Giáo án môn Vật lí 12 - Tiết 40 - Bài 23: Nguyên tắc thông tin liên lạc bằng sóng vô tuyến

Tiết ( PPCT):40
Ngày soạn: / / 2018
Lớp dạy: 12A1. Tiết( TKB): .Ngày dạy:/../2018.Sỹ số:  .Vắng:
Lớp dạy: 12A2. Tiết( TKB): .Ngày dạy:/../2018. Sỹ số: . Vắng:
Lớp dạy: 12A3. Tiết( TKB): .Ngày dạy:/../2018. Sỹ số:  Vắng:
Lớp dạy: 12A4. Tiết( TKB): .Ngày dạy:/../2018. Sỹ số:  Vắng:
Bài 23
NGUYÊN TẮC THÔNG TIN LIÊN LẠC BẰNG SÓNG VÔ TUYẾN
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Nêu được những nguyên tắc cơ bản của việc thông tin liên lạc bằng sóng vô tuyến.
- Vẽ được sơ đồ khối của một máy phát và một máy thu sóng vô tuyến đơn giản.
- Nêu rõ được chức năng của mỗi khối trong sơ đồ của một máy phát và một máy thu sóng vô tuyến đơn giản.
2. Kỹ năng
- Nêu được ứng dụng của sóng vô tuyến điện trong thông tin liên lạc.
- Giải thích được nguyên tắc truyền thông tin liên lạc bằng sóng vô tuyến điện
3. Thái độ
	- Nghiêm túc, yêu thích bộ môn
II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS
1. Chuẩn bị của GV
- Chuẩn bị thí nghiệm về máy phát và máy thu đơn giản (nếu có).
2. Chuẩn bị của HS
- Đọc trước nội dung bài.
III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Nội dung bài mới
Hoạt động 1: Tìm hiểu nguyên tắc chung của việc thông tin liên lạc bằng sóng vô tuyến
Hoạt động GV- HS
Nội dung
Gv - Ta chỉ xét chủ yếu sự truyền thanh vô tuyến.
Hs:Nhận thức vấn đề
Gv ?/ Tại sao phải dùng các sóng ngắn?
Hs:Cá nhân trả lời
Gv ?/ Hãy nêu tên các sóng này và cho biết khoảng tần số của chúng?
+ Dài: l = 103m, f = 3.105Hz.
+ Trung: l = 102m, 
f = 3.106Hz (3MHz).
+ Ngắn: l = 101m, 
f = 3.107Hz (30MHz).
+ Cực ngắn: vài mét, 
f = 3.108Hz (300MHz).
Hs:Cá nhân trả lời
gv - Âm nghe được có tần số từ 16Hz đến 20kHz. Sóng mang có tần số từ 500kHz đến 900MHz ® làm thế nào để sóng mang truyền tải được thông tin có tần số âm?
Hs:Sóng mang đã được biến điệu sẽ truyền từ đài phát ® máy thu
Gv - Trong cách biến điệu biên độ, người ta làm cho biên độ của sóng mang biến thiên theo thời gian với tần số bằng tần số của sóng âm.
Gv - Cách biến điệu biên độ được dùng trong việc truyền thanh bằng các sóng dài, trung và ngắn.
- HS ghi nhận cách biến điện các sóng mang
I. NGUYÊN TẮC CHUNG CỦA VIỆC THÔNG TIN LIÊN LẠC BẰNG SÓNG VÔ TUYẾN
1. Phải dùng các sóng vô tuyến có bước sóng ngắn nằm trong vùng các dải sóng vô tuyến.
- Những sóng vô tuyến dùng để tải các thông tin gọi là các sóng mang. Đó là các sóng điện từ cao tần có bước sóng từ vài m đến vài trăm m.
2. Phải biến điệu các sóng mang.
- Dùng micrô để biến dao động âm thành dao động điện: sóng âm tần.
- Dùng mạch biến điệu để “trộn” sóng âm tần với sóng mang: biến điện sóng điện từ.
3. Ở nơi thu, dùng mạch tách sóng để tách sóng âm tần ra khỏi sóng cao tần để đưa ra loa.
4. Khi tín hiệu thu được có cường độ nhỏ, ta phải khuyếch đại chúng bằng các mạch khuyếch đại.
Hoạt động 2: Tìm hiểu sơ đồ khối của một máy phát thanh vô tuyến đơn giản
Gv - Y/c HS đọc Sgk và cho biết sơ đồ khối của một máy phát thanh vô tuyến đơn giản.
Hs:Cá nhân trả lời
Gv ?/ Hãy nêu tên các bộ phận trong sơ đồ khối (5)?
Hs:Cá nhân trả lời
Gv ?/ Hãy trình bày tác dụng của mỗi bộ phận trong sơ đồ khối (5)?
Hs:Thảo luận nhóm
Gv (1): Thu tín hiệu âm tần, biến âm thanh thành các dao động điện có tần số thấp.
Gv (2): Phát sóng điện từ có tần số cao (cỡ MHz).
Gv (3): Trộn dao động điện từ cao tần với dao động điện từ âm tần.
Gv (4): Khuyếch đại dao động điện từ cao tần đã được biến điệu.
Gv (5): Tạo ra điện từ trường cao tần lan truyền trong không gian.
II. SƠ ĐỒ KHỐI MỘT MÁY PHÁT THANH VÔ TUYẾN ĐƠN GIẢN
2
1
3
4
5
(1): Micrô.
(2): Mạch phát sóng điện từ cao tần.
(3): Mạch biến điệu.
(4): Mạch khuyếch đại.
(5): Anten phát.
Hoạt động 4: Tìm hiểu sơ đồ khối của một máy thu thanh đơn giản
Gv - Y/c HS đọc Sgk và cho biết sơ đồ khối của một máy thu thanh vô tuyến đơn giản.
Hs:Cá nhân trả lời
Gv - Hãy nêu tên các bộ phận trong sơ đồ khối (5)?
Hs:Cá nhân trả lời
Gv - Hãy trình bày tác dụng của mỗi bộ phận trong sơ đồ khối (5)?
Hs;Thảo luận nhóm
Gv (1): là mạch chọn sóng. Sóng điện từ cao tần biến điệu đi vào anten thu sóng cần thu được chọn nhờ điều chỉnh tần số của mạch cộng hưởng LC.
Gv (2): Khuyếch đại dao động điện từ cao tần từ anten gởi tới, làm tăng biên độ của dao động điện từ cao tần biến điệu.
Gv (3): Tách tín hiệu âm tần ra khỏi dao động điện từ cao tần biến điệu.
Gv (4): Khuyếch đại tín hiệu âm tần từ mạch tách sóng gởi đến, làm tăng biên độ của tín hiệu âm tần.
Gv (5): Biến dao động điện của tín hiệu thành dao động cơ và phát ra âm thanh.
Gv ?/ Sóng vô tuyến được ứng dụng như thế nào trong thông tin li 
Hs:Thảo luận nhóm ên lạc? 
III. SƠ ĐỒ KHỐI CỦA MÁY THU THANH ĐƠN GIẢN 
1
2
3
4
5
(1): Anten thu.
(2): Mạch khuyếch đại dao động điện từ cao tần.
(3): Mạch tách sóng.
(4): Mạch khuyếch đại dao động điện từ âm tần.
(5): Loa.
* Sóng vô tuyến điện được dùng để tải các thông tin, âm thanh và hình ảnh. Nhờ đó con người có thể thông tin liên lạc từ vị trí này đến vị trí khác trên mặt đất và trong không gian mà không cần dây dẫn
4. Củng cố, vận dụng
- Hệ thống lại kiến thức cần nhớ
- Trả lời câu hỏi cuối bài học
5. Hướng dẫn tự học
- Học bài theo câu hỏi SGK
- Đọc trước nội dung bài mới