Giáo án môn Ngữ văn 7 - Dùng cụm chủ - Vị để mở rộng câu

Ngày soạn:27/03/2016 Ngày giảng:13/03/2016
 Dạy lớp : 7 
TIẾT 100 - TIẾNG VIỆT
DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
I. Mục tiêu.
 1.Kiến thức: 
 - Mục đích của việc dùng cụm chủ - vị làm thành phần câu.
 - Các trường hợp dùng cụm chủ vị để mở rộng câu.
 2. Kĩ năng: 
 a. Kĩ năng có từ bài học.
 - Nhận biết các cụm chủ- vị làm thành phần câu.
 - Nhận biết các cụm chủ- vị làm thành phần của cụm từ.
 b. Kĩ năng tích hợp.
 - Tích hợp ký năng sống: Trình bày suy nghĩ, ý tưởng, trao đổi về cách mở rộng câu.
 3. Thái độ:
 Yêu thích bộ môn, thấy được sự phong phú, giàu có của tiếng Việt.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh.
 1. Giáo viên: Nghiên cứu nội dung bài, soạn giáo án, Bảng phụ ghi VD.
 2. Học sinh: Học bài cũ, chuẩnbị nội dung bài mới theo y/c
III. Tiến trình bài dạy.
 1. Kiểm tra bài cũ. (4p)
 * Câu hỏi. - Nêu các cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động?
 - Chuyển câu sau thành câu bị động theo hai cách: Họ đã sơn tường.
 * Đáp án, biểu điểm.
 + Có 2 cách: - Chuyển từ (hoặc cụm từ ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu,, đồng thời thêm các từ bị hay được vào sau từ ( cụm từ) ấy. ( 2,5đ)
- Chuyển từ( hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, đồng thời lược bỏ hoặc biến từ( cụm từ) chỉ chủ thể của HĐ thành một bộ phận không bắt buộc trong câu. ( 2,5đ)
+ Chuyển: Tường đã được họ sơn; Tường đã sơn. ( 5đ)
 *Đặt vấn đề vào bài mới. (1p): Để mở rộng câu, ngoài thành phần TR thì còn dùng đến cụm chủ vị.Việc cách dùng cụm C-V đề mở rộng câu ntn? Có mấy cách dùng cụm C-V để mở rộng câu? cta tìm hiểu trong tiết học này .
 2.Bài mới
GV
?
HS
GV
?
HS
GV
?
HS
?
HS
?
HS
GV
GV
HS
GV
?
HS
?
HS
GV
GV
HS
GV
Treo bảng phụ ghi VD-> HS đọc
Hãy cho biết trong câu trên có những cụm danh từ nào?
Phát hiện 
Gạch chân trên bảng phụ các cụm danh từ : 
+ Những tình cảm ta không có
+ Những tình cảm ta sẵn có.
Hãy phân tích cấu tạo của các cụm DT trên?
Phân tích.
 Nhận xét, định hướng.
- Những tình cảm ta không có
Phụ trước DT-TT c v
 Phụ sau 
- Những tình cảm ta sẵn có.
Phụ trước DT-TT 
 c v
 Phụ sau
Nêu nhận xét về cấu tạo của các phụ ngữ trong cụm danh từ ?
Cả 2 cụm DT đều có DT- TT là “ tình cảm”
- Phần phụ trước: là một từ - chỉ lượng.
- Phần phụ sau: là một cụm chủ – vị
Cụm chủ vị thêm vào câu nhằm MĐ gì ?
- Cụm C-V làm thành phần phụ của DT để MR câu ( Cụm từ có h/ thức giống câu đơn)
Như vậy để MR câu người ta dùng cách nào 
Phát biểu
Khái quát, chốt ý ->
THKNS: Trình bày suy nghĩ.
Đưa BT nhanh:Phân tích cấu tạo của câu sau: Nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
Phân tích
Nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
 CN c v
 VN 
Treo bảng phụ VD2-> HS đọc.
Hãy tìm cụm chủ – vị làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu trên?
Cho biết trong mỗi câu, cụm chủ vị làm thành phần gì?
PT trên bảng phụ
a, Chị Ba đến / khiến tôi rất vui và vững tâm
 c v VN
 CN
b. Khi bắt đầu kc,
 nhân dân ta tinh thần rất hăng hái
 CN c v
 VN 
c. Chúng ta / có thể nói rằng trời sinh lá sen 
 CN c v
để bao bọc cốm cũng như trời sinh cốm nằm 
 c v
ủ trong lá sen -cụm c-v làm PN trong cụm đt
d. Nói cho đúng thì phẩm giá của Tiếng Việt chỉ mới thật sự được xác định và đảm bảo 
từ ngày cách mạng tháng tám / thành công
 DT c v
-> cụm c-v làm PN trong cụm DT
Qua các ví dụ trên, em thấy các thành phần câu nào có thể được cấu tạo bằng cụm c-v?
Trả lời
Khái quát ý
THKNS: trao đổi .
Đưa BT nhanh: Thành phần nào của câu có cấu tạo là cụm c-v
Trao đổi trong nhóm bàn - trả lời.
C/ tôi tin bạn ấy sẽ nhanh chóng bình phục
 c v 
 phụ ngữ
I. Thế nào là dùng cụm chủ vị để mở rộng câu (12p)
1. Ví dụ
2. Bài học. 
Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường gọi là cụm chủ- vị( Cụm C –V) làm thành phần của câu hoặc cụm từ để mở rộng câu.
* Ghi nhớ. sgk/ 68
II. Các trường hợp dùng cụm chủ – vị để mở rộng câu(14p)
1. Ví dụ 
2. Bài học 
Các thành phần câu như CN, VN và các cụm DT, cụm ĐT, cụm TT đều có thể cấu tạo bằng cụm c-v.
* Ghi nhớ ( sgk/ 69)
GV
HS
GV
Hướng dẫn học sinh làm phần luyện tập
Thực hiện.
Lớp nhận xét, bs.
Nhận xét., ĐH.
III. Luyện tập ( 12p)
a) Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới định được, người ta gặt mang về 
 -> Cụm c-v làm phụ ngữ trong cụm danh từ 
b) Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn 
 -> Cụm c –v làm vị ngữ
c) Khi các cô gái vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta thấy hiện ra từng lá cốm sạch sẽ và tinh khiết không có mảy may chút bụi nào
 -> Cụm c-v làm PN trong cụm DT
 -> Cụm c-v làm PN trong cụm ĐT
d. Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình
 ->Cụm c-v làm CN
 -> Cụm c-v làm phụ ngữ
 3. Củng cố, luyện tập. (1p)
? Thế nào là dùng cụm CV để mở rộng câu?Các trường hợp dùng để mở rộng câu ?
YC : - Người ta có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường gọi là cụm C-V làm thành phần câu hoặc cụm từ để mở rộng câu
 - Dùng các thành phần câu như :CN, VN, phụ ngữ trong các cụm DT, ĐT, TT
đều có thể được cấu tạo bằng cụm C-V
 4. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà. (1p)
 - Học thuộc ghi nhớ. Làm các bài tập còn lại.
- Xác định chức năng cú pháp của cụm c-v trong câu văn.
- Chuẩn bị: Trả bài TLV, bài KT TV, bài KT Văn