Giáo án môn Lịch sử 7 - Sự hình thành và phát triển của xã hội phong kiến ở Châu Âu (thời sơ kì trung đại)

Bài: 1- Tiết: 1 
Tuần dạy: 1
ND: 20.8.2013 PHẦN MỘT: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ THẾ GIỚI TRUNG ĐẠI
SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI PHONG KIẾN Ở CHÂU ÂU( Thời Sơ Kì Trung Đại)
1. MỤC TIÊU :
1.1- Kiến thức:
* HS biết: 
 -Quá trình hình thành xã hội phong kiến ở châu Âu, cơ cấu xã hội bao gồm 2 giai cấp cơ bản : Lãnh chúa và nông nô.
 - HS hiểu:
 . Hiểu khái niệm lãnh địa phong kiến và đặc trưng của nền kinh tế lãnh địa.
 . Hiểu được thành thị trung đại khác với kinh tế lãnh địa ra sao.
1.2 - Kĩ năng: Sử dụng bản đồ châu Âu để xác định các quốc gia phong kiến, biết vận dụng phương pháp so sánh, đối chiếu để thấy rõ sự chuyển biến từ xã hội chiếm hữu nô lệ sang xã hội phong kiến.
 1.3- Thái độ: Bồi dưỡng nhận thức cho HS về sự phát triển hợp qui luật của xã hội phong kiến.
 - THGDMT: Nắm được khái niệm “ lãnh địa phong kiến” để hiểu rằng Lãnh chúa phong kiến đã chiếm ruộng đất mênh mông biến nô lệ, nông nô, nông dân thành nông nô để bóc lột. 
2. TRỌNG TÂM: Sự hình thành xã hội phong kíến ở châu Âu.
3. CHUẨN BỊ :
- Giáo viên: Bản đồ châu Âu, ảnh 1-2 SGK/4-5.
 Tài liệu: Lãnh địa và đời sống lãnh chúa phong kiến. 
- Học sinh: Tập_VBT_SGK.
 4/ TIẾN TRÌNH:
 4.1: Ổn định tổ chức và kiểm diện: Điểm danh
 4.2.Kiểm tra miệng: 
 . GV giới thiệu chương trình môn lịch sử lớp 7.
 . Mỗi tuần 2 tiết, cã năm có 35 tuần gồm 70 tiết.
 . Nội dung gồm 2 phần: Phần 1: Lịch sử thế giới trung đại.
 Phần 2: Lịch sử Việt Nam từ thế kỉ X đến giữa thế kỉ XIX.
 Lịch sử Tây Ninh.
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH.
NỘI DUNG BÀI HỌC.
* Hoạt động 1: Vaøo baøi 
Khoảng đầu thiên niên kỉ I TCN,các quốc gia cổ đại phương Tây được hình thành,đó là những quốc gia nào? (Hi Lạp và Rô Ma).Cả 2 quốc gia này phát triển theo chế độ chiếm hữu nô lệ, với 2 giai cấp là chủ nô và nô lệ. Đến cuối thế kỉ V TCN, xã hội chuyển sang chế độ phong kiến.Vậy quá trình hình thành từ chiếm hữu nô lệ sang chế độ phong kiến đã diễn ra như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài học hôm nay.
* Hoạt động 2: Kiến thức cần đạt: Trình bày được sự ra đời xã hội phong kiến ở Châu Âu.
.GVsử dụng bản đồ châu Au.
 .Gọi 1 HS đọc SGK”Các quốc gia-----------Ý”.
 ? Tình hình các quốc gia cổ đại phương Tây cuối thế kỉ V?
Nguyên nhân?
 HS: Cuối thế kĩ V các quốc gia cổ đại phương Tây có nhiều biến đổi.
 .Nguyên nhân: Do sự xâm lấn của người Giéc Man.
 GV giải thích về người Giéc Man:Trước đó người Giéc Man lệ thuộc vào chủ nô Rô Ma. Đến khi Rô Ma suy yếu,
các bộ tộc người Giéc Man nổi dậy tràn vào lãnh thổ Rô Ma lật đổ nhà nước này sau đó lập nên các vương quốc
Anh, Pháp, Tây Ban Nha,Ý.
 GV chỉ 4 quốc gia này trên bản đồ châu Âu.
