Giáo án Địa lý 9 - Trường THCS Liêng Trang - Bài 11: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp

Tuần 6 Ngày soạn: 25/09/2015
Tiết 11 Ngày dạy: 28/09/2015
Bài 11: CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG
ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ CÔNG NGHIỆP
I. MỤC TIÊU: Qua bài học, HS cần đạt được:
1. Kiến thức: 
- Phân tích các nhân tố tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp.
- Biết nước ta có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng, tạo điều kiện để phát triển một số nền công nghiệp có cơ cấu đa ngành và phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm.
- Thấy được sự cần thiết phải bảo vệ, sử dụng các tài nguyên thiên nhiên một cách hợp lí để phát triển công nghiệp.
2. Kĩ năng:
- Kĩ năng sơ đồ hóa các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp.
- Nhận xét nguồn tài nguyên khoáng sản trên bản đồ Địa chất - khoáng sản Việt Nam.
3. Thái độ: 
 Giáo dục ý thức bảo vệ tài nguyên tự nhiên của đất nước.
4. Định hướng phát triển năng lực:
- Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ, ...
- Năng lực chuyên biệt: Sử dụng bản đồ,  
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
1. Chuẩn bị của giáo viên: 
 Bản đồ địa lí tự nhiên Việt Nam.
2. Chuẩn bị của học sinh: 
- Sơ đồ H.11.1 (sgk - T.39).
- Atlat Địa lí Việt Nam.
III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP:
1. Ổn định: Kiểm tra vệ sinh, sĩ số lớp học (1 phút).
9A4................................, 9A5................................, 9A6................................
2. Kiểm tra bài cũ: 5 phút.
 Kiểm tra bài tập (vẽ biểu đồ) ở nhà của học sinh.
3. Tiến trình bài học:
 Khởi động: Nếu ngành nông nghiệp phụ thuộc nhiều vào các nhân tố tự nhiên thì ngành công nghiệp lại chịu tác động trước hết bởi các nhân tố kinh tế - xã hội, tuy nhiên các nhân tố tự nhiên vẫn đóng vai trò quan trọng trong các ngành công nghiệp khai thác.
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung
Hoạt động 1: Phân tích các nhân tố tự nhiên ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp (cá nhân) 20 phút.
*Phương pháp dạy học: Đàm thoại gợi mở; sử dụng bản đồ; giải quyết vấn đề; ...
*Kỹ thuật dạy học: Đặt câu hỏi; 
*Hình thức tổ chức hoạt động: Hình thức “ bài lên lớp”; cá nhân; ...
* Bước 1:
- Dựa vào sơ đồ 11.1: cho biết các yếu tố tự nhiên nào ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp?
(Gọi HS yếu dựa vào nội dung SGK trả lời).
- Học sinh nêu được các nhân tố: khoáng sản, thủy năng, tài nguyên đất, nước, khí hậu, ... ảnh hưởng tới một số ngành công nghiệp trọng điểm của nước ta.
- Các nhân tố tự nhiên nước ta có những thuận lợi gì cho việc phát triển công nghiệp? 
- Học sinh trả lời. Giáo viên chuẩn xác kiến thức: nước ta có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng, tạo điều kiện để phát triển một nền công nghiệp có cơ cấu đa ngành và phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm.
* Bước 2:
- Dựa vào bản đồ Địa lí tự nhiên (atlat Địa lí Việt Nam) và kiến thức đã học nhận xét về ảnh hưởng của phân bố tài nguyên khoáng sản tới phân bố một số ngành công nghiệp trọng điểm. Ví dụ?
- Học sinh sử dụng bản đồ để trả lời.
- Giáo viên chuẩn xác kiến thức, lưu ý học sinh về: vấn đề khai thác thuỷ điện, nhiệt điện, khai thác dầu mỏ và khí đốt ở nước ta, sự cần thiết phải bảo vệ, sử dụng các tài nguyên thiên nhiên một cách hợp lý để phát triển công nghiệp bền vững.
Hoạt động 2: Phân tích các nhân tố kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp (cá nhân/nhóm) 17 phút.
*Phương pháp dạy học: Đàm thoại gợi mở; sử dụng bản đồ; giải quyết vấn đề; ...
