Giáo án môn Hình học lớp 6 - Chủ đề: Điểm và đường thẳng

Ch­¬ng I: §O¹N TH¼NG
Ngày soạn : 17/8/2016
Chủ đề : ĐIỂM VÀ ĐƯỜNG THẲNG
(Thời lượng: 03 tiết)
A. Môc tiªu
a) Kiến thức: 
- Học sinh nêu lên được khái niệm điểm; đường thẳng; điểm thuộc, không thuộc đường thẳng.
- Phân biệt được khi nào ba điểm thẳng hàng, ba điểm không thẳng hàng.
- Nêu lên được khi nào hai đường thẳng trùng nhau, cắt nhau, song song với nhau.
b) Kỹ năng:
 Học sinh vận dụng được kiến thức về điểm và đường thẳng để:
- Vẽ hình minh họa các quan hệ: Điểm thuộc hoặc không thuộc đường thẳng.
- Vẽ ba điểm thẳng hàng, không thẳng hàng, vẽ đường thẳng đi qua hai điểm cho trước.
c) Thái độ:
- Học sinh tự giác, tích cực, chủ động học tập yêu thích bộ môn.	
 d)Năng lực cần hướng tới:
*Năng lực chung:
 Rèn luyện cho học sinh các năng lực:
- Năng lực hợp tác, giao tiếp, tự học.
- Năng lực tuy duy, sáng tạo, tính toán, giải quyết vấn đề.
* Năng lực chuyên biệt:
- Có kiến thức kĩ năng toán học cơ bản.
- Hình thành và phát triển tư duy của học sinh.
- Sử dụng được kiến thức môn toán hỗ trợ học tập môn khác và ứng dụng trong thực tế.
B. ChuÈn bÞ
-Gv: Th­íc th¼ng, b¶ng phô, phÊn mµu.
-Hs: Th­íc th¼ng.
C. Ph­¬ng ph¸p
- Nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.
- §µm tho¹i.
- Hîp t¸c nhãm 
- Thuyết trình
- Luyện tập.
D. TiÕn tr×nh d¹y - häc
I/Ổn định: 
Lớp
Tiết
Ngày dạy
Sĩ số
Ghi chú (Ghi lại các HĐ đã thực hiện)
6
1
 /8/2016
2
 /9/2016
3
 /9/2016
II/ Kiểm tra: Kết hợp trong bài.
III/C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 
 HĐ1. Hoạt động khởi động
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
- KiÓm tra nÒ nÕp tæ chøc líp vµ sù chuÈn bÞ häc tËp cña häc sinh .
- Nªu yªu cÇu c¬ b¶n khi häc h×nh häc vµ c¸c dông cô cÇn thiÕt 
HĐ2. Hoạt động hình thành kiến thức 
 1. §iÓm
GV vÏ lªn b¶ng (theo tõng thao t¸c : chÊm, ghi tªn A, B ...) råi giíi thiÖu ®iÓm.
Gv ®äc tªn, viÕt tªn c¸c ®iÓm cã trong h×nh GV võa míi vÏ vµ h×nh 1 SGK ®Ó h×nh thµnh kh¸i niÖm c¸c ®iÓm ph©n biÖt.
HS ®äc tªn c¸c ®iÓm ë h×nh 2 SGK . 
ThÕ nµo lµ hai ®iÓm ph©n biÖt ? 
GV giíi thiÖu kh¸i niÖm h×nh.
DÊu chÊm nhá trªn trang giÊy cho ta h×nh ¶nh cña ®iÓm.
.A	.B
.C
Ta dïng c¸c ch÷ c¸i in hoa ®Ó ®Æt tªn cho c¸c ®iÓm .
H×nh lµ tËp hîp c¸c ®iÓm.
§iÓm lµ mét h×nh.
2. §¦êng th¼ng 
GV giíi thiÖu h×nh ¶nh cña ®­êng th¼ng .
Ta dïng dông cô g× ®Ó v÷ ®­êng th¼ng . GV h­íng dÉn HS vÏ mét ®­êng th¼ng (cã kÐo dµi vÒ hai phÝa) ®Æt tªn, ®äc tªn ®­êng th¼ng .
GV vÏ h×nh bµi tËp 1 ( H6 SGK) HS gi¶i bµi tËp 1 cã chó ý c¸c®iÓm ph©n biÖt cã tªn kh¸c nhau nh­ng c¸c ®iÓm cã tªn kh¸c nhau cha h¼n ®· ph©n biÖt .
GV chó ý cho HS ®­êng th¼ng lµ mét h×nh
Sîi chØ c¨ng th¼ng, mÐp b¶ng,  cho ta h×nh ¶nh cña ®­êng th¼ng.
	 a
Ta dïng mét ch÷ c¸i th­êng ®Ó ®Æt tªn cho ®­êng th¼ng 
3. §iÓm thuéc ®¦êng th¼ng , ®iÓm kh«ng thuéc ®¦êng th¼ng
HS quan s¸t h×nh 4 SGK . GV giíi thiÖu quan hÖ cña A, B víi ®­êng th¼ng d .
GV giíi thiÖu c¸ch viÕt, c¸ch ®äc cña mét ®iÓm thuéc ®­êng th¼ng, ®iÓm kh«ng thuéc ®­êng th¼ng , yªu cÇu HS viÕt vµ ®äc ký hiÖu t­¬ng tù .
GV dïng h×nh 6 sau khi ®· gi¶i xong bµi tËp 1, yªu cÇu HS dïng c¸c ký hiÖu ®Ó ghi c¸c quan hÖ .
HS lµm bµi tËp ?
.
M
.
N
 a
. D
M Î a ; N Ï a
?
. F
.
C
.
E
 a
a) §iÓm C thuéc ®­êng th¼ng a, ®iÓm E kh«ng thuéc ®­êng th¼ng a.
b) C Î a, E Ï a.
4. THÕ NµO Lµ Ba ®iÓm th¼ng hµng ?
Cho HS hoµn thµnh bµi tËp:
Em cã nhËn xÐt g× vÒ ba ®iÓm (M, N, P) ; (M, N, Q) ; (N, Q, P) ; (M, Q, P) ®èi víi ®­êng th¼ng a . Trong tõng bé ba ®iÓm ®ã h·y dïng ký hiÖu Î; Ï ®Ó ghi mèi quan hÖ víi ®­êng th¼ng a .
Khi nµo th× ba ®iÓm th¼ng hµng ? 
Khi nµo th× ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng ? 
Lµm thÕ nµo ®Ó vÏ ®­îc ba ®iÓm th¼ng hµng . Muèn kiÓm tra ba ®iÓm cã th¼ng hµng hay kh«ng ta dïng dông cô g× ? bµng c¸ch nh­ thÕ nµo ? 
Yªu cÇu HS lµm bµi tËp 8, 9 SGK/106 .
.
N
.
M
.
P
.
Q
 a	
- Ba ®iÓm M, N, P cïng thuéc mét ®­êng th¼ng, ta nãi chóng th¼ng hµng.
- Ba ®iÓm M, N, Q kh«ng cïng thuéc bÊt kú ®­êng th¼ng, ta nãi chóng kh«ng th¼ng hµng.
Bµi 8: SGK/106
Ba ®iÓm A, M,N th¼ng hµng.
Bµi 9: SGK/106
C¸c bé ba ®iÓm th¼ng hµng lµ: B, C, D; B, E, A ; D, E, G.
Hai bé ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng lµ: B, C, A; B, E, G.
5. Quan hÖ gi÷a ba ®iÓm th¼ng hµng 
HS vÏ ba ®iÓm A, B, C th¼ng hµng .
GV giíi thiÖu c¸c thuËt ng÷ kÕt hîp víi quan hÖ gi÷a ba ®iÓm th¼ng hµng nh­ n»m cïng phÝa, n»m kh¸c phÝa, n»m gi÷a.
GV dïng b¶ng phô cã h×nh 12 SGK/107 ®Ó lµm bµi tËp sè 11 .
Cho HS lµm bµi tËp 10b, c .
H·y nhËn xÐt xem trong ba ®iÓm th¼ng hµng cã mÊy ®iÓm n»m gi÷a hai ®iÓm cßn l¹i, ngoµi ®iÓm ®ã cßn cã ®iÓm nµo kh¸c kh«ng ?
Bµi 11: SGK/107
.
R
.
M
.
N
a) R
b) cïng phÝa
c) M, N ; R
Bµi 10: SGK/107
b) . . . 
 C E D 
 . . . 
 D E C 
c) 
 . . 
 A B 
 .C
NhËn xÐt : SGK/106
6. VÏ ®­êng th¼ng
Cho ®iÓm A . HS h·y vÏ ®­êng th¼ng ®i qua ®iÓm A . VÏ ®­îc mÊy ®­êng th¼ng? 
Cho ®iÓm B kh¸c ®iÓm A . H·y vÏ ®­êng th¼ng ®i qua A vµ B . GV h­íng dÉn HS dïng th­íc th¼ng ®Ó vÏ . Ta vÏ ®­îc mÊy ®­êng th¼ng nh­ thÕ ?
HS ®äc nhËn xÐt trong SGK .
HS gi¶i bµi tËp sè 15 vµ 16
NhËn xÐt : Cã mét vµ chØ mét ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm A vµ B 
7. Tªn ®­êng th¼ng
Ta ®· biÕt c¸ch ®Æt tªn nµo cho ®­êng th¼ng ? ( dïng mét nch÷ c¸i th­êng) .
GV giíi thiÖu thªm hai c¸ch ®Æt tªn míi cho ®­êng th¼ng . 
HS gi¶i bµi tËp ?
a) §­êng th¼ng a
b) §­êng th¼ng AB hay ®­êng th¼ng BA
c) §­êng th¼ng xy hay ®­êng th¼ng yx
 8. §­êng th¼ng trïng nhau, c¾t nhau, song song
S¸u ®­êng th¼ng trong bµi tËp ? cã vÞ trÝ nh­ thÕ nµo ? thùc chÊt lµ mÊy ®­êng th¼ng ? GV giíi thiÖu ®­êng th¼ng trïng nhau .
Hai ®­êng th¼ng kh«ng trïng nhau cã vÞ trÝ nh­ thÕ nµo ? GV giíi thiÖu ®­êng th¼ng c¾t nhau vµ song song .
ThÕ nµo la hai ®­êng th¼ng c¾t nhau, song song nhau ? HS vÏ h×nh minh ho¹ .
ThÕ nµo lµ hai ®­êng th¼ng ph©n biÖt ? 
HS lµm bµi tËp 21 . NÕu cã n ®­êng th¼ng ph©n biÖt th× tèi ®a cã mÊy giao ®iÓm ? n(n-1) : 2
Hai ®­êng th¼ng xy vµ yx trïng nhau 
Hai ®­êng th¼ng chØ cã mét ®iÓm chung gäi lµ hai ®­êng th¼ng c¾t nhau .
a
. B
Hai ®­êng th¼ng kh«ng cã ®iÓm chung nµo gäi lµ hai ®­êng th¼ng song song nhau .
A
. C
b
Chó ý : 	SGK/109
HĐ3. Hoạt động luyện tập 
1) Trong c¸c h×nh sau, 3 ®iÓm nµo th¼ng hµng ?
 E.
. D
.
 F
. M
. N
. O
. 
H
. 
I
. 
Q
. 
K
2) Ph¸t biÓu : “ Kh«ng cã ®iÓm n»m gi÷a khi kh«ng cã ba ®iÓm th¼ng hµng” lµ ®óng hay sai ?
3) Khi cã ®iÓm A n»m gi÷a hai ®iÓm B vµ C th× ý nµo sau ®©y ®óng, ý nµo sai ?
a) Ba ®iÓm A, B, C th¼ng hµng .
b) B, C n»m cïng phÝa ®èi víi ®iÓm A .
c) B, C n»m kh¸c phÝa ®èi víi ®iÓm A .
d) A, C n»m cïng phÝa ®èi víi ®iÓm B .
e) A, C n»m kh¸c phÝa ®èi víi ®iÓm B .
Bµi 1. Ba ®iÓm th¼ng hµng: H, I, Q.
Bµi 2. Ph¸t biÓu ®óng. V× trong ba ®iÓm th¼ng hµng cã 1 ®iÓm n»m gi÷a hai ®iÓm cßn l¹i.
Bµi 3
a) §óng
b) Sai
c) §óng
d) §óng
e) Sai
GV dïng b¶ng phô hoÆc vÏ trªn b¶ng h×nh 7 SGK/105 c¸c nhãm HS lµm c¸c c©u a, b, c cña bµi tËp 3 .
Ho¹t ®éng nhãm ®Ó gi¶i bµi tËp 4 vµ 5 (SGK/105)
Bµi 4: (SGK/105)
.
C
a)
 a
b) 
.
B
 b
Bµi 5: (SGK/105)
.
A
 p
.
B
 q
HĐ4. Hoạt động vận dụng
 GV:T¹i sao hai ®­êng th¼ng cã hai ®iÓm chung ph©n biÖt th× trïng nhau ? Hai ®­êng th¼ng trïng nhau cã mÊy ®iÓm chung ?
- Hai ®­êng th¼ng a vµ b sau ®©y trïng nhau hay c¾t nhau hay song song nhau ?
GV:- VÏ ba ®iÓm M,N,P th¼ng hµng
- VÏ ba ®iÓm C,D,E th¼ng hµng, trong đó điểm E nằm giữa hai điểm C và D.
- VÏ ba ®iÓm T,Q,R kh«ng th¼ng hµng
GV: Yªu cÇu HS ®äc đề bài.
GV: Có bao nhiêu đường thẳng, đó là những đường nào?
Bµi 6. Hai ®­êng th¼ng a vµ b c¾t nhau 
Bµi 7 (10/106 SGK)
Bµi 8 (17/109 SGK)
Có 6 đường thẳng: AB, AC, AD,BC, BD, CD.
HĐ5. Hoạt động tìm tòi, mở rộng 
GV: Vẽ 10 cây thành 5 hàng, mỗi hàng 4 cây?
 GV: Vẽ 7 cây thành 6 hàng, mỗi hàng 3 cây?
Bài 9(14/107 SGK)
Bài 10 (6/95 NC&PT)
IV. Hướng dẫn về nhà:
- Về nhà ôn tập bài cũ, đọc trước bài mới.
- Giải các bài tập còn lại trong SGK.
- Giải các bài tập1-22 trong SBT.
- Đọc và nghiên cứu và giáo viên hướng dẫn chuẩn bị thực hành, để chuẩn bị bài cho giờ sau.
V. Rút kinh nghiệm chủ đề:
Duyệt giáo án