Giáo án môn Ngữ văn 7 - Luyện nói phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học

Bài 14 
Tiết 56
Tuần 14
Tập làm văn: LUYỆN NÓI PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC
I.MỤC TIÊU 
 1. Kiến thức
 - Giá trị nội dung và nghệ thuật của 1 số tác phẩm văn học
 - Những yêu cầu khi trình bày văn nĩi biểu cảm về 1 tác phẩm văn học.
 2. Kĩ năng
 - Tìm ý và lập dàn bài văn biểu cảm về 1 tác phẩm văn học.
 - Phát biểu miệng trước tập thể, bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ về tphẩm vhọc.
 3. Thái độ: Cĩ thái độ học tập tự giác, tích cực.
 4. Năng lực HS:cảm nhận, quan sát, phân tích, vận dụng
 II.NỘI DUNG HỌC TẬP: Luyện nĩi trước lớp về văn biểu cảm về một tác phẩm văn học
III. CHUẨN BỊ
 -Giáo viên:Sách tham khảo
 -Học sinh:Chuẩn bị bài,SGK, VBT, Vghi
 IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
 1.Ổn định tổ chức và kiểm diện : Kiểm diện HS( 1 phút)
 2. Kiểm tra miệng (4 phút)
 Câu 1: Thế nào là văn biểu cảm?(3đ)
 - Văn biểu cảm: là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự đánh giá của con người đối với thế giới xung quanh và khêu gợi lịng đồng cảm nơi người đọc.
 Câu 2: Phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm là: (3đ)
 - Trình bày cảm xúc, tưởng tượng, liên tưởng, suy nghẫm của mình về tác phẩm đĩ.
 Câu 3: Bồ cục của bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học ?(4đ)
 - Bố cục cĩ 3 phần 
 + Mở bài: Giới thiệu tác phẩm và hồn cảnh tiếp xúc tác phẩm
 + Thân bài: Những cảm xúc suy nghĩ do tác phẩm tạo nên.
 + Kết bài: Ấn tượng chung về tác phẩm
 3. Tiến trình bài học (33 phút)
HOẠT ĐỘNG GIỮA GV VÀ HS
 NƠI DUNG BÀI DẠY
Hoạt động 1: Giới thiệu bài(1 phút)
Bài hơm nay sẽ giúp chúng ta trình bày vấn đề một cách cĩ bài bản, cĩ sửa chữa, uốn nắn, cĩ sự theo dõi đánh giá của người khác.
Hoạt động 2:Nhắc lại yêu cầu tiết tập nói.(1 phút)
+ Nói to,rõ ràng,mạch lạc, tự tin, diễn cảm.
+Nói đúng nội dung:Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ“ Rằm tháng giêng”
Hoạt động 2: xác định đề và tìm ý(7 phút)
GV hướng dẫn HS tìm ý
Câu 1: Bài thơ được Bác sáng tác vào thời kì nào? ở đâu ?
- “ Cảnh khuya” được sáng tác ở chiến khu Việt Bắc, vào thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp(1947) .
Câu 2: Đọc bài thơ em hình dung , tưởng tượng khung cảnh thiên nhiên và tình cảm của tác giả HCM như thế nào?
- Một đêm trăng tuyệt đẹp ở chiến khu, cảnh vật hịa hợp, quấn quýt, lung linh huyền ảo. Âm thanh trong trẻo của tiếng suối như tiếng hát của con người từ xa vọng lại .
Câu 3: Nội dung chính của bài cĩ mấy ý? Đĩ là những ý nào?
- Nội dung bài cĩ 2 ý:
+ Tâm hồn nhạy cảm, trong sáng thể hiện tình yêu thiên nhiên sâu sắc .
+ Lịng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung , lạc quan của Bác .
Câu 4: Chi tiết nào làm em chú ý và hứng thú nhất ? Vì sao?
- Âm thanh trong trẻo, rĩc rách khiến người ta tưởng như cĩ giọng hát ngọt ngào vang vọng, ngân nga trong đêm khuya .
- Hình ảnh trăng, cổ thụ, hoa, hịa hợp, quấn quýt, lung linh, huyền ảo nhiều màu sắc, tầng bậc.
- Tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu nước sâu sắc.
- Tài năng sử dụng các biện pháp nghệ thuật độc đáo: so sánh, ẩn dụ, nhân hĩa, điệp ngữ .
 Câu 5: Qua bài thơ em hiểu gì về Chủ tịch HCM? Tình cảm của em đối với Bác như thế nào?
- Chủ tịch HCM là người yêu thiên nhiên, tâm hồn trong sáng, nhạy cảm. Là một vị lãnh tụ vĩ đại suốt đời vì nước vì dân. Đọc bài thơ của Bá ta càng biết ơn và kính trọng Bác.
Hoạt động 3: Lập dàn bài(10 phút)
-Phân bài tập theo nhóm.
* Tổ 1: phát biểu phần mở bài. 
“RTG”của HCM được Bác viết ở chiến khu VB trong những năm đầucuộc k/c chống TDP(1948). Đọc bài “RTG”em thấy như 1 bức tranh thiên nhiên hiện ra trong em sâu sắc thi vị vô cùng
* Tổ 2: Hai câu đầu của bài Rằm tháng giêng.
 - Mở đầu bài thơ đã tỏa sáng ánh trăng rằm soi sáng vằn vặc, trãi rộng làm cho không gian sáng ngời tươi vui. Em như bị cuốn hút vào ánh sáng ấy
- Câu 2: mở ra 1 k/g bát ngát tràn đầy niềm vui, nhựa sống của mùa xuân. Em như thấy trời đất đều xanh sắc xuân vui tươi, nhộn nhịp
* Tổ 3 : Phát biểu hai câu cuối của bài Rằm tháng giêng 
-Câu 3:Vẻ cảnh HCM đang bận bàn việc bí mật của n/quân của vị lãnh đạo trong k/khí bí mật.H.ảnh người chsĩ đang lo lắng bận bàn việc quân
-Câu 4:Hiện lên phong thái ung dung, lạc quan của người chiến sĩ
* Tổ 4: Nêu cảm nghĩ chung về bài thơ
- Cảm nghĩ chung về bài thơ: Đặc điểm nổi bật của thơ Hồ Chí Minh là sự gắn bĩ, hịa hợp giữa thiên nhiên và con người.
*Phát biểu phần phần kết bài.
? KB cần phải làm gì ? Em cĩ tình cảm gì đối với tác giả bài thơ này ?
 - Ấn tượng chung về bài thơ .
 - Nêu tình cảm , cảm xúc của mình dành cho đối tượng chính trong bài thơ. 
GV: nhận xét muốn bài nói có hiệu quả, ta cần:
- Đọc kĩ toàn bộ tác phẩm .
- Chuẩn bị kĩ dàn ý .
- Khi nói phải quan sát theo dõi thái độ người nghe để lịp thời điều chỉnh.
Hoạt động 4: Thực hành nói trên lớp: (15 phút)
Yêu cầu: trình bày rõ ràng, mạch lạc, giọng nĩi tự nhiên, cĩ cảm xúc.
-Cho hs thảo luận trong tổ, nhóm -10 phút
-Các tổ, nhóm cử đại diện lên trình bày phần chuẩn bị của mình.( 5 phút)
-Hs nhận xét, đánh giá - Gv sửa chữa, uốn nắn
I. CHUẨN BỊ
Đề bài: phát biểu cảm nghĩ về bài thơ “Cảnh khuya” của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Tìm hiểu đề và tìm ý
* Tìm hiểu đề
 - Kiểu bài: Phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học
 - Đối tượng: Bài thơ “Cảnh khuya” của Hồ Chí Minh
* Tìm ý
- Bài thơ được Bác sáng tác vào thời kì nào? ở đâu ?
- Đọc bài thơ em hình dung , tưởng tượng khung cảnh thiên nhiên và tình cảm của tác giả HCM như thế nào?
- Nội dung chính của bài cĩ mấy ý? Đĩ là những ý nào?
- Chi tiết nào làm em chú ý và hứng thú nhất ? Vì sao?
- Qua bài thơ em hiểu gì về Chủ tịch HCM? Tình cảm của em đối với Bác như thế nào?
2. Lập dàn bài
 a.Mở bài
 - Bài thơ «Cảnh khuya » được Hồ Chí Minh sáng tác năm 1947 tại chiến khu Việt Bắc.
 - Đây là bài thơ hay thể hiện rõ đặc điểm thơ của Bác.
 b. Thân bài
 - Cảm nghĩ về thiên nhiên (2 câu đầu)
 + Âm thanh : Tiếng suối
 + Hình ảnh : Trăng, cổ thự, bĩng hoa.
 + Liên tưởng thơ Nguyễn Trãi
Þ Nghệ thuật so sánh, điệp từ: bức tranh thiên nhiên nên thơ giao hịa tuyệt đẹp.
 - Cảm nghĩ về con người (2 câu sau)
 + Như vẽ, chưa ngủ vì lo nổi nước nhà
 + Liên tưởng: « Đêm nay Bác khơng ngủ »
Þ Điệp ngữ: cảm nhận vẻ đẹp của đêm trăng đồng thời canh cánh nỗi lo cho nước, cho cách mạng.
 - Suy ngẫm về Bác.
 - Cảm nghĩ chung về bài thơ: Đặc điểm nổi bật của thơ Hồ Chí Minh là sự gắn bĩ, hịa hợp giữa thiên nhiên và con người.
 c. Kết bài
Tình cảm của em đối với bài thơ, đối với tác giả bài thơ (Đọc bài thơ, em vơ cùng cảm mến, trân trọng tình yêu thiên nhiên, tấm lịng yêu nước và tinh thần trách nhiệm lớn lao của Người đối với dân, với nước).
II. Thực hành nói trên lớp	
 4 .Tổng kết(Củng cố , rút gọn kiến thức)(4 phút)
 ? Nêu những yêu cầu để làm một bài văn biểu cảm về một tác phẩm văn học?
 - Đọc kỹ tác phẩm để hình thành cảm xúc từ những chi tiết hình ảnh gây ấn tượng sâu sắc nhất.
 - Từ cảm xúc ấy có thể phát huy trí tưởng tượng, liên tưởng, hồi tưởng và rút ra những suy nghĩ về ý nghĩa của tác phẩm
 5. Hướng dẫn học tập( Hướng dẫn HS tự học ở nhà)(3 phút)
 * Đối với bài học ở tiết học này: Làm bài tập hoàn chỉnh.
 * Đối với bài học ở tiết học tiếp theo
 - Chuẩn bị bài :“Một thứ quà của lúa non: Cốm” 
 – Dựa vào câu hỏi SGK
V. PHỤ LỤC :Tư liệu