*Kỹ thuật dạy học: Đặt câu hỏi; 
*Hình thức tổ chức hoạt động: Hình thức “ bài lên lớp”; cá nhân; nhóm; ...
* Bước 1:
- Giáo viên chia lớp làm 4 nhóm thảo luận, nêu đặc điểm các nhân tố kinh tế - xã hội ảnh hưởng tới ngành công nghiệp.
+ Nhóm 1: Dân cư và lao động.
+ Nhóm 2: Cơ sở vật chất - kĩ thuật ...
+ Nhóm 3: Chính sách phát triển công nghiệp.
+ Nhóm 4: Thị trường.
* Bước 2: 
- Giáo viên hướng dẫn học sinh thảo luận và báo cáo.
- Dân cư nước ta có tác động như thế nào đến công nghiệp? 
- Em có nhận xét gì về nguồn lao động nước ta? Nguồn lao động nước ta có đặc điểm gì ? 
- Cơ sở vật chất, kĩ thuật  của ta có những điều kiện thuận lợi và khó khăn gì cho sự phát triển công nghiệp? 
- Việc cải thiện hệ thống đường giao thông có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển CN? 
(Dành cho học sinh giỏi)
- Trong các chính sách phát triển, thì chính sách nào ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển CN? 
- Thị trường có ý nghĩa như thế nào đối với việc phát triển công nghiệp?
- Trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, ngành công nghiệp nước ta đang gặp phải những khó khăn gì? 
* Bước 3:
- Học sinh tiến hành thảo luận, đại diện nhóm trình bày, có sự nhận xét và bổ sung.
- Giáo viên chuẩn xác lại kiến thức, nhấn mạnh: Sự phát triển và phân bố công nghiệp phụ thuộc mạnh mẽ vào các nhân tố kinh tế - xã hội.
I . Các nhân tố tự nhiên. 
- Tài nguyên thiên nhiên đa dạng, tạo cơ sở để phát triển cơ cấu công nghiệp đa ngành.
Sơ đồ Hình 11.1 (sgk - Tr39).
- Sự phân bố tài nguyên tạo các thế mạnh khác nhau của các vùng.
II. Các nhân tố kinh tế - xã hội. 
1. Dân cư và lao động. 
- Nguồn lao động dồi dào, thị trường lớn, có khả năng tiếp thu khoa học - kĩ thuật.
2. Cơ sở vật chất - kĩ thuật trong công nghiệp và cơ sở hạ tầng. 
- Cơ sở vật chất - kĩ thuật trong công nghiệp và cơ sở hạ tầng: đang được cải thiện: giao thông vận tải, bưu chính viễn thông, điện nước, ... 
- Hạn chế: Trình độ công nghệ còn thấp, chưa đồng bộ, chỉ phân bố tập trung ở một số vùng. 
3. Chính sách phát triển công nghiệp. 
 Có nhiều chính sách phát triển công nghiệp:
- Chính sách công nghiệp hóa và đầu tư phát triển công nghiệp.
- Chính sách phát triển kinh tế nhiều thành phần và đổi mới cơ chế quản lí kinh tế, đổi mới chính sách kinh tế đối ngoại. 
 4. Thị trường
- Thị trường ngày càng mở rộng, song đang bị cạnh tranh quyết liệt: hàng ngoại nhập, sức ép của thị trường. 
IV. TỔNG KẾT VÀ HƯỚNG DẪN HỌC TẬP: 2 phút.
1. Tổng kết: 
- Giáo viên hệ thống lại nội dung bài học.
- Giáo viên hướng dẫn họ sinh trả lời 2 câu hỏi SGK/Trang 41.
2. Hướng dẫn học tập: 	
- Học bài cũ, trả lời các câu hỏi và làm bài tập trong SGK.
- Chuẩn bị bài mới: Nghiên cứu bài 12: vẽ trước hình 12.1 vào vở và chuẩn bị nội dung để trả lời câu hỏi trong SGK trang 42. Tìm trên lược đồ các trung tâm công nghiệp chính.
V. PHỤ LỤC:
VI. RÚT KINH NGHIỆM: