Giáo án môn Vật lý 9 - Tác dụng từ của dòng điên từ trường

Ngày soạn ..
Ngày dạy 4/11/2015
Tiết 23 
TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIÊN TỪ TRƯỜNG
MỤC TIÊU
1.Kiến thức :+Mô tả được TN về tác dụng từ của dòng điện .
 +Trả lời được câu hỏi từ trường tồn tại ở đâu
2.Kĩ năng : +Biết cách nhận biết từ trường.
3.Thái độ : +Nghiêm túc,tích cực,cẩn thận trong khi thí nghiệm.
CHUẦN BỊ
Giáo viên : Máy tính ,máy chiếu ,giáo án
Học sinh: Cho mỗi nhóm
	+ 2 giá thí nghiệm 
	+1 nguồn điện 3V
	+1la bàn
	+Biến trở 20 - 2A
	+1 Am pekế, thang đo 1A
	+1 công tắc 
	+5 doạn dây nối
HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
A. Ổn định lớp : kiểm tra sĩ số ,công việc chuẩn bị 
B. Bài mới 
 Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ 
GV: Gọi mỗi HS một câu hỏi- GV nhận xét, đánh giá, cho điểm:
Câu 1:
Nếu cách nhận biết ra một nam châm ?Hãy cho biết nam châm có đặc điểm gì?
Trả lời:........
Câu 2:
Hãy kể các tác dụng của dòng điện ?mô tả thí nghiệm chứng tỏ dòng điện gây ra tác dụng từ?
Trả lời :.......
Hoạt động 2: Phát hiện tính chất từ của dòng điện
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY 
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
Bước 1: Tình huống xuất phát và câu hỏi nêu vấn đề
 Chiếu thí nghiệm ảo về tác dụng từ của dòng điện khi đi qua cuộn dây 
Yêu cầu học sinh quan sát 
Hỏi ?Cuộn dây có dòng điện có tác dụng từ ,phải chăng chỉ có dòng điện chạy qua cuộn dây mới có tác dụng từ ?Nếu dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kì thì nó có tác dụng từ hay không?
Bước 2: Dự đoán và nêu giả thuyết nghiên cứu
Như chúng ta đã biết dòng điện khi đi qua cuộn dây thì gây ra tác dụng từ tương tác lên kim nam châm thử làm kim nam châm lệch khỏi phương bắc nam 
Vậy nếu cho dòng điện đi qua dây dẫn thẳng (hoặc dây dẫn bất kì )nó có gây ra tác dụng từ không?Các em hãy dự đoán cho vấn đề này (có thể lý giải vì sao)
- Đại diện nhóm báo cáo các dự đoán của cá nhân, dự đoán thống nhất của nhóm, giáo viên ghi nhanh lên bảng; 
- GV tổng kết, thống nhất, chuẩn hoá, khái quát các dự đoán, ghi vào một góc bảng:
- Qua báo cáo của các tổ, hầu hết các em đều tập chung dự đoán rằng.............
=>GV ĐVĐ: 
Để biết được dự đoán trên có đúng không một cách chính xác và khoa học, chúng ta cùng đi vào nghiên cứu bài học hôm nay.
=>Giáo viên ghi tên bài học:
 Tiết:23
: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIÊN -TỪ TRƯỜNG
I: Lực từ
Như các em vừa dự đoán
Để khẳng định được chúng ta phải tìm cách kiểm tra tính đúng đắn của dự đoán trên 
Bước 3: Nghiên cứu đề xuất giải quyết vấn đề
Theo các em Làm thế nào để kiểm tra được dự đoán trên?
- GV thông báo: Ta hoàn toàn có thể đi theo 1 trong các cách mà các em đã đề suất. song nếu ta chọn phương án làm TN thì làm như thế nào, cần những dụng cụ gì?
- Giáo viên chốt phương án thí nghiệm và chiếu lên cho các nhóm cùng quan sát các bước của TN.sơ đồ thí nghiệm
- Giao nhiệm vụ các nhóm tiến hành làm TN với những dụng cụ TN được chuẩn bị trước 
- GV giám sát, trợ giúp HS nếu có yêu cầu
Bước 4: Trao đổi, lập luận về kết quả nghiên cứu
- Yêu cầu các nhóm học sinh báo cáo KQ TN 
- GV kiểm tra lại các kết quả không phù hợp (nếu có)
Bước 5: Kết luận –hợp thức hóa kiến thức 
- GV :kết quả của các nhóm đều như nhau chứng tỏ điều gì?
Cho học sinh phát biểu lại và ghi vở phần kết luận
Quan sát thí nghiệm ảo trên máy nhớ lại kiến thức ở lớp 7
- Cá nhân học sinh ghi dự đoán của mình và những lí do giải thích cho dự đoán của mình
- Nhóm tranh luận để thống nhất dự đoán của nhóm.
- Đại diện báo cáo:
=>Học sinh ghi tên bài học:
 Tiết:23
TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIÊN TỪ TRƯỜNG
I. Lực từ
*Dự kiến HS có các đề suất:
- Làm thí nghiệm.
- ..
- Học sinh trình bày phương án thí nghiệm 
- Nêu các dụng cụ cần thiết.
