Giáo án môn Lịch sử 7 - Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên (thế kỉ XIII) - Nguyễn Quỳnh Thư - Trường THCS Liêng Trang

 TUẦN : 12	 Ngày soạn: 01 / 11 / 2013
 TIẾT : 23	 Ngày dạy : 05 / 11 / 2013
BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC
 MÔNG – NGUYÊN ( THẾ KỶ XIII ) 
I. CUOÄC KHAÙNG CHIEÁN LAÀN THÖÙ NHAÁT CHOÁNG QUAÂN XAÂM LÖÔÏC MOÂNG COÅ ( 1258 )
I. MỤC TIÊU 
 	 1. Kiến thức : Giúp học sinh :
- Sức mạnh quân sự của quân Mông – Nguyên và âm mưu xâm lược Đại Việt của chúng
- Sự chuẩn bị kháng chiến của nhà Trần
- Diễn
 	2. Thái độ
- Giáo dục cho học sinh ý chí kiên cường, bất khuất, mưu trí, dũng cảm của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến.
- Giáo dục lòng tự hào về truyền thống của dân tộc ta.
 	3. Kỹ năng.
- Học diễn biến các trận đánh bằng cách chỉ lược đồ.
- Đọc và vẽ lược đồ lịch sử.
- Phân tích, đánh giá, nhận xét các sự kiện lịch sử.
 II . CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên: Phấn, thước kẻ,giáo án, Lược đồ diễn biến lần thứ nhất (1258) chống quân xâm lược Mông Cổ.
2. Học sinh: Bút, thước kẻ, vở ghi lịch sử, SGK Lịch sử 
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
 	1. Kiểm tra bài cũ.
- Nhà Trần đã làm gì để xây dựng quân đội và củng cố quốc phòng ? Quân đội nhà Trần có gì giống và khác so với thời Lý ?
 	2. Giới thiệu bài mới: 
Sau khi xây dựng chính quyền, nhà Trần đã bắt tay ngay vào công cuộc xây dựng bộ máy nhà nước, phục hồi sản xuất. Ngoài ra, còn phải chuẩn bị nhiều mặt để đối phó với âm mưu xâm lược của bọn Mông – Nguyên. Vậy, cuộc kháng chiến của quân và dân ta diễn ra như thế nào ? -> bài hôm nay.
 	3. Bài mới.
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN – HỌC SINH
NỘI DUNG CẦN ĐẠT 
Hoạt động 1: Tìm hiểu âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ
 Quân đội mạnh có tổ chức , trang bị tốt 
? Vì sao vua Mông Cổ lại đem quân đánh Đại Việt?
? Để thực hiện âm mưu đó, trước khi kéo vào nước ta, tướng Mông Cổ đã làm gì? (sứ giả đưa thư dụ vua Trần đầu hàng)
? Em có nhận xét gì về việc làm đó?
? Vua Trần đã có phản ứng như thế nào khi sứ giả Mông Cổ đến? (bắt tống giam vào ngục)
? Thái độ đó nói lên điều gì? (dứt khoát bảo vệ lãnh thổ, không chịu đầu hàng trước kẻ mạnh...)
- Gv: Sau khi bắt giam sứ giả ta thấy rất rõ thái độ của vua quan nhà Trần đó là kiên quyết chống ngoại xâm. Nhà Trần tích cực chuẩn bị kháng chiến.
Hoạt động 2: Tìm hiểu Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến và đánh bại quân Mông Cổ.
? Khi được tin quân Mông Cổ xâm lược nước ta, vua Trần đã làm gì ?
? Chủ trương đánh giặc đúng đắn của nhà Trần (huy động toàn dân tham gia kháng chiến”
* Giáo viên dùng lược đồ “cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ năm 1258” để tường thuật diễn biến cuộc kháng chiến.
 + Do thế giặc mạnh ta cho quân rút về Thăng Long, nhân dân ta thực hiện chủ trương “ vườn không nhà trống”
? Khó khăn của giặc ( không có lương thực, bị quân ta đánh trả )
 => quân ta xuôi về đóng ở Thiên Mạc.
 + Quân Mông Cổ.
 + Vua Trần lo lắng hỏi Trần Thủ Độ “Đầu thần chưa ”
? Kết quả của cuộc kháng chiến
? Vì sao, quân ta đánh bại quân Mông Cổ ? ( biết chớp thờ cơ, sử dụng cách đánh thông thạo )
Chia nhóm thảo luận : 
 Em hãy tìm những chi tiết thể hiện sự quyết tâm của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến ?
 + Cả nước sắm sửa vũ khí, quân đội ngày đêm luyện tập.
 + Nhân dân thực hiện chủ trương “ vườn không nhà trống”
 + Thái sư Trần Thủ Độ nói “ Đầu thần chưa rơi xuống đất xin bệ hạ đừng lo”
 + Khi quân Mông Cổ đi cướp phá nhân dân ở các địa phương đã quyết liệt chống trả.
=> các nhóm treo bảng phụ, giáo viên sửa bài
- Em hãy nêu cách đánh giặc của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến này ?
 + Chủ trương “ vườn không nhà trống”.
 + Khi giặc mạnh ta rút lui để bảo toàn lực lượng, khi chúng khó khăn ta phản công lại.
1. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ
- Năm 1257, Mông Cổ tiến đánh Nam Tống-> xâm lược toàn bộ Trung Quốc
- Ngột Lương Hợp Thai + 3 vạn quân xâm lược Đại Việt.
-> Dùng Đại Việt làm bàn đạp tấn công Trung Quốc.
2. Nhà Trần chuẩn bị và tiến hành kháng chiến chống quân Mông Cổ
 a. Chuẩn bị của nhà Trần.
- Ban lệnh sắm sửa vũ khí.
- Quân đội ngày đêm luyện tập.
 b. Diễn biến
- Quân Mông Cổ: Tháng 1 -1258 , 3 vạn quân Mông Cổ tiến vào nước ta.
 + Theo đường sông Thao -> Bạch Hạc -> Bình Lệ Nguyên -> bị chặn đánh -> Thăng Long.
- Quân ta : Thực hiện chủ trương “vườn không nhà trống” => giặc gặp khó khăn
- Ngày 29 – 01 – 1258 ta mở cuộc phản công lớn ở Đông Bộ Đầu.
 c. Kết quả
- Quân Mông Cổ rút khỏi Thăng Long chạy về nước.
- Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ lần thứ nhất kết thúc thắng lợi
4. Củng cố
- Giữa thế kỷ XIII, đế chế Mông Cổ hùng mạnh đã tiến hành xâm lược Đại Việt.
- Quân dân nhà Trần chiến đấu mưu trí, dũng cảm -> đáng bại quân Mông Cổ chưa đầy trong vòng một tháng.
 	- Học sinh lên bảng tường thuật lại cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ lần thứ nhất trên lược đồ.
 * Bài tập
 1. Mục đích xâm lược Đại Việt của quân Mông Cổ là gì ?
 a. Thiết lập ách đô hộ của đế chế Mông Cổ trên đất Đại Việt.
 b. Chiếm Đại Việt để làm bàn đạp tấn công lên phía nam nước Tống.
 c. Chiếm giữ Đại Việt để tấn công các nước Đông Nam Á.
 2. Hãy điền chữ đúng ( Đ ), sai ( S ) vào cuối các câu sau biểu hiện thái độ kiên quyết chống giặc của nhà Trần:
 a. Bắt giam sứ giặc Mông Cổ.
 b. Ban lệnh chuẩn bị kháng chiến.
 c. Sắm sửa vũ khí, luyện tập võ nghệ.
 d. Thực hiện vườn không nhà trống để đánh giặc.
 e. Đưa quân sang đất Tống tấn công quân Mông Cổ.
 	5. Hướng dẫn học tập ở nhà
Học bài theo các câu hỏi trong Sgk.
Chuẩn bị bài tiếp theo: Phần II.
IV. RÚT KINH NGHIỆM:
...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................