Giáo án môn Lịch sử lớp 6 - Tiết 1, 2

MỞ ĐẦU
Tiết 1- bài 1
SƠ LƯỢC VỀ MÔN LỊCH SỬ.
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
 1. Kiến thức:
- Hs cần hiểu rõ việc học lịch sử là học những sự kiện cụ thể, sát thực, có căn cứ khoa học.
- Học lịch sử là hiểu rõ quá khứ, rút kinh nghiệm củ quá khứ để sống với hiện tại và hướng đến tương lai tốt đẹp hơn.
- Để hiểu rõ những sự kiện lịch sử, Hs cần có phương pháp học tập khoa học thích hợp.
 2. Tư tưởng:
- Trên cơ sở những kiến khoa học, bồi dưỡng những quan điểm đúng đắn về bộ môn lịch sử và phương pháp học tập, khắc phục quan niệm sai lầm, lệch lạc trước đây là: học lịch sử chỉ là học thuộc lòng.
-Bằng nội dung cụ thể, gây hứng thú cho Hs trong học tập, để Hs yêu thích môn lịch sử.
 3. Kĩ năng:
Giúp Hs có khả năng trình bày và lý giải các sự kiện lịch sử khoa học, rõ ràng. Chuẩn xác và xác định phương pháp học tập tốt, có thể trả lời những câu hỏi cuối bài, đó là những kiến thức cơ bản nhất của bài.
B. TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG TIỆN:
- Lịch sử thế giới cổ đại.
- Sgk + Sgv 6
- Tranh về thời nguyên thuỷ và hiện nay.
C. CÁC HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP:
1. Oån định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
Ôn lại kiến thức đã học ở cấp I.
3. Giảng bài mới:
Giới thiệu bài:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
Hoạt động 1:
LỊCH SỬ LÀ GÌ ?
 - Ở cấp I, các em đã học các tiết học lịch sử ở môn” Tự nhiên và xã hội “ thường nghe và sử dụng từ “ lịch sử “ vậy em hiểu lịch sử là gì ?
 - Cho Hs xem băng hình về:
 . Bầy người nguyên thuỷ.
 . Những thành tựu về khoa học kỉ thuật ngày nay.
 - Con người và mọi vật xung quanh đều phải tuân theo quy luật gì của thời gian ? 
- Em có nhận xét gì về loài nguời từ thời nguyên thuỷ cho đến nay ?
 - Kết luận: tất cả mọi vật sinh ra trên thế giới này đều có quá trình như vậy: đó là quá trình phát triển khách quan ngoài ý muốn của con người theo trình tự thời gian và xã hội, đó chính là lịch sử.
 - Như vậy, tất cả mọi vật mà các em thấy ngày hôm nay đều đã trải qua những thay đổi của thời gian, có nghĩa là con người và vạn vật xung quanh chúng ta đều có lịch sử.
 - Yêu cầu Hs nêu vài ví dụ về ngững vật xung quanh đều đã trải qua một quá trình lịch sử.
 - Nhưng ở đây chúng ta chỉ giới hạn học tập lịch sử về xã hội loài người từ khi con người xuất hiện trên trái đất này cho đến ngày nay.
 - Đặt câu hỏi thảo luận:
 Chia lớp thành 4 nhóm và đặt câu hỏi: Em hãy cho biết giữa lịch sử con người với lịch sử của xã hội loài người ?
- Nhận xét: lịch sử của con người là quá trình sinh ra, lớn lên, già yếu và mất đi.
 - Lịch sử xã hội loài người là không ngừng phát triển, là sự thay thế một xãhội cũ bằng xã hội mới tiến bộ và văn minh hơn.
 - Kết luận và cho Hs ghi bài. 
- Là những gì đã diễn ra, 
- Con ngưởi đã trải qua quá trình sinh ra, lớn lên, già yếu và chết.
- Đó là quá trình con người xuất hiện và phát triển không ngừng, 
- Ví dụ tự do, 
- Các nhóm tự thảo luận và nhóm trửơng lên trình bài.
- Lịch sử là những gì đã diễn ra trong quá khứ.
- Lịch sử là khoa học tìm hiểu và dựng lại toàn bộ những họat động của con người và xã hội loài người trong quá khứ.
Hoạt động 2:
HỌC LỊCH SỬ ĐỂ LÀM GÌ ?
 - Hướng dẫn Hs xem hình 1 Sgk và yêu cầu Hs nhận xét:
 - So sánh lớp học trường làng xưa và lớp học hiện nay của các em có gì khác nhau ?
- Vì sao có sự khác nhau đó ?
- Kết luận: như vậy, mỗi con người, mỗi xóm làng. Mỗi quốc gia dân tộc đếu trải qua những thay đổi theo thời gian mà chủ yếu do con người tạo nên.
 - Các em đã nghe nói về lịch sử, đã học lịch sử, tại sao học lịch sử là nột nhu cầu không thể thiếu được của con người ?
 - Yêu cầu Hs đọc lại đoạn trong Sgk và cho Hs ghi bài.
 - sơ kết: các em phải biết quý trọng những gì mình đang có, biết ơn những gì mình đang có, biết ơn những người đã làm ra nó và xác định cho mình cần phải làm gì cho đất nước, cho nên học lịch sử rất quan trọng.
 - Em hãy nêu một vài nét về truyền thống của gia đình em và của đất nước mà em biết ?
 - Nhận xét, chuyển ý qua hoạt động tiếp theo.
- Khung cảnh lớp học, thầy trò, bàn ghế có sự khác nhau rất nhiều.
- Sở dĩ có sự khác nhau đó là do xã hội loài người ngày càng tiến bộ, điều kiện học tập tốt hơn, trường lớp khang trang hơn, 
- Con người nói chung, người Việt nam nói riêng rất muốn biết về tổ tiên và đất nước của mình. Để rút ra những bài học kinh nghiệm trong cuộc sống, trong lao động, trong đấu tranh để sống với hiện tại và hướng đến tương lai.
Trả lời tự do, 
- Học lịch sử để hiểu được cội nguồn dân tộc, biết quá trình dựng nước và giữ nước của ông cha ta.
- Biết quá trình đấu tranh với thiên nhiên và đấu tranh chống giặc ngoại xâm để giữ gìn độc lập dân tộc.
- Biết lịch sử phát triển nhân loại để rút ra bài học kinh nghiệm quýbáu cho hiện tại và tương lai.
Hoạt động 3:
DỰA VÀO ĐÂU ĐỂ BIẾT VÀ DỰNG LẠI LỊCH SỬ ?
 - Đặc điểm của bộ môn lịch sử là sự kiện lịch sử đã xảy ra không được diễn lại, không thể làm thí nghiệm như các môn khoa học khác. Cho nên lịch sử phải dựa vào các tài liệu chủ yếu để khôi phục lại bộ mặt chân thực của quá khứ.
 - Hướng dẫn Hs xem hình 2 Sgk và đặt câu hỏi:
 - Bia tiến sĩ ở văn Miếu – Quốc Tử Giám được làm bằng gì ?
 - Trên bia có ghi gì không ?
 - Nhận xét: đó là hiện vật mà người xưa để lại, dựa vào những ghi chép trtên bia đá, chúng ta biết được tên tuổi, công trạng của các tiến sĩ.
 - Em hãy nêu và kể những câu chuyện có liên quan đến lịch sử của dân tộc ta ?
- Qua những câu chuyện trên, khẳng định trong lịch sử dân tộc ta luôn phải đấu tranh với thiên nhiên và giặc ngoại xâm, để duy trì sản xuất, đảm bảo cuộc sống và giữ gìn độc lập tự do.
 - Căn cứ vào đâu mà em biết được lịch sử ?
- Em hãy nêu vài ví dụ về các tư liệu trên ?
- Hãy nêu một cuốn sử cũ của dân tộc ta ?
- Chia lớp thành 2 nhóm: thi đua xem tổ nào lên kể chuyện hay hơn.
- Em hãy giải thích câu: “ Lịch sử là thầy dạy của cuộc sống “ ?
- Nhận xét :
- Đó là bia đá, 
- trên bia ghi tên, tuổi, năm sinh và năm đỗ tiến sĩ,
- Sơn tinh – Thuỷ tinh, Thánh Gióng, 
- Tư liệu truyền miệng, chữ viết, hiện vật.
- Trả lời tự do, 
- Đại Việt Sử Kí của Lê Văn Hưu Năm 1272
- Căn cứ vào:
 . Tư liệu truyền miệng.
. Tư liệu chữ viết.
. Tư liệu hiện vật.
4. Củng cố:
Trình bày ngắn gọn: lịch sử là gì ?
Lịch sử giúp em hiểu những gì ?
Tại sao chúng ta cần phải học lịch sử ?
5. Dặn dò:
Học bài theo câu hỏi Sgk.
Xem trước bài 2.
Làm bài tập.
Tiết 2-bài 2. 
CÁCH TÍNH THỜI GIAN TRONG LỊCH SỬ.
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
 1. Kiến thức:Thông qua nội dung bài giảng, giáo viên cần làm rõ:
- Tầm quan trọng của việc tính thời gian trong lịch sử.
- Hs cần phân biệt được các khái niệm dương lịch, âm lịch, công lịch.
- Biết cách đọc, ghi, tính năm tháng theo công lịch chính xác.
 2. Tư tưởng:
- Giúp cho Hs biết quý trọng thời gian, biết tiết kiị©m thời gian.
- Bồi dưỡng cho Hs ý thức về tính chính xác và tác phong trong mọi việc.
 3. Kĩ năng:Bồi dưỡng cho Hs cách ghi, tính năm, tính khoảng cách giữa các thế kỉ chính xác.
B. TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG TIỆN:
- Lịch sử thế giới cổ đại.
- Sgk + Sgv 6
- Tranh về thời nguyên thuỷ và hiện nay.
C. CÁC HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP:
1. Oån định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
Trình bày ngắn gọn: lịch sử là gì ?
Tại sao chúng ta phải học lịch sử ?
3. Giảng bài mới:
Giới thiệu bài:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
Hoạt động 1:
TẠI SAO PHẢI XÁC ĐỊNH THỜI GIAN ?
- Bài trước chúng ta đã khẳng định: lịch sử là những sự vật, hiện tượng xảy ra trong quá khứ, muốn hiểu rõ những sự kiện trong quá khứ, cần phải xác định thời gian chuẩn xác. Từ thời nguyên thuỷ, con người đã tìm cách ghi lại sự việc theo trình tự thời gian.
- Cho Hs xem hình 2 Sgk và đặt câu hỏi:
- Có phải các bia tiến sĩ ở Văn Miếu – Quốc Tử Giám đều được lập cùng một năm không ?
- nhận xét: không phải các bia tiến sĩ được lập cùng một năm. Có những người đỗ trước, người đỗ sau, cho nên có người dựng bia trước, có người được dựng bia sau khá lâu. Như vậy người xưa đã có cách tính thời gian. Việc tính thời gian rất quan trọng, nó giúp chúng ta hiểu nhiều điều.
- Chia nhóm thảo luận: dựa vào đâu, bằng cách nào, con người sáng tạo ra thời gian ?
- Yêu cầu các nhóm thảo luận, đề nghị nhóm trưởng lên trình bày.
- Nhận xét và giới thiệu một số cách tính thời gian của các nước.
- Không.
- Các nhóm tự thảo luận và cử nhóm trưởng lên trình bài.
- Xác định thời gian xảy ra các sự kiện là nguyên tắc cơ bản quan trọng trong việc tìm hiểu và học tập lịch sử.
Hoạt động 2:
NGƯỜI XƯA ĐÃ TÍNH THỜI GIAN NHƯ THẾ NÀO ?
- Các em có biết trên thế giới hiện nay có những cách tính lịch chính nào ?
- Em cho biết cách tính âm lịch và dương lịch ?
- Sơ kết:
- Lúc đầu. Người phương Đông cho rằng trái đất hình cái đĩa.
- Người La mã đã xác định trái đất hình tròn.
- Từ rất xa xưa, người ta quan niệm mặt trăng quya xung quanh trái đất, nhưng sau đó, người ta xác định trái đất quanh xung quanh mặt trời.
- Cho Hs xem quả địa cầu và yêu cầu hs xác định trái đất hình gì ?
- Giải thích: mỗi dân tộc, mỗi quốc gia, khu vực có cách làm lịch riêng. - - Nhìn chung có 2 cách tính: theo sự di chuyển của mặt trăng quay xung quanh trái đất ( âm lịch ) và theo sự di chuyển của trái đất quanh mặt trời ( dương lịch ).
- Các em hãy nhìn vào bảng ghi trong trang Sgk, xác định trong bảng đó những loại lịch loại gì ?
- Gọi một Hs lên xác định đâu là dương lịch đâu là âm lịch ?
- Nhận xét và ghi bài:
- Aâm lịch và dương lịch.
- Aâm lịch: dựa vào sự xoay chuyển của mặt trăng xung quanh trái đất.
- Dương lịch: dựa vào sự xoay chuyển của trái đất xung quanh mặt trời.
- Trái đất hình tròn.
- Aâm lịch và dương lịch.
- Lên bảng chỉ và trả lời.
- Aâm lịch: căn cứ vào sự di chuyển của mặt trăng xung quanh trái đất.
- Dương lịch: căn cứ vào sự di chuyển của trái đất xung quanh mặt trời 
Hoạt động 3:
THẾ GIỚI CÓ CẦN THỨ LỊCH CHUNG HAY KHÔNG ?
- Cho Hs xem quyển lịch và các em khẳng định đó là lịch chung của cả thế giới, được gọi là công lịch.
- Vì sao phải có Công lịch ?
- Công lịch được tính như thế nào ?
- Giải thích: Theo Công lịch thì 1 năm là 12 tháng, năm nhuận thêm 1 ngày vào tháng 2.
 . 1000năm là 1 thiên niên kỉ.
 . 100 năm là 1 thế kỉ.
 . 10 năm là 1 thập kỉ.
- Hướng dẫn Hs làm bài tập tại lớp.
- Nhận xét.
- Do sự giao lưu giữa các quốc gia, dân tộc ngày càng tăng, cần có cách tình thời gian thống nhất.
- Trả lời tự do 
- Lên bảng làm bài.
- Sự giao lưu của các quốc gia, dân tộc ngày càng tăng, do vậy cần phải có thứ lịch chung để tính thời gian.
- Công lịch lấy năm chúa Giê-su rađời làm năm đầu tliên của công nguyên. Những năm trứơc đó gọi là trước cơng nguyên.
4. Củng cố:
- Tính khoảng cách thời gian các sự kiện ghi trên bảng ở trang 6 Sgk so với năm nay ?
- Theo em, vì sao trên tờ lịch của chúng ta có ghi thêm ngày, tháng, năm âm lịch ?
5. Dặn dò:
- Hs học theo câu hỏi trong Sgk.
- Nhìn vào bảng ghi chép trang 6 Sgk, để xác định ngày nào là dương lịch, âm lịch.