Tiết: 53 - Văn bản
TIẾNG GÀ TRƯA
(Xuân Quỳnh)
1. Mục tiêu
a) Về kiến thức
- Sơ giản về tác giả Xuân Quỳnh
- Cơ sở của lòng yêu nước, sức mạnh của người chiến sĩ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ: Những kỉ niệm tuồi thơ trong sáng, sâu lặng tình nghĩa.
- Nghệ thuật sử dụng điệp từ, điệp ngữ, điệp câu trong bài thơ
b) Về kỹ năng
- Đọc - hiểu, phân tích văn bản thơ trữ tình có sử dụng các yếu tố tự sự.
- Phân tích các yếu tố biểu cảm trong văn bản
c) Về thái độ
- Giáo dục tình yêu gia đình, trân trọng tình cảm gia đình, yêu quê hương đất nước.
2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
a) Chuẩn bị của giáo viên : Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án.
b) Chuẩn bị của học sinh : Đọc bài thơ và chuẩn bị bài theo phần đọc hiểu văn bản.
3. Tiến trình bài dạy
a) Kiểm tra bài cũ :(5’)
* Câu hỏi: ? Đọc thuộc lòng hai bài thơ: Cảnh khuya và Rằm tháng giêng.
? Theo em hai bài thơ này có điểm nào giống và khác nhau về nội dung?
* Đáp án: Hai bài thơ đều tả cảnh đêm trăng ở chiến khu Việt Bắc qua đó bộc lộ tình yêu thiên nhiên yêu đất nước và phong thái lạc quan ung dung của Bác Hồ.
- Điểm khác nhau giữa hai bài thơ: bài cảnh khuya tả cảnh trăng rừng Việt bắc. Bài Rằm tháng giêng tả cảnh trăng trên một dòng sông ở Việt Bắc.
* Đặt vấn đề (1’): Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ xuất sắc của nền thơ hiện đại Việt Nam. Các bài thơ của bà thường viết về những điều bình dị, gần gũi trong đời sống thường nhật, về tình cảm gia đình và bộc lộ một hồn thơ nồng nàn, đằm thắm, dào dạt yêu thương. Bài thơ Tiếng gà trưa là một bài thơ như thế.
:(5’) * Câu hỏi: ? Đọc thuộc lòng hai bài thơ: Cảnh khuya và Rằm tháng giêng. ? Theo em hai bài thơ này có điểm nào giống và khác nhau về nội dung? * Đáp án: Hai bài thơ đều tả cảnh đêm trăng ở chiến khu Việt Bắc qua đó bộc lộ tình yêu thiên nhiên yêu đất nước và phong thái lạc quan ung dung của Bác Hồ. - Điểm khác nhau giữa hai bài thơ: bài cảnh khuya tả cảnh trăng rừng Việt bắc. Bài Rằm tháng giêng tả cảnh trăng trên một dòng sông ở Việt Bắc. * Đặt vấn đề (1’): Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ xuất sắc của nền thơ hiện đại Việt Nam. Các bài thơ của bà thường viết về những điều bình dị, gần gũi trong đời sống thường nhật, về tình cảm gia đình và bộc lộ một hồn thơ nồng nàn, đằm thắm, dào dạt yêu thương. Bài thơ Tiếng gà trưa là một bài thơ như thế. b. Dạy nội dung bài mới: Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung HS ? ? GV ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? HS ? ? ? ? ? ? HS Đọc phần chú thích về tác giả và tác phẩm. Nêu những nét khái quát về tác giả? - Xuất hiện từ đầu những năm 60 của thế kỉ 20 với tập thơ đầu tay Thời biếc (1963), Xuân Quỳnh được chú ý bởi một hồn thơ sôi nổi trẻ trung, thiết tha mà mạnh bạo, giàu nữ tính thể hiện một trái tim yêu thương yêu thương và khát khao hạnh phúc. Bài thơ Tiếng gà trưa được sáng tác trong hoàn cảnh nào? - Bài thơ chắc được gợi ra từ những kỉ niệm thời thơ ấu sóng bên bà của chính tác giả. XQ mất mẹ từ lúc còn chưa biết đội khăn tang, cha thường vắng nhà đi làm xa, hai chị em sống với bà suốt những năm tháng tuổi thơ. Qua những chi tiết sinh hoạt đời thường, bài thơ đã gợi lại một cách cảm động những kỉ niệm tuổi thơ và tình bà cháu. Hướng dẫn HS đọc bài thơ: giọng đọc thể hiện niềm vui sự bồi hồi. Cần phân biệt lời mắng của bà với lời kể, lời tả của của nhà thơ trong vai anh bộ đội nhớ nhà nhớ bà nhớ quê. + Gv đọc một đoạn - gọi 2 HS đọc tiếp. Em có nhận xét gì về số tiếng của các câu trong bài thơ? Cách gieo vần của bài thơ có gì đáng chú ý? - Cả bài có 43 câu chỉ có 4 câu là 3 tiếng, 39 câu còn lại 5 tiếng. - Vần gieo ở cuối câu nhưng không cố định và ít vần. Theo em lời bài thơ là lời của ai? - Tác giả, lời của người cháu trong vai người chiến sĩ. Cảm hứng của tác giả trong bài thơ được gợi lên từ sự việc gì? - Tiếng gà trưa. - Tiếng gà trưa được lặp lại 4 lần ở đầu các khổ thơ. Mỗi lần câu thơ này được nhắc lại là một hình ảnh trong kỉ niệm thời thơ ấu của tác giả được gợi lại. Dựa vào việc lặp lại câu thơ Tiếng gà trưa, em hãy xác định diễn biến mạch cảm xúc trong bài thơ? - Từ hiện tại -> quá khứ -> hiện tại. - trên đường hành quân, người chiến sĩ chợt nghe tiếng gà nhảy ổ, kỉ niệm tuổi thơ chợt ùa về: hình ảnh những con gà mái mơ, mái vàng. hình ảnh người bà cùng tình thương yêu, sự chắt chiu chăm lo cho cháu... Tiếng gà trưa đi vào cuộc chiến đấu cùng với người chiến sĩ. Từ đó ta có thể xác định bố cục bài thơ như thế nào? Theo em lời trong bài thơ là lời của nhân vật nào trong bài thơ? - Là lời của người chiến sĩ, người cháu - của chính tác giả. Cảm hứng của tác giả được khơi nguồn từ sự việc gì? - Từ tiếng gà nhảy ổ. Tiếng gà nhảy ở vọng vào tâm trí tác giả trong thời điểm cụ thể nào? Tại sao trong vô vàn âm thanh của làng quê tâm trí của người lính lại chỉ bị ám ảnh bởi tiếng gà nhảy ổ? - Tiếng gà nhảy ổ là âm thanh quen thuộc của làng quê âm thanh dự báo điều tốt lành. Vì vậy tiếng gà nhảy ổ dễ tạo thành kỉ niệm khó quên của con người đối với quê hương. Em hiểu đường hành quân xa là gì? - là con đường ra mặt trận. Trên con đường ra mặt trận tiếng gà nhảy ổ bên xóm nhỏ khiến người chiến sĩ có những cảm xúc như thế nào? Tác giả dùng biện pháp nghệ thuật gì? Tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó như thế nào? - Nghe ở đây không phải là chỉ nghe bằng thính giác mà nghe bằng cả cảm giác bằng tâm tưởng bằng sự nhớ lại, bằng hồi ức tràn về mà tiếng gà trưa như là nét khởi động được bất ngờ chạm vào. Tại sao âm thanh tiếng gà nhảy ổ lại có thể gợi lên trong lòng người chiến sĩ cảm xúc như vậy - Buổi trưa ở làng quê thường yên tĩnh tiếng gà có thể khua động cả không gian. Tiếng gà gợi lên những kỉ niệm tốt lành thủa ấu thơ: những quả trứng hông, bộ quần áo mới, tình bà cháu Qua cảm xúc của người lính khi nghe tiếng gà trưa em cảm nhận như thế nào về tình cảm của người lính với quê hương? - Tình quê hương rất sâu nặng. Đọc khổ thơ 2. Tiếng gà trưa đã khơi dậy trong lòng người lính trẻ hình ảnh gì? - Hình ảnh những con gà mái mơ mái vàng và những quả trứng hồng. Kỉ niệm về những con gà mái mơ mái vàng được kể lại qua những câu thơ nào? Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ trong khổ thơ này? Nghệ thuật phối sắc của XQ rất tài tình. Một gam màu sáng, ấm áp của bức tranh về gà và trứng: có màu hồng của trứng trong ổ rơm, có sắc đốm trắng của con gà mái hoa mơ, có màu lông óng như nắng của con gà mái vàng. Tất cả gợi sắc màu tươi sáng, tạo cảm giác ấm áp, dễ chịu. Ngoài ra tác giả còn dùng biện pháp nghệ thuật gì? -> NT: Điệp từ, so sánh, cấu trúc sóng đôi. Tác giả dùng phương thức biểu đạt gì trong khổ thơ này? - Tự sự và miêu tả. Thông qua việc miêu tả những hình ảnh đó, tác giả giúp ta cảm nhận được vẻ đẹp nào trong cuộc sống nơi làng quê? Đọc lại 2 khổ thơ đầu. I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG:(10’) 1. Vài nét về tác giả và tác phẩm: - Xuân quỳnh 1942 – 1988. Bà là nhà thơ nữ xuất sắc trong nền thơ hiện đại Việt Nam. - Bài Tiếng gà trưa được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ. 2. Đọc. - Thể thơ: 5 chữ. 3. Bố cục: 3 phần. - khổ thơ 1 → Tiếng gà trưa gọi về kí ức tuổi thơ của anh chiến sĩ trẻ trên đường hành quân. - Khổ 2 → Kỉ niệm về những con gà mái mơ mái vàng. - Khổ 3, 4, 5, 6 → kỉ niệm về bà. - Khổ 7, 8 → Mơ ước tuổi thơ và mơ ước hiện tại của cháu- người chiến sĩ trẻ. II. PHÂN TÍCH: 1. Khổ thơ 1: Tiếng gà trưa gọi về kí ức tuổi thơ.(12’) Trên đường hành quân Dừng bên xóm nhỏ Tiếng gà nhảy ổ. Nghe : xao động nắng trưa Bàn chân đỡ mỏi gọi về tuổi thơ → điệp từ “ nghe” → Âm thanh tiếng gà nhảy ổ buổi trưa gọi về kí ức tuổi thơ đẹp đẽ trong lòng người lính trẻ trên đường hành quân. Cảm xúc đó thể hiện tình quê hương rất sâu nặng ở người chiến sĩ. 2. Khổ thơ 2: Kỉ niệm về những con gà mái mơ mái vàng.(12’) Ổ rơm hồng những trứng Này con gà mái mơ Khắp mình hoa đốm trắng Này con gà mái vàng Lông óng như màu nắng → Dùng nhiều tính từ chỉ màu sắc tươi sáng ấm áp; điệp từ “này” so sánh → Gợi ra hình ảnh những con gà mái với ổ trứng hồng đẹp như tranh vẽ và là vẻ đẹp tươi sáng, đầm ấm, hiền hoà, bình dị. c) Củng cố-luyện tập :( 3’) ? Đọc diễn cảm bài thơ Tiếng gà trưa. ? Em h·y nªu những nét chính về nhà thơ Xuân Quỳnh và thời điểm sáng tác bài thơ Tiếng gà trưa của bà? d) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà :(2’) - Học thuộc lòng bài thơ. - Phân tích hiệu quả nghệ thuật của các điệp từ, điệp ngữ trong bài thơ - Viết một đoạn văn ngắn ghi lại một kỉ niệm về bà ( Bà nội hoặc bà ngoại) - Chuẩn bị bài cho tiết sau tiếng gà trưa ( tiếp) 4. Những kinh nghiệm được rút ra sau khi giảng: ..................................................................................................................... ......................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... Ngày soạn:19/11/2017 Ngày dạy:22/11/2017; Dạy lớp 7A, B Tiết: 54 - Văn bản: TIẾNG GÀ TRƯA ( Tiếp) (Xuân Quỳnh) 1. Mục tiêu a) Về kiến thức - Cơ sở của lòng yêu nước, sức mạnh của người chiến sĩ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ: Những kỉ niệm tuồi thơ trong sáng, sâu lặng tình nghĩa. - Nghệ thuật sử dụng điệp từ, điệp ngữ, điệp câu trong bài thơ b) Về kỹ năng - Đọc - hiểu, phân tích văn bản thơ trữ tình có sử dụng các yếu tố tự sự. - Phân tích các yếu tố biểu cảm trong văn bản c) Về thái độ - Giáo dục tình yêu gia đình, trân trọng tình cảm gia đình, yêu quê hương đất nước. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh a) Chuẩn bị của giáo viên : Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án. b) Chuẩn bị của học sinh : Đọc bài thơ và chuẩn bị bài theo phần đọc hiểu văn bản. 3. Tiến trình bài dạy a) Kiểm tra bài cũ :(4’) * Câu hỏi: ? Trình bày những nét chính về nhà thơ Xuân Quỳnh và thời điểm sáng tác bài thơ Tiếng gà trưa của bà? ? Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ Tiếng gà trưa. * Đáp án: Xuân Quỳnh 1942 – 1988 là nhà thơ nữ xuất sắc trong nền thơ hiện đại Việt Nam Bài thơ Tiếng gà trưa được bà sáng tác trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Mĩ , được in lần đầu trong tập Hoa dọc chiến hào 1968 của bà. * Đặt vấn đề (1’): Kí ức đầu tiên được gợi lên trong tâm trí người chiến sĩ trẻ là kỉ niệm về những con gà mái mơ mái vàngvới ổ trứng hồng tuyệt đẹp, Những kỉ niệm nào tiếp tục dội về trong kí ức người cháu b) Dạy nội dung bài mới Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung HS GV ? ? ? ? ? ? ? HS ? ? ? ? ? Đọc lại bài thơ. Đọc 4 khổ thơ tiếp theo. Từ đây đến cuối bài cách xưng hô của chủ thể và nhân vật trữ tình có sự thay đổi như thế nào? - Từ khổ thơ thứ 3 trở đi giọng kể tả và hồi nhớ của chủ thể trữ tình đã hoà nhập sâu hơn với nhân vật trữ tình. - Nhân vật trữ tình - anh bộ đội - đã dần chuyển sang trực tiếp trò chuyện với một nhân vật trữ tình khác vừa xuất hiện : người bà. Anh gọi bà xưng cháu điều này đã làm thay đổi giọng điệu của bài thơ , càng chuyển sang khăng khít giữa tự sự và biểu cảm. Hình ảnh người bà hiện lên qua những kỉ niệm gì? Trong nỗi nhớ bà ta thấy tình cảm của người cháu như thế nào? - trẻ thơ dù trai hay gái đều rất sợ xấu trai hay xấu gái. Mà lang mặt là bệnh đáng sợ hơn cả. Vậy mà vẫn không thắng tính tò mò trẻ thơ vẫn cứ muốn nhìn gà đẻ để rồi lại lo lắng khi nghe bà mắng bà dạy bảo. Và giờ đây khi đã trưởng thành khi chợt nghe thấy tiếng gà nhảy ổ trên đường hành quân người cháu - ng]ời chiến sĩ lại nhớ lời mắng của bà da diết. Lần theo kí ức, sau lời doạ mắng rất yêu thương của bà người chiến sĩ lại nhớ tới kỉ niệm gì nữa về bà? - Hình ảnh bàn tay già nua nhăn nheo của bà đang khum soi trứng, đang dành từng quả trứng tốt nhất đầy đặn nhất cho gà ấp. - Nhớ tới tâm trạng của bà mỗi khi mùa đông tới bà lo đàn gà không chịu được rét sẽ chết và cháu của bà sẽ không có quần áo mới để mặc. Năm nào cũng thế bà còn làm gì hơn là cố công chăm gà nuôi gà mong gà sinh sôi nảy nở nhiều hơn để cháu bà luôn có niềm vui Trong khổ thơ này tác giả dùng phép tu từ gì? Tác dụng của phép tu từ đó? Hình ảnh một cậu bé con sung sướng khi được mặc bộ quần áo mới nhờ tiền bán gà gợi cho em cảm xúc gì? - Anh bộ đội hôm nay nhớ lại hình ảnh cậu bé ngày xưa xênh xang trong cái trúc bâu sột soạt tung tăng theo bà đi chúc tết thuở nào hay cũng chính là cô bé Xuân Quỳnh diện bộ quần áo mới hớn hở chạy chơi cùng chúng bạn mỗi độ xuân về. - Niềm vui tuổi thơ nghèo cơ cực ở nông thôn Việt Nam thật đơn sơ giản dị và cảm động biết bao nhiêu! Giờ đây nhớ lại, người cháu thấy sống mũi còn cay vì những hình ảnh ấy kỉ niệm ấy luôn gắn với tình yêu thương chăm sóc đùm bọc của bà. Bà nội – bà ngoại – bà tiên hiền như trong cổ tích của cháu bây giờ ở đâu? Âm thanh tiếng gà trưa gọi về bao nhiêu kỉ niệm trong lòng người chiến sĩ. Đó là những kỉ niệm thế nào? Đọc diễn cảm 2 khổ thơ cuối. Em hiểu câu “ Giấc ngủ hồng sắc trứng” là như thế nào? - Giấc ngủ hồng sắc trứng – ổ trứng hồng tuổi thơ là hai hình ảnh kết thúc bài thơ. Hai hình ảnh đẹp mang nhiều ý nghĩa khái quát rất sâu sắc. - Đó là mơ ước tuổi thơ đi vào trong giấc ngủ đẹp những giấc mơ hồng. Đó là là hạnh phúc nhỏ bé giản dị mà trong lành tinh khiết của trẻ em nông thôn Việt Nam trong một thời gian khổ chiến tranh. Từ mơ ước tuổi thơ người chiến sĩ đã suy nghĩ gì về cuộc chiến đấu hôm nay? Những suy nghĩ đó khẳng định điều gì? Khái quát lại đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ? Nội dung của bài? Đọc diễn cảm lại bài? II. PHÂN TÍCH: (tiếp theo) 3. Các khổ thơ 3, 4, 5, 6: Kỉ niệm về bà.(20’) - lời trách mắng suồng sã thân yêu của bà: Gà đẻ mà mày nhìn/ rồi sau này lang mặt. - Hình ảnh người bà chắt chiu chịu khó: Tay bà khum soi trứng Dành từng quả cho gà ấp. - Sự lo lắng của bà khi mùa đông tới: Cứ hàng năm hàng năm Khi gió mùa đông tới Bà lo đàn gà toi Mong trời đừng sương muối. → Phép điệp ngữ “cứ hàng năm, hàng năm” Gợi ra cả một thời gian khó của bà và cháu. - Cảm giác sung sướng hân hoan khi được mặc bộ quần áo mới bà mua: Ôi cái quần chéo go/ ống rộng dài quét đất Cái áo cánh trúc bâu/ đi qua nghe sột soạt. * Những kỉ niệm không thể phai mờ về bà kính yêu trong lòng người chiến sĩ - người cháu. 4. Khổ thơ 7+ 8: Mơ ước tuổi thơ và mơ ước hiện tại của người cháu.(10’) Tiếng gà trưa/ mang bao nhiêu hạnh phúc Đêm cháu về nằm mơ/ Giấc ngủ hồng sắc trứng. → mơ ước tuổi thơ đi vào giấc ngủ đẹp những giấc mơ hồng. + Cháu chiến đấu vì yêu tổ quốc; Vì xóm làng; vì bà; vì tiếng gà cục tác → điệp ngữ “vì” → Khẳng định mục đích chiến đấu cao cả và tình yêu quê hương đất nước yêu gia đình cua người chiến sĩ. III. TỔNG KẾT:(4’) 1. Nghệ thuật. 2. Nội dung. * Ghi nhớ - SGk. Tr 151. IV. LUYỆN TẬP:(2’) c) Củng cố-luyện tập : (2’) ? HS nh¾c l¹i néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. d) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà : (2’) - Học thuộc lòng bài thơ. - Phân tích hiệu quả nghệ thuật của các điệp từ, điệp ngữ trong bài thơ - Viết một đoạn văn ngắn ghi lại một kỉ niệm về bà ( Bà nội hoặc bà ngoại) - Chuẩn bị tiết sau: Điệp ngữ 4. Những kinh nghiệm được rút ra sau khi giảng: ..................................................................................................................... ......................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... Ngày soạn:19/11/2017 Ngày dạy: 22/11/2017; Dạy lớp 7B 23/11/2017; Dạy lớp 7A Tiết: 55 - Tiếng Việt ĐIỆP NGỮ 1. Mục tiêu a) Về kiến thức - Khái niệm điệp ngữ - Các loại điệp ngữ - Tác dụng của điệp ngữ trong văn bản b) Về kỹ năng - Nhận biết phép điệp ngữ - Phân tích tác dụng của điệp ngữ - Sử dụng được phép điệp ngữ phù hợp với ngữ cảnh c) Về thái độ - Có ý thức vận dụng phép điệp ngữ khi tạo lập văn bản để nâng cao hiệu qua sử dụng của câu văn. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh a) Chuẩn bị của giáo viên : Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án. b) Chuẩn bị của học sinh : Học bài cũ chuẩn bị bài mới. 3. Tiến trình bài dạy a. Kiểm tra bài cũ:(3’) - Kiểm tra sự chuẩn bị của HS. * Đặt vấn đề (1’) Để giao tiếp có hiệu quả, tạo nên những ấn tượng mới mẻ và nhằm nhấn mạnh nội dung biểu đạt. Người ta thường dùng điệp ngữ. Điệp ngữ là gì và có giá trị ra sao? Tiết học hôm nay... b. Dạy nội dung bài mới: Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung GV ? ? GV ? ? ? ? ? ? HS GV HS HS GV Đưa ví dụ: khổ thơ đầu và khổ thơ cuối của bài thơTiếng gà trưa. Chỉ ra những từ được lặp lại trong khổ thơ 1 và khổ thơ cuối của bài thơ Tiếng gà trưa? Việc lặp lại đó có tác dụng gì? Đưa ví dụ: Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ Nhớ ai, ai nhớ, bây giờ nhớ ai? (ca dao) Con bò đang gặm cỏ. Con bò chợt ngẩng đầu lên. Con bò rống ò ò. Cảm xúc của em khi đọc câu ca dao và câu văn trên? - Đọc câu ca dao thấy hay thú vị do cụm từ nhớ ai được lặp lại.→ phép điệp ngữ. - Đọc câu văn xuôi thấy nặng nề trùng lặp rườm rà vì sự lặp ngữ con bò đến 3 lần.→ lỗi lặp từ. Vậy em hiểu thế nào là điệp ngữ? Nhận xét vị trí các từ lặp lại trong trong khổ thơ trên ? Vị trí các từ lặp lại trong ví dụ này có gì khác so với ví dụ trên? Xác định điệp ngữ trong ví dụ 3. Tại sao điệp ngữ ví dụ này lại gọi là điệp ngữ vòng tròn? Qua các ví dụ trên em thấy có mấy kiểu điệp ngữ? Đọc yêu cầu bài tập – làm bài tập – trình bày. Chữa. Đọc yêu cầu bài tập 2. Làm bài tập và trình bày – Gv chữa. Thảo luận bài tập 3 (Theo bàn) – trình bày Nhận xét và chữa bài tập. I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ:(10’) 1. Ví dụ: - Khổ thơ 1: + Lặp lại từ: “ cục”, “nghe”→ Nhấn mạnh tiếng gà nhảy ổ; nhấn mạnh hiệu quả của thính giác. - Khổ thơ cuối: + Lặp lại từ “ vì”→ Khẳng định mục đích chiến đấu cao cả của người chiến sĩ. 2. Ghi nhớ: SGK – tr 152. II. CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ:(11’) 1. Điệp ngữ cách quãng: * Ví dụ: - Nghe xao động nắng trưa nghe/ nghe bàn chân đỡ mỏi/ nghe gọi về tuổi thơ.→ Các từ lặp lại không được sắp xếp liền kề nhau. 2. Điệp ngữ nối tiếp: * Ví dụ: Anh đã tìm em rất lâu rất lâu Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm Thương em, thương em, thương em biết mấy → các từ lặp lại được xếp nối liền kề nhau. 3. Điệp ngữ vòng tròn: * Ví dụ: Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu Ngàn dâu xanh ngắt một màu → Các từ lặp lại được đặt ở cuối câu trước và đầu câu sau * Ghi nhớ- SGK. Tr 152. III. LUYỆN TẬP: (15’) Bài tập 1. Tr 153. a. Điệp ngữ: một dân tộc, dân tộc. → Khẳng định ý chí bản lĩnh dân tộc. Nhấn mạnh đanh thép về quyền độc lập tự do bất khả xâm phạm của dân tộc Việt Nam. b. điệp từ: trông → có giá trị biểu đạt mạnh mẽ về hoàn cảnh lao động tâm lí bấp bênh của người nông dân trong xã hội cũ. Bài tập 2. Tr 153. Điệp ngữ: xa nhau → điệo ngữ cách quãng. Điệp ngữ: một giấc mơ → điệp ngữ nối tiếp. Bài tập 3. Tr 153. a. Việc lặp lại một số từ ngữ trong đoạn văn không có tác dụng biểu cảm mà chỉ làm cho câu văn rườm rà nặng nề.→ lỗi lặp từ. b. Chữa lại đoạn văn: Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Ở đó em trồng rất nhiều hoa: cúc, thược dược, đồng tiền, lay ơn Ngày phụ nữ quốc tế em thường hái hoa ở vườn nhà đi tặng mẹ và chị. c) Củng cố - Luyện tập:(3’) ? ThÕ nµo lµ ®iÖp ng÷ ? ? Cã mÊy lo¹i ®iÖp ng÷ ? d) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà : (2’) - Nắm được thế nào là điệp ngữ. các dạng điệp ngữ. - Viết một đoạn văn ngắn có sử dụng điệp ngữ - Nhận xét về cách sử dụng điệp ngữ trong một đoạn văn đã học - Biết vận dụng phép điệp ngữ khi tạo lập văn bản. 4. Những kinh nghiệm được rút ra sau khi giảng: ..................................................................................................................... ......................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... Ngày soạn: 20/11/2017 Ngày dạy:23/11/2017; Dạy lớp 7B, A Tiết: 56 - Tập làm văn LUYỆN NÓI PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC 1. Mục tiêu a) Về kiến thức - Đánh giá nội dung và nghệ thuật của một sốtác phẩm văn học. - Nhứng yêu cầu khi trình bày văn nói biểu cảm về một tác phẩm văn học. b) Về kỹ năng - Tìm ý, lập dàn ý bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học - Biết cách bộc lộ tình cảm về tác phẩm văn học trước tập thể lớp - Diễn đạt mạch lạc, rõ ràng những tình cảm của bản thân về một tác phẩm văn học bằng ngôn ngữ nói c) Về thái độ - Giáo dục tình yêu quê hương đất nước lòng tôn kính Bác Hồ. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh a) Chuẩn bị của giáo viên : Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án. b) Chuẩn bị của học sinh : Học bài cũ, chuẩn bị bài mới theo yêu cầu trong SGK. 3. Tiến trình bài dạy a. Kiểm tra bài cũ:(5’) - GV kiểm tra sự chuẩn bị bài ở nhà của HS. * Đặt vấn đề (1’) : Các em vừa được học cách làm bài văn biểu cảm, để giúp các em vừa củng cố kiến thức vừa luyện kĩ năng nói trước tập thể lớp, tiết học hôm nay các em cùng luyện nói phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học. b. Dạy bài dung bài mới: Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung GV HS GV ? ? ? GV HS GV GV * Đề bài: Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya của chủ tịch Hồ Chí Minh. * Gọi 1 HS hđọc lại bài thơ Cảnh khuya. Đọc bài thơ em hình dung tưởng tượng khung cảnh thiên nhiên và tình cảm của tác giả Hồ Chí Minh như thế nào? - Khung cảnh thiên nhiên hoà hợp, quấn quýt, lung linh. - Bác Hồ yêu thiên nhiên tha thiết. Chi tiết nào làm em chú ý và hứng thú, vì sao? - Chi tiết chú ý: Tiếng suối trong như tiếng hát xa, trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa, cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ, chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà. - Các biện pháp nghệ thuật: so sánh, điệp ngữ, câu thơ giầu hình ảnh. Qua bài thơ em hiểu tác giả Hồ Chí Minh là người như thế nào? - Bác là người lạc quan, ung dung, yêu thiên nhiên, hoà hợp với thiên nhiên và yêu nước sâu sắc. Hướng dẫn HS bổ sung cho dàn bài của bài luyện nói. - Lưu ý HS một số yêu cầu của giờ luyện nói: + Trước khi nói phải có phải có lời thưa gởi kết thúc bài nói phải có lời cảm ơn. + Nói theo dàn bài đã chuẩn bị. không nhất thiết phải dùng câu dài nhiều thành phần như văn viết. + Có thể kết hợp ánh mắt cử chỉ giọng nói để biểu hiện cảm xúc tình cảm và lôi cuốn người nghe. Luyện nói theo nhóm. Gọi HS trình bày bài nói trước lớp. - Gọi HS nhận xétcách trình bày và nội dung bài nói. Nhận xét đánh giá. I. ĐỀ BÀI:(2’) Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya của chủ tịch Hồ Chí Minh. 1. Tìm hiểu đề, tìm ý: (5’) 2. Dàn bài: (7’) Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Rằm tháng giêng. a. Mở bài: -Giới thiệu tác phẩm + Rằm tháng giêng là một bài thơ + Bài thơ được chủ tịch Hò Chí Minh viết vào thời kì - Giới thiệu ấn tượng cảm xúc của mình: + đọc bài thơ em thấy + Bài Rằm tháng giêng sâu sắc và thú vị vì b. Thân bài. - Cảm nhận chung phong cảnh thiên nhiên được miêu tả trong bài thơ và tâm hồn thi si của Bác. - Cảm nghĩ cho từng câu thơ c. Kết bài: - đọc bài thơ ta thấy Bác Hồ là một nghệ sĩ yêu cái đẹp và sáng tạo cái đẹp cho đời II. THỰC HÀNH LUYỆN NÓI:(20’) 1. Luy
Tài liệu đính kèm: