Giáo án môn Lịch sử 7 - Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên (thế kỉ XIII) - Lê Thị Nguyện - Trường THCS Liêng Trang

Tuaàn: 13	Ngaøy soaïn: 08/ 11/ 2014
Tieát : 26	Ngaøy daïy: 13/ 11/ 2014
Bài 14 : BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (Thế kỷ XIII) (Tiết 4)
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức : Giúp học sinh :
Ở thế kỷ XIII, trong ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên quân dân Đại Việt đều giành thắng lợi là do những nguyên nhân nào?
Tinh thần toàn dân đoàn kết, quyết tâm kháng chiến của quân dân thời Trần qua các sự kiện, nhân vật lịch sử cụ thể, tiêu biểu.
Ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên.
 2. Thái độ:
Bồi dưỡng niềm tự hào về truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc.
Bài học kinh nghiệm về truyền thống chiến đấu và tinh thần đòan kết của dân tộc.
 3.Kỹ năng:
Phân tích, so sánh sự kiện và nhân vật lịch sử qua ba lần kháng chiến để rút ra nhận xét chung.
Rèn kỹ năng tổng hợp và liên hệ thực tế ngày nay.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
Giáo án, Bài “Hịch tướng sĩ ” của Trần Quốc Tuấn.
Tư liệu có liên quan đến bài dạy.
2. Học sinh:	
Sách giáo khoa. Vở bài soạn, vở bài học.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Ổn định:(1’) 7A17A2.7A3
 7A47A5.7A6.
 1. Kiểm tra bài cũ: - Kiểm tra 15’
1. Hãy nối nội dung ở cột sự kiện với các chiến thắng lớn sao cho phù hợp:
Sự kiện
Các chiến thắng lớn
Trả lời
1/Kháng chiến lần thứ I, chống quân xâm lược Mông Cổ (1258)
A/Đông Bộ Đầu
1. nối với 
2/Kháng chiến lần thứ II, chống quân xâm lược Nguyên (1285)
B/Vân Đồn
Bạch Đằng
2. nối với 
3/Kháng chiến lần thứ III, chống quân xâm lược Nguyên (1285)
C/Tây Kết
Hàm Tử
Chương Dương
3. nối với 
2. So sánh trận Bạch Đằng năm 1288 với trận Bạch Đằng năm 938?
Đáp án:
1.1-A; 2-C; 3-B
2.
Giống nhau: Đều xây dựng trận địa bãi cọc ngầm trên sông Bạch Đằng và dựa vào sự lên xuống của thủy triều để dàn trận địa đánh giặc
Khác nhau: Trận Bạch Đằng 1288 là đánh giặc khi chúng rút quân, trận Bạch Đằng năm 938 là đánh giặc khi chúng tiến công vào nước ta
 2.Giới thiệu bài mới: 
Như chúng ta đã biết , cả ba lần kháng chiến chống quân Xâm lược Mông - Nguyên đều diễn ra trong hòan cảnh gay go, quyết liệt . nhưng cuối cùng chúng ta đã giành thắng lợi vẻ vang. Vậy, nguyên nhân nào đưa đến thắng lợi đó, ý nghĩa lịch sử ra sao ? Bài hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu.
 3. Bài mới:	
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu nguyên nhân thắng lợi của ba lần kháng chiến chống Mông – Nguyên (12’)
GV: Cho học sinh quan sát lại hình ảnh quân Mông Cổ và sự bành trướng lãnh thổ của quân Mông Cổ.
HS: Quan sát và nghe.
GV chốt: Quân Mông Cổ ( Quân Nguyên ) hùng mạnh bật nhất thế giới.
? Những nguyên nhân nào đẫn đến cả ba lần kháng chiến chống quân Mông-Nguyên của dân tộc ta đều giành thắng lợi ?
? Em hãy nêu một số dẫn chứng để thấy tất cả các tầng lớp nhân dân đều tham gia đánh giặc ?
HS: Trong ba lần kháng chiến, tất cả các tầng lớp nhân dân và thành phần dân tộc đều tham gia đánh giặc. 
 - Thực hiện “vườn không nhà trống”
 - Đóng cọc ở sông Bạch Đằng 
? Nêu những việc làm của nhà Trần chuẩn bị cho ba lần kháng chiến ?
HS:- Canh giữ vùng biên giới.
Quân đội ngày đêm luyện tập.
Sắm sửa vũ khí
Triệu tập các Hội nghị: Bình Than, Diên Hồng
? Hãy nêu một số dẫn chứng để thấy được nhà Trần quan tâm đến sức dân?
HS: ( Vua trần về các địa phương) 
HS thảo luận nhóm 3 phút: Hãy nêu những dẫn chứng thể hiện tinh thần quyết chiến, quyết thắng của ta trong cả 3 lần kháng chiến?
HS: - Nhân dân.
 - Thể hiện qua câu nói của: Trần Thủ Độ, Trần Quốc Toản, Các bô lão, Trần Quốc Tuấn
? Cách đánh sáng tạo của nhà Trần trong cả ba lần kháng chiến ? 
GV phân tích: Chiến thuật “vườn không nhà trống”, lợi thế của ta có địa hình hiểm trở, nhắc lại ba lần chiến thắng trên sông Bạch Đằng.
? Em hãy trình bày những đóng góp của trần Quốc Tuấn trong ba lần kháng chiến ? 
HS: ( Nghĩ ra cách đánh độc đáo, sáng tạo, phù hợp, là tác giả của “ Hịch Tướng sĩ”)
GV: nhấn mạnh về danh tướng Trần Quốc Tuấn đã được cả thế giới biết đến, về vua Trần Nhân Tông, tướng Trần Quang Khải, Trần Khánh Dư
=> Giáo viên khái quát, chốt lại và chuyển ý sang mục 2.
Hoạt động 2: Tìm hiểu ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống Mông – Nguyên (12’)
GV: cho học sinh nhắc lại lực lượng của quân giặc khi sang xâm lược nước ta, so sánh -> cả ba lần đều bị đánh bại.
? Những thắng lợi vẻ vang trên có ý nghĩa như thế nào ?
GV: giảng về sự hùng mạnh của đế quốc Mông Nguyên, song khi vào nước ta chúng đã phải dè chừng “không được xem. Xem thường”
? Bài học lịch sử rút ra từ ba lần kháng chiến chống quân Mông – Nguyên là gì ?
HS: đọc phần chữ in nghiêng Sgk trang 68.
GV khẳng định các bài học:
+ Củng cố khối đoàn kết toàn dân trong xây dựng, bảo vệ tổ quốc.
+ Dùng mưu trí và dựa vào dân để đánh giặc
? Bài học kinh nghiệm này còn phù hợp với thời kì hiện nay hay không?
GV: Liên hệ các câu nói của Bác về sự đoàn kết toàn dân và chủ trương của Đảng và Nhà nước ta hiện nay.
? Chiến thắng này có ý nghĩa như thế nào đối với tình hình thế giới?
GV: Giáo dục học sinh về sự kiên cường, bất khuất của cha ông, chúng ta phải cố gắng học tập
IV. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VÀ Ý NGHĨA LỊCH SỬ CỦA BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN.
1.Nguyên nhân thắng lợi
- Tất cả mọi tầng lớp, mọi thành phần dân tộc tham gia đánh giặc tạo thành khối đại đoàn kết toàn dân
- Nhà Trần chuẩn bị rất chu đáo về mọi mặt, quan tâm đến sức dân, tạo nên sự gắn bó giữa triều đình và nhân dân
- Tinh thần hy sinh, quyết chiến, quyết thắng của toàn dân mà nòng cốt là quân đội nhà Trần.
- Chiến lược, chiến thuật đúng đắn, sáng tạo của vương triều Trần: buộc giặc từ thế mạnh chuyển sang thế yếu, từ chủ động chuyển sang bị động
2. Ý nghĩa lịch sử
a.Trong nước:
- Đập tan tham vọng và ý chí xâm lược Đại Việt của đế chế Mông – Nguyên, bảo vệ độc lập, chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền quốc gia.
- Khẳng định sức mạnh của dân tộc Việt Nam, nâng cao lòng tự hào dân tộc, củng cố niềm tin cho nhân dân.
- Góp phần xây đắp nên truyền thống quân sự Việt Nam.
- Để lại bài học quý báu cho đời sau trong cuộc đấu tranh chống xâm lược
b. Quốc tế: Ngăn chặn sự xâm lược của nhà Nguyên sang các nước khác.
4. Củng cố(2’)
 Làm các bài tập sau:
1.Hãy khoanh tròn vào câu không chỉ nguyên nhân thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên ?
a.Sự tham gia tích cực, chủ động của các tầng lớp nhân dân.
b.Sự chuẩn bị chu đáo về tiềm lực mọi mặt.
c.Quân đội của ta mạnh hơn quân Mông – Nguyên.
d.Đường lối chiến lược, chiến thuật đúng đắn, sáng tạo.
2. Hãy điền những từ còn thiếu vào ô trống để thể hiện ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống Mông – Nguyên:
 “Thắng lợi của ba lần kháng chiến chống Mông – Nguyên đã nước ta của đế chế , khẳng định . của dân tộc Việt Nam, để lại nhiều bài học vô cùng quý báu như: Củng cố khối . toàn dân trong xây dựng, bảo vệ tổ quốc, dùng .. và  để đánh giặc. Đồng thời thắng lợi này cũng làm  sự xâm lược của nhà Nguyên sang các nước khác”
5. Hướng dẫn học tập ở nhà(1’)
Học bài kết hợp Sgk trả lời các câu hỏi 1,2 trang 68.
Chuẩn bị bài 15:
+ Tìm hiểu nền kinh tế nhà Trần sau chiến tranh.
+ Tình hình xã hội thời Trần có gì giống và khác so với thời Lý.
IV. RÚT KINH NGHIỆM (2’)
.
.