- Sơ đồ mạch điện thí nghiệm 
- HS quan sát màn chiếu.
- Nhóm HS làm TN, ghi kết quả và sử lý
Đại diện nhóm báo cáo KQ TN:
=>Hoàn thành C1
Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kì đều gây ra tác dụng lực (Lực từ)lên kim nam châm đặt gần nó .Ta nói dòng điện có tác dụng từ
Hoạt động 3:Tìm hiểu từ trường 
II. Từ trường
Bước 1: Tình huống xuất phát và vấn đề cần nghiên cứu;
Khi làm TN chúng ta thấy kim nam châm đặt dưới dây dẫn điện thì chịu tác dụng của lực từ. Liệu có phải chỉ có vị trí đó mới có tác dụng của lực từ hay không?làm thế nào để kiểm tra điều đó 
Bước 2: Dự đoán và nêu giả thuyết
 nghiên cứu
1. Dự đoán 
-Như các em vừa đưa ra cách kiểm tra là làm thí nghiệm .Vậy hãy dự đoán xem khi làm thí nghiệm thì kết quả sẽ ra sao?
Bước 3: Nghiên cứu giải quyết vấn đề
 Theo các em chúng ta cần làm như thế nào để kiểm tra được dự đoán trên?
Vậy phương án thí nghiệm như thế nào ?
Dụng cụ cần những gì ?
-Yêu cầu nhóm đưa ra phương án thí nghiệm 
- GV tổ chức cho HS phân tích nhận xét để công nhận hoặc bác bỏ các phương án mà học sinh đề suất.
- GV thông báo cả lớp tập chung phân tích một phương án có thể thực hiện mà SGK đưa ra H22.1
Bước 4: Trao đổi, lập luận về kết quả nghiên cứu
- Yêu cầu các nhóm thảo luận để trả lời C2,3 
- Yêu cầu đại diện nhóm báo cáo nội dung trả lời C2,3 
Bước 5: Kết luận – hợp thức hóa kiến 
 thức 
Sau khi các nhóm trình bày nội dung trả lời C2,3, giáo viên đánh giá, nhận xét, bổ sung và chuẩn hoá kết luận.
GV .Vậy qua kết luận trên theo các em ta có cách nào để nhận ra từ trường ?
*H/S
- Làm như TN kiểm tra
Học sinh dự đoán kết quả sau khi đưa ra phương pháp 
- Đại diện nhóm trình bày phương án thí nghiệm 
Nêu các dụng cụ thí nghiệm cần 
Tiến hành làm thí nghiệm theo phương án đã thống nhất
- Thảo luận nhóm
- Đại diện nhóm báo cáo Trả lời C2,3
-KL:Không gian xung quanh nam châm,xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó .Ta nói trong không gian đó có từ trường 
Tại một vị trí nhất định trong từ trường của nam châm hoặc của dòng điện kimnam châm đều chỉ một hướng xác định 
=>Cách nhận biết từ trường 
Nơi nào có lực từ tác dụng lên kim nam châm thử thì nơi đó có từ trường 
Hoạt động 4:Vận dụng 
III. Vận dụng:
- Yêu cầu các nhóm nhóm học sinh thảo luận với câu hỏi C4,5,6
- Đại diện trả lời 
- Giáo viện nhận xét và chuẩn lại 
- Thảo luận phần vận dụng 
- Cử đại diện trả lời 
- Nhóm khác nhận xét và bổ xung nếu cần 
C. Củng cố 
- Qua bài này chúng ta rút ra được điều gì?
(........)
Đọc mục ghi nhớ 
GV thông báo lại
Cho học sinh đọc mục có thể em chưa biết 
D. Dặn dò 
+ Trong không gian, từ trường và điện trường tồn tại trong một trường thống nhất là điện từ trường. Sóng điện từ là sự lan truyền của điện từ trường biến thiên trong không gian.
+ Các sóng radio, sóng vô tuyến, ánh sáng nhìn thấy, tia X, tia gamma cũng là sóng điện từ. Các sóng điện từ truyền đi mang theo năng lượng. Năng lượng sóng điện từ phụ thuộc vào tần số và cường độ sóng.
- Biện pháp GDBVMT:
+ Xây dựng các trạm phát sóng điện từ xa khu dân cư.
+ Sử dụng điện thoại di động hợp lý, đúng cách, không sử dụng điện thoại di động để đàm thoại quá lâu (hàng giờ) để giảm thiểu tác hại của sóng điện từ đối với cơ thể, tắt điện thoại khi ngủ hoặc để xa người.
+ Giữ khoảng cách giữa các trạm phát sóng phát thanh truyền hình một cách thích hợp.
+ Tăng cường sử dụng truyền hình cáp, điện thoại cố định, chỉ sử dụng điện thoại di động khi thật cần thiết.
 + Học bài theo SGK kết hợp vở ghi
	 +Làm bài 22.1 22.3 SBT
-------------------------------------------------------------------------------
PHIẾU HỌC TẬP
DỰ ĐOÁN 
1./
Vì..
2./
Vì
BÁO CÁO KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM
Thống nhất của nhóm