Giáo án Lịch sử 7 - Bài 22: Sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền (thế kỉ XVI - XVIII) - Nguyễn Thị Thủy

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GÒN	Giáo án giảng dạy số:2
Giáo sinh thực tập: Nguyễn Thị Thủy	Môn: Lịch sử 7
Lớp: CSU 1121	Khoa: Sư phạm Khoa học Xã hội
Trường thực tập: THCS Nguyễn Văn Trỗi
Lớp giảng dạy: 7/1	Tuần: 25	Tiết: 
Ngày soạn: 27- 1- 2015
Ngày dạy: 04- 02- 2015
Bài 22
SỰ SUY YẾU CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN TẬP QUYỀN 
( thế kỷ XVI- XVIII) 
(tiết 1)
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1.Về kiến thức
Giúp học sinh nắm được:
Bức tranh tổng quát về chính trị, xã hội Việt Nam ở các thế kỷ XVI- XVIII: Sự sa đọa của triều đình phong kiến, những phe phái dẫn đến mâu thuẫn, xung đột, tranh giành quyền lợi ngày càng gay gắt trong nội bộ giai cấp thống trị.
Phong tào khởi nghĩa của nông dân đầu thế kỷ XVI.
2.Về tư tưởng
Tự hào về truyền thống đấu tranh của nhân dân.
Hiểu được rằng: Sự phát triển thịnh vượng hay suy vong của một nhà nước là do ở lòng dân. 
 3.Về kĩ năng
Biết đánh giá nguyên nhân suy yếu của triều đình phong kiến nhà Lê ( kể từ Tk XVI).
Xác định các địa danh và trình bày diễn biến của các sự kiện lịch sử trên bản đồ.
B. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VÀ TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Đồ dùng dạy học
Lược đồ phong trào nông dân khởi nghĩa thế kỷ XVI.
2.Tài liệu tham khảo
Sách giáo khoa, Sách giáo viên, Đại cương lịch sử Việt Nam, Thiết kế bài giảng lịch sử 7.
C. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định lớp (1’)
Học sinh báo cáo tình hình trong lớp.
2. Kiểm tra bài cũ (5’)
- Trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục, khoa học, nghệ thuật, thời Lê Sơ đã đạt được những thành tựu nào?
3. Giảng bài mới (32’)
 Thế kỷ XV đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật về mọi mặt. Do đó, đây được coi là thời kỳ thịnh trị của nhà nước phong kiến tập quyền. Nhưng từ thế kỷ XVI trở đi, nhà Lê bắt đầu suy yếu dần. Để hiểu rõ hơn về tình hình nhà Lê chúng ta cùng tìm hiểu qua chương mới Đại Việt ở các thế kỷ XVI- XVIII. Hôm nay, mở đầu chương bài 22 Sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền (thế kỷ XVI- XVIII).
I. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ- XÃ HỘI.
Hoạt động 1 (10’)
1. Triều đình nhà Lê.
Mục tiêu: Tìm hiểu về tình hình chính trị của nhà triều đình nhà Lê.
Phương pháp: Pháp vấn, phân tích.
Nội dung:
Hoạt động thầy
Hoạt động trò
Ghi bảng
GV nhà Lê đã trải qua các triều đại: 
- Lê Thái Tổ: Triều đình phong kiến vững vàng, kinh tế ổn định.
- Lê Thánh Tông: chế độ phong kiến đạt đến thời kì cực thịnh.
- Thế kỷ XVI, Lê Uy Mục, Lê Tương Dực lên ngôi 
Nhà Lê suy yếu dần.
sNguyên nhân nào dẫn đến triều đình nhà Lê suy yếu? Nội bộ triều đình nhà Lê có đặc điểm gì?
sNhận xét về các vị vua triều đình nhà Lê thế kỷ XVI so với vua Lê Thánh Tông?
GV Nhất là từ sau khi Uy Mục lên ngôi (1505), đây là một ông vua ăn chơi sa đọa, lại có tật nghiện rượu, hoang dâm và hiếu sát nên người đương thời gọi ông là “vua quỷ”. Có đoạn viết: “Từ khi lên ngôi, vua đêm nào cũng cùng cung nhân uống rượu vô độ. Khi rượu say thì giết cả cung nhân”. 
Bất chấp pháp luật, nhà vua dung túng cho bọn ngoại thích để chúng ngang nhiên hãm hại công thần, cướp bóc của dân. Chính sự ăn chơi sa đọa đi kèm với yếu kém về mặt đạo đức và nhân cách, đã dấy lên các phong trào khởi nghĩa của nông dân. Để biết được diễn biến, kết quả của các phong trào như thế nào, chúng ta cùng tìm hiểu qua phần 2 “Phong trào khởi nghĩa của nông dân ở đầu thế kỷ XVI”.
- Vua ăn chơi xa xỉ, xây dựng lâu đài, cung điện tốn kém.
- Nội bộ triều đình “Chia bè kéo cánh”, tranh giành quyền lực.
- Dưới triều Lê Uy Mục, quý tộc ngoại thích nắm hết quyền lực, giết hại công thần nhà Lê.
- Dưới triều Lê Tương Dực, tướng Trịnh Duy Sản gây bè phái, đánh giết nhau liên miên suốt hơn 10 năm. 
- Các vị vua ăn chơi sa đọa, đẩy đất nước vào con đường suy yếu.
1. Triều đình nhà Lê.
- Đầu thế kỷ XVI, nhà Lê bắt đầu suy thoái.
+ Vua ăn chơi xa xỉ, xây dựng lâu đài, cung điện tốn kém.
+ Nội bộ triều đình chia bè, kéo cánh, tranh giành quyền lực.
 Hoạt động 2 (10’)
2. Phong trào khởi nghĩa của nông dân ở đầu thế kỷ XVI.
Mục tiêu: giúp cho học sinh nắm các cuộc nổi dậy của nông dân đầu thế kỷ XVI.
Phương pháp: Pháp vấn, tường thuật, trực quan.
Nội dung:
Hoạt động thầy
Hoạt động trò
Ghi bảng
s Sự rối loạn của triều đình đã gây hậu quả gì cho đời sống nhân dân?
s Nguyên nhân bùng nổ phong trào nông dân?
sThảo luận nhóm:
Nhóm 1, 2, 3: Thống kê các cuộc khởi nghĩa nông dân đầu thế kỷ XVI? (năm khởi nghĩa- người lãnh đạo- địa điểm).
sCuộc khởi nghĩa nào là tiêu biểu nhất? Vì sao?
GV tường thuật cuộc khởi nghĩa của Trần Cảo.
Tháng 4. 1516, Trần Cảo tập hợp lực lượng lập căn cứ ở chùa Quỳnh Lâm, Đông Triều (Quảng Ninh) chống lại triều đình. Trần Cảo tự xưng là Đế Thích giáng sinh, mặc áo đen lấy niên hiệu là Thiên Ứng.Tháng 5.1516, nghĩa quân vượt sông Hồng chiếm Thăng Long, vua Lê Chiêu Tông phải chạy vào Thanh Hoá. Sau đó, nghĩa quân rút khỏi Thăng Long, nhưng lại mở rộng hoạt động ở các xứ Hải Dương, Kinh Bắc, Lạng Sơn, kéo dài gần 5 năm. Trần Cảo nhường ngôi cho con là Trần Cung, rồi đi tu. Năm 1521, cuộc khởi nghĩa bị Mạc Đăng Dung đánh bại, Trần Cung chạy lên Lạng Sơn rồi bị bắt.
Nhóm 3, 4, 5: Nguyên nhân vì sao các cuộc khởi nghĩa đều thất bại? ý nghĩa phong trào khởi nghĩa của nông dân thế kỷ XVI?
- Đời sống nhân dân lâm vào cảnh cực khổ.
- Quan lại địa phương:
+ Cậy quyền thế ức hiếp dân.
+ Cướp đoạt tài sản.
+ Coi dân như cỏ rác.
- Mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ, giữa nhân dân với nhà nước phong kiến trở nên gay gắt.
- Năm 1511- Trần Tuân- Hưng Hóa, Sơn Tây đến Từ Liêm (Hà Nội).
- Năm 1512- Lê Hy, Trịnh Hưng- Nghệ An đến Thanh Hóa.
- Năm 1515- Phùng Chương- vùng núi Tam Đảo.
- Năm 1516- Trần Cảo- Đông Triều (Quảng Ninh).
-Cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất là cuộc khởi nghĩa của Trần Cảo.
Vì đây là cuộc khởi nghĩa nổ ra trong thời gian dài so với các cuộc khởi nghĩa, địa bàn hoạt động rộng, nhiều lần tấn công kinh thành và có lần khiến nhà Lê phải chạy vào Thanh Hóa.
- Mang tính tự phát, nổ ra lẻ tẻ, không có sự liên kết, đồng loạt giữa các phong trào.
- Chưa chuẩn bị chu đáo, lực lượng tham gia chủ yếu là nông dân.
-Tuy thất bại nhưng đã tấn công mạnh mẽ vào chính quyền nhà Lê đang mục nát.
2. Phong trào khởi nghĩa của nông dân ở đầu thế kỷ XVI.
a) Nguyên nhân
- Đời sống nhân dân cực khổ, lâm vào cảnh khốn cùng.
- Mâu thuẫn:
Nông dân > < địa chủ
Nhân dân > < nhà nước phong kiến.
C Phong trào khởi nghĩa bùng nổ.
b) Bảng thống kê.
Năm khởi nghĩa
Người lãnh đạo
Địa điểm
1511
Trần Tuân
Hưng Hóa, Sơn Tây đến Từ Liêm (Hà Nội)
1512
Lê Hy, Trịnh Hưng.
Nghệ An đến Thanh Hóa.
1515
Phùng Chương
Tam Đảo
1516
Trần Cảo
Đông Triều (Quảng Ninh)
c) Ý nghĩa.
- Các cuộc khởi nghĩa lần lượt bị đàn áp và thất bại, nhưng đã góp phần làm cho nhà Lê mau chóng sụp đổ.
3. Củng cố (4’)
 Câu 1: Đầu thế kỷ XVI, triều đình nhà Lê:
Phát triển hoàn chỉnh, hùng mạnh.
Bước vào thời kỳ thịnh trị.
Bắt đầu suy thoái.
Tiếp tục ổn định.
Câu 2: Tác động của các cuộc khởi nghĩa nông dân?
Làm cho triều đình nhà Lê mau chóng sụp đổ.
Cổ vũ tinh thần người dân đứng lên chống lại triều đình.
Làm cho triều đình nhà Lê hoang mang, lo sợ.
Câu 3: Vì sao bước sang thế kỷ XVI, nhà nước thời Lê nhanh chóng suy thoái?
Vua ăn chơi xa xỉ
Nội bộ triều đình chia bè, kéo cánh.
Quan lại đại phương cậy quyền thế, ức hiếp nhân dân
Các câu trên đều đúng.
Câu 4: Khởi nghĩa của Trần Cảo nổ ra vào năm nào?, ở đâu?
Năm 1516, ở Quảng Ninh.
Năm 1515, ở Đông Triều.
Năm 1516, ở Đông Triều (Quảng Ninh).
Câu 5: Dựa vào nội dung bài học em hãy chỉ ra những câu sau đây, câu nào đúng, sai.
Đầu thế kỷ XVI nhà Lê bắt đầu suy thoái.-- đúng
Các cuộc khởi nghĩa của nông dân thế kỷ XVI đều giành thắng lợi.--sai
Nội bộ triều Lê, “ Chia bè kéo cánh”, tranh giành quyền lực.-- đúng
Mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ và nhà nước phong kiến trở nên gay gắt.--đúng
5. Dặn dò (3’)
- Học bài 22 (phần 1).
- Chuẩn bị bài 22 “Sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền ( thế kỷ XVI- XVIII) phần 2.
+ Sự hình thành Nam – Bắc triều.
+Chiến tranh Trịnh- Nguyễn và sự chia cắt Đàng Trong- Đàng Ngoài.
RÚT KINH NGHIỆM
 Ngày..tháng..năm 	 Ngày..tháng..năm..
 DUYỆT CỦA BAN GIÁM HIỆU	 GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN