Giáo án Lịch sử 7 - Bài 28: Sự phát triển của văn hóa dân tộc cuối thế kỉ XVIII - Nửa đầu thế kỉ XIX

Ngày dạy: 11/4/2012
Tiết 62- Bài 28:
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA VĂN HOÁ DÂN TỘC
(CUỐI THẾ KỈ XVIII – NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX)
II. Giáo dục, khoa học - kĩ thuật
I. Mục tiêu cần đạt:
1.Kiến thức:
- Sự chuyển biến về khoa học, kĩ thuật, sử học, địa lí, y học, cơ khí đạt được nhiều thành tựu đáng kể
- Sự tiếp thu khoa học kĩ thuật phương Tây song ứng dụng chưa nhiều.
2.Tư tưởng:
- Trân trọng, tự hào với những thành tựu mà cha ông ta sáng tạo ra
- Góp phần hình thành ý thức thái độ bảo vệ và phát huy các di sản văn hoá
3.Kĩ năng:
- Kĩ năng quan sát, phân tích nhận xét, trình bày.
II. Chuẩn bị
1. GV: Tài liệu TK: Đại cương LS VN (Tập 1)
2. HS: đọc và trả lời câu hỏi SGK.
II. Tiến trình tổ chức các HĐ dạy và học.
1.Ổn định TC lớp: KTSS: 
2.Kiểm tra đầu giờ:
	(?) NT thời kì này có gì đặc sắc so với các thời kì trước đó?
TL: 
- Văn nghệ dân gian phát triển, nghệ thuật sân khấu, chèo, tuồng, quan họ, lý, hát dặm ở miền xuôi, hát lượn hát xoan ở miền núi. 
- Tranh dân gian mang đậm tính dân tộc, đấu vật, chăn trâu thổi sáo, dòng tranh Đông Hồ. 
- Kiến trúc: Chùa Tây Phương, đình làng Đình Bảng (Bắc Ninh), Khuê Văn các ở Quốc Tử giám, cung điện, lăng tẩm các vua Nguyễn ở Huế. 
- Nghệ thuật tạc tượng, đúc đồng rất tài hoa. 
3. Bài mới
Cuối XVIII nửa đầu XIX triều Nguyễn lập lại quyền cai trị, gây ra cuộc sống cực khổ cho nhân dân ta, làm kìm hãm sự phát triển của kinh tế khoa học, xã hội song đây lại là giai đoạn phát triển cao của nền văn hoá dân tộc. Sự hủ bại lỗi thời của triều đại phong kiến lại được phản ánh rất đa dạng phong phú,rõ nét trong văn học, nghệ thuật làm cho nền văn học nghệ thuật phát triển cao hơn bao giờ hết. Bên cạnh sự phát triển của văn học nghệ thuật, khoa học kĩ thuật cũng chịu nhiều ảnh hưởng của tiến bộ khoa học từ các nước phương tây. Tuy nhiên nền khoa cử còn nhiều vấn đề chưa thể theo kịp sự phát triển của thế giới lúc bấy giờ. Để tìm hiểu cụ thể, chúng ta cùng nghiên cứu nội dung mục II.... 
Hoạt động của GV và HS
Nội dung KT cơ bản
HS đọc SGK
? Giáo dục thi cử thời Tây Sơn ntn?
? Thời Nguyễn ra sao?
HS đọc phần 2
? Hãy nêu những tác phẩm sử học tiêu biểu thời kì này?
? Em biết gì về Lê Quý Đôn?
- Sinh (1726 - 1783) người huyện Diên Hà - Thái Bình, học giỏi nổi tiếng từ nhỏ, 6 tuổi đã biết làm thơ:
“Chẳng phải liu điu cũng giống nhà
Rắn đầu biếng học ắt chẳng tha
Thẹn đèn hổ lửa đau lòng mẹ
Nay thét mai gầm rát cổ cha
Từ nay châu lỗ xin đèn sách 
Để khỏi mang danh tiếng thế gia”
1752 (26 tuổi) đỗ bảng nhãn, 34 tuổi làm quan đi sứ sang Trung Quốc. “Ông tư chất khác đời, thông minh hơn người tính nết thuần hậu chăm học không biết mệt mỏi tuy đỗ đạt vinh hiển mà tay vẫn không rời quyển sách” (Phan Huy Chú)
Ông cùng Phan Huy Chú hoàn thành nhiều bộ sách lịch sử... Phan Huy Chú (1782-1840) là con của Phan Huy Ích, sinh ở Quốc Oai (Hà Nội) học giỏi, nổi tiếng hay chữ
? Khoa học địa lí đạt được những thành tựu gì?
? Y học thế kỉ XVIII - XIX đạt được những thành tựu gì?
G: Hải thượng lãn Ông-Lê Hữu Trác (1720-1792) xuất thân trong gia đình nho học tại huyện Hưng Yên là người thầy thuốc có uy tín lớn thế kỉ XVIII, từ quan về ở ẩn trên núi tìm thuốc trị bệnh cứu người, xuất bản bộ sách (Hải thượng y tông tâm lĩnh ghi 305 vị thuốc nam với 2854 phương thuốc trị bệnhcổ truyền với lời dạy “đạo làm thuốc là nhân thuật, có nhiệm vụ giữ gìn tính mệnh cho con người...chỉ lấy việc giúp người làm trọng mà không cầu lợi kể công”) Ông là ông tổ nghề thuốc nam nước ta.
G sơ kết chuyển ý.
GV cung cấp KT.
? Em hãy nêu những thành tựu về khoa học - kĩ thuật nước ta thế kỉ XVIII?
? Những thành tựu trên chứng tỏ điều gì?
- Nhân dân ta tiếp thu những thành tựu KH KT mới của các nước phương tây.
- Chứng tỏ nhân dân ta có khả năng vươn mạnh lên phía trước...
? Thái độ của triều Nguyễn ntn?
- Triều Nguyễn tư tưởng bảo thủ, lạc hậu đã ngăn cản không tạo cơ hội đưa nước ta tiến lên.
- Tài năng của những người thợ thủ công khong được ứng dụng để giúp kinh tế quốc phòng của đất nước phát triển.
1. Giáo dục, thi cử
- Thời Tây Sơn: Ban chiếu lập học, chấn chỉnh học tập thi cử, mở trường ở các xã, coi trọng chữ Nôm
- Thời Nguyễn không thay đổi
- 1836 lập "Tứ dịch quán" dạy tiếng nước ngoài
2. Sử học, địa lí học , y học
- Sử học:
+ Đại Việt thông sử, Kiến văn tiểu lục, Phủ biên tạp lục: Lê Quý Đôn.
+ Lịch triều hiến chương loại chí: Phan Huy Chú
- Địa lí:
+ Gia Định thành thông chí: Trịnh Hoài Đức
+ Nhất thống dư địa chí: Lê Quang Định
- Y học:
+ Hải thượng Lãn ông Lê Hữu Trác: Hải Thượng y tông tâm lĩnh (66 quyển)
2. Những thành tựu về kĩ thuật
- Thế kỉ XVIII, thợ thủ công nước ta đã học và chế tạo được súng, đồng hồ, kính thiên lí, đóng thuyền lớn, máy xẻ gỗ...
- Năm 1839, đóng được tàu thủy chạy bằng hơi nước.
	4. Củng cố:
	(?) Đánh giá của em về tình hình giáo dục khoa cử thời Nguyễn?
	5. Dặn dò:
	- Làm đáp án trả lời các câu hỏi trong SGK.
	- CBB: Ôn tập chương V và VI
BỔ SUNG KIẾN THƯC
....