Bài 31: Tính chất và ứng dụng của Hiđro (Tiết 1)

Bài 31: Tính chất - ứng dụng của Hidro ( tiết 1).
Môc tiêu.
kiến thức: học sinh biết:
Tính chất vật lí của Hidro.
Hidro phản ứng với oxi đơn chất.
Kĩ năng: rèn kĩ năng:
Viết phương trình phản ứng.
Tính toán theo phương trình hoá học.
Quan sát thí nghiệm và nhận xét hiên tượng.
Thái độ: Cẩn thận khi làm thí nghiệm đốt cháy Hidro trong không khí.
Chuẩn bị.
Hóa chất: kẽm mảnh, dung dịch axit clohidric.
Dụng cụ: ống nghiệm, nút cao su có ống vuốt nhọn đầu, cốc thuỷ tinh,lọ chứa khí H2.
Tiến trình bài dạy.
Vào bài ( 2 – 3 phút ): 
Vào những ngày lễ hội,các em thường thấy bóng bay được bán ở rất nhiều nơi. Vậy các em có biết người ta dung khí gì để bong bay lên được không? Để trả lời câu hỏi đó, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu bài 31: Tính chất - ứng dụng của Hidro.
Trước tiên chúng ta sẽ cùng tìm hiểu khí H2 có những tính chất vật lí gì?
 I.TÝnh chất vật lí.
 Ho¹t ®éng 1: tÝnh chÊt vËt lÝ ( 15 phót ).
Gi¸o viªn
Häc sinh
C« cã lä ®ùng khÝ H2 mµ c« ®· ®iÒu chÕ s½n, c¸c em h·y quan s¸t vµ tr¶ lêi c©u hái sau:
? KhÝ H2 ë ®iÒu kiÖn b×nh th­êng , cã mµu s¾c, tr¹ng th¸i, mïi vÞ nh­ thÕ nµo?
Gäi 1 hs tr¶ lêi ( hs kh¸c nhËn xÐt ).
( mïi vÞ cho hs göi khÝ H2 b»ng c¸ch phÈy nhÑ ).
Gi¸o viªn thu qu¶ bãng cã chøa khÝ H2 trªn líp, bãng cã thÕ bay lªn ®­îc, ®iÒu nµy chøng tá ®iÒu g× nhØ?
Th«ng b¸o: KhÝ H2 lµ chÊt khÝ Ýt tan trong n­íc ë 15o C, hoµ tan ®­îc 20 ml n­íc.
1 b¹n nh¾c l¹i nh÷ng tÝnh chÊt vËt lÝ mµ chóng ta võa t×m ra ( hs kh¸c nhËn xÐt, bæ xung )
Quan s¸t vµ tr¶ lêi.
H2 ë ®iÒu kiÖn b×nh th­êng lµ chÊt khÝ, kh«ng mµu, kh«ng mïi.
KhÝ H2 nhÑ h¬n kh«ng khÝ.
Nghe vµ ghi.
Nh¾c l¹i.
KL: ë ®iÒu kiÖn b×nh th­êng:
H2 lµ chÊt khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi.
KhÝ H2 nhÑ h¬n kh«ng khÝ vµ Ýt tan trong n­íc.
Ho¹t ®éng 2: TÝnh chÊt ho¸ häc ( 15 phót ).
ChuyÓn: Chóng ta võa nghiªn cøu tÝnh chÊt vËt lÝ cña H2. VËy H2 cã tÝnh chÊt ho¸ häc nµo?
TÝnh chÊt ho¸ häc.
1.T¸c dông víi oxi.
Gi¸o viªn
Häc sinh
1 b¹n ®äc néi dung thÝ nghiÖm 1.
C¸c em h·y quan s¸t hiÖn t­îng x¶y ra khi c« lµm thÝ nghiÖm. GV lµm thÝ nghiÖm.
Hoµn thµnh b¶ng trong 3 phót, 1 b¹n cho c« biÕt hiÖn t­îng quan s¸t ®­îc lµ g×?
1 b¹n lªn viÕt PTP¦ biÓu diÔn thÝ nghiÖm trªn.
§äc.
Quan s¸t hiÖn t­îng.
Hoµn thµnh b¶ng vµ tr¶ lêi:
Ngän löa ch¸y mµu xanh mê.
Thµnh cèc xuÊt hiÖn nh÷ng giät n­íc nhá.
 2H2 + O2 à 2 H2O
 KL: 2 H2 + O2 à 2 H2O
Gi¸o Viªn
Häc sinh
Nãi thªm: Ph¶n øng gi÷a H2 vµ O2 khi ch¸y to¶ nhiÒu nhiÖt ( cã thÓ lªn tíi 2000oC ) à dïng lµm nguyªn liÖu cho ®Ìn x× O2 – H2 ®Ó hµn c¾t kim lo¹i.
Giíi thiÖu: NÕu lÊy tØ lÖ thÓ tÝch gi÷a H2 vµ O2 lµ 2:1 th× ph¶n øng næ m¹nh, ng­êi ta gäi hçn hîp nµy lµ hçn hîp næ.
Yªu cÇu häc sinh ®äc phiÕu häc tËp sè 2.
Th¶o luËn nhãm trong 5 phót, sau ®ã tr¶ lêi 3 c©u hái trong phiÕu häc tËp.
Gäi 1 nhãm tr¶ lêi, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ xung.
GV chèt:
Hçn hîp H2 vµ O2 khi ch¸y g©y tiÕng næ lµ do: ph¶n øng gi÷a H2 vµ O2 lµ ph¶n øng to¶ nhiÖt ( ph©n tö H2 vµ O2 tiÕp xóc víi nhau khi ®un nãng ), thÓ tÝch n­íc t¹o thµnh bÞ d·n në ®ét ngét g©y sù biÕn ®éng kh«ng khÝà g©y næ.
NÕu ®èt dßng khÝ H2 ngay ë ®Çu èng dÉn khÝ, dï ë trong ®ã cã khÝ O2 hay kh«ng khÝ sÏ kh«ng g©y tiÕng næ do thÓ tÝch H2 vµ O2 kh«ng cßn lµ 2:1 n÷a.
Khi ®­a miÖng èng nghiÖm l¹i gÇn ®Ìn cån à H2 ch¸y næ nhá hoÆc gÇn nh­ kh«ng cã tiÕng næ chØ cßn tiÕng “ pót “ à H2 gÇn nh­ tinh khiÕt.
_ KÓ cho hs nghe c©u chuyÖn:
ThÕ kØ XVIII, nhµ ho¸ häc Pilatro R«z¬ ng­êi Ph¸p ®· quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nÕu hÝt H2 vµo phæi th× c¸i g× sÏ x¶y ra v× tr­íc «ng ch­a cã ai tõng thö ®iÒu nµy. C©u chuyÖn b¾t ®Çu:
Ban ®Çu do kh«ng l­u t©m ®Õn hËu qu¶ cã thÓ x¶y ra nªn R«z¬ quyÕt ®Þnh thö hÝt H2 vµo phæi. ¤ng liªn tôc hÝt H2 vµo thËt s©u sau ®ã «ng thë khÝ ®ã vµo ngän nÕn ®ang ch¸y vµ .... HiÖn t­îng g× sÏ x¶y ra nhØ? C¸c em h·y dù ®o¸n xem?
VÒ sau R«z¬ ®· viÕt l¹i r»ng: “ t«i t­ëng lµ t«i ®· bÞ bay toµn bé hµm r¨ng vµ lîi n÷a!”.
L­u ý: Khi lµm thÝ nghiÖm víi H2 cÇn cÈn then, tuyÖt ®èi kh«ng tù lµm thÝ nghiÖm nÕu kh«ng cã gi¸o viªn h­íng dÉn.
Nghe vµ ghi.
Nghe vµ ghi.
§äc.
Th¶o luËn à KL.
Tr¶ lêi.
Nghe vµ ghi.
Ho¹t ®éng 3: LuyÖn tËp – cñng cè ( 10 phót ).
Gi¸o Viªn
Häc sinh
Yªu cÇu hs ®äc bµi tËp 1 trong phiÕu häc tËp.
Tæ 1,2 lµm bµi tËp 1 trong 5 phót. 1 b¹n lªn b¶ng lµm, c¸c b¹n cßn l¹i lµm vµo vë bµi tËp, ai xong tr­íc c« sÏ chÊm.
1 b¹n ®äc néi dung bµi tËp 2 trong phiÕu häc tËp.
Tæ 3,4 lµm bµi tËp 2 trong 5 phót, 1 b¹n lªn b¶ng lµm, c¸c b¹n cßn l¹i lµm vµo vë bµi tËp, ai xong tr­íc c« còng sÏ chÊm.
Cïng hs ch÷a bµi tËp 1,2.
§äc.
Lµm bµi tËp 1.
§äc.
Lµm bµi tËp 2.
KÕt hîp víi GV ch÷a bµi tËp.
Ho¹t ®éng 4: DÆn dß ( 2 phót).
¤n l¹i bµi häc h«m nay.
Lµm bµi tËp 6 – SGK - 109
PhiÕu häc tËp.
T¸c dông víi oxi.
Cho kÏm vµo dung dÞch axit clohidric ( môc ®Ých thu khÝ Hidro ).
Dïng nót cao su cã èng vuèt nhän ®Çu nót l¹i.
§èt khÝ Hidro ë ®Çu èng vuèt, ®ång thêi óp ng­îc cèc thuû tinh kh«, s¹ch lªn trªn.
 à Quan s¸t mµu ngän löa khi ®èt ch¸y khÝ Hidro.
 à Quan s¸t thµnh cèc thuû tinh. 
Hoµn thµnh c¸c c©u hái sau:
T¹i sao hçn hîp khÝ H2 vµ O2 khi ch¸y l¹i g©y tiÕng næ?
NÕu ®èt ch¸y dßng khÝ H2 ngay ë ®Çu èng dÉn khÝ dï ë trong lä khÝ O2 hay kh«ng khÝ, sÏ kh«ng g©y ra tiÕng næ?
Lµm thÕ nµo ®Ó biÕt dßng khÝ H2 lµ tinh khiÕt ®Ó cã thÓ ®èt ch¸y dßng khÝ ®ã mµ kh«ng g©y ra tiÕng næ m¹nh ?
Bµi tËp cñng cè
Bµi 1: §èt ch¸y 2.8(l) H2 sinh ra n­íc.
ViÕt PTP¦.
TÝnh thÓ tÝch O2 vµ khèi l­îng O2 cÇn dïng cho thÝ nghiÖm trªn.
TÝnh khèi l­îng n­íc thu ®­îc.
 ( thÓ tÝch chÊt khÝ ®o ë ®ktc ).
Bµi 2: Cho 2,24 ( l ) H2 t¸c dông víi 1,68( l) O2. 
TÝnh khèi l­îng n­íc thu ®­îc.
Bµi tËp 2 kh¸c bµi tËp 1 ë chç nµo?
 ( thÓ tÝch c¸c chÊt ®o ë ®ktc ).
Gi¸o ¸n b¶ng
Bài 31: Tính chất - ứng dụng của Hidro ( tiết 1).
 KÝ hiÖu nguyªn tè hidro: H. Nguyªn tö khèi : 1.
C«ng thøc ho¸ häc cña ®¬n chÊt hidro: H2. Ph©n tö khèi: 2.
TÝnh chÊt vËt lÝ.
ë ®iÒu kiÖn b×nh th­êng:
Hidro lµ chÊt khÝ, kh«ng mµu, kh«ng mïi, kh«ng vÞ.
nhÑ h¬n kh«ng khÝ, Ýt tan trong n­íc.
TÝnh chÊt ho¸ häc
T¸c dông víi oxi.
 2H2 + O2 à 2 H2O
L­u ý: TuyÖt ®èi cÈn thËn khi lµm thÝ nghiÖm víi Hidro.
NhËn xÐt vµ cho ®iÓm cña gi¸o viÕn h­íng dÉn:
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Bài 31: Tính chất - ứng dụng của Hidro ( tiết 2).
Môc tiªu:
kiÕn thøc: Häc sinh biÕt:
Hidro kh«ng nh÷ng kÕt hîp víi oxi ®¬n chÊt mµ cßn kÕt hîp víi nguyªn tè oxi trong 1 sè oxit kim lo¹i.
Hidro cã rÊt nhiÒu øng dông trong thùc tÕ.
KÜ n¨ng: rÌn kÜ n¨ng quan s¸t, nhËn biÕt s¶n phÈm
Th¸i ®é: CÈn thËn khi lµm thÝ ngiÖm víi hidro.
ChuÈn bÞ.
Gi¸o viªn:
Ho¸ chÊt: ®ång oxit, kÏm, axit clohidric.
Dông cô: ®Ìn cån, gi¸ s¾t, èng ngiÖm chÞu nhiÖt, nót cao su cã èng dÉn, m¸ng giÊy.
Häc sinh: «n l¹i bµi 31 ( tiÕt 1).
TiÕn tr×nh bµi d¹y.
Ho¹t ®éng 1: kiÓm tra bµi cò ( 10 phót )
Gi¸o Viªn
Häc sinh
1 b¹n lªn b¶ng cho c« biÕt hidro cã nh÷ng tÝnh chÊt vËt lÝ nµo? sau ®ã lµm bµi tËp sè 6 – sgk – 109.
Khi hs lµm bµi tËp th× GV hái nh÷ng hs d­íi líp: b¹n tr¶ lêi thÕ ®· ®ñ vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ cña Hidro ch­a? c¸c em h·y nhËn xÐt vÒ c©u tr¶ lêi cña b¹n
Ch÷a bµi tËp 6 –sgk – 109.
Lªn b¶ng tr¶ lêi vµ lµm bµi tËp.
NhËn xÐt c©u tr¶ lêi cña b¹n.
Hidro lµ khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi, kh«ng vÞ, Ýt tan trong n­íc, nhÑ nhÊt trong c¸c khÝ.
KÕt hîp víi GV ch÷a bµi tËp 6–sgk– 109.
Ho¹t ®éng 2:T¸c dông víi ®ång oxit. ( 20 phót)
Vµo bµi ( 2 – 3 phót): Qua bµi tËp 6 c« vµ c¸c em cïng ch÷a cho b¹n, chóng ta biÕt r»ng Hidro ph¶n øng ®­îc víi oxi ®¬n chÊt, ph¶n øng nµy ph¸t nhiÖt vµ g©y næ. VËy nÕu oxi n»m trong hîp chÊt th× Hidro cã ph¶n øng ®­îc kh«ng?
 2.T¸c dông víi ®ång oxit.
Gi¸o Viªn
Häc sinh
Yªu cÇu hs ®äc néi dung thÝ nghiÖm hidro ph¶n øng víi ®ång oxit.
C« nhê 6 b¹n chia lµm 2 nhãm lªn bµn 1 lµm thÝ nghiÖm hidro ph¶n øng víi ®ång oxit cho c¶ líp cïng quan s¸t.
Nhãm 1: L©m, Thµnh, BÝch Hµ.
Nhãm 2: HuyÒn Trang, Thuý HuyÒn, H­¬ng Giang.
( Trong lóc hs lµm thÝ nghiÖm, GV ®äc l¹i yªu cÇu thÝ nghiÖm cÇn quan s¸t cho c¶ líp).
C¸c em quan s¸t hiÖn t­îng ®Õn ®©u th× hoµn thµnh lu«n phiÕu häc tËp ®Õn ®Êy.
Yªu cÇu hs ®äc hiªn t­îng quan s¸t ®­îc.
Gäi 1 hs lªn viÕt ptp­ minh ho¹ cho thÝ nghiÖm trªn.
NÕu hs ko viÕt ®­îc: GV gîi ý: chÊt r¾n mµu ®á sinh ra sau ph¶n øng chÝnh lµ kim lo¹i ®ång.
NÕu hs viÕt thiÕu to: C¸c em quan s¸t ph­¬ng tr×nh b¹n viÕt ®· ®óng ch­a? cßn thiÕu sãt g× kh«ng? à ®óng ¹!
C¸c em nhí l¹i ptp­ b¹n võa lµm, khi c¸c b¹n chØ cho dßng khÝ H2 ®I qua mµ ch­a ®ãt nãng th× cã hiÖn t­îng g× kh«ng nhØ?
VËy b¹n d· viÕt dóng ph­¬ng tr×nh ch­a?
§äc.
Lªn lµm thÝ nghiÖm
Võa quan s¸t võa ghi hiÖn t­îng quan s¸t ®­îc vµo phiÕu häc tËp.
§äc néi dung võa quan s¸t ®­îc:
§ång oxit khi ch­a ®èt nãng mµu ®en à ph¶n øng kh«ng x¶y ra.
§ång oxit ®en chuyÓn mµu ®á vµ cã h¬i n­íc xuÊt hiÖn trªn thµnh èng.
CuO + H2 -----> Cu + H2O
KL: CuO + H2 -----> Cu + H2O
ë bµi tr­íc, c¸c em ®· biÕt H2 ph¶n øng víi ®¬n chÊt oxi. Trong tiÕt nµy c¸c em biÕt thªm H2 cã kh¶ n¨ng ph¶n øng víi oxi trong hîp chÊt.
Gi¸o Viªn
Häc sinh
Nh×n ph­¬ng tr×nh trªn b¶ng mµ b¹n võa viÕt, cho c« biÕt:
Thµnh phÇn c¸c chÊt tr­íc vµ sau ph¶n øng?
KhÝ H2 ®ãng vai trß g× trong ph¶n øng trªn?
C¸c em suy nghÜ trong 2 phót vµ tr¶ lêi cho c« 2 c©u hái mµ c« võa nªu ( GV cã thÓ nh¾c l¹i c©u hái 1 lÇn n÷a)
Gäi 1 hs tr¶ lêi, hs kh¸c nhËn xÐt vµ bæ xung.
_ Nghe.
_ Suy nghÜ c¸ nh©n vµ tr¶ lêi.
Tr­íc ph¶n øng: H2 vµ CuO.
Sau ph¶n øng: H2O vµ Cu.
H2 ®ãng vai trß lµ chÊt khö.
KL: KhÝ H2 ®· chiÕm nguyªn tè oxi trong hîp chÊt CuO, do ®ã ng­êi ta ®· nãi H2 cã tÝnh khö.
DÉn d¾t: T¹i sao chóng ta ph¶I nghiªn cøu tÝnh chÊt ho¸ häc vµ tÝnh chÊt lÝ häc cña khÝ O2 v× ai còng biÕt oxi cã vai trß quan träng nh­ thÕ nµo trong cuéc sèng. VËy khÝ H2 th× sao? H2 cã quan träng hay kh«ng mµ chóng ta l¹i ph¶I nghiªn cøu vÒ tÝnh chÊt lÝ häc vµ ho¸ häc cña H2.
øng dông cña hidro.
Ho¹t ®éng 3: ( 7 phót) øng dông cña hidro.
Gi¸o Viªn
Häc sinh
Treo tranh h×nh 5.3: ®iÒu chÕ vµ øng dông cña hidro.
C¸c em h·y quan s¸t tranh vµ cho c« biÕt hidro cã øng dông g×?
Gäi 1 hs tr¶ lêi ( hs kh¸c nhËn xÐt vµ bæ xung)
Quan s¸t vµ tr¶ lêi.
N¹p vµo khÝ cÇu.
S¶n xuÊt amoniac, ph©n ®¹m, axit clohidric.
Dïng lµm chÊt khö ®Ó khö oxi cña mét sè oxit kim lo¹i.
Hµn c¾t kim lo¹i.
KL: Hidro ®­îc dïng lµm:
Nhiªn liÖu.
Nguyªn liÖu trong s¶n xuÊt ammoniac, hîp chÊt h÷u c¬.
Dïng ®Ó ®iÒu chÕ 1 sè kim lo¹i tõ oxit t­¬ng øng.
B¬m vµo khinh khÝ cÇu.
Ho¹t ®«ng 4 ( 8 phót): Cñng cè – vËn dông.
Cho hs lµm bµi tËp 1, 2 trong phiÕu bµi tËp.
Ho¹t ®éng 5: ( 2 phót) dÆn dß
Lµm bµi tËp 1,2,3,4,5 - sgk – 109.
PhiÕu häc tËp.
ThÝ nghiÖm: Hidro t¸c dông víi ®ång oxit.
Cho ®ång oxit kh« vµo èng nghiÖm chÞu nhiÖt.
Thu hidro b»ng c¸ch cho kÏm t¸c dông víi dung dÞch axit clohidric.
DÉn khÝ hidro vµo sao cho khÝ hidro tiÕp xóc víi ®ång oxit.
 à Quan s¸t mµu cña ®ång oxit ban ®Çu tr­íc vµ sau ph¶n øng thay ®æi sau khi cho tiÕp xóc víi Hidro trong 2 phót.
§èt xung quanh èng nghiÖm sau ®ã tËp trung vµo chç cã ®ång oxit.
§Ó nguéi èng nghiÖm.
 à Quan s¸t mµu cña ®ång oxit tr­íc vµ sau ph¶n øng thay ®æi nh­ thÕ nµo?
 à Quan s¸t thµnh èng nghiÖm cã hiÖn t­îng g×?
Bµi tËp cñng cè.
Bµi 1: ViÕt PTHH sau khi cho Hidro khö c¸c oxit sau:
Fe2O3 C. HgO
PbO D. FeO
Bµi 2: Cho khÝ hidro t¸c dông víi Fe2O3 ®un nãng thu ®­îc 11,2 gam s¾t.
khèi l­îng Fe2O3 ®· tham gia ph¶n øng lµ:
12 (g) C. 15 (g)
13 (g) D. 16 (g)
ThÓ tÝch H2 ( ®ktc) ®· tham gia ph¶n øng lµ:
1,12 (l) C. 6,72 (l)
2,24 (l) D. 4,48 (l)
Gi¶I thÝch ®¸p ¸n.
§¸p ¸n bµi tËp cñng cè
Bµi 1:
3 H2 + Fe2O3 ------> 2 Fe + 3 H2O
 H2 + PbO ------> Pb + H2O
 H2 + HgO ------> Hg + H2O
 H2 + FeO ------> Fe + H2O
Bµi 2. 
a - D
b - C
Gi¸o ¸n b¶ng
Bµi 31: Tính chất - ứng dụng của Hidro ( tiết 2).
 KÝ hiÖu nguyªn tè hidro: H. Nguyªn tö khèi : 1.
C«ng thøc ho¸ häc cña ®¬n chÊt hidro: H2. Ph©n tö khèi: 2.
TÝnh chÊt vËt lÝ.
ë ®iÒu kiÖn b×nh th­êng:
Hidro lµ chÊt khÝ, kh«ng mµu, kh«ng mïi, kh«ng vÞ.
nhÑ h¬n kh«ng khÝ, Ýt tan trong n­íc.
TÝnh chÊt ho¸ häc
T¸c dông víi oxi.
 2H2 + O2 à 2 H2O
L­u ý: TuyÖt ®èi cÈn thËn khi lµm thÝ nghiÖm víi Hidro.
 T¸c dông víi ®ång oxit.
CuO + H2 -----> Cu + H2O
 ( cã tÝnh khö)
øng dông
Hidro ®­îc dïng lµm:
Nhiªn liÖu.
Nguyªn liÖu trong s¶n xuÊt ammoniac, hîp chÊt h÷u c¬.
Dïng ®Ó ®iÒu chÕ 1 sè kim lo¹i tõ oxit t­¬ng øng.
B¬m vµo khinh khÝ cÇu.
NhËn xÐt vµ cho ®iÓm cña gi¸o viªn h­íng dÉn:
.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Gi¸o ¸n
Bài 31: TÝnh chất - ứng dụng của Hidro
( tiết 1)
Gi¸o viªn h­íng dÉn: ThÇy TrÇn §×nh Long.
Gi¸o sinh thùc hiÖn: NguyÔn ThÞ Mai.
Gi¸o ¸n
Bài 31: TÝnh chất - ứng dụng của Hidro
( tiết 2)
Gi¸o viªn h­íng dÉn: ThÇy TrÇn §×nh Long.
Gi¸o sinh thùc hiÖn: NguyÔn ThÞ Mai.