Giáo án môn Lịch sử 7 - Bài 13: Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII

Ngày soạn: 29/10/2012
Ngày giảng: 30/10/2012
Chương III
 Nước Đại Việt thời Trần (Thế kỉ XIII- XIV)
 Bài 13: Nước đại việt ở thế kỉ XIII
 Tiết 21: nhà trần thành lập. 
I. Mục tiêu bài dạy 
1. Kiến thức: Học sinh nắm được: Nguyên nhân làm cho nhà Lý sụp đổ và nhà Trần thành lập. Việc nhà Trần thành lập đã góp phần cũng cố chế độ quân chủ trung ương tập quyền vững mạnh thông qua việc sửa đổi pháp luật thời Lý.
2. Kĩ năng: Đánh giá các thành tựu xây dựng nhà nước, pháp luật thời Trần.
3. Thái độ: Tự hào về lịch sử dân tộc, về ý thức tự lập, tự cường của ông cha ta .
II. Đồ dùng dạy học: 
 Giáo viên: - SGK, SGV, bảng phụ - Bản đồ Đại Việt thời Trần.
 - Sơ đồ bộ máy nhà nước thời trần.
 Học sinh: - SGK, sưu tầm tranh, tài liệu liên quan bài học.
III. Hoạt động dạy học:
1. ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ: 
3. Bài mới: Gv giới thiệu bài: Nhà Lý khi mới thành lập, vua quan rất chăm lo đến việc phát triển đất nước, chăm lo đời sống của nhân dân. Vì vậy, nhân dân hăng hái tăng gia sản xuất và đạt nhiều thành tựu rực rỡ nhưng đến cuối thế kỉ XII, nhà Lý đã đi xuống mức trầm trọng.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
 Hoạt động cá nhân, cả lớp.
? Sau khi học xong chương II, em hãy nhắc lại những nét chính của Đại Việt thời Lý?
- Nhà Lý thành lập 1009 trải qua 9 đời vua, đến đời thứ 9 bị suy yếu trầm trọng.
? Nguyên nhân nào dẫn đến nhà Lý suy yếu như vậy?
- Hs đọc phần chữ nhỏ Sgk.
? Việc làm trên của vua quan nhà Lý đã dẫn đến hậu quả gì?
? Thái độ của các thế lực địa phương như thế nào?
? Như vậy đến thời điểm này, nhà Lý đã gặp những khó khăn gì?
Quan tham lam vơ vét ND. ND nổi loạn
Đế quốc Nguyên-Mông lăm le bờ cõi.
? Trước tình hình đó nhà Lý đã làm gì? 
- Dựa vào thế lực của họ Trần để dẹp loạn. - Tháng 12. 1226, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi lại cho Trần Cảnh đ Nhà Trần thành lập.
 Hoạt động cá nhân, nhóm.
? Sau khi lên ngôi nhà Trần đã làm gì?
- Dẹp yên rối loạn, xây dựng bộ máy nhà nước.
? Bộ máy nhà nước thời Trần được tổ chức ntn?
- Gv sử dụng bảng phụ vẽ sơ đồ.
- Hs vẽ sơ đồ.
* Thảo luận nhóm.
 Vua - Thái thượng Hoàng
 Quan văn Quan võ
 Các chức quan.
 Cơ quan chuyên trách
 Các lộ
 Phủ- Châu- Huyện
 Xã
? Hãy nhận xét bộ máy nhà nước thời Trần?
 ? So với bộ máy nhà nước thời Lý, ở thời Trần có gì đặc biệt?
- HS thảo luận- trả lời:
 - Thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng.
 - Nhà Trần củng cố bộ màyNN hơn, người họ Trần được giữ nhiều chức vụ quan trọng.
 - Đặt thêm chức quan, cơ quan. 
 Hoạt động cá nhân, cả lớp.
Hs đọc Sgk.
GV: Em hãy trình bày những nét chính về pháp luật thời Trần?
GV: So sánh Hình thư thời Lý với Hình luật thời Trần?
(Bổ sung thêm:
 - Xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản
 - Quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất.)
GV: Để xét xử kiện cáo , nhà Trần đã làm gì?
- GV nói thêm: Vua Trần còn để chuông lớn trước cửa điện Long Trì cho nhân dân gõ khi cần.
Những lúc vua đi thăm các địa phương, nhân dân có thể đón rước thậm chí xin vua dừng lại xem 1 vụ kiện oan 
-> Mối quan hệ giữa vua và nhân dân tuy có sự khác biệt nhưng chưa sâu sắc.
? Em có nhận xét gì về bộ “ Quốc triều hình luật” của nhà Trần?
1. Nhà lý sụp đổ.
- Cuối thế kỉ XII, vua quan nhà Lý ăn chơi sa đoạ, không chăm lo đến đời sống nhân dân.
- Hạn hán lụt lội xẩy ra triền miênđ nhân dân nổi dậy đấu tranh.
- Thế lực ở các địa phương đánh giết lẫn nhau, chống triều đình.
- Tháng 12. 1226, Nhà Trần thành lập.
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền.
- Bộ máy nhà nước tổ chức theo chế độ quân chủ TƯ tập quyền được phân 3 cấp:
 + Triều đìmh
 + Các đơn vị hành chính trung gian
 + Các cấp hành chính cơ sở (cả nước chia làm 12 lộ) 
- Đặt thêm một số cơ quan và chức quan.
- Bộ máy nhà nước quy củ và đầy đủ hơn.
-> Chế độ tập quyền được củng cố hơn.
3. Pháp luật thời Trần.
 Ban hành bộ luật mới: “Quốc triều hình luật”:
- Xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản
 - Quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất.)
- Đặt cơ quan thẩm hình viện để xử kiện.
-> Được tăng cường và hoàn thiện hơn.
4.Luyện tập, củng cố: Bài tập:
Những nguyên nhân nào dẫn đến sự sụp đổ của nhà Lý? ( hãy điền tiếp vào chỗ chấm sau):
Bộ máy triều đình:.
Quan lại địa phương:
.
Sản xuất và đời sống nhân dân:.
Các vua Trần đặt ra lệ nhường ngôi sớm cho con, rồi xưng Thái thượng hoàng và cùng lo việc nước. Lý do nào đúng nhất trong các lí do sau đây:
Vì vua cha đã già yếu không đủ sức khoẻ để làm việc.
Vua mới còn trẻ chưa đủ kinh nghiệm, nên cần được giúp đỡ để điều hành đất nước.
 Giúp vua trẻ điều hành công việc đất nước, tránh được việc tranh giành quyền hành giữa các hoàng thân quốc thích.
Các lí do trên đều đúng.
 3. Bộ máy nhà nước thời Trần có gì khác so với thời Lý?
5 Hướng dẫn học tập ở nhà: - Học theo câu hỏi Sgk. Làm bài tập ở SBT.
 - Xem trước phần II. 
Soạn: 16/11/2010
Giảng: 19/11/2010
Chương III Nước đại việt thời trần (thế kỉ XIII đến XIV)
Tiết 22: Bài 13 Nước đại việt ở thế kỉ Xiii
I. Nhà trần thành lập
I. mục tiêu cần đạt
1. Kiến thức: Giúp học sinh hiểu nắm được:
- Diễn biến sơ lược của kháng chiến chống Tống ở giai đoạn II và sự thắng lợi to lớn của quân Đại Việt
2. Tư tưởng 
- Lòng tự hào về tinh thần bất khuất chống ngoại xâm của nhân dân thời Lý
3. Kĩ năng:
- Sử dụng lược đồ để thuật lại trên sông Như Nguyệt
*Trọng tâm: Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền
II: chuẩn bị
	- Giáo án, SGK, SGV
	- Lược đồ trận chiến tại phòng tuyến Như Nguyệt
III . tổ chức các hoạt động dạy học
1. ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ: 
? Xã hội thời Lí có những tiến bộ gì so với xã hội thời Đinh – Tiền Lê.
? Nêu những đặc điểm về tình hình văn hoá xã hội thời Lí.
3. Nội dung bài học
Hoạt động của GV và HS
Nội dung hoạt động
Hoạt động 1
GV: Cho HS tìm hiểu SGK
? Nhà Lý lên ngôi năm nào? 
1009 trải qua 8 đời vua " đời thứ 9 suy yếu
? Nguyên nhân nào dẫn tới nhà Lý suy yếu như vậy
? Việc làm trên của vua quan nhà Lý đã dẫn đến hậu quả gì
? Trước tình hình đó nhà Lý đã làm gì
Hoạt động 2
GV: Cho HS tìm hiểu SGK
? Sau khi lên ngôi nắm chính quyền nhà Trần đã làm gì
- Dẹp yên rối loạn, xây dựng bộ máy nhà nước
? Bộ máy quan lại nhà Trần được tổ chức như thế nào
? Nhận xét về tổ chức hệ thống quan lại thời Trần
? So sánh bộ máy nhà nước thời Lý bộ máy nhà nước thời Trần có gì đặc biệt
Hoạt động 3
? Em có nhận xét gì về pháp luật thời Trần
GV: Cho HS làm bài tập SGK
1. Nhà Lý sụp đổ
- Cuối thế kỉ XII, nhà Lý suy yếu, không quan tâm đời dống nhân dân, quan lại ăn chơi sa đoạ.
- Kinh tế khủng hoảng, mất mùa, ND li tán.
- Một số thế lực phong kiến nổi dậy, nhà Lý phải dựa họ Trần để dẹp loạn-> 12/1226, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh -> nhà Trần thành lập.
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền
- Bộ máy nhà nước được tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền được phân làm 3 cấp
- Có quy củ và đầy đủ hơn
- Đặt thêm 1 cơ quan: quốc sự viện thái y viện ...và một số chức quan trông coi sản xuất 
-> Vua nhường ngôi cho con xưng là Thái Thượng Hoàng
- Các chức quan do người nhà nắm giữ
- Cả nước chia thành 12 lộ
3. Pháp luật thời Trần
- Ban hành bộ luật mới gọi là Quốc triều thống chế. Sau chữa thành Quốc triều hình luật
- Đặt cơ quan thẩm hình viện để xử kiện
4: Củng cố: 
	- Nắm vững nội dung bài học
	- Làm bài tập ở nhà
5.Dặn dò: 
- Chuẩn bị bài 13, II (tiếp)