Giáo án Lịch sử 8 - Tiết 36 Bài 24 - Cuộc kháng chiến từ năm 1858 đến năm 1873

PHẦN II : LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1858 - 1918 
CHƯƠNG I : CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP
TỪ NĂM 1858 ĐẾN CUỐI THẾ KỈ XIX
Ngày soạn : 31/12/2017
TIẾT 36 
BÀI 24: CUỘC KHÁNG CHIẾN TỪ NĂM 1858 ĐẾN NĂM 1873 
A. MỤC TIÊU BÀI DẠY
1. KiÕn thøc :
- Giúp HS thấy được nguyên nhân sâu xa của các cuộc chiến tranh xâm lược thực dân thế kỷ XIX, nguyên nhân và tiến trình xâm lược Việt Nam của thực dân Pháp 
+ Thấy được bản chất tham lam, tàn bạo, hiếu chiến của chủ nghĩa thực dân 
2. KÜ n¨ng :
- Rèn luyện cho HS phương pháp quan sát tranh ảnh, sử dụng bản đồ, các tư liệu lịch sử.
3. Định hướng phát triển năng lực :
- Tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo
- Phân tích, so sánh, phản biện, khái quát hóa , nhận xét, vận dụng, trình bày ...
4. Th¸i ®é :
- Tinh thần chiến đấu bất khuất, kiên cường chống ngoại xâm của nhân dân ta và thái độ yếu đuối, bạc nhược của nhà Nguyễn 
B. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên :
- SGK, SGV, BTLS , giáo án, máy chiếu... 
- Hướng dẫn thực hiện chuẩn KTKN.
- L­îc ®å §«ng Nam ¸,b¶n ®å chiÕn tr­êng §µ N½ng, Gia §Þnh.
- Tranh ¶nh vÒ trang bÞ vò khÝ thêi NguyÔn, qu©n lÝnh thêi NguyÔn....
- Th¬ v¨n yªu n­íc cuèi thÕ kû XIX.
2. Học sinh :
- SGK, vở ghi , VBT .
- T×m hiÓu vÒ NguyÔn Tri Ph­¬ng. 
C. PHƯƠNG PHÁP : 
	 - Kích thích tư duy, nêu vấn đề, thảo luận, đồ dùng trực quan, phân tích, tường thuật
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC-GIÁO DỤC:
1. Ổn định tổ chức.(1’) 
2. Kiểm tra bài cũ : 
Giới thiệu bài mới : (2’) 
 Nöa cuèi thÕ kû 19, sau khi Ch©u ¢u & B¾c MÜ hoµn thµnh CMTS, ®æ x« ®i chiÕm phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi ( ch©u ¸ & ch©u Phi). Bëi hä cã nhu cÇu lín vÒ thÞ tr­êng & thuéc ®Þa, c¸c n­íc nghÌo trë thµnh n¹n nh©n. ViÖt Nam còng n»m trong hoµn c¶nh ®ã.Tr­íc t×nh h×nh ®ã nh©n d©n ViÖt Nam ®· lµm g×, th¸i ®é cña nhµ NguyÔn ra sao? H«m nay chóng ta t×m hiÓu néi dung cña bµi.
3. Dạy học bài mới :
Hoạt động của thầy và trò
Kiến thức cần đạt
*Ho¹t ®éng 1: 
- Mục tiêu: T×m hiÓu t×nh h×nh chiÕn sù ë §µ N½ng nh÷ng n¨m 1858 - 1859 
- HTTC: Giao nhiệm vụ học tập 
- PP, KT: nêu vấn đề, đồ dùng trực quan, phân tích, tường thuật, nhận xét, trình bày
- Thời gian: 15 phút 
Gv:T×nh h×nh nhµ NguyÔn nöa ®Çu thÕ kû 19?
-Hs: Nhí l¹i kiÕn thøc häc ë líp 7 ( nhµ NguyÔn khñng ho¶ng, suy yÕu...)
Gv: Trong khi ®ã c¸c n­íc ph­¬ng T©y, sau khi hoµn thµnh CMTS, ®Èy m¹nh x©m chiÕm c¸c n­íc ph­¬ng §«ng.
Gv: Dïng l­îc ®å §NA: tr­íc khi Ph¸p x©m l­îc VN, chóng ®· x©m l­îc kh¸ nhiÒu n­íc, ViÖt Nam kh«ng thÓ n»m ngoµi xu thÕ ®ã.
- Hs quan s¸t.
 Gv: Ph¸p ®· cã ©m m­u x©m l­îc VN tõ khi nµo? ThÓ hiÖn?
-Hs tr¶ lêi ( ¢m m­u x©m l­îc VN cña Ph¸p ®· cã tõ l©u. Hä ®· sö dông c¸c phÇn tö c«ng gi¸o ph¶n ®éng ®i tr­íc.)
Gv: T¹i sao Ph¸p x©m l­îc ViÖt Nam?
-Hs: CNTB ph¸t triÓn m¹nh cÇn cã thÞ trõ¬ng, nguyªn liÖu; VN cã vÞ trÝ ®Þa lý quan träng, giµu tµi nguyªn, chÕ ®é phong kiÕn suy yÕu.
Gv:V× sao Ph¸p chän §µ N½ng lµm môc tiªu tÊn c«ng?
-Hs: §µ N½ng gÇn HuÕ, cã c¶ng n­íc s©u, hËu ph­¬ng giµu cã, gi¸o d©n ®«ng; chiÕm ®­îc §µ N½ng sÏ kÐo qu©n ra HuÕ buéc triÒu ®×nh ®Çu hµng, kÕt thóc chiÕn tranh (®¸nh nhanh, th¾ng nhanh).
Gv: Dïng b¶n ®å VN x¸c ®Þnh vÞ trÝ §µ N½ng trªn b¶n ®å, tÇm quan träng cña §µ N½ng ®èi víi HuÕ & khu vùc biÓn §«ng. Tr×nh bµy kÕ ho¹ch tÊn c«ng cña Ph¸p & cuéc chiÕn ®Êu cña nh©n d©n ta d­íi sù chØ huy cña NguyÔn Tri Ph­¬ng.
- Hs quan s¸t
Gv: T×nh h×nh chiÕn sù ë §µ N½ng diÔn ra nh­ thÕ nµo?
-Hs tr¶ lêi ( Qu©n d©n ta chèng tr¶ quyÕt liÖt, trong 5 th¸ng Ph¸p chØ chiÕm b¸n ®¶o S¬n Trµ, kÕ ho¹ch thÊt b¹i.)
GV sơ kết mục 1 
GV yêu cầu HS làm BT 1
*Ho¹t ®éng 2: 
- Mục tiêu: T×m hiÓu t×nh h×nh chiÕn sù ë Gia §Þnh n¨m 1859 
- - HTTC: Giao nhiệm vụ học tập 
- PP, KT: nêu vấn đề, đồ dùng trực quan, phân tích, tường thuật, thảo luận, nhận xét, trình bày, phản biện
- Thời gian: 20 phút 
Gv: V× sao thÊt b¹i ë §µ N½ng, Ph¸p chän Gia §Þnh lµm môc tiªu tÊn c«ng?
-Hs tr¶ lêi ( ChiÕm vùa lóa, c¾t nguån l­¬ng thùc cña triÒu ®×nh HuÕ. ChiÕm c¸c c¶ng quan träng ë miÒn nam tr­íc Anh. ChuÈn bÞ chiÕm Cao Miªn, dß ®­êng sang Trung Quèc.)
Gv: Dïng l­îc ®å x¸c ®Þnh vÞ trÝ Gia §Þnh vµ tr×nh bµy chiÕn sù ë Gia §Þnh .
Hs theo dâi.
Gv: Tr×nh bµy tiÕp chiÕn sù nh÷ng n¨m 1860- 1862. Th¸i ®é, s¸ch l­îc sai lÇm cña c¸c t­íng lÜnh ®Ó mÊt 3 tØnh miÒn §«ng & VÜnh Long vµo tay Ph¸p.
GV y/c th¶o luËn: Em cã nhËn xÐt g× vÒ th¸i ®é chèng Ph¸p cña triÒu ®×nh HuÕ?
-Hs th¶o luËn ( Kh«ng kiªn quyÕt chèng x©m l­îc, kh«ng n¾m thêi c¬, bá lì thêi c¬ gi÷ ®éc lËp.)
Gv: Trong khi triÒu ®×nh nhu nh­îc, nh©n d©n Nam Kú chèng Ph¸p quyÕt liÖt ( §äc 1 ®o¹n V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc).
Gv: Th¸i ®é cña nhµ NguyÔn khi ®Ó mÊt 3 tØnh miÒn ®«ng Nam Kú?
-Hs: Ký hiÖp ­íc víi Ph¸p.
Hs: §äc néi dung hiÖp ­íc (Sgk tr. 116).
CH th¶o luËn: Nh÷ng nguyªn nh©n nµo khiÕn nhµ NguyÔn ký hiÖp ­íc Nh©m TuÊt? §¸nh gi¸ cña em vÒ hiÖp ­íc 1862 ?
-Hs th¶o luËn 
(+ Nhµ NguyÔn nh­îng bé Ph¸p ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi giai cÊp & dßng hä, r¶nh tay phÝa nam ®Ó ®èi phã víi phong trµo n«ng d©n ë phÝa B¾c
+ HiÖp ­íc ®· vi ph¹m chñ quyÒn n­íc ta.
+ Nhµ NguyÔn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc ®Ó mÊt 1 phÇn l·nh thæ vµo tay giÆc.)
Gv: Th¸i ®é cña nh©n d©n ta tr­íc viÖc triÒu ®×nh ký hiÖp ­íc?
-Hs tr¶ lêi ( Nh©n d©n ta kh«ng n¶n chÝ, tiÕp tôc tù ®éng ®øng dËy kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, b¶o vÖ ®éc lËp d©n téc.)
GV sơ kết mục 2 
GV yêu cầu HS làm BT3
I. Thực dân Pháp xâm lược Việt Nam
1. Chiến sự Đà Nẵng trong những năm 1858 -1859
* Nguyên nhân thực dân Pháp xâm lược Việt Nam: 
- Nguyên nhân sâu xa: 
+ CNTB phát triển mạnh -> nhu cầu tìm kiếm thị trường 
+ Phương Đông là nơi có thị trường rộng, giàu tài nguyên, chế độ phong kiến già cỗi .
- Nguyên nhân trực tiếp : 
+ Pháp lấy cớ bảo vệ đạo Kitô
* Chiến sự tại Đà Nẵng ( kẻ bảng ) :
- Về phía Pháp : 
+ Chiều 31/8/1858 liên quân Pháp – Tây Ban Nha nổ súng xâm lược Việt Nam 
+ 1/9/1858 quân Pháp và Tây Ban Nha nổ súng đánh Đà Nẵng 
- Về phía ta : 
+ Nguyễn Tri Phương kết hợp với nhân dân thực hiện kế hoạch vườn không nhà trống 
* Kết quả : 
- Làm thất bại kế hoạch “Đánh nhanh thắng nhanh” của Pháp . Sau 5 tháng chỉ chiếm được bán đảo Sơn Trà 
2. Chiến sự ở Gia Định năm 1859 
* Tình hình chiến sự ở Gia Định :
- Nguyên nhân Pháp đánh Gia Định : Thất bại trong âm mưu đánh nhanh thắng nhanh ở Đà Nẵng 
- Diễn biến ( kẻ bảng ) : 
+ Về phía Pháp : 
. 9/2/1859 Pháp tập trung quân ở Vũng Tàu 
. 17/2/1859 tấn công thành Gia Định 
. 25/10/1860 Pháp tập trung lực lương mở rộng việc đánh chiếm Gia Định .
+ Về phía triều đình : Chống Pháp không kiên quyết, không nắm thời cơ để hành động với đường lối “Thủ để hoà” . 24/2/1861 Đại đồn Chí Hoà thất thủ
- Kết quả : Pháp chiếm Định Tường, Biên Hoà, Vĩnh Long 
* Hiệp ước 5/6/1862: 
- Thoả thuận cắt 3 tỉnh miền đông Nam Kì và đảo Côn Lôn cho Pháp
- Bồi thường chiến phí chiến tranh 4 triệu đô la cho Pháp 
- Mở 3 cửa biển Đà Nẵng, Ba Lạt, Quảng Yên cho P- TBN vào buôn bán 
- Pháp trả tỉnh Vĩnh Long khi nhân dân thôi chống Pháp
 4. Củng cố (2’)
- GV yêu cầu HS lên trình bày lại DB chiến sự trên chiến trường Đà Nẵng-Gia Định trên lược đồ ? 
5. Hướng dẫn về nhà : (3’)
- Hoàn thành các BT còn lại trong VBT.
- T×m hiÓu tiÕp phÇn II
+ Suy nghÜ tr¶ lêi c¸c c©u hái / SGK.
+ T×m ®äc c¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn bµi häc.
E. RÚT KINH NGHIỆM