 ? Khi tràn vào lãnh thổ Rô Ma, người Giéc Man đã làm gì?
 HS:Họ chiếm ruộng đất của chủ nô đem chia cho những
người có công và phong tước.
 ? Những việc làm ấy đã tác động như thế nào đến sự hình thành xã hội phong kiến ở châu Âu?
 ? Lãnh chúa phong kiến và nông nô được hình thành từ
những tầng lớp nào của xã hội cổ đại? (GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm lớn)
 HS: Những người có chức, có ruộng trở thành lãnh chúa Phong kiến (giai cấp thống trị)
 Nô lệ, nông dân trở thành nông nô (giai cấp bị bị trị)
GV tổng kết : sự hình thành hai giai cấp trên đánh dấu sự hình thành XH phong kiến ở Châu Âu.
 Vậy các lãnh chúa phong kiến có quyền gì và tài sản của họ ra sao ? Các em sẽ tìm hiểu qua nội dung : Lãnh địa phong kiến.
 + GV cho HS xem H1 –SGK/4
 1- Sự hình thành xã hội phong kiến ở châu Âu.
 - Cuối thế kỉ V, người Giéc – man xâm chiếm, tiêu diệt các quốc gia cổ đại Phương Tây, thành lập nhiều vương quốc mới: Ăng- glô Xắc- xông, Phơ-răng, Tây Gốt, Đông Gốt
- Trên lãnh thổ của Rô-ma, người Giéc- man đã:
+ Chiếm ruộng đất của chủ nô, đem chia cho nhau.
+ Phong cho các tướng lĩnh, quý tộc các tước vị như: công tước, hầu tước
- Những việc làm của người Giec-man đã tác động đến xã hội, dẫn tới sự hình thành các tầng lớp mới.
 .+ Lãnh chúa phong kiến.
 + Nông nô.
- Xã hội phong kiến ở châu Âu đã được hình thành.
 4.3.Bài mới:
* Hoạt động 3:
Kiến thức cần đạt: Hiểu được lãnh địa phong kiến là gì ?
? Lãnh địa phong kiến là gì ?
HS : Là những vùng đất đai mà quý tộc phong kiến chiếm đoạt được:
* Tíc * Tích hợp giáo dục môi trường: Giáo viên giảng cho học sinh 
học ssinh nắm được khái niệm “lãnh địa phong kiến” là gì ? để hiểu rằng Lãnh chúa phong kiến đã chiếm ruộng đất mênh mông biến nô lệ, nông nô, nông dân thành nông nô để bóc lột. 
? Dựa vào chữ in nghiêng SGK , các em hãy miêu tả lãnh điạ phong kiến?
(Thảo luận nhóm nhỏ)
 + Là khu bao gồm : đất đai canh tác, đồng cỏ, ao hồ, lâu đài nhà thờ, chuồng trại.
? Cuộc sống của các tầng lớp trong lãnh địa ?
HS: Lãnh chúa đầy đủ xa hoa, tàn nhẫn .
 Nông nô: phụ thuộc, khổ cực nghèo đói . 
+ GV đọc tài liệu minh hoạ ở SGK 
+ GV kết luận: đó chính là nguyên nhân bùng nổ của các cuộc đấu tranh.
* Giáo dục tư tưởng HS có áp bức thì có đấu tranh ( Liên hệ ở Việt Nam thời kì Pháp thuộc).
.GV: Lãnh địa là đơn vị, chính trị và kinh tế cơ bản trong thời kì phân quyền ở Châu Âu.
.HS đọc đoạn chữ in nghiêng ở SGK .
? Đặc điểm kinh tế của lãnh đia?
GV chuyển ý qua mục 3
* Hoạt động 4:
Kiến thức cần đạt: Hiểu biết một số nét cơ bản về thành thị trung đại:
. GV cho HS trực quan hình 2 –SGK-5
? Mục đích của hội chợ ớ Đức ?
.HS: Trưng bày mua bán các sản phẩm, xây dựng nhà xưởng .GV kết luận: Đây là trung tâm kinh tế văn hoá .
? Nguyên nhân xuất hiện các thành thị trung đại ? (Nhóm nhỏ)?
HS: Do nhu cầu trao đổi hàng hoá và sản xuất. 
? So sánh đặc trưng cơ bản của nền kinh tế lãnh địa và thành thị ?
HS: Lãnh địa: Độc lập tự cung tự cấp.
 Thành thị: Tự do
? Những ai sống trong thành thị ? Họ làm nghề gì?
HS: Thợ thủ công và thương nhân,họ sản xuất và mua bán
* GV kết luận: Thành thị là hình ảnh tương phản với lãnh địa, Chính sự ra đời của thành thị và trung đại đã có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của xã hội phong kiến ở Châu Âu.
2. Lãnh điạ phong kiến:
- Lãnh địa phong kiến là khu đất rộng, trở thành vùng đất riêng của lãnh chúa – như một vương quốc thu nhỏ. 
- Tổ chức và hoạt động của lãnh địa:
 + Lãnh địa bao gồm đất đai, dinh thự, kho tàng, đồng cỏcủa lãnh chúa.
+ Nông nô nhận đất canh tác của lãnh chúa và nộp tô thuế, ngoài ra còn phải nộp nhiều thứ thuế khác.
+ Lãnh chúa bóc lột nông nô, họ không phải lao động, sống sung sướng, xa hoa.
- Đặc trưng cơ bản của lãnh địa: là đơn vị kinh tế, chính trị độc lập mang tính tự cung tự cấp, đóng kín của một lãnh chúa. 
3) Sự xuất hiện thành thị trung đại.
* Nguyên nhân ra đời: 
- Thời kì phong kiến phân quyền: các lãnh địa đều đóng kín, không có trao đổi buôn bán với bên ngoài.
- Từ cuối thế kỉ XI, do sản xuất thủ công phát triển, thợ thủ công đem hàng hóa ra những nơi đông người để trao đổi, buôn bán
- Từ đây hình thành các thị trấn, rồi phát triển thành thành phố gọi là thành thị.
- Hoạt động của thành thị: cư dân chủ yếu của thành thị là thợ thủ công và thương nhân, họ lập các phường hội, thương hội để cùng nhau sản xuất và buôn bán.
- Vai trò: thúc đẩy sản xuất, làm cho xã hội phong kiến phát triển. 
4.4 Câu hỏi, bài tập củng cố
* Câu hỏi: 
? Khi xã hội ở phong kiến Châu Âu hình thành thì cơ cấu dân cư thay đổi như thế nào?
- Xã hội chia hai tầng lớp:
 + Lãnh chúa phong kiến 
 + Nông nô
? Thế nào là lãnh địa phong kiến? Em hãy nêu những đặc điểm chính cuả nến kinh tế lãnh điạ?
- Lãnh địa phong kiến là những vùng đất đai rộng lớn mà các quý tộc chiếm đoạt được nhanh chóng bị họ biến thành khu đất riêng cuả mình
- Kinh tế lãnh địa là nền kinh tế: Tự cung tự cấp
Bài tập: Thành thị trung đại phong kiến được hình thành bởi các yếu tố nào sau đây?
a.Các lãnh điạ phong kiến ngoài sản phẩm nông nghiệp là chủ yếu còn làm ra một số mặt hàng thủ công 	o
b. Sản phẩm các lãnh địa phong kiến không những để dùng mà còn đem buôn bán trao đổi với nhau.	o
c.Một số bộ phận nông nô trở thành thợ thủ công,thương nhân chuyên sản xuất ,buôn bán tập trung ở các đầu mối giao thông ( đường thuỷ ,đường bộ để sinh sống và lập nên các phường hội). 	x	
 4.5 Hướng dẫn HS tự học:.
 * Đối với bài học ở tiết này: 
- Các em hoàn chỉnh VBTLS
- Học bài theo câu hỏi ở SGK trang 5 ( các em xem phần 1- sự hình thành và phát triển của xã hội phong kiến ở Châu Âu).
 * Đối với bài học ở tiết tiếp theo: Chuẩn bị bài 2: SỰ SUY VONG CỦA CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN VÀ SỰ HÌNH THÀNH CUẢ CHỦ NGHĨA TƯ BẢN Ở CHÂU ÂU
 - Các em đọc bài ở SGK trang 6 và soạn bài theo các câu hỏi sau 
 1) Nguyên nhân nào dẫn đến các cuộc phát kiến địa lí .
 2) Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ở Châu Âu được hình thành như thế nào?
5. RÚT KINH NGHIỆM
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------