Giáo khoa Hóa vô cơ - Điện phân

ó tính oxi hóa mạnh hơn nước nên các ion 
dương này bị khử trước nước. 
K Ca Na Mg Al Mn Zn Cr Fe Ni Sn Pb H Cu Ag Hg Pt Au 
 Mn+ + ne- M 
 Ion kim loại (Kim loại đứng sau Al) 
Thí dụ: Ion Cu2+ về catot bình điện phân khi điện phân dung dịch có chứa ion Cu2+ thì 
ion này bị khử ở catot: 
 Cu2+ + 2e- Cu 
Còn khi điện phân dung dịch chứa ion kim loại từ nhôm trở về trước (ion kim loại Al3+, 
Mg2+, ion kim loại kiềm thổ, ion kim loại kiềm) thì các ion kim loại này không bị khử ở 
catot mà là H2O của dung dịch bị khử tạo H2 bay ra và phóng thích ion OH- trong 
dung dịch (ion OH- kết hợp ion kim loại tạo hiđroxit kim loại tương ứng). Có thể hiểu là 
các kim loại từ Al trở về trước có tính khử mạnh rất mạnh, nên các ion kim loại này có 
tính oxi hóa rất yếu, yếu hơn H2O. Do đó H2O bị khử trước ở catot. Và một khi nước bị 
khử ở catot thì đây cũng là giai đoạn chót ở catot, vì khi hết nước thì cũng không còn 
dung dịch nữa, nên sự điện phân sẽ ngừng. Các ion kim loại từ Al trở về trước chỉ bị khử 
tạo kim loại tương ứng khi điện phân nóng chảy chất điện có chứa các ion này. 
 2H2O + 2e- H2 + 2OH- 
III.2. Ở Anot 
Giaùo khoa hoùa voâ cô Bieân soaïn: Voõ Hoàng Thaùi 
  Võ Hồng Thái 
152
Quá trình oxi hóa ở anot phụ thuộc vào bản chất của chất làm điện cực anot và bản chất 
của anion đi về phía anot. 
- Nếu anot tan (không trơ, không bền): Anot được làm bằng các kim loại thông 
thường (trừ Pt) (như Ag, Cu, Fe, Ni, Zn, Al...) thì kim loại dùng làm anot oxi hóa 
(bị hòa tan) còn các anion đi về anot không bị oxi hóa. Có thể hiểu một cách gần 
đúng là kim loại được dùng làm kim loại có tính khử mạnh hơn các chất khử khác 
đi về anot trong dung dịch, nên kim loại được dùng làm điện cực anot bị oxi hóa 
trước. Và một khi điện cực anot bị oxi hóa (bị ăn mòn) thì đây cũng là giai đoạn 
cuối ở anot. Bởi vì khi hết điện cực anot, thì sẽ có sự cách điện và sự điện phân sẽ 
dừng. 
 Thí dụ: Anot được làm bằng kim loại đồng (Cu) 
 Cu(anot) + 2e- Cu2+ 
- Nếu anot không tan (trơ, bền): anot được làm bằng bạch kim (Platin, Pt) hay than 
chì (Cacbon graphit). 
+ Nếu anion đi về anot là các anion không chứa O như Cl-, Br-, I-, S2-... thì các 
anion này bị oxi hóa ở anot. 
 Thí dụ: Anion Cl- đi về anot trơ, thì ion Cl- bị oxi hóa ở anot 
 2Cl- - 2e- Cl2 
+ Nếu anion đi về anot là anion có chứa O như NO3-, SO42-, PO43-, CO32-... thì 
các anion này không bị oxi hóa ở anot mà là H2O của dung dịch bị oxi hóa tạo 
 O2 thoát ra, đồng thời phóng thích ion H+ ra dung dịch (ion H+ kết hợp với 
anion tạo thành axit tương ứng). Và một khi nước đã bị oxi hóa ở anot thì đây 
cũng là giai đoạn chót ở anot. Vì khi hết nước mới đến các chất khử khác bị oxi 
hóa, lúc này không còn là dung dịch nữa, nên sự điện phân dừng. 
Thí dụ: anion NO3- đi về anot trơ trong dung dịch, thì anion này không bị oxi 
hóa mà là nước của dung dịch bị oxi hóa. 
 H2O - 2e- 
2
1 O2 + 2H+ 
 (H+ + NO3- HNO3) 
Lưu ý 
L.1 Khi đầu bài cho điện phân mà không cho biết dùng điện cực gì thì hiểu là điện cực 
không tan (trơ, bền). 
Giaùo khoa hoùa voâ cô Bieân soaïn: Voõ Hoàng Thaùi 
  Võ Hồng Thái 
153
L.2 Các ion OH- (hiđroxit), RCOO- (cacboxilat) tuy là các anion có chứa O, nhưng 
chúng vẫn bị oxi hóa ở anot khi điện phân dung dịch chứa các anion này với điện 
cực trơ. 
 -2 0 
 2OH- - 2e- 
2
1 O2 + H2O 
 (Chất khử) (Chất oxi hóa) 
 +3 +4 
 2RCOO- - 2e- R-R + 2CO2 
 Ion cacboxilat Hiđrocacbon Khí cacbonic 
 (Chất khử) (Chất oxi hóa) 
Thí dụ: Khi điện phân dung dịch chứa ion axetat (CH3COO-) dùng điện cực trơ, thì ion 
axetat bị oxi hóa ở anot. 
 2CH3COO- - 2e- CH3-CH3 + 2CO2 
 Ion axetat Etan Khí cacbonic 
L.3. Thứ tự các chất bị oxi hóa ở anot trơ: S2- > I- > Br- > Cl- > RCOO- > OH- > H2O 
L.4. Nếu bình điện phân không có vách ngăn xốp giữa catot với anot thì có thể xảy ra 
phản ứng phụ giữa các chất vừa tạo ra ở hai bên điện cực catot, anot. 
 Thí dụ: Điện phân dung dịch NaCl bằng điện cực trơ mà không có vách ngăn, thì Cl2 tạo 
ở anot sẽ tác dụng với dung dịch NaOH ở catot để tạo nước Javel. 
 Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2O 
 Clo Xút Natri clorua Natri hipoclorit Nước 
 Nước Javel 
III.3. Các thí dụ 
Thí dụ 1: Điện phân dung dịch NaCl, dùng điện cực trơ. 
dd NaCl 
(Na+, Cl-, H2O) 
Catot (-) Anot (+) (trơ) 
2H2O + 2e- H2 + 2OH- 2Cl- - 2e- Cl2 (1) 
 2OH- - 2e- 
2
1 O2 + H2O (2) 
 2NaCl 2Na+ + 2Cl- 
 + 2H2O + 2e- H2 + 2OH- 
 2Cl- - 2e- Cl2 
 2NaCl + 2H2O đp H2 + 2NaOH + Cl2 (I) 
Giaùo khoa hoùa voâ cô Bieân soaïn: Voõ Hoàng Thaùi 
  Võ Hồng Thái 
154
 Natri clorua Nước Hiđro Xút Clo 
 (Catot) (Anot) 
Nếu không có màng ngăn xốp giữa catot với anot thì có phản ứng phụ: 
 2NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O 
 Nước Javel 
Nếu bình điện phân có vách ngăn, sau khi điện phân hết NaCl, thu được dung dịch gồm: 
NaOH, H2O. Nếu tiếp tục điện phân, tức điện phân dung dịch NaOH. 
 2NaOH 2Na+ + 2OH- 
 + 2H2O + 2e- H2 + 2OH- 
 2OH- - 2e- 
2
1 O2 + H2O 
 H2O đp H2 
2
1 O2 (II) 
 Nước Hiđro Oxi 
Như vậy khi điện phân dung dịch muối ăn, điện cực trơ, có vách ngăn xốp giữa catot với 
anot, thì ở giai đoạn đầu, NaCl bị điện phân trước, thu được khí hiđro ở catot, khí clo ở 
anot, dung dịch xút bên ngăn catot. Sau khi hết muối ăn, đến điện phân dung dịch xút, 
thực chất là nước của dung dịch bị điện phân, tạo khí hiđro ở catot, khí oxi ở anot, thể 
tích H2 gấp đôi thể tích khí O2. Còn NaOH còn nguyên trong dung dịch, có lượng không 
đổi, nhưng nồng độ ngày càng tăng dần (là do dung môi nước ngày càng mất đi). 
Thí dụ 2: Điện phân dung dịch CuSO4, điện cực không tan. 
 dd CuSO4 
(Cu2+, SO42-, H2O) 
Catot (-) Anot (+) (Trơ) 
Cu2+ + 2e- Cu (1) H2O - 2e- 
2
1 O2 + 2H+ 
2H+ + 2e- H2 (2) 
 CuSO4 Cu2+ + SO42- 
 + Cu2+ + 2e- Cu 
 H2O - 2e- 
2
1 O2 + 2H+ 
 CuSO4 + H2O đp Cu + 2
1 O2 + H2SO4 (I) 
 Đồng (II) sunfat Đồng Oxi Axit sunfuric 
 (Catot) (Anot) 
Giaùo khoa hoùa voâ cô Bieân soaïn: Voõ Hoàng Thaùi 
  Võ Hồng Thái 
155
Sau khi điện phân hết CuSO4, thu được dung dịch gồm: H2SO4 , H2O. Nếu tiếp tục điện 
phân, tức điện phân dung dịch H2SO4. 
 H2SO4 2H+ + SO42- 
 + 2H+ + 2e- H2 
 H2O - 2e- 
2
1 O2 + 2H+ 
 H2O đp H2 + 
2
1 O2 (II) 
 Nước Hiđro Oxi 
 (Catot) (Anot) 
Khi điện phân dung dịch đồng (II) sunfat, điện cực trơ, thu được đồng kim loại ở catot, 
khí oxi ở anot, dung dịch H2SO4 bên ngăn anot. Sau khi điện phân hết CuSO4, thu được 
dung dịch gồm H2SO4 và H2O. Nếu tiếp tục điện phân, tức điện phân dung dịch H2SO4, 
thực chất là H2O của dung dịch bị điện phân, thu được khí hiđro (H2) ở catot, khí oxi (O2) 
ở anot, thể tích khí hiđro gấp đôi thể tích khí oxi. Còn H2SO4 luôn luôn nằm trong dung 
dịch, có lượng không đổi, nhưng nồng độ càng lúc càng cao (là do dung môi nước càng 
lúc càng mất đi). Tuy nhiên nếu không có hiện diện H2SO4 hay NaOH, nghĩa là chỉ có 
nước nguyên chất thì nước không tham gia điện phân. Bởi vì nồng độ ion H+, ion OH- 
của nước quá nhỏ nên không đủ để dẫn điện nên sự điện phân không xảy ra. 
Thí dụ 3: Điện phân dung dịch AgNO3, điện cực bằng bạc (Ag). 
dd AgNO3 
(Ag+, NO3-, H2O) 
Catot (-) Anot (+) (Ag) 
Ag+ + e- Ag(bám vào catot) Ag(anot) - e- Ag+ 
 AgNO3 Ag+ + NO3- 
 + Ag+ + e- Ag (bám vào catot) 
 Ag (anot) - e- Ag+ 
 Ag (anot) đp Ag (bám vào catot) 
Như vậy khi điện phân dung dịch bạc nitrat, điện cực anot bằng bạc, thực chất là anot 
bằng bạc bị oxi hóa (bị ăn mòn). Lượng bạc bị hòa tan ở anot được đem cho bám vào 
catot. Còn AgNO3 trong dung dịch không đổi. Người ta thường áp dụng hiện tượng này 
để mạ kim loại, cũng như để tinh chế kim loại. Trong các phương pháp tinh chế kim loại 
thì phương pháp điện phân là phương pháp tạo kim loại tinh khiết nhất. 
Thí dụ 4: Điện phân dung dịch hỗn hợp muối ZnCl2 và CuCl2. Dùng điện cực trơ. 
Giaùo khoa hoùa voâ cô Bieân soaïn: Voõ Hoàng Thaùi 
  Võ Hồng Thái 
156
dd hh: ZnCl2 - CuCl2 
(Zn2+, Cu2+, Cl-, H2O) 
Catot (-) Anot (+) (Trơ) 
Cu2+ + 2e- Cu (1) 2Cl- - 2e- Cl2 
Zn2+ + 2e- Zn (2) 
Coi như CuCl2 tham gia điện phân trước (Vì Cu2+ bị khử trước ở catot, Cl- bị oxi hóa 
trước ở anot). 
 CuCl2 Cu2+ + 2Cl- 
 + Cu2+ + 2e- Cu 
 2Cl- - 2e- Cl2 
 CuCl2 đp Cu + Cl2 (I) 
 Đồng (II) clorua Đồng Clo 
 (Catot) (Anot) 
Sau khi điện phân hết CuCl2, đến ZnCl2 điện phân. 
