quả: Học sinh trả lời được các câu hỏi của giáo viên.
Nội dung hoạt động
Giáo viên
Học sinh
Nội dung
(?) Mô hình dữ liệu là gì? Kể tên các loại mô hình dữ liệu mà em biết? Cho biết chủ đề và tựa bài 10?
- Nhận xét, cho điểm HS.
(?) Cho biết các đặc trưng của mô hình dữ liệu quan hệ? Cho biết các đề mục chính bài 10 (mục 1, 2)?
- Nhận xét, cho điểm HS.
- Tóm tắt nội dung mục 1 và dẫn dắt vào mục 2a, b.
- Học sinh trả lời câu hỏi.
- Lắng nghe.
- Học sinh trả lời câu hỏi.
- Lắng nghe.
- Lắng nghe, ghi nhớ.
- Mô hình dữ liệu.
- Các loại mô hình dữ liệu.
- Các đặc trưng của mô hình dữ liệu quan hệ.
3.2. Hình thành kiến thức
3.2.1. Cơ sở dữ liệu quan hệ (Mục a. Khái niệm)
(1) Mục tiêu: Giúp học sinh biết được về khái niệm CSDL quan hệ, hệ quản trị CSDL quan hệ, các thuật ngữ, các đặc trưng của một quan hệ trong hệ CSDL quan hệ.
(2) Phương pháp/kĩ thuật dạy học: Đàm thoại, phát hiện.
(3) Hình thức tổ chức hoạt động: Làm việc cá nhân.
(4) Phương tiện dạy học: SGK, Projector, máy tính.
(5) Kết quả: Học sinh biết được về khái niệm CSDL quan hệ, hệ quản trị CSDL quan hệ, các thuật ngữ, các đặc trưng của một quan hệ trong hệ CSDL quan hệ.
Nội dung hoạt động
Giáo viên
Học sinh
Nội dung
(?) Chiếu 1 số CSDL đã học ở HKI và yêu cầu HS nhắc lại khái niệm CSDL?
- Nhận xét và yêu cầu HS cho biết khái niệm CSDL quan hệ?
- Nhận xét, chốt nội dung.
(?) Nhắc lại khái niệm hệ QTCSDL?
- Nhận xét và yêu cầu HS cho biết tên hệ QTCSDL đã học ở HKI?
- Nhận xét, minh họa thêm 1 số hệ QTCSDL khác và yêu cầu HS cho biết khái niệm CSDL quan hệ?
- Nhận xét, chốt nội dung.
(?) Thuật ngữ gì dùng để chỉ bảng?
- Nhận xét, chốt nội dung.
(?) Thuật ngữ gì dùng để chỉ cột và hàng?
- Nhận xét, chốt nội dung.
(?) Thuật ngữ gì dùng để chỉ kiểu dữ liệu?
- Nhận xét, chốt nội dung.
- Giới thiệu các đặc trưng của một quan hệ trong hệ CSDL quan hệ.
- Giải thích và minh họa đặc trưng đầu tiên.
(?) Tại sao các bộ là phân biệt?
- Gọi HS khác nhận xét, bổ sung.
- Nhận xét, minh họa và chốt nội dung.
- Giải thích và minh họa đặc trưng thứ 3.
(?) Cho ví dụ về thuộc tính đa trị và phức hợp.
- Giải thích và minh họa đặc trưng thứ 4.
- Tóm tắt nội dung phần 2a.
- Quan sát và nhắc lại khái niệm CSDL. 
- Lắng nghe. Tham khảo SGK và trả lời: 
CSDL được xây dựng dựa trên mô hình dữ liệu quan hệ gọi là CSDL quan hệ.
- Lắng nghe, ghi bài.
- Nhắc lại khái niệm hệ QTCSDL 
- Lắng nghe và trả lời: Access.
- Lắng nghe. Tham khảo SGK và trả lời: 
Hệ QTCSDL quan hệ dùng để tạo lập, cập nhật và khai thác CSDL quan hệ.
- Lắng nghe, ghi bài.
- Quan hệ
- Lắng nghe, ghi bài.
- Thuộc tính và bộ.
- Lắng nghe, ghi bài.
- Miền.
- Lắng nghe, ghi bài.
- Lắng nghe.
