Bài giảng Ngữ văn 6, tập 2 - Câu trần thuật đơn - Tạ Thị Thanh Hiền

TRƯỜNG THCS THÁI TRỊGV: TẠ THỊ THANH HIỀNNGỮ VĂN 6KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ TIẾT HỌC!Kiểm tra bài cũ:Cho câu văn: Sáng nay, Nam / đi học bằng xe đạp.1. Hãy chỉ ra thành phần chính, thành phần phụ trong câu văn trên. 2. Chỉ ra chủ ngữ, vị ngữ và cho biết chúng trả lời cho những câu hỏi gì, chúng có cấu tạo như thế nào?TNCNVNCÂU TRẦN THUẬT ĐƠNTiết 141Câu trần thuât đơnChưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi với điệu bộ khinh khinh, tôi mắng: Hức! Thông nghách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này,ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết! Tôi về không một chút bận tâm. (Tô Hoài)(1)(2) (4) (7)(5) (9)(8)(6)(3)Dựa theo mục đích nói, các câu trong đoạn trích dùng để làm gì?I. Câu trần thuật đơn là gì?1. Ví dụ ( SGK/101) Các câu trong đoạn văn Mục đích nóiCâu 1: Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Câu 2: Rồi, với một bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng.Câu 3: Hức! Câu 4: Thông ngách sang nhà ta? Câu 5: Dễ nghe nhỉ! Câu 6: Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được.Câu 7: Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Câu 8: Đào tổ nông thì cho chết!Câu 9: Tôi về, không một chút bận tâm.Kể Bộc lộ cảm xúc Tả, kÓ Hỏi Bộc lộ cảm xúc Nªu ý kiÕn Cầu khiến Bộc lộ cảm xúc Kể và nêu ý kiến CÂU TẦN THUẬT ĐƠN Các câu trong đoạn văn Mục đích nói Kiểu câuCâu 1: Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Câu 2: Rồi, với một bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng.Câu 3: Hức! Câu 4: Thông ngách sang nhà ta? Câu 5: Dễ nghe nhỉ! Câu 6: Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được.Câu 7: Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Câu 8: Đào tổ nông thì cho chết!Câu 9: Tôi về, không một chút bận tâm.Kể Bộc lộ cảm xúc Tả, kÓ Hỏi Bộc lộ cảm xúc Nªu ý kiÕnCầu khiến Bộc lộ cảm xúc Kể và nêu ý kiến Dựa vào kiến thức đã học ở tiểu học, em hãy phân loại câu theo mục đích nói? Mục đích nóiCÂU TRẦN THUẬT ĐƠNCâu trần thuậtCâu trần thuậtCâu trần thuậtCâu trần thuậtCâu nghi vấnCâu cảm thánCâu cảm thánCâu cảm thánCâu cầu khiến(1) Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng xì lên ,một hơi rõ dài. (2) Råi, víi ®iÖu bé khinh khØnh, t«i m¾ng. (6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được.(9) Tôi về, không một chút bận tâm.? X¸c ®Þnh chñ ng÷, vÞ ng÷ cña c¸c c©u trÇn thuËt võa t×m ®­îc. CN VN CN VNCN2 VN2 VN1CN1CN VNXếp các câu vừa tìm thành hai loại: Câu do 2 hoặc nhiều cụm C - V sóng đôi (C-V, C-V) tạo thành? Câu do 1 cụm C - V tạo thành?=> Câu có 2 cụm C-V => Câu có 1 cụm C-V=> Câu có 1 cụm C-V=> Câu có 1 cụm C-VCác câu trong đoạn vănMục đích nóiCâu 1: Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Câu 2: Rồi, với một bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắngCâu 3: Tôi về, không một chút bận tâm.Câu 4: Tre là cách tay của người nông dân.Câu 5: Chú bé Lượm rất hồn nhiên, vui tươi.KểKểKểGiới thiệuNêu ý kiến3 .Tôi về, không một chút bận tâm. Câu trần thuật đơnChưa nghe hết câu , tôi đã hếch răng lên xì một hơi rõ dài.2 . Rồi, với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng:CVCVCâu 1,2,3,4,5Xét vềcấu tạo:Là câu đơn (chỉ có một cụm C-V)CÂU TRẦN THUẬT ĐƠNXét về mục đích nói : (dùng để giới thiệu, kể, tả, nêu ý kiến)4.Tre là cách tay của người nông dân.Cv5.Chú bé Lượm rất hồn nhiên, vui tươi.CVCv CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN C©u trÇn thuËt ®¬n lµ lo¹i c©u do mét côm C-V t¹o thµnh, dïng ®Ó giíi thiÖu, t¶ hoÆc kÓ vÒ mét sù viÖc sù vËt hay ®Ó nªu mét ý kiÕn.I. Câu trần thuật đơn là gì?1. Ví dụ ( SGK/101)2. Ghi nhớCÂU TRẦN THUẬT ĐƠNLƯU Ý Câu trần thuật đơn có thể có một hay nhiều chủ ngữ hoặc có một hay nhiều vị ngữ.Xác định chủ ngữ - vị ngữ trong các câu sau:Ví dụ:- Mai, Hoa, Thảo đều là C1 C2 C3học sinh chăm ngoan. V- Tre trông thanh cao, V1giản dị, chí khí như người. V2 V3 CI. Câu trần thuật đơn là gì?1. Ví dụ ( SGK/101)2. Ghi nhớDựa vào bức hình, đặt câu trần thuật đơn?Chúng em chăm sóc cây xanh.Dựa vào bức hình, đặt câu trần thuật đơn?LượmLượm đeo cái xắc xinh xinh.Dựa vào bức hình, đặt câu trần thuật đơn?Hà NộiHà Nội là thủ đô của nước Việt Nam1. Bài tập 1(101) Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây? Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì?	 (1) Ngày thứ 5 trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. (2) Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.(3) Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đậm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa.(4) Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong một ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẽ cá giã đôi. 	 (Nguyễn Tuân)II. Luyện tập:CÂU TRẦN THUẬT ĐƠNTrả lời: Các câu trần thuật đơn(1) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo sáng sủa.Từ khi có vịnh bắc bộ và từ khi có quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. - > Giới thiệu vẻ đẹp của Cô TôCÂU TRẦN THUẬT ĐƠN-> Nªu ý kiÕn nhËn xÐt vÒ vÎ ®Ñp trong s¸ng cña C« T« sau trËn b·o.II. Luyện tập:1. Bài tập 1:2.Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long nữ, tên là Lạc Long Quân (Con Rồng, cháu Tiên) b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.	 (Ếch ngồi đáy giếng)	c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.	 (Vũ Trinh)CÂU TRẦN THUẬT ĐƠNII. Luyện tập:Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : Lạc Long QuânCâu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : con ếchCâu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh :bà đỡ Trần3. So sánh cách giới thiệu nhân vật chính ở bài tập 3 phần a và phần b với cách giới thiệu nhân vật ở các câu trong bài tập 2 (trang 102)CÂU TRẦN THUẬT ĐƠNII. Luyện tập:Thực hành cặp đôi 2 phútBT Câu /đoạn văn Cách giới thiệu nhân vật2b, Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.c, Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. 3 a, Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua kén bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô. (Thánh Gióng) Giới thiệu ngay nhân vật chínhGiới thiệu nhân vậtphụ trước rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới giới thiệu nhân vật chínhSo s¸nh c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh ë 2 bµi tËp CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN b. Hïng V­¬ng thø m­êi t¸m cã mét ng­êi con g¸i tªn lµ MÞ N­¬ng, ng­êi ®Ñp nh­ hoa, tÝnh nÕt hiÒn dÞu. Vua cha yªu th­¬ng nµng hÕt mùc, muèn kÐn cho con mét ng­êi chång thËt xøng ®¸ng. Mét h«m cã hai chµng trai ®Õn cÇu h«n ( Sơn Tinh, Thủy Tinh )4. Bµi tËp 4 (SGK/105) Ngoài tác dụng giới thiệu, những câu trong đoạn văn còn có tác dụng gì?Xứa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày. (Đẽo cày giữa đường)=> Câu mở đầu ngoài giới thiệu nhân vật còn miªu t¶ ho¹t ®éng cña c¸c nh©n vËtII. LuyÖn tËp.CÂU TẦN THUẬT ĐƠNViết một đoạn mở bài từ (3 - 5 câu trở lên) cho đề văn “miêu tả một người thân” có sử dụng Câu trần thuật đơn. Ở nhà, ai ai cũng yêu thương em. Em sống thật hạnh phúc. Nhưng người yêu thương em hơn cả là mẹ em. Người đã sinh ra em, dạy em tiếng nói đầu đời. Và mẹ cũng chính là người em yêu nhất trên cõi đời.Hướng dẫn học ở nhà-Học thuộc ghi nhớ, xem lại bài tập và làm hoàn chỉnh vào vở.-Vận dụng kiến thức, đặt câu trần thuật đơnSoạn bài “ Lòng yêu nước” + Đọc kĩ tác phẩm + Trả lời các câu hỏi trong sách