 ZnCl2 Zn2+ + 2Cl- 
 + Zn2+ + 2e- Zn 
 2Cl- - 2e- Cl2 
 ZnCl2 đp Zn + Cl2 (II) 
 Kẽm clorua Kẽm Clo 
Thí dụ 5: Điện phân dung dịch hỗn hợp NaCl, CuSO4. Điện cực trơ. Có vách ngăn. 
dd hh NaCl - CuSO4 
(Na+, Cl-, Cu2+, SO42-, H2O) 
Catot (-) Anot (+) (Trơ) 
Cu2+ + 2e- Cu (1) 2Cl- - 2e- Cl2 (1) 
2H2O + 2e- H2 + 2OH- (2) H2O - 2e- 
2
1 O2 + 2H+ (2) 
Hoặc: 2H+ + 2e- H2 (2’) Hay: 2OH- - 2e- 
2
1 O2 + H2O (2’) 
Coi như cả CuSO4 lẫn NaCl đều tham gia điện phân đồng thời (Do Cu2+ bị khử trước ở 
catot, còn ion Cl- bị oxi hóa trước ở anot). 
 CuSO4 Cu2+ + SO42- 
Giaùo khoa hoùa voâ cô Bieân soaïn: Voõ Hoàng Thaùi 
  Võ Hồng Thái 
157
 2NaCl 2Na+ + 2Cl- 
 + Cu2+ + 2e- Cu 
 2Cl- - 2e- Cl2 
 CuSO4 + 2NaCl Cu + Na2SO4 + Cl2 (I) 
 Đồng (II) sunfat Natri clorua Đồng Natri sunfat Clo 
 (Catot) (Anot) 
Sau một gian điện phân, một trong ba trường hợp sau đây có thể xảy ra: 
- Truờng hợp 1: Cả CuSO4 lẫn NaCl điện phân hết cùng lúc. 
Khi vừa hết CuSO4 lẫn NaCl thu được dung dịch gồm: Na2SO4 ; H2O. Nếu tiếp tục điện 
phân, tức điện phân dung dịch Na2SO4, thực chất là điện phân H2O của dung dịch, thu 
được H2 ở catot, O2 ở anot, thể tích khí hiđro gấp đôi thể tích khí oxi. Còn Na2SO4 luôn 
luôn hiện diện trong dung dịch, có lượng không đổi, nhưng nồng độ càng lúc càng tăng 
(do dung môi H2O ngày càng giảm). 
 H2O đp H2 + 1/2 O2 (II) 
 (Catot) (Anot) 
- Trường hợp 2: CuSO4 điện phân hết trước. NaCl chưa điện phân hết. 
Khi điện phân vừa hết CuSO4, thu được dung dịch gồm: NaCl còn dư; Na2SO4; H2O. 
Nếu tiếp tục điện phân, tức điện phân dung dịch này. NaCl còn dư tiếp tục: 
 2NaCl 2Na+ + 2Cl- 
 + 2H2O + 2e- H2 + 2OH- 
 2Cl- - 2e- Cl2 
 2NaCl + 2H2O đp H2 + 2NaOH + Cl2 (II’) 
 (Catot) (Anot) 
Khi điện phân vừa hết NaCl, thu được dung dịch gồm: Na2SO4; NaOH; H2O. 
Nếu tiếp tục điện phân, tức điện phân dung dịch này. Thực chất là H2O của dung dịch bị 
điện phân, thu được khí H2 ở catot, khí O2 ở anot, thể tích khí hiđro gấp đôi thể tích khí 
oxi. Còn Na2SO4 và NaOH luôn luôn nằm trong dung dịch nhưng có nồng độ càng lúc 
càng tăng (là do dung môi nước càng lúc càng mất đi). Trên nguyên tắc, cuối cùng thu 
được Na2SO4 và NaOH khan. 
 H2O đp H2 + 
2
1 O2 (III’) 
 (Catot) (Anot) 
- Trường hợp 3: NaCl điện phân hết trước CuSO4. CuSO4 chưa điện phân hết. 
Giaùo khoa hoùa voâ cô Bieân soaïn: Voõ Hoàng Thaùi 
  Võ Hồng Thái 
158
Sau khi điện phân vừa hết NaCl, thu được dung dịch gồm: CuSO4 còn dư; Na2SO4; H2O 
Nếu tiếp tục điện phân, tức điện phân dung dịch này. CuSO4 tiếp tục bị điện phân: 
 CuSO4 Cu2+ + SO42- 
 + Cu2+ + 2e- Cu 
 H2O - 2e- 
2
1 O2 + 2H+ 
 CuSO4 + H2O đp Cu + 
2
1 O2 + H2SO4 (II’’) 
 (Catot) (Anot) 
Sau khi điện phân vừa hết CuSO4, thu được dung dịch gồm: Na2SO4; H2SO4; H2O. 
Nếu tiếp tục điện phân, tức điện phân dung dịch trên, thực chất là H2O của dung dịch bị 
điện phân. Thu được H2 ở catot, O2 ở anot, thể tích H2 gấp đôi O2. Còn Na2SO4 và H2SO4 
luôn luôn nằm trong dung dịch, có lượng không đổi, nhưng nồng độ càng lúc càng tăng 
(do dung môi nước càng lúc càng mất đi). Trên nguyên tắc, cuối cùng thu được Na2SO4 
và H2SO4 khan. 
 H2O đp H2 + 
2
1 O2 (III’’) 
Thí dụ 6: Điện phân dung dịch hỗn hợp gồm: Cu(NO3)2, AgNO3, Fe(NO3)3. Điện cực trơ. 
dd hh: Cu(NO3)2 - AgNO3 - Fe(NO3)3 
(Cu2+, Ag+, Fe3+, NO3-, H2O) 
Catot (-) Anot (+) (Trơ) 
Ag+ + e- Ag (1 ) H2O - 2e- 
2
1 O2 + 2H+ 
Fe3+ + e- Fe2+ (2) 
Cu2+ + 2e- Cu (3) 
Fe2+ + 2e- Fe (4) 
2H+ + 2e- H2 (5) 
Coi như AgNO3 tham gia điện phân trước. 
 2AgNO3 2Ag+ + 2NO3- 
 + 2Ag+ + 2e- 2Ag 
 H2O - 2e- 
2
1 O2 + 2H+ 
 2AgNO3 + H2O đp 2Ag + 
2
1 O2 + 2HNO3 (I) 
 Bạc Oxi Axit nitric 
Giaùo khoa hoùa voâ cô Bieân soaïn: Voõ Hoàng Thaùi 
  Võ Hồng Thái 
159
 (Catot) (Anot) 
Sau khi điện phân hết AgNO3, đến Fe(NO3)3 tham gia điện phân. 
 2 Fe(NO3)3 Fe3+ + 3NO3- 
 + 2 Fe3+ + e- Fe2+ 
 H2O - 2e- 
2
1 O2 + 2H+ 
 2Fe(NO3)3 + H2O đp 2Fe(NO3)2 + 
2
1 O2 + 2HNO3 (II) 
Sau khi điện phân hết Fe(NO3)3, đến Cu(NO3)2 tham gia điện phân. 
 Cu(NO3)2 Cu2+ 
 + Cu2+ + 2e- Cu 
 H2O - 2e- 
2
1 O2 + 2H+ 
 Cu(NO3)2 + H2O đp Cu + 
2
1 O2 + 2HNO3 (III) 
Sau khi điện phân hết Cu(NO3)2, đến Fe(NO3)2 tham gia điện phân. 
 Fe(NO3)2 Fe2+ + 2NO3- 
 + Fe2+ + 2e- Fe 
 H2O - 2e- 1/2O2 + 2H+ 
 Fe(NO3)2 + H2O đp Fe + 
2
1 O2 + 2HNO3 (IV) 
Sau khi điện phân hết Fe(NO3)2, thu được dung dịch gồm: HNO3, H2O. 
Nếu tiếp tục điện phân dung dịch HNO3, thực chất là nước của dung dịch tham gia điện 
phân, tạo khí hiđro ở catot, khí oxi ở anot, thể tích H2 gấp đôi thể tích O2. Còn HNO3 
luôn luôn nằm trong dung dịch có lượng không đổi, nhưng nồng độ càng lúc càng tăng, 
do dung môi nước càng lúc càng mất đi. 
 H2O đp H2 + 
2
1 O2 (V) 
 Hiđro Oxi 
 (Catot) (Anot) 
Thí dụ 7: Điện phân dung dịch NaCl, điện cực bằng đồng (Cu). 
dd NaCl 
Giaùo khoa hoùa voâ cô Bieân soaïn: Voõ Hoàng Thaùi 
  Võ Hồng Thái 
160
(Na+, Cl-, H2O) 
Catot (-) Anot (+) (Cu) 
2H2O + 2e- H2 + 2OH- Cu(anot) - 2e- Cu2+ 
 2NaCl 2Na+ + 2Cl- 
 2H2O + 2e- H2 + 2OH- 
 Cu(anot) - 2e- Cu2+ 
 Cu(anot) + 2H2O đp H2 + Cu(OH)2 
 Hiđro Đồng (II) hiđroxit 
 (Catot) 
Khi điện phân dung dịch muối ăn, điện cực bằng đồng thì thực chất là anot đồng bị hòa 
tan (bị oxi hóa), nước của dung dịch tham gia điện phân, có hiđro thoát ra ở catot, có tạo 
đồng (II) hiđroxit không tan lắng xuống đáy bình điện phân, còn NaCl coi như vẫn nằm 
trong dung dịch, có lượng không đổi. 
IV. Định luật Faraday 
Khối lượng của chất tạo ra ở điện cực bình điện phân tỉ lệ với đương lượng của chất đó, 
với cường độ dòng điện và thời gian điện phân (hay khối lượng của chất tạo ra ở điện cực 
tỉ lệ với đương lượng của chất đó và điện lượng qua bình điện phân). 
 tI
n
M
m
A
A
A ×××= 96500
1 
mA: Khối lượng của chất A tạo ở điện cực (catot hoặc anot), tính bằng gam. 
MA: Khối lượng phân tử (nguyên tử, ion) của A Nếu chất A tạo ở điện cực là phân tử thì 
MA là khối lượng phân tử của A; nếu chất A tạo ở điện cực là nguyên tử thì MA là khối 
lượng nguyên tử của A; còn nếu chất A tạo ở điện cực là ion thì MA là khối lượng ion của 
ion đó (ion lượng, ion khối). 
nA: Hóa trị của A (chất tạo ở điện cực). Cụ thể nA bằng số điện tử trao đổi ở điện cực để 
tạo ra 1 phân tử A (hoặc 1 nguyên tử A hoặc 1 ion A). 
A
A
n
M
 là đượng lượng của chất A (chất tạo ở điện cực). 
I: Cường độ dòng điện tính bằng Ampe (Ampère). 
t: Thời gian điện phân, tính bằng giây. 
I x t = q: Điện lượng qua bình điện phân, tính bằng Coulomb. 
Giaùo khoa hoùa voâ cô Bieân soaïn: Voõ Hoàng Thaùi 
  Võ Hồng Thái 
161
Công thức Faraday còn viết dưới dạng số mol của A thu được ở điện cực (Trong tính toán 
hóa học thường dùng số mol để dễ liên hệ hơn) 
 tI
nM
m
n
AA
A
A ×××== 196500
1' 
n’A: Số mol của chất A tạo ở điện cực bình điện phân. 
nA: Hóa trị của A, nó bằng số điện tử trao đổi ở điện cực để tạo ra 1 phân tử (1 nguyên tử, 
1 ion) A. 
I: Cường độ dòng điện, tính bằng Ampère. 
t: Thời gian điện phân, tính bằng giây. 
Thí dụ: 
- Với quá trình khử ở điện cực catot là Fe2+ + 2e- Fe 
Số gam kim loại sắt thu được ở catot: ItIt
n
M
m
Fe
Fe
Fe ××=××= 2
56
96500
1
96500
1 
Số mol sắt thu được ở catot: ItIt
n
n
Fe
Fe ××=××= 2
1
96500
11
96500
1' 
- Với quá trình khử ở catot: Fe3+ + 3e- Fe 
Khối lượng sắt (gam) thu được ở catot là: ItIt
n
M
m
Fe
Fe
Fe ××=××= 3
56
96500
1
96500
1 
Số mol sắt thu được ở catot là: ItIt
n
n
Fe
Fe ××=××= 3
1
96500
11
96500
1' 
- Với quá trình khử ở catot: Fe3+ + e- Fe2+ 
Khối lượng (g) ion Fe2+ thu được ở catot: ItIt
n
M
m
Fe
Fe
Fe ××=××=
+
+
+
1
56
96500
1
96500
1
2
2
2 
Số mol ion Fe2+ thu được ở catot: ItIt
n
M
n
Fe
Fe
Fe ××=××=
+
+
+
1
1
96500
1
96500
1'
2
2
2 
Giaùo khoa hoùa voâ cô Bieân soaïn: Voõ Hoàng Thaùi 
  Võ Hồng Thái 
162
- Với quá trình oxi hóa ở anot: 2Cl- - 2e- Cl2 
 Cl- - e- 
2
1 Cl2 
Khối lượng (g) Cl2 thu được ở anot: ItItn
M
m
Cl
Cl
Cl ××=××= 2
71
96500
1
96500
1
2
2
2
Số mol Cl2 thu được ở anot: ItItn
n
Cl
Cl ××=××= 2
1
96500
11
96500
1'
2
2
Khối lượng (g) Cl thu được ở anot: ItIt
n
M
m
Cl
Cl
Cl ××=××= 1
5,35
96500
1
96500
1 
Số mol Cl thu được ở anot: ItIt
n
n
Cl
Cl ××=××= 1
1
96500
11
96500
1' 
- Với quá trình oxi hóa tạo khí oxi ở anot: 2O2- - 4e- O2 
 O2- - 2e- 
2
1 O2 
 2OH- - 2e- 
2
1 O2 + H2O 
 4OH- - 4e- O2 + 2H2O 
 H2O - 2e- 
2
1 O2 + 2H+ 
 2H2O - 4e- O2 + 4H+ 
Khối lượng O2 (g) thu được ở anot: ItmO ××= 4
32
96500
1
2
Khối lượng O (g) thu được ở anot: ItmO ××= 2
16
96500
1 
Số mol O2 thu được ở anot: Itn O ××= 4
1
96500
1'
2
Số mol O thu được ở anot: Itn O ××= 2
1
96500
1' 
- Với quá trình khử tạo khí hiđro ở catot: 
 2H+ + 2e- H2 
 2H2O + 2e- H2 + 2OH- 
Giaùo khoa hoùa voâ cô Bieân soaïn: Voõ Hoàng Thaùi 
  Võ Hồng Thái 
163
Khối lượng H2 (gam) thu được ở catot: ItmH ××= 2
2
96500
1
2
Khối lượng H (gam) thu được ở catot: ItmH ××= 1
1
96500
1 
Số mol H2 thu được ở catot: 2'Hn = It×× 2
1
96500
1 
Số mol H thu được ở catot: Itn H ××= 1
1
96500
1' 
Bài tập 69 
Hòa tan hỗn hợp hai muối rắn gồm 4 gam Fe2(SO4)3 và 1,56 gam Ag2SO4 vào nước để 
thu được 500 ml dung dịch D chứa hai chất tan trên. Điện phân 500 ml dung dịch D với 
điện cực trơ, cường độ dòng điện 0,5 Ampère trong thời gian 2 giờ 8’ 40’’. 
a. Tính khối lượng kim loại thu được ở catot. 
b. Tính thể tích khí thu được ở anot (đktc). 
c. Tính nồng độ mol các chất tan trong dung dịch sau điện phân. Coi thể tích dung dịch 
sau điện phân vẫn là 500 ml. 
d. Nếu điện phân 500 ml D trên với điện cực đồng cho đến khi vừa hết ion Ag+ thì khối 
lượng mỗi điện cực tăng hay giảm bao nhiêu gam? Cho biết ở anot bằng đồng có quá 
trình: Cu - 2e- Cu2+ 
Hiệu suất sự điện phân 100%. 
(Fe = 56; S = 32; O = 16; Ag = 108; Cu = 64) 
ĐS: a. 1,08g Ag; 0,56g Fe b. 0,224 lít O2 c. Fe2(SO4)3 0,01M; H2SO4 0,04M 
d. Catot tăng 1,08g; Anot giảm 0,32g 
Bài tập 69’ 
Lấy 1,6 gam CuSO4 và 4 gam Fe2(SO4)3 hòa tan vào nước để thu được 1 lít dung dịch D. 
Đem điện phân lượng dung dịch D trên trong thời gian 3 giờ 13 phút, cường độ dòng điện 
0,5 A, điện cực trơ. 
a. Tính khối lượng kim loại bám vào catot. 
b. Tính thể tích khí thu được ở anot trong điều kiện tiêu chuẩn. 
c. Tính nồng độ mol của mỗi chất tan thu được trong dung dịch sau điện phân. Coi thể 
tích dung dịch không đổi trong quá trình điện phân. 
d. Nếu đem điện phân 1 lít dung dịch D trên với điện cực bằng sắt cho đến khi dung 
dịch vừa hết Cu2+ thì khối lượng mỗi điện cực tăng hay giảm bao nhiêu gam? Cho 
biết quá trình oxi hóa ở anot là: Fe - 2e- Fe2+. 
Quá trình điện phân có hiệu suất 100%. 
(Fe = 56; Cu = 64; S = 32; O = 16; H = 1) 
ĐS: a. 0,64g Cu; 0,56g Fe b. 0,336 lít O2 c. FeSO4 0,01M; H2SO4 0,03M 
d. Catot tăng 0,64g; Anot giảm 1,12g 
Giaùo khoa hoùa voâ cô Bieân soaïn: Voõ Hoàng Thaùi 
  Võ Hồng Thái 
164
Bài tập 70 
Tiến hành điện phân (với điện cực trơ, màng ngăn xốp) một dung dịch chứa m gam hỗn 
hợp CuSO4 và NaCl cho đến khi H2O bắt đầu bị điện phân ở cả hai điện cực thì dừng lại. 
Ở anot thu được 6,72 lít khí (đktc). Dung dịch sau điện phân có thể hòa tan tối đa 20,4 
gam Al2O3. 
- Tính m. 
- Tính độ tăng khối lượng của catot. 
- Tính độ giảm khối lượng của dung dịch sau điện phân. Coi nước bay hơi không 
đáng kể. 
(Na = 23; Al = 27; O = 16; S = 32; Cl = 35,5; Cu = 64) 
ĐS: m = 51,1g; Catot tăng 6,4g; Dung dịch giảm 28,1g 
Bài tập 70’ (Bộ đề TSĐH môn hóa) 
Tiến hành điện phân (điện cực trơ, màng ngăn xốp) một dung dịch chứa m gam hỗn hợp 
gồm CuSO4 và NaCl cho đến khi nước bắt đầu bị điện phân ở cả hai điện cực thì ngừng. 
Ở anot thu được 0,448 lít khí (đktc). Dung dịch sau điện phân có thể hòa tan tối đa 0,68 
gam Al2O3. 
- Tính m. 
- Tính độ tăng khối lượng của catot sau khi điện phân. 
- Tính độ giảm khối lượng của dung dịch sau điện phân. 
Coi nước bay hơi không đáng kể trong quá trình điện phân. 
(Na = 23; Al = 27; O = 16; S = 32; Cl = 35,5; Cu = 64) 
ĐS: m = 4,473g; Catot tăng 0,853g; Dung dịch giảm 2,286g 
m = 5,97g; Catot tăng 1,92g; Dung dịch giảm 2,95g 
Bài tập 71 (Bộ đề TSĐH môn Hóa, đề 2) 
Hòa tan 150 gam tinh thể CuSO4.5H2O vào 600 ml dung dịch HCl 0,6 mol/l ta thu được 
dung dịch A (gồm hai chất tan CuSO4 và HCl, coi như không có phản ứng giữa CuSO4 
với HCl để tạo Cu(HSO4)2). Chia dung dịch A thành ba phần bằng nhau: 
1. Tiến hành điện phân phần 1 với dòng điện cường độ 1,34 ampe trong vòng 4 giờ. 
Tính khối lượng kim loại thoát ra ở catot và thể tích khí (ở đktc) thoát ra ở anot, biết 
hiệu suất điện phân là 100%. 
2. Cho 5,4 gam nhôm kim loại vào phần 2. Sau một thời gian ta thu được 1,344 lít khí 
(ở đktc), dung dịch B và chất rắn C. Cho dung dịch B tác dụng với xút dư rồi lấy kết 
tủa nung ở nhiệt độ cao cho đến khối lượng không đổi thì thu được 4 gam chất rắn. 
Tính khối lượng chất rắn C. 
3. Cho 13,7 gam bari kim loại vào phần thứ 3. Sau khi kết thúc tất cả các phản ứng, lọc 
lấy kết tủa, rửa sạch và đem nung ở nhiệt độ cao cho đến khối lượng không đổi thì 
thu được bao nhiêu gam chất rắn? Biết rằng khi tác dụng với bazơ, Cu2+ chỉ tạo thành 
Cu(OH)2. 
(H = 1; O = 16; Al = 27; S = 32; Cu = 64; Ba = 137) 
ĐS: 1. 6,4g Cu; 1,344 lít Cl2; 0,448 lít O2 2. 11,22g (Cu, Al) 3. 26,5g (BaSO4, CuO) 
Bài tập 72 (Bộ đề TSĐH môn hóa, đề 5) 
Giaùo khoa hoùa voâ cô Bieân soaïn: Voõ Hoàng Thaùi 
  Võ Hồng Thái 
165
Hòa tan 10,65 gam hỗn hợp A gồm một oxit kim loại kiềm và một oxit kim loại kiềm thổ 
bằng dung dịch HCl ta thu được dung dịch B. Cô cạn dung dịch B và điện phân nóng 
chảy hoàn toàn hỗn hợp muối thì thu được ở anot 3,696 lít khí C (ở 27,30C và 1atm) và 
hỗn hợp kim loại