- Lắng nghe, quan sát và ghi bài.
- Tại vì trong quan hệ luôn có khóa.
- Nhận xét.
- Lắng nghe, quan sát và ghi bài.
- Lắng nghe, quan sát và ghi bài.
- Tham khảo SGK và cho ví dụ tương tự.
- Lắng nghe, quan sát và ghi bài.
- Lắng nghe và ghi nhớ.
2. Cơ sở dữ liệu quan hệ
a) Khái niệm
- CSDL quan hệ được xây dựng dựa trên mô hình dữ liệu quan hệ 
- Hệ QTCSDL quan hệ dùng để tạo lập, cập nhật và khai thác CSDL quan hệ.
- Các thuật ngữ:
+ Quan hệ dùng để chỉ bảng;
+ Thuộc tính dùng để chỉ cột;
+ Bộ dùng để chỉ hàng;
+ Miền dùng để chỉ kiểu dữ liệu.
- Các đặc trưng của một quan hệ trong hệ CSDL quan hệ:
+ Mỗi quan hệ có một tên để phân biệt với tên của các quan hệ khác.
+ Các bộ là phân biệt và thứ tự của các bộ không quan trọng.
+ Mỗi thuộc tính có một tên phân biệt, thứ tự thuộc tính không quan trọng.
+ Quan hệ không có thuộc tính đa trị hay phức hợp.
3.3. Hoạt động luyện tập, vận dụng
(1) Mục tiêu: Giúp học sinh nhận biết được về CSDL quan hệ, hệ quản trị CSDL quan hệ, các thuật ngữ, các đặc trưng của một quan hệ trong hệ CSDL quan hệ.
(2) Phương pháp/kĩ thuật: Đàm thoại, phát hiện.
(3) Hình thức tổ chức hoạt động: Làm việc cá nhân, thảo luận nhóm.
(4) Phương tiện dạy học: SGK, Projector, máy tính.
(5) Kết quả: Học sinh biết vận dụng các kiến thức đã học để trả lời các câu hỏi mà giáo viên đặt ra. 
Nội dung hoạt động
3.3.1. Hoạt động luyện tập
- Nắm khái niệm về CSDL quan hệ, hệ quản trị CSDL quan hệ.
- Nắm các thuật ngữ.
- Nắm các đặc trưng của một quan hệ trong hệ CSDL quan hệ.
3.3.2. Hoạt động vận dụng: 2. Cơ sở dữ liệu quan hệ (Mục b. Ví dụ)
Giáo viên
Học sinh
Nội dung
- Chiếu CSDL quan hệ QL_MUONSACH (Hình 71 (SGK trang 83)).
(?) CSDL quan hệ trên có bao nhiêu quan hệ? Kể tên?
- Nhận xét. (?) Mỗi quan hệ có bao nhiêu thuộc tính? Kể tên? Đề xuất miền cho các thuộc tính?
- Gọi đại diện các nhóm nhận xét.
- Nhận xét bài làm các nhóm và cho điểm.
(?) Mỗi quan hệ có bao nhiêu bộ?
- Nhận xét và đưa ra những lưu ý về CSDL quan hệ trên.
- Quan sát.
- Có 3 quan hệ: NGƯỜI MƯỢN, SÁCH, MƯỢN SÁCH.
- Lắng nghe.Thảo luận nhóm, trả lời vào bảng phụ và treo kết quả lên bảng.
- Đại diện nhóm nhận xét.
- Lắng nghe.
- Quan sát và trả lời.
- Lắng nghe và ghi nhớ.
b) Ví dụ
3.4. Hoạt động tìm tòi, mở rộng
(1) Mục tiêu: Giúp học sinh có nhu cầu mở rộng thêm kiến thức của mình.
(2) Phương pháp/kĩ thuật: Làm việc cá nhân, thảo luận nhóm.
(3) Hình thức tổ chức hoạt động: Ngoài lớp học.
(4) Phương tiện: SGK, máy tính.
(5) Kết quả: Học sinh biết mở rộng các kiến thức của mình thông qua một dự án thực tế.
Nội dung hoạt động
HS về nhà học bài, xem lại ví dụ, tìm thêm 1 số ví dụ về CSDL quan hệ và xem trước nội dung mục 2c.