Giáo án Lịch sử 7 - Bài 28: Sự phát triển của văn hóa dân tộc cuối thế kỉ XVIII - Nửa đầu thế kỉ XIX - Đỗ Thị Hoa - Trường THCS Liêng Trang

Tuần 32 Ngày Soạn: 09– 04 – 2012
 Tiết 63 Ngày Dạy: 19– 04– 2012
BÀI 28 :
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA VĂN HOÁ DÂN TỘC
( CUỐI THẾ KỈ XVIII – NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX )
II/ Giáo dục , khoa học –kỷ thuật
I/MỤC TIÊU BÀI HỌC 
 1/Kiến thức :
- Những thành tựu về giáo dục nước ta trong thời kỳ này 
- Nhận rõ bước tiến quan trọng trong các ngành nghiên cứu , biên soạn lịch sử , địa lý và y học dân tộc .
- Một số kỷ thuật phương Tây đã được người thợ thủ công Việt Nam tiếp thu nhưng hiệu quả ứng dụng chưa được nhiều . 
 2/Tư tưởng :
 Tự hào về di sản và thành tựu khoa học của tiền nhân trong các lĩnh vực sử học , địa lý , y học . Tự hào về tài năng sáng tạo của người thợ thủ công nước ta thế kỷ XVIII nửa đầu thế kỷ XIX . 
 3/Kỷ năng 
 Khái quát những giá trị thành tựu đạt được về khoa học , kỷ thuật nước ta thời kì này .
II/ CHUẨN BỊ:
 1/ Giáo viên:
Một số tranh ảnh có liên quan .
2/ Học sinh: SGK, dụng cụ học tập
III/ TIẾN TRÌNH
 1/Kiểm tra bài cũ
- Em hãy nêu những thành tựu rực rỡ của văn học chữ Nôm ? Những thành tựu đó nói lên điều gì về văn hoá và ngôn ngữ dân tộc ? 
 2/Giới thiệu bài mới 
 Cùng với sự phát triển của văn học nghệ thuật thì giáo dục , khoa học – kỷ thuật nước ta trong thời kỳ này cũng đạt được nhiều thành tựu rực rỡ , đặc biệt phải kể đến sự du nhập những kỷ thuật tiên tiến của phương Tây . Với chính sách bảo thủ , đóng kín của chế độ phong kiến , các ngành khoa học mới không thể phát triển mạnh được . 
3/Bài mới : 
Hoạt động dạy và học
 Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hiểu về tình hình giáo dục, thi cử.
? Em hãy cho biết giáo dục thi cử thời kỳ này như thế nào ?
HS thảo luận cặp: so sánh điểm giống và khác nhau giữa giáo dục thời Nguyễn với giáo dục thời Tây Sơn ?
GV: So với thời tây Sơn thì thời kỳ nhà Nguyễn nội dung học tập và thi cử không có gì thay đổi . Quốc tử Giám được đặt ở Huế , lấy con em quan lại thổ hào và những người học giỏi ở các địa phương vào học , năm 1836 Minh Mạng cho thành lập “ Tứ dịch quán “ để dạy tiến nước ngoài .
Hoạt động 2: Tìm hiểu về sử học, địa lí, y học.
? Trong thời kì này sử học nước ta có những tác giả tác phẩm nào tiêu biểu ?
Giáo viên nhấn mạnh :
- Lê Quý Đôn là nhà bác học lớn nhất ở thế kỷ XVIII , ông sinh năm ( 1726-1783 ) người làng Diên Hà ( Thái Bình ) một người học giỏi nổi tiếng từ thuở nhỏ 6 tuổi biết làm thơ , có trí nhớ kì lạ , ham đọc sách ,17 tuổi thi đỗ giải nguyên 26 tuổi đỗ bảng nhãn 
- Phan Huy Chú ( 1782-1840 ) Con của Phan Huy Ích , sinh ở Quốc Oai ( Hà Tây ) ,học giỏi nổi tiếng hay chữ , chán cảnh quan trường ông lui về quê dạy học và viết sách
 => Lê Quý Đôn và Phan Huy Chú là hai nhà sử học lớn những công trình có giá trị nhất của Lê Quý Đôn là Đại Việt thông sử , kiến văn tiểu lục , phủ biên tạp lục , Phan Huy Chú với Lịch triều hiến chương loại chí 
? Em hãy nêu những công trình nghiên cứu tiêu biểu về địa lý ? 
GV: Trịnh Hoài Đức , Lê Quang Định và Ngô Nhân tỉnh là 3 tác giả lớn ở Gia Định ( Gia Định tam gia ) 
? Em hãy cho biết những thành tựu về y học ? 
Học sinh: xem chân dung Lê Hữu Trác .
Giáo viên giới thiệu : Lê Hữu Trác biệt hiệu Hải thượng lãn Ông ( 1720-1791 ) quê làng chiêu xá ( Hải Dương ) . thời thế rối ren ông về quê ngoại ở Hương Sơn ( Hà Tĩnh ) thông cảm sâu sắc với nỗi thống khổ của nhân dân , ông từ bỏ con đường làm quan để trở thành người thầy thuốc của nhân dân , nghiên cứu y học dân tộc lãn ông cho rằng y học nước nhà không thể tách rời kho tàng kinh nghiệm y học dân gian , ông ra sức nghiên cứu các loại cây thuốc quý của Việt Nam thu nhập các bài thuốc gia truyền và kinh nghiệm chữa bệnh của nhân dân rồi viết thành sách .
? Em hãy nêu những cống hiến của ông đối với ngành y của dân tộc ? 
HS: Dựa vào sgk trả lời
GV: chuẩn xác
Hoạt động 3: Tìm hiểu những thành tựu về kĩ thuật
? Em hãy nêu những thành tựu về thủ công ? 
? Những thành tựu về khoa học- kỉ thuật phản ánh điều gì ?
? Thái độ của chính quyền phong kiến nhà Nguyễn đối với sự phát triển đó ?
HS: Triều Nguyễn với tư tưởng bảo thủ , lạc hậu đã ngăn cản , không tạo được cơ hội đưa nước ta đi lên . 
1/ Giáo dục , thi cử 
- Mở rộng việc học tập 
- Thành lập “Tứ dịch quán “ dạy tiếng nước ngoài .
2/ Sử học , địa lý , y học :
* Sử học 
- Tác phẩm: Đại Nam thực lục ( 144 quyển ) viết về những năm thống trị của nhà Nguyễn
- Tác giả: Lê Quý Đôn , Phan Huy Chú .
* Địa lý
- Trịnh Hoài Đức : Gia định thành thông chí 
- Lê Quang Định: Nhất thống dư địa chí
* Y học 
- Lê Hữu Trác ( Hải thượng lãn Ông)
Phát hiện công dụng của 305 vị thuốc nam và 2854 phương thuốc trị bệnh cho nhân dân 
3/ Những thành tựu về kỷ thuật 
- Kỷ thuật làm đồng hồ , kính thiên văn , máy xẻ gỗ , tàu thuỷ chạy bằng máy hơi nước 
=> Nhân dan ta biết tiếp thu thành tựu khoa học kỷ thuật của các nước phương Tây .Nó chứng tỏ nhân dân at có khả năng vươn mạnh lên phía trước vượt qua được tình trạng lạc hậu nghèo nàn
 4/Củng cố : 
- Trình bày những nét chính về thành tựu của văn học, khoa học – kỉ thuật ở nước ta thế kỷ XVIII – nửa đầu thế kỷ XIX ? 
 5/ Hướng dẫn về nhà :
- Học bài cũ và làm bài tập trang 121 
- Chuẩn bị bài sau học lịch sử địa phương
. RÚT KINH NGHIỆM:
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................