Giáo án Ngữ văn 6 - Bài 11: Cụm danh từ

 Ngày soạn: 28/10/2015
TuÇn 11 : 
 Bµi 11: CôM DANH Tõ 
 ( Từ tiết 41 đến tiết 44 )
Môc tiªU
Nhận diện cấu tạo và chức năng ngữ pháp của cụm danh từ; xác định được cụm danh từ trong văn bản và biết cách sử dụng cụm danh từ.
Biết tự đánh giá bài tập làm văn kể chuyện(bài 9). Tự sửa các lỗi và rút kinh nghiệm cho bài viết tiếp theo.
Nhận biết đề văn kể chuyện đời thường; biết tìm ý, lập dàn bài cho đề văn tiếp theo.
A. Hoạt động khởi động.
HĐ nhóm:
GV yêu cầu HS tìm 5 câu ca dao hoặc tục ngữ nói về tình cảm gia đình. Xác định danh từ ở mỗi câu và cho biết từ loại của các từ đi kèm những danh từ đã tìm được.
Ví dụ: 
B.Hoạt động hình thành kiến thức.
1.Tìm hiểu về cụm danh từ.
HĐ cặp đôi:
a) Các từ in đậm bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?
- X­a : ngµy
- Hai : vî chång
- Mét : tóp lÒu, 
- «ng l·o ®¸nh c¸ : vî chång.
- N¸t trªn bê biÓn : tóp lÒu
b) Khi danh từ đảm nhiệm một chức vụ ngữ pháp trong câu, trước hoặc sau danh từ thường có thêm một số từ ngữ phụ tạo thành một cụm danh từ.
Các cụm danh từ có trong ví dụ trên: ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá, một túp lều nát tên bờ biển.
* Phần trung tâm của cụm danh từ: ngày, vợ chồng, túp lều.
 Phần phụ ngữ của cụm danh từ: xưa;hai, ông lão đánh cá; một, nát, trên bờ biển;
* NhËn xÐt :
- NghÜa cña côm danh tõ phøc t¹p, cô thÓ h¬n nghÜa cña danh tõ.
- Côm danh tõ cµng phøc t¹p (cµng thªm c¸c tõ ng÷ phô) th× nghÜa cña nã cµng phøc t¹p h¬n.
c) So s¸nh c¸c c¸ch nãi sau :
* Tóp lÒu(danh tõ) – Mét tóp lÒu (côm danh tõ)
* Mét tóp lÒu (côm danh tõ) - 
 Mét tóp lÒu n¸t (côm danh tõ phøc t¹p)
* Mét tóp lÒu n¸t (côm danh tõ phøc t¹p)
* Mét tóp lÒu n¸t trªn bê biÓn(côm danh tõ phøc t¹p h¬n n÷a)
Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh rót ra nhËn xÐt 
Nhận xét: Côