Đề thi chọn học sinh giỏi môn Giáo dục công dân - Chủ đề 3: Sống có mục đích – liên hệ trách nhiệm của thanh niên, học sinh

CHỦ ĐỀ 3:
 SỐNG CÓ MỤC ĐÍCH – LIÊN HỆ TRÁCH NHIỆM CỦA THANH NIÊN, HỌC SINH
Câu 3.1 (4đ)
Trong bức thư của đồng chí Nông Đức Mạnh gửi thanh niên, đăng trên báo Nhân dân ngày 26/03/2003, với tiêu đề “ Công nghiệp hóa , hiện đại hóa chính là sự nghiệp của thanh niên”, có đoạn viết:
“ Đó chính là trách nhiệm vẽ vang, cũng là thời cơ to lớn để các cháu, trước hết là thế hệ tri thức trẻ đua tài cống hiến cho sự phát triển thịnh vượng và bền vững của dân tộc, vì hạnh phúc của Nhân dân ...”
Theo em tại sao nói công nghiệp hóa, hiện đại hóa là trách nhiệm vẽ vang và là thời cơ to lớn đối với thanh niên?
Em hãy nêu trách nhiệm của thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước? Nhiệm vụ của người thanh niên - học sinh là gì?
 ĐÁP ÁN – CÂU 3.1
Câu 3.1
Học sinh có thể trình bày nhiều cách nhưng cơ bản nêu được các ý sau:
4,0 điểm
a/ là trách nhiệm vẽ vang và là thời cơ to lớn đối với thanh niên?
- Vì thanh niên là lực lượng nồng cốt khơi dậy hào khí Việt Nam, là lực lượng xung kích góp phần to lớn vào mục tiếu phấn đấu của toàn dân tộc.
0,5 đ
- Thanh niên là chủ nhân tương lai của đất nước, là thế hệ nắm giữ vận mệnh của dân tộc, là thế hệ sẽ đưa đất nước ta sánh vai với các cường quốc năm châu.
0,5 đ
- Thanh niên, học sinh là thế hệ được sống trong hòa bình, được đào tạo và phất triển một cách toàn diện, được tiếp cận nhanh chóng với những thành tựu khoa học kĩ thuật – đó chính là thời cơ để tu dưỡng đạo đức và tích lũy kiến thức nhằm tạo dựng cuộc sống bản thân và xây dựng đất nước.
0,5 đ
- Đảng, nhà nước và toàn xã hội luôn giành sự quan tâm và đầu tư cho thế hệ trẻ, trong đó xác định giáo dục là quốc sách hàng đầu – đó cũng chính là thời cơ.
0,5 đ
- Đất nước đang bước vào thời kì mở cửa, hội nhập một cách sâu rộng với thế giới – đó là thời cơ để thế hệ trẻ đua tài cống hiến cho đất nước trên tất cả các lĩnh vực.
0,5 đ
b/ Trách nhiệm của thanh niên và nhiệm vụ của học sinh:
- Ra sức học tập văn hóa, khoa học kỉ thuật, rèn luyện các kĩ năng
 nghề nghiệp. Tích cực tham gia các hoạt động chính trị xã hội, tham gia lao động ... Tu dưỡng đạo đức, tư tưởng chính trị có lối sống lành mạnh.
0,5 đ
- Xây dựng nước ta trở thành một nước công nghiệp hiện đại, dân
giàu, nước mạnh, dân chủ,công bằng, văn minh, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.
0,5 đ
- Nhiệm vụ của người Học sinh: Ra sức học tập văn hóa, xác định lý tưởng đúng đắn, rèn luyện sức khỏe, thực hiện tốt nhiệm vụ của người học sinh lớp 9.
0,5 đ
Câu 3.2( 4.0đ)
 a. Tại sao Đảng và nhân dân ta lại tin tưởng vào thế hệ thanh niên trong việc thực hiện mục tiêu công nghiệp - hóa hiện đại hóa đất nước?
 b. Trong thanh niên học sinh thường có quan niệm “Được đến đâu thì hay đến đó”, “Nước đến chân mới nhảy”. Em có đồng tình với quan niệm đó không? Vì sao?
 c. Tình huống:
 Để tranh thủ thời gian, trong các tiết học Hà thường mang bài tập của môn khác ra làm. Có bạn khen đó là cách làm việc hay, vừa có năng suất, vừa có chất lượng lại hiệu quả và đã làm theo Hà.
 Hãy nêu suy nghĩ của em về cách làm trên? 
 ĐÁP ÁN – CÂU 3.2
Câu 
 Nội dung
Điểm
3.2
Yêu cầu trình bày được các ý: 
4.0
Đảng và nhân dân ta lại tin tưởng vào thế hệ thanh niên trong việc thực hiện mục tiêu công nghiệp - hóa hiện đại hóa đất nước, bởi vì:( 1,5đ)
Học sinh nêu ra các ý có nội dung hoặc tương đương sau:
 -Thế hệ thanh niên ngày nay được sống và học tập trong một điều kiện thuận lợi hơn thế hệ cha anh- được sống trong hòa bình, được đào tạo và phất triển một cách toàn diện, được tiếp cận nhanh chóng với những thành tựu khoa học kĩ thuật – đó chính là thời cơ để tu dưỡng đạo đức và tích lũy kiến thức nhằm tạo dựng cuộc sống bản thân và xây dựng đất nước.
 -Thanh niên có lí tưởng sống cao đẹp, có đầy nhiệt huyết và hào khí của tuổi trẻ. Là những người năng động, sáng tạo và tự tin.
 -Thanh niên là lực lượng đông đảo, được gia đình, xã hội và nhà nước quan tâm tạo điều kiện về mọi mặt. 
1đ
0,25
0,25
*Trong thanh niên học sinh thường có quan niệm “Được đến đâu thì hay đến đó.”, “Nước đến chân mới nhảy”.(1,25đ)
 -Em không đồng tình với quan niệm đó vì: 
 + Quan niệm “ Được đến đâu thì hay đến đó” thể hiện lối sống không có mục tiêu, thiếu lí tưởng, không cần sự cố gắng..
 + Quan niệm “ Nước đến chân mới nhảy” thể hiện của lối sống bị động không có kế hoạch như thế sẽ rất nguy hại,công việc sẽ trì trệ, không có hiệu quả được.
>>Làm việc gì muốn đạt được kết quả cao thì phải có mục đích, kế hoạch, làm việc phải khoa học, chủ động trong công việc mới có hiệu quả. Học sinh lấy được ví dụ để chứng minh, ví dụ : trong học tập, luyện tập văn nghệ, thể dục thể thao..
0,25
0,25
0,25
0,5
c.Tình huống (1,25đ)
-Em không tán thành cách làm của Hà. 
Học sinh nêu ra các ý có nội dung hoặc tương đương sau:
 -Vì làm việc gì cũng phải chú ý đến 3 mặt là năng suất, chất lượng và hiệu quả. Nếu chỉ quan tâm đến năng suất mà không quan tâm đến chất lượng, hiệu quả thì không đạt yêu cầu của công việc.
 -Việc làm của Hà tưởng như tiết kiệm được thời gian và làm được nhiều việc nhưng thực ra không có chất lượng hiệu quả vì Hà không nghe giảng được do đó không hiểu bài ảnh hưởng đến kết quả học tập của 2 môn đó . 
 -Việc làm đó thể hiện sự thiếu tôn trọng giáo viên trong giờ dạy đó và vi phạm nội quy.
 - Học sinh rút ra được bài học cho bản thân
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
Câu 3.3 ( 4.0đ)
a) Hiện nay có một số thanh thiếu niên thường vì những xích mích nhỏ mà tụ tập đánh nhau hoặc chỉ vì muốn gây sự chú ý,câu like mà có thể làm những việc dị thường... Em có nhận xét gì về lối sống của các thanh thiếu niên trên? Vì sao thanh niên cần sống có lí tưởng? Cho ví dụ về một vài tấm gương thanh niên Việt Nam sống có lí tưởng.
 b) Theo em tại sao nói công nghiệp hóa, hiện đại hóa là trách nhiệm vẽ vang và là thời cơ to lớn đối với thanh niên?
 ĐÁP ÁN – CÂU 3.3
Câu 
 Nội dung
Điểm
3.3
Yêu cầu trình bày được các ý: 
4.0
 a) (2.0 đ)
* Nhận xét: Đây là biểu hiện của lối sống thiếu trách nhiệm, không có lí tưởng, sống ảo, muốn thể hiện bản thân bằng những việc làm, những hành động sai trái nhằm thu hút sự chú ý, thể hiện sự bất cần..Đó là những suy nghĩ lệch lạc và gây ra những hậu quả khôn lường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần, danh dự và cả tương lai đối với một bộ phận giới trẻ.Ví dụ như : Tuyên bố tẩm xăng tự thiêu, Hẹn giờ nhảy cầu, Dùng lưỡi lam tự rạch vào cổ tay..trở thành trào lưu rất đáng lo ngại.
* Thanh niên cần sống có lí tưởng vì:
- Thanh niên là những chủ nhân trẻ tuổi của đất nước, là lực lượng chủ chốt, nòng cốt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 
- Thanh niên là lứa tuổi của những ước mơ cao đẹp, nhiều hoài bão ước mơ.
- Người có lí tưởng sống cao đẹp sẽ được mọi người kính trọng. 
* Học sinh cho ví dụ về một tấm gương thanh niên Việt Nam sống có lí tưởng. Trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc như: Trong Lý Tự Trọng, Võ Thị Sáu, La Văn Cầu, Đặng Thùy Trâm hoặc ngày nay như Nguyễn Thị Ánh Viên,..
1đ
0,25
0,25
0,25
0,25
b.Sự nghiệp công nghiệp hóa- Hiện đại hóa là trách nhiệm vẽ vang và là thời cơ to lớn đối với thanh niên vì (2.0đ):
- Thanh niên là chủ nhân tương lai của đất nước, là thế hệ nắm giữ vận mệnh của dân tộc. Thanh niên là lực lượng nòng cốt khơi dậy hào khí Việt Nam, là lực lượng xung kích góp phần to lớn vào mục tiếu phấn đấu của toàn dân tộc.
0,5 đ
- Thanh niên, học sinh là thế hệ được sống trong hòa bình, được đào tạo và phất triển một cách toàn diện, được tiếp cận nhanh chóng với những thành tựu khoa học kĩ thuật – đó chính là thời cơ để tu dưỡng đạo đức và tích lũy kiến thức nhằm tạo dựng cuộc sống bản thân và xây dựng đất nước.
0,5 đ
- Đảng, nhà nước và toàn xã hội luôn giành sự quan tâm và đầu tư cho thế hệ trẻ, trong đó xác định giáo dục là quốc sách hàng đầu – đó cũng chính là thời cơ.
0,5 đ
- Đất nước đang bước vào thời kì mở cửa, hội nhập một cách sâu rộng với thế giới – đó là thời cơ để thế hệ trẻ đua tài cống hiến cho đất nước trên tất cả các lĩnh vực.
0,5 đ
Câu 3.4 ( 4.0đ)
a. H·y nªu sù cÇn thiÕt cña ®øc tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o ? Em hiÓu g× vÒ c©u nãi: “TrÎ kh«ng n¨ng ®éng, giµ hèi hËn”.
b. T¹o sao ®Ó trë thµnh mét c«ng d©n ch©n chÝnh, mçi ng­êi cÇn ph¶i cã lÝ t­ëng sèng cao ®Ñp ? LÝ t­ëng sèng cña thanh niªn trong thêi ®¹i ngµy nay lµ g× ?
c. Trong bøc th­ göi häc sinh nh©n ngµy khai tr­êng (9/1945) B¸c Hå viÕt: “Non s«ng ViÖt Nam cã trë nªn t­¬i ®Ñp hay kh«ng, d©n téc ViÖt Nam cã b­íc tíi ®µi vinh quang ®Ó s¸nh víi c¸c c­êng quèc n¨m ch©u ®­îc hay kh«ng, chÝnh lµ nhê mét phÇn lín ë c«ng häc tËp cña c¸c ch¸u” .
- C©u nãi trªn cã ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò thuéc vÒ lÝ t­ëng kh«ng ?
- T¹i sao häc tËp ®­îc coi lµ néi dung quan träng ®Ó thùc hiÖn lÝ t­ëng.
 ĐÁP ÁN – CÂU 3.4
Câu 
 Nội dung
Điểm
3.4
Yêu cầu trình bày được các ý: 
4.0
a. (1.5đ)
- N¨ng ®éng s¸ng t¹o lµ phÈm chÊt rÊt cÇn thiÕt cña ng­êi lao ®éng trong x· héi hiÖn ®¹i . Năng động, sáng tạo gióp con ng­êi v­ît qua nh÷ng khó khăn rµng buéc cña hoµn c¶nh, rót ng¾n thêi gian ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých ®· ®Ò ra mét c¸ch nhanh chãng vµ đem về những kì tích vẻ vang cho bản thân, gia đình và đất nước.
- CÇn hiÓu ®óng nghÜa c©u nãi:
+ C©u nµy ý muốn nãi tuæi trÎ kh«ng n¨ng ®éng s¸ng t¹o, kh«ng tÝch cùc d¸m nghÜ, d¸m lµm, say mª t×m tßi tiÕp thu n¾m b¾t nh÷ng cơ hội, những c¸i míi ®Ó vËn dông vµo cuéc sèng th× khi giµ cã hèi hËn còng ®· muén, khi đó có muốn cũng không thể làm gì nữa.
1đ
0, 5
(1,25đ) *Mçi ng­êi cÇn ph¶i cã lÝ t­ëng sèng cao ®Ñp v× :
+ Khi lý t­ëng cña mçi ng­êi phï hîp víi lÝ t­ëng chung cña d©n téc, cña жng th× hµnh ®éng cña hä sÏ gãp phÇn thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô chung vµ chÝnh hä sÏ ®­îc x· héi, nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn kh¶ n¨ng cña m×nh (0,75 ®iÓm) 
+ Ng­êi sèng cã lÝ t­ëng cao ®Ñp sÏ ®­îc mäi ng­êi t«n träng 
*LÝ t­ëng sèng cña thanh niªn trong thêi ®¹i ngµy nay lµ : « PhÊn ®Êu thùc hiÖn môc tiªu x©y dùng n­íc ViÖt Nam ®éc lËp , d©n giµu, n­íc m¹nh, d©n chñ, công bằng ,v¨n minh 
0,5
0,25
0,5
c. (1,25đ)
*C©u nãi trªn cã đề cập đến chủ đề lÝ t­ëng vì: B¸c Hå ®· kh¼ng ®Þnh vai trß to lín cña c¸c ch¸u häc sinh lµ ph¶i phÊn ®Êu häc tËp ®Ó ®­a ®Êt n­íc b­íc tíi ®µi vinh quang, s¸nh vai víi c¸c c­êng quèc n¨m ch©u. §ã chÝnh lµ mục tiêu, là trách nhiệm là lí t­ëng cao ®Ñp cña häc sinh. 
*Häc tËp lµ néi dung quan träng ®Ó thùc hiÖn lÝ t­ëng v×:
- Häc tËp lµ con ®­êng ng¾n nhÊt ®Ó thùc hiÖn lÝ t­ëng 
- Häc tËp gióp chóng ta tiÕp thu tri thøc nh©n lo¹i, thµnh tùu khoa häc kü thuËt, nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i ®Ó vËn dông vµo ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh cña ®Êt n­íc nh»m ph¸t triÓn ®­a ®Êt n­íc ®i lªn. 
- Häc tËp vµ rÌn luyÖn vÒ mäi mÆt ®Ó cã ®ñ tri thøc, phÈm chÊt vµ n¨ng lùc cÇn thiÕt nh»m thùc hiÖn lÝ t­ëng sèng cao ®Ñp .
0,5
0,25
0,25
0,25
	Câu 3.5 ( 4.0đ)
Trong bøc th­ cña §¹i héi §oµn toµn quèc lÇn thø IX diÔn ra t¹i thñ ®« Hµ Néi tõ ngµy 17- 21/12/ 2007 göi thanh thiÕu nhi c¶ n­íc cã ®o¹n viÕt:
 “...§èi víi tuæi trÎ, thêi c¬, vËn héi ®ang t¹o ra ®iÒu kiÖn cho tõng ng­êi häc tËp,cèng hiÕn, tr­ëng thµnh; khã kh¨n th¸ch thøc l¹i lµ m«i tr­êng cho mçi ng­êi chóng ta rÌn luyÖn ý chÝ, b¶n lÜnh ®Ó v­¬n lªn tù kh¼ng ®Þnh, tù hoµn thiÖn b¶n th©n...”.
 Tõ nhËn ®Þnh trªn em h·y lµm râ tr¸ch nhiÖm cña thÕ hÖ trÎ trong giai ®o¹n hiÖn nay. 
ĐÁP ÁN – CÂU 3.5
Câu 
 Nội dung
Điểm
3.5
Yêu cầu trình bày được các ý: 
4.0
a. Học sinh cần phân tích được trong giai ®o¹n hiÖn nay tuæi trÎ ®ang ®øng tr­íc nh÷ng thêi c¬, th¸ch thøc:
- Thêi c¬: sù ổn định về chÝnh trÞ, sự ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc và xu thÕ héi nhËp quốc tế tạo cơ hội và điều kiện cho mỗi cá nhân phát tiển. Bên cạnh đó thế hệ trẻ còn được quan tâm, được đào tạo toàn diện
- Th¸ch thøc: Thanh niên phải đối mặt với những thách thức như : yêu cầu cao về tr×nh ®é ngo¹i ng÷, tin học, cuộc sống luôn có nh÷ng c¸m dç và tệ nạn xã hội rình rập, sự cạnh tranh khốc liệt
0,5
0,5
*Tr¸ch nhiÖm ( HS phải nêu được những ý sau) :
- X¸c ®Þnh lý t­ëng sèng ®óng ®¾n, vạch ra được kế hoạch học tập, rèn luyện. Chñ ®éng v­ît qua mäi khã kh¨n, th¸ch thøc...
- TËn dông nh÷ng thêi c¬ mµ ®Êt n­íc, x· héi ®ang t¹o ra cho tÊt c¶ mçi ng­êi ®Æc biÖt lµ ®èi víi thanh thiÕu nhi... 
- Ra søc häc tËp v¨n ho¸, khoa häc kü thuËt, tu d­ìng ®¹o ®øc, t­ t­ëng chÝnh trÞ...
- Cã lèi sèng lµnh m¹nh, rÌn luyÖn c¸c kü n¨ng, ph¸t triÓn c¸c n¨ng lùc, cã ý thøc rÌn luyÖn søc khoÎ,
- TÝch cùc tham gia c¸c ho¹t ®éng chÝnh trÞ – x· héi, lao ®éng s¶n xuÊt, x©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸,
>> Liªn hÖ b¶n th©n 
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5