Giáo án Hình học khối 12 - Trường THPT Vinh Xuân

h nhiều khối tứ diện không?
CH3: Hãy kể tên các phép dời hình trong không gian đã học và tính chất của nó?
CH4: Nhắc lại khái niệm phép vị tự và tính chất của nó
CH5: Khái niệm hai khối đa diện đồng dạng và sự đồng dạng của các khối đa diện đều?
HS trả lời câu hỏi 1, 2
Phép đối xứng qua mp, phép tịnh tiến, phép đối xứng trục, phép đối xứng tâm. Phép dời hình bảo toàn khoảng cách
I. Kiến thức cần nhớ:
HOẠT ĐỘNG 2: (củng cố) Câu hỏi trắc nghiệm (Bảng phụ) 
CH1: Phép đối xứng qua mp (P) biến đường thẳng d thành chính nó khi và chỉ khi:
a. 	d song song với (P)	b. 	d nằm trên (P)
c. 	d vuông góc (P)	d. 	d nằm trên (P) hoặc vuông góc (P)
CH2: Hình chóp tứ giác đều có bao nhiêu mặt phẳng đối xứng?
a. một	b. bốn	c. ba	d. hai
CH3: Cho phép vị tự tâm O biến điểm A thành B, biết rằng OA = 2OB, khi đó tỉ số vị tự bằng bao nhiêu?
a. 2	b. -2	c.	d. 
T
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Ghi bảng
GV treo bảng phụ nội dung từng câu hỏi trắc nghiệm
GV yêu cầu học sinh độc lập suy nghĩ và trả lời
+Gợi ý trả lời câu hỏi 2:
- Gọi M, N, P, Q lần lượt là trung điểm của AB, BC, CD, DA
- y/c hs chỉ ra các mp đối xứng của hình chóp
+Gợi ý trả lời câu hỏi 3:
Nc lại đn phép vị tự tâm O tỷ số k biến A thành B
+Gợi ý trả lời câu hỏi 4:..
+Gợi ý trả lời câu hỏi 5:..
GV nhận xét và khắc sâu cho học sinh
1d
2b
3c
Các mp đối xứng: (SAC), (SBD), (SMP), (SNQ).
-------------------------------- Hết --------------------------------
Tiết dạy: BS11	Bài dạy: ÔN TẬP CHƯƠNG 1
I. MỤC TIÊU:
	Kiến thức: 	Củng cố:
Nắm được khái niệm hình đa diện, khối đa diện.
Hai khối đa diện bằng nhau.
Phân chia và lắp ghép khối đa diện.
Đa điện đều và các loại đa diện đều.
Thể tích các khối đa diện.
	Kĩ năng: 
Nhận biết được các đa diện và khối đa diện.
Biết cách phân chia và lắp ghép các khối đa diện để giải các bài toán thể tích.
Vận dụng các công thức tính thể tích khối đa diện vào việc giải toán.
	Thái độ: 
Liên hệ được với nhiều vấn đề trong thực tế với khối đa diện.
Phát huy tính độc lập, sáng tạo trong học tập.
II. CHUẨN BỊ:
	Giáo viên: Giáo án. Hệ thống bài tập.
	Học sinh: SGK, vở ghi. Ôn tập toàn bộ kiến thức chương 1.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
	1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số lớp.
	2. Kiểm tra bài cũ: (Lồng vào quá trình luyện tập)
	H. 
	Đ. 
	3. Giảng bài mới:
TL
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung
20'
Hoạt động 1: Luyện tập tính tỉ số thể tích khối đa diện
H1. Xác định tỉ số thể tích của hai khối chóp ?
H2. Tính SD, SA ?
H3. Tính thể tích khối chóp S.ABC ?
Đ1. 
Đ2. SA = , SD = 
Þ 
Đ3. VS.ABC = 
Þ VS.DBC = .
1. Cho hình chóp tam giác đều S.ABC có cạnh AB = a. Các cạnh bên SA, SB, SC tạo với đáy một góc 600. Gọi D là giao điểm của SA với mặt phẳng qua BC và vuông góc với SA.
a) Tính tỉ số thể tích của hai khối chóp S.DBC và S.ABC.
c) Tính thể tích của khối chóp S.DBC.
20'
Hoạt động 2: Vận dụng thể tích của khối đa diện để giải toán
· Hướng dẫn HS tính thể tích khối chóp tam giác bằng nhiều cách khác nhau.
H1. Xác định đường cao và đáy của khối chóp bằng các cách khác nhau?
H2. Xác định công thức tính thể tích khối chóp theo 2 cách ?
H3. Tính diện tích DABC ?
Đ1.
– Đáy OBC, đường cao AO.
– Đáy ABC, đường cao OH.
Đ2. 
V 
Đ3. SDABC = 
	= 
Þ OH = 
	= 
2. Cho hình chóp tam giác O.ABC có ba cạnh OA, OB, OC đôi một vuông góc với nhau và OA = a, OB = b, OC = c. Tính độ dài đường cao OH của hình chóp.
5'
Hoạt động 4: Củng cố
Nhấn mạnh:
– Cách vận dụng các công thức tính thể tích các khối đa diện.
– Cách vận dụng thể tích để giải toán.
	4. BÀI TẬP VỀ NHÀ:
Chuẩn bị kiểm tra 1 tiết chương 1.
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
Tiết 13.	ÔN TẬP CHƯƠNG I
I.Mục tiêu:
+ Về kiến thức: Giúp học sinh:
- Hệ thống toàn bộ kiến thức trong chương I( khái niệm hình đa diện, khối đa diện, khối đa diện bằng nhau, phép biến hình trong không gian,.)
- Ôn lại các công thức và các phương pháp đã học.
+ Về kỹ năng: Giúp học sinh rèn luyện các kỹ năng:
- Phân chia khối đa diện
- Tính thể tích các khối đa diện
- Vận dụng công thức tính thể tích vào tính khoảng cách.
+ Về tư duy thái độ:
- Rèn luyện tư duy trừu tượng, tư duy vận dụng.
- Học sinh hứng thú lắng nghe và thực hiện.
II.Chuẩn bị:
+ Giáo viên: Giáo án, phấn màu, thước, bảng phụ.
+ Học sinh: học thuộc các công thức tính thể tích, làm bài tập ở nhà
III.Phương pháp: gợi mở vấn đáp, luyện tập.
IV.Tiến trình bài học:
HOẠT ĐỘNG 1:
CH1: Cho hai hình lập phương cạnh a, thể tích khôi tám diện đều mà các đỉnh là các tâm của các mặt của hình lập phương bằng
a. 	b.	c.	d.
CH2: Nếu tăng chiều cao và cạnh đáy của hình chóp đếu lên n lần thì thể tích của nó tăng lên:
a. lần	b. 2	c. 	d. 2
ĐS: 1a, 2c.
HOẠT ĐỘNG 2(Giải bài tập 6 trang 31)
T
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Ghi bảng
+ Tóm tắt đề lên bảng và y/c HS vẽ hình
Bài 6- SGK trang 31:
a)Y/c học sinh nhắc lại công thức tính thể tích khối chóp
VS.ABC = ?
b) GV gọi hs nhắc lại p2 cmđường thẳng vg với mp?
- SC vuông góc với những đt nào trong mp (SB’C’)
c) H1: SC’ (AB’C’) ?
 VSAB,C’ = ?
 H2: SC’ = ?
 SAB’C’ = ?
GV: Phát vấn cho học sinh cách 2 
 ?
GV: Phát vấn thêm câu hỏi.
d) Tính khoảng cách từ điểm C’ đến mp(SAB’)
Gợi mở: 
Khoảng cách từ C’ đến mặt phẳng(SAB’) có phải là đường cao trong khối chóp không?
 VSAB’C’ = ?
 K\c từ C’ đến mp(SAB’)
C2: Có thể tính khoảng cách trên bằng cách nào khác?
Gợi mở: kẻ C’H // BC 
(H SB) 
 Tính C’H = ?
HS lên bảng vẽ hình.
HS trả lời câu hỏi của GV
HS: Suy nghĩ trả lời câu hỏi của gv.
HS:Suy nghĩ trả lời câu hỏi 
để tính được diện tích.
HS: dựa vào gợi ý của GV để tính cách 2.
HS: dựa vào gợi ý của GV để tính cách 2.
Bài 6- SGK trang 31:
Cho kh/c S.ABC, SA(ABC), AB = BC = SA = a; AB BC, B’ là trung điểm SB, AC’SC (C’ thuộc SC).
Giải
a.Tính VS.ABC?
VS.ABC = 
b.Cm SC (AB’C’)
SCAC’ (gt) (1)
BC(SAB)
BCAB’
Mặt khác: AB’SB
AB’(SBC) (2)
Từ(1)&(2) SC(AB’C’)
c.Tính VSAB’C’?
VSAB’C’ = 
V. Củng cố, dặn dò:
	- Ôn lại các phương pháp và nắm vững các công thức tính thể tích đã học.
	- Làm các bài tập trắc nghiệm để cũng cố thêm kiến thức.
	- Chuẩn bị làm bài tập kiểm tra vào tiết sau. 
-------------------------------- Hết --------------------------------
Tiết dạy: BS12	Bài dạy: BÀI TẬP ÔN TẬP CHƯƠNG I
I. MỤC TIÊU:
	Kiến thức: 	Củng cố:
Nắm được khái niệm hình đa diện, khối đa diện.
Hai khối đa diện bằng nhau.
Phân chia và lắp ghép khối đa diện.
Đa điện đều và các loại đa diện đều.
Thể tích các khối đa diện.
	Kĩ năng: 
Nhận biết được các đa diện và khối đa diện.
Biết cách phân chia và lắp ghép các khối đa diện để giải các bài toán thể tích.
Vận dụng các công thức tính thể tích khối đa diện vào việc giải toán.
	Thái độ: 
Liên hệ được với nhiều vấn đề trong thực tế với khối đa diện.
Phát huy tính độc lập, sáng tạo trong học tập.
II. CHUẨN BỊ:
	Giáo viên: Giáo án. Hệ thống bài tập.
	Học sinh: SGK, vở ghi. Ôn tập toàn bộ kiến thức chương 1.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
	1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số lớp.
	2. Kiểm tra bài cũ: (Lồng vào quá trình luyện tập)
	H. 
	Đ. 
	3. Giảng bài mới:
TL
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung
20'
Hoạt động 1: Luyện tập tính tỉ số thể tích khối đa diện
H1. Xác định tỉ số thể tích của hai khối chóp ?
H2. Tính SD, SA ?
H3. Tính thể tích khối chóp S.ABC ?
Đ1. 
Đ2. SA = , SD = 
Þ 
Đ3. VS.ABC = 
Þ VS.DBC = .
1. Cho hình chóp tam giác đều S.ABC có cạnh AB = a. Các cạnh bên SA, SB, SC tạo với đáy một góc 600. Gọi D là giao điểm của SA với mặt phẳng qua BC và vuông góc với SA.
a) Tính tỉ số thể tích của hai khối chóp S.DBC và S.ABC.
c) Tính thể tích của khối chóp S.DBC.
20'
Hoạt động 2: Vận dụng thể tích của khối đa diện để giải toán
· Hướng dẫn HS tính thể tích khối chóp tam giác bằng nhiều cách khác nhau.
H1. Xác định đường cao và đáy của khối chóp bằng các cách khác nhau?
H2. Xác định công thức tính thể tích khối chóp theo 2 cách ?
H3. Tính diện tích DABC ?
Đ1.
– Đáy OBC, đường cao AO.
– Đáy ABC, đường cao OH.
Đ2. 
V 
Đ3. SDABC = 
	= 
Þ OH = 
	= 
2. Cho hình chóp tam giác O.ABC có ba cạnh OA, OB, OC đôi một vuông góc với nhau và OA = a, OB = b, OC = c. Tính độ dài đường cao OH của hình chóp.
5'
Hoạt động 4: Củng cố
Nhấn mạnh:
– Cách vận dụng các công thức tính thể tích các khối đa diện.
– Cách vận dụng thể tích để giải toán.
	4. BÀI TẬP VỀ NHÀ:
Chuẩn bị kiểm tra 1 tiết chương 1.
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
Tiết 14.	ĐỀ KIỂM TRA CHƯƠNG I
Môn:Hình Học12- Nâng cao
Thời gian: 45 phút
MA TRẬN ĐỀ
Chủ đề
Nhận biết
Thông hiểu
Vận dụng
Tổng
TNKQ
TL
TNKQ
TL
TNKQ
TL
Khái niệm về khối đa diện.
 (2 tiết)
1
1,5
1
0,5 
2.0đ
Phép đối xứng qua mp,sự bằng nhau .
(4 tiết)
1
 0,5
1
 0,5
1
 1,0
1
 0,5
2.5đ
Phép vị tự và sự đồng dạng
(3 tiết)
1
 0,5
1
 0,5
1
1.0
2.0đ
Thể tích của khối đa diện.
(3 tiết)
1
 0,5
1
1.0 
1
 0,5
1
 1,5
3.5đ
Tổng
2.5đ
4.0đ
3.5đ
10đ
PHẦN I:Trắc nghiệm khách quan:4đ(Mỗi câu trả lời đúng được 0,5đ)
Câu 1:(NB)Cho khối chóp có đáy là n-giác.Trong các mệnh đề sau mệnh đề nào đúng?
	A.Số cạnh của khối chóp bằng n+1;
	B.Số mặt của khối chóp bằng 2n;
	C.Số đỉnh của khối chóp bằng 2n+1;
	D.Số mặt của khối chóp bằng số đỉnh của nó.
Câu 2(NB)Phép đối xứng qua mặt phẳng (P) biến đường thẳng d thành đường thẳng d’ cắt d khi và chi khi:
	A. d cắt (P)	 	B. d nằm trên (P)
	C. d cắt (P) nhưng không vuông góc với (P)	D. d không vuông góc với (P)
Câu 3:(NB)Số mặt đối xứng của hình lập phương là
	A.6	B.7
	C.8	D.9
Câu 4(NB)Trong các mệnh đề sau đây,mệnh đề nào đúng?
	A.Phép vị tự biến mặt phẳng thành mặt phẳng song song với nó;
	B.Phép vị tự biến mặt phẳng qua tâm vị tự thành chính nó;
	C.Không có phép vị tự nào biến hai điểm phân biệt A và B thành chính nó;
	D.Phép vị tự biến đường thẳng thành đường thẳng song song với nó.
Câu 5:(TH)Cho phép vị tự tâm O biến điểm A thành điểm B,biết OA=2OB.Khi đó tỉ số vị tự là bao nhiêu?
	A. 2	B. -2
	C.	D.
Câu 6: (TH)Cho hình lập phương ABCD.A’B’C’D’ cạnh a,tâm O.Khi đó thể tích khối tứ diện AA’B’O là:
	A.	B.
	C.	D.
Câu 7(TH) Cho khối lăng trụ tam giác ABC.A’B’C’ có đáy là tam giác đều cạnh a, A’ cách đều 3 điểm A,B,C. Cạnh bên AA’ tạo với đáy một góc . Khi đó thể tích của lăng trụ là:
	A.	B.
	C.	 	D.
Câu 8:(VD)Cho hình chóp tứ giác đều có cạnh đáy bằng a và cạnh bên tạo với mặt phẳng đáy một góc 600 .Thể tích khối chóp đó bằng:
	A.	B..
	C.	D.
II.PHẦN TỰ LUẬN:(6đ)
Cho khối chóp S.ABC có đường cao SA= 2a,tam giác ABC vuông ở C có AB=2a,góc CAB bằng 
300.Gọi H là hình chiếu của A trên SC. B’ là điểm đối xứng của B qua mặt phẳng (SAC).
	 1)Mặt phẳng HAB chia khối chóp thành hai khối chóp.Kể tên hai khối chóp có đỉnh H;
2)Tính thể tích khối chóp S.ABC;
3)Chứng minh ;
4)Tính thể tích khối chóp H.AB’B.
	Chương II: MẶT NÓN, MẶT TRỤ, MẶT CẦU 
Tiết dạy:	15	Bài 1: MẶT CẦU, KHỐI CẦU
I. MỤC TIÊU:
	Kiến thức: 	
Nắm được khái niệm chung về mặt cầu.
Giao của mặt cầu và mặt phẳng.
Giao của mặt cầu và đường thẳng.
Công thức diện tích khối cầu và diện tích mặt cầu.
	Kĩ năng: 
Vẽ thành thạo các mặt cầu.
Biết xác định giao của mặt cầu với mặt phẳng và đường thẳng.
Biết tính diện tích mặt cầu và thể tích khối cầu.
	Thái độ: 
Liên hệ được với nhiều vấn đề trong thực tế với mặt cầu.
Phát huy tính độc lập, sáng tạo trong học tập.
II. CHUẨN BỊ:
	Giáo viên: Giáo án. Hình vẽ minh hoạ.
	Học sinh: SGK, vở ghi. Ôn tập các kiến thức đã học về mặt tròn xoay.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
	1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số lớp.
	2. Kiểm tra bài cũ: (3')
	H. Nhắc lại khái niệm hình tròn xoay? Cách tạo thành hình nón, hình trụ?
	Đ. 
	3. Giảng bài mới:
TL
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung
10'
Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm mặt cầu
H1. Chỉ ra một số đồ vật có dạng mặt cầu?
H2. Nhận xét về khái niệm mặt cầu trong KG và đường tròn trong mp?
Đ1. Các nhóm thảo luận và trình bày.
Quả bóng, quả địa cầu, ..
Đ2. Các nhóm thảo luận và trình bày.
I. MẶT CẦU VÀ CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN ĐẾN MẶT CẦU
1. Mặt cầu
Tập hợp những điểm M trong KG cách điểm O cố định một khoảng không đổi bằng r (r > 0) đgl mặt cầu tâm O bán kính r. Kí hiệu S(O; r).
– Dây cung
– Đường kính
· Một mặt cầu được xác định nếu biết tâm và bán kính của nó.
10'
Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm khối cầu
H1. Nhắc lại cách xét VTTĐ giữa 1 điểm với 1 đường tròn? Từ đó nêu cách xét VTTĐ giữa 1 điểm và 1 mặt cầu?
· GV nêu khái niệm khối cầu.
Đ1. So sánh độ dài OA với bán kính r.
2. Điểm nằm trong và nằm ngoài mặt cầu. Khối cầu
· Cho S(O; r) và điểm A bất kì.
– OA = r Û A nằm trên (S)
– OA < r Û A nằm trong (S)
– OA > r Û A nằm ngoài (S)
· Tập hợp các điểm thuộc S(O; r) cùng với các điểm nằm trong mặt cầu đó đgl khối cầu hoặc hình cầu tâm O bán kính r.
18'
Hoạt động 3: Tìm hiểu cách biểu diễn mặt cầu
· GV dùng hình vẽ minh hoạ giới thiệu khái niệm kinh tuyến, vĩ tuyến.
H1. Nhắc lại khái niệm kinh tuyến, vĩ tuyến trong địa lí?
· GV cho HS tự vẽ hình biểu diễn của mặt cầu, nhận xét và rút ra cách biểu diễn mặt cầu.
H2. Tam giác AOB có đặc điểm gì?
H3. Điểm O thuộc mp cố định nào?
Đ1. Các nhóm thảo luận và trình bày.
· HS thực hành.
Đ2. Tam giác cân tại O.
Đ3. Mp trung trực của AB.
3. Đường kinh tuyến và vĩ tuyến của mặt cầu
– Mặt cầu là mặt tròn xoay được tạo bởi một nửa đường tròn quay quanh trục chứa nửa đường kính của đường tròn đó
– Giao tuyến của mặt cầu với các nửa mp có bờ là trục của mặt cầu đgl kinh tuyến của mặt càu.
– Giao tuyến (nếu có) của mặt cầu với các mp vuông góc với trục đgl vĩ tuyến của mặt cầu.
– Hai giao điểm của mặt cầu với trục đgl hai cực.
4. Biểu diễn mặt cầu
Nhận xét: Hình biểu diễn của mặt cầu qua phép chiếu vuông góc là một hình tròn.
– Vẽ một đường tròn có tâm và bán kính là tâm và bán kính của mặt cầu.
– Vẽ thêm một vài kinh tuyến, vĩ tuyến của mặt cầu đó.
VD1: Tìm tập hợp tâm các mặt cẩu luôn đi qua hai điểm cố định A, B cho trước.
3'
Hoạt động 4: Củng cố
Nhấn mạnh:
– Khái niệm mặt cầu.
– Cách biểu diễn mặt cầu.
	4. BÀI TẬP VỀ NHÀ:
Bài 1 SGK.
Đọc tiếp bài "Mặt cầu".
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
Tiết dạy:	16	Bài 1: MẶT CẦU, KHỐI CẦU tt
I. MỤC TIÊU:
	Kiến thức: 	
Nắm được khái niệm chung về mặt cầu.
Giao của mặt cầu và mặt phẳng.
Giao của mặt cầu và đường thẳng.
Công thức diện tích khối cầu và diện tích mặt cầu.
	Kĩ năng: 
Vẽ thành thạo các mặt cầu.
Biết xác định giao của mặt cầu với mặt phẳng và đường thẳng.
Biết tính diện tích mặt cầu và thể tích khối cầu.
	Thái độ: 
Liên hệ được với nhiều vấn đề trong thực tế với mặt cầu.
Phát huy tính độc lập, sáng tạo trong học tập.
II. CHUẨN BỊ:
	Giáo viên: Giáo án. Hình vẽ minh hoạ.
	Học sinh: SGK, vở ghi. Ôn tập các kiến thức đã học về mặt cầu.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
	1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số lớp.
	2. Kiểm tra bài cũ: (3')
	H. Nêu định nghĩa mặt cầu và VTTĐ giữa 1 điểm và mặt cầu?
	Đ. 
	3. Giảng bài mới:
TL
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung
18'
Hoạt động 1: Tìm hiểu vị trí tương đối của mặt cầu và mặt phẳng
H1. Giữa h và r có bao nhiêu trường hợp xảy ra?
· GV minh hoạ bằng hình vẽ và hướng dẫn HS nhận xét.
H2. Nêu điều kiện để (P) tiếp xúc với (S)?
· GV giới thiệu khái niệm đường tròn lớn, mặt phẳng kính.
Đ1. 3 trường hợp.
h > r; h = r; h < r
· Các nhóm quan sát và trình bày.
Đ2. (P) ^ OH tại H.
II. GIAO CỦA MẶT CẦU VÀ MẶT PHẲNG
Cho mặt cầu S(O; r) và mp (P).
Đặt h = d(O, (P)).
· h > r Û (P) và (S) không có điểm chung.
· h = r Û (P) tiếp xúc với (S).
· h < r Û (P) cắt (S) theo đường tròn tâm H, bán kính .
Chú ý:
· Điều kiện cần và đủ để (P) tiếp xúc với S(O; r) tại H là (P) vuông góc với OH tại H.
· Nếu h = 0 thì (P) cắt (S) theo đường tròn tâm O bán kính r. Đường tròn này đgl đường tròn lớn và (P) đgl mặt phẳng kính của mặt cầu (S).
20'
Hoạt động 2: Áp dụng VTTĐ của mặt phẳng và mặt cầu
H1. Tính bán kính của đường tròn giao tuyến?
H2. Tính ?
H3. Xét VTTĐ của (P) và (S)?
Đ1. 
Đ2. 
, 
vì a < b nên 
Đ3. Các nhóm thực hiện.
d
3
4
5
5
r
5
4
4
8
VTTĐ
cắt
tiếp xúc
k
cắt
VD1: Hãy xác định đường tròn giao tuyến của mặt cầu S(O; r) và mp (P) biết khoảng cách từ O đến (P) bằng .
VD2: Cho mặt cầu S(O; r), hai mặt phẳng (P), (Q) có khoảng cách đến O lần lượt bằng a và b với 0 < a < b < r. Hãy so sánh các bán kính của các đường tròn giao tuyến.
VD3: Gọi d là khoảng cách từ tâm O của mặt cầu S(O; r) đến mặt phẳng (P). Điền vào chỗ trồng.
3'
Hoạt động 3: Củng cố
Nhấn mạnh:
– Vị trí tương đối của mp và mặt cầu.
– Cách xác định tâm và tính bán kính của đường tròn giao tuyến.
	4. BÀI TẬP VỀ NHÀ:
Bài 3, 4 SGK.
Đọc tiếp bài "Mặt cầu".
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
Tiết dạy:	17	Bài 1: MẶT CẦU, KHỐI CẦU (tt)
I. MỤC TIÊU:
	Kiến thức: 	
Nắm được khái niệm chung về mặt cầu.
Giao của mặt cầu và mặt phẳng.
Giao của mặt cầu và đường thẳng.
Công thức diện tích khối cầu và diện tích mặt cầu.
	Kĩ năng: 
Vẽ thành thạo các mặt cầu.
Biết xác định giao của mặt cầu với mặt phẳng và đường thẳng.
Biết tính diện tích mặt cầu và thể tích khối cầu.
	Thái độ: 
Liên hệ được với nhiều vấn đề trong thực tế với mặt cầu.
Phát huy tính độc lập, sáng tạo trong học tập.
II. CHUẨN BỊ:
	Giáo viên: Giáo án. Hình vẽ minh hoạ.
	Học sinh: SGK, vở ghi. Ôn tập các kiến thức đã học về mặt cầu.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
	1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số lớp.
	2. Kiểm tra bài cũ: (3')
	H. Nêu các VTTĐ giữa mặt phẳng và mặt cầu?
	Đ. 
	3. Giảng bài mới:
TL
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung
20'
Hoạt động 1: Tìm hiểu vị trí tương đối của mặt cầu và đường thẳng
· GV hướng dẫn HS nhận xét từng trường hợp.
H1. Nêu điều kiện để D tiếp xúc với (S) tại H?
H2. Nhắc lại tính chất tiếp tuyến của đường tròn trong mặt phẳng?
· Từ đó GV hướng dẫn HS nêu nhận xét đối với tiếp tuyến của mặt cầu trong KG.
Đ1. D vuông góc OH tại H.
Đ2. 
– Tại mỗi điểm trên đường tròn có 1 tiếp tuyến.
– Qua 1 điểm nằm ngoài đường tròn có 2 tiếp tuyến. Các đoạn tiếp tuyến là bằng nhau.
III. GIAO CỦA MẶT CẦU VỚI ĐƯỜNG THẲNG. TIẾP TUYẾN CỦA MẶT CẦU
Cho mặt cầu S(O; r) và đường thẳng D. Gọi d = d(O, D).
· d > r Û D và (S) không có điểm chung.
· d = r Û D tiếp xúc với (S).
· d < r Û D cắt (S) tại hai điểm M, N phân biệt.
Chú ý:
· Điều kiện cần và đủ để đường thẳng D tiếp xúc với mặt cầu S(O; r) tại điểm H là D vuông góc với bán kính OH tại H. D đgl tiếp tuyến, H đgl tiếp điểm.
· Nếu d = 0 thì D đi qua tâm O và cắt (S) tại hai điểm A, B. AB là đường kính của (S).
Nhận xét:
a) Qua một điểm A nằm trên mặt cầu S(O; r) có vô số tiếp tuyến của (S). Tất cả các tiếp tuyến này đều nằm trên mặt phẳng tiếp xúc với (S) tại A.
b) Qua một điểm A nằm ngoài mặt cầu S(O; r) có vô số tiếp tuyến với (S). Các tiếp tuyến này tạo thành một mặt nón đỉnh A. Khi đó độ dài các đoạn thẳng kẻ từ A đến các tiếp điểm đều bằng nhau.
5'
Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm mặt cầu nội tiếp, ngoại tiếp hình đa diện
· GV giới thiệu khái niệm mặt cầu nội tiếp, ngoại tiếp hình đa diện (minh hoạ bằng hình vẽ).
· Mặt cầu đgl nội tiếp hình đa diện nếu mặt cầu đó tiếp xúc với tất cả các mặt của hình đa diện.
· Mặt cầu đgl ngoại tiếp hình đa diện nếu tất cả các đỉnh của hình đa diện đều nằm trên mặt cầu.
12'
Hoạt động 3: Áp dụng VTTĐ của đường thẳng và mặt cầu
H1. Chứng tỏ điểm O cách đều các dỉnh của hình lập phương? Tính OA?
H2. Chứng tỏ điểm O cách dều các cạnh của hình lập phương? Tính khoảng cách từ O đến các cạnh của hình lập phương?
H3. Chứng tỏ điểm O cách dều các mặt của hình lập phương? Tính khoảng cách từ O đến các mặt của hình lập phương?
Đ1. 
	OA = 
Đ2. d = 
Đ3. d = 
VD1: Cho hình lập phương ABCD.A¢B¢C¢D¢ có cạnh bằng a. Hãy xác định tâm và bán kính của mặt cầu:
a) Đi qua 8 đỉnh của hình lập phương.
b) Tiếp xúc với 12 cạnh của hình lập phương.
c) Tiếp xúc với 6 mặt của hình lập phương.
3'
Hoạt động 4: Củng cố
Nhấn mạnh:
– Cách xét VTTĐ của đường thẳng và mặt cầu.
– Khái niệm mặt cầu nội tiếp, ngoại tiếp hình đa diện.
	4. BÀI TẬP VỀ NHÀ:
Bài 5, 6, 7, 8, 9 SGK.
Đọc tiếp bài "Mặt cầu".
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
Tiết dạy:	18	Bài 1: MẶT CẦU, KHỐI CẦU-LUYỆN TẬP
I. MỤC TIÊU:
	Kiến thức: 	
Nắm được khái niệm chung về mặt cầu.
Giao của mặt cầu và mặt phẳng.
Giao của mặt cầu và đường thẳng.
Công thức diện tích khối cầu và diện tích mặt cầu.
	Kĩ năng: 
Vẽ thành thạo các mặt cầu.
Biết xác định giao của mặt cầu với mặt phẳng và đường thẳng.
Biết tính diện tích mặt cầu và thể tích khối cầu.
	Thái độ: 
Liên hệ được với nhiều vấn đề trong thực tế với mặt cầu.
Phát huy tính độc lập, sáng tạo trong học tập.
II. CHUẨN BỊ:
	Giáo viên: Giáo án. Hình vẽ minh hoạ.
	Học sinh: SGK, vở ghi. Ôn tập các kiến thức đã học về mặt cầu.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
	1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số lớp.
	2. Kiểm tra bài cũ: (3')
	H. Nêu các VTTĐ giữa đường thẳng và mặt cầu?
	Đ. 
	3. Giảng bài mới:
TL
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung
10'
Hoạt động 1: Tìm hiểu công thức tính diện tích mặt cầu và thể tích khối cầu
H1. Nhắc lại công thức tính diện tích mặt cầu và thể tích khối cầu đã biết?
H2. Tính diện tích đường tròn lớn ?
Đ1. 
	; 
Đ2. 
IV. CÔNG THỨC TÍNH DIỆN TÍCH MẶT CẦU VÀ THỂ TÍCH KHỐI CẦU
Cho mặt cầu S(O; r).
· Diện tích mặt cầu:
· Thể tích khối cầu:
Chú ý:
· Diện tích mặt cầu bằng 4 lần diện tích hình tròn lớn của mặt cầu đó.
· Thể tích khối cầu bằng thể tích khối chóp có diện tích đáy bằng diện tích mặt cầu và có chiều cao bằng bán kính của khối cầu đó.
Hoạt động 2: Áp dụng tính diện tích mặt cầu và thể tích khối cầu
5'
· GV cho các nhóm tính.
· Các nhóm tính và điền vào bảng.
r
1
2
3
4
Sđt
p
4p
9p
16p
Smc
4p
16p
36p
64p
V
VD1: Cho mặt cầu S có bán kính r. Tính diện tích đường tròn lớn, diện tích mặt cầu và thể tích khối cầu.
10'
H1. Tính cạnh của hình lập phương theo r?
Đ1.
· Cạnh hình lập phương nội tiếp mặt cầu:
	a = 
Þ V1 = 
· Cạnh hình lập phương ngoại tiếp mặt cầu:
	b = 2r
Þ 
VD2: Cho mặt cầu bán kính r. Tính thể tích của hình lập phương:
a) Nội tiếp m