Giáo án môn Lịch sử 7 - Bài 13: Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII

Tuần 12 Bài 13** NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỶ XIII
Tiết 23 II. NHÀ TRẦN XÂY DỰNG QUÂN ĐỘI VÀ PHÁT Ngày dạy....................... TRIỂN KINH TẾ
Lớp
7A1
7A2
Vắng
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức: Biết những nét chính về tổ chức quân đội và củng cố quốc phòng và kinh tế dưới thời Trần cũng như sự phục hồi và phát triển kinh tế để phát triển đất nước và ổn định xã hội, đưa đất nước phát triển nhất.
2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng nhận xét, đánh giá, phân tích
3. Tư tưởng: Bồi dưỡng lòng yêu nước, tự hào dân tộc đối với công cuộc xây dựng củng cố và phát triển đất nước dưới triều Trần.
** GDMT: Đẩy mạnh công cuộc khẩn hoang, mở rộng diện tích sản xuất, đắp đê phòng lụt, đào sông, nạo vét kênh.
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
- GV: SGK, SGV, Bản đồ nước Đại Việt thời Trần.
- HS: SGK, vở ghi bài
III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
- Nhà Trần thành lập như thế nào ?
- Pháp luật dưới thời Trần có gì nổi bậc?
3. Bài mới: Nhà Lý sụp đổ, nhà Trần thành lập tiếp tục củng cố chế độ phong kiến tập quyền, tổ chức bộ máy nhà nước từ Trung ương đến địa phương, xây dựng pháp luật. Vậy quân đội nhà Trần được tổ chức như thế nào và phục hồi phát triển kinh tế ra sao? Bài 13 tiếp theo.
4. Các hoạt động
Hoạt động của GV+HS
Nội dung
Hoạt động 1: cả lớp, cá nhân
* Vì sao khi mới thành lập, nhà Trần rất quan tâm tới việc xây dựng quân đội và củng cố quốc phòng?
* Tổ chức quân đội của nhà Trần như thế nào? (cấm quân và quân ở các lộ)
* Vì sao nhà Trần chỉ kén chọn những thanh niên khoẻ mạnh ở quê họ Trần để vào cấm quân?
* Quân đội nhà Trần được tuyển dụng theo chính sách và chủ trương nào?
* GV: giải thích “ ngụ binh ư nông”
* GV: Nhân dân ta dưới thời Trần rất chuộng võ nghệ, các lò vật được mở khắp nơi, vì vậy qđội thời Trần luôn được học tập binh pháp và luyện tập võ nghệ. Nhà Trần thực hiện chủ trương chọn quân lính không thiên về lấy số lượng mà cần những người giỏi.
* GV giải thích hình 27 SGK
* Bên cạnh việc xây dựng quân đội, nhà Trần đã làm gì để củng cố quốc phòng “Lấy đoàn binh thắng trường trận, lấy ngắn đánh dài, XD tình ĐK trong QĐ và khoan thư sức dân làm kế sâu rễ bền gốc”.
** Thảo luận nhóm
- Việc xây dựng quân đội nhà Trần có gì khác và giống so với thời Lý ?
- Giống:
+ Quân đội gồm hai bộ phận.
+ Được tuyển dụng theo chính sách "ngụ binh ư nông".
- Khác: 
+ Cấm quân: Tuyển những người khoẻ mạnh ở quê hương nhà Trần.
+ Quân đội theo chủ trương: "Cốt tinh nhuệ không cốt đông".
* GV: Nhận xét chốt lại vấn đề.
* Em có nhận xét gì về quân đội thời Trần ?
Hoạt động 2: cá nhân
* Nhà Trần đã làm gì để phát triển nông nghiệp?
* Tên của các chức quan nhà Trần đặt để trông coi việc sửa chữa đắp đê?
* GV: Vua Trần hạ lệnh đắp đê từ đầu nguồn các con sông đến bãi biển. Những người đảm nhiệm chức Hà đê sứ luôn phải đốc thúc việc đắp đê. Bên cạnh đó, việc nạo vét các kênh đào được chú trọng. 
GDMT: Những công việc trên nhằm mục đích gì ?
* Nhận xét gì về những chủ trương phát triển nông nghiệp của nhà Trần?
* GV: Nhờ các chính sách và cùng với sự cố gắng của người dân, nông nghiệp thời Trần nhanh chóng được phục hồi và phát triển. Nhà Trần khuyến khích các các xưởng thủ công nhà nước sản xuất các đồ gốm, dệt, chế tạo vũ khí.
* Kể tên các nghề thủ công trong nhân dân ?
* GV: Giới thiệu hình 28 SGK cho HS.
* Ngoại thương nhà Trần như thế nào ?
* Nhận xét về tình hình thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Trần thế kỉ XIII ?
Đẩy mạnh công cuộc khẳng hoang, mở rộng diện tích sản xuất, đắp đê phòng lụt, đào sông, nạo vét kênh.
* Biết tinh thần cần cù lao động sáng tạo của nhân dân Đại Việt TK XIII.
1. QUÂN ĐỘI THỜI TRẦN
- Quân đội: 
+ Cấm quân ( đạo quân bảo vệ kinh thành, triều đình và nhà vua)
+ Quân ở các lộ, ở làng xã có hương binh, ngoài ra còn có quân của các vương hầu.
- Chủ chương:
+ Quân lính cốt tinh nhuệ không cốt đông.
+ Xây dựng tinh thần đoàn kết.
- Chính sách: 
+ Quân đội được tuyển theo chính sách “ ngụ binh ư nông”.
 - Quốc phòng:
 + Học tập binh pháp và luyện tập võ nghệ.
+ Bố trí tướng giỏi quân đông ở vùng hiểm yếu, nhất là biên giới phía Bắc.
→ Nhà Trần thực hiện chủ chương và chính sách tiến bộ nhằm đảm bảo quốc phòng, tạo điều kiện để phát triển kinh tế,
2. PHỤC HỒI VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ THỜI TRẦN
- Nông nghiệp: 
+ Đẩy mạnh công cuộc công cuộc khẳng hoang, đắp đê phòng lụt, đào sông, nạo vét kênh 
+Đặt chức Hà Đê sứ để trông coi, đốc thúc việc đắp đê.
→ Nông nghiệp nhanh chóng phục hồi phát triển.
- Thủ công nghiệp và thương nghiệp:
+ Chợ mộc lên ngày càng nhiều ở làng, xã.
+ Kinh thành Thăng Long, bên cạnh Hoàng Thành, đã có 61 phường.
+ Buôn bán với nước ngoài cũng phát triển nhất là ở cảng Vân Đồn ( Quảng Ninh)
IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN HS TỰ HỌC Ở NHÀ:
1. Củng cố: 
- Nêu các chủ trương và biện pháp xây dựng quân đội củng cố quốc phòng của nhà Trần.
- Nhà Trần đã làm gì để phục hồi và phát triển KT sau những năm suy thoái của nhà Lý.
2. Hướng dẫn HS tự học ở nhà:
- Việc huy động toàn dân đánh giặc của Vua Trần nói điều gì ?
- Vì sao phải thực hiện chủ trương vườn không nhà trống ?
*** Rút kinh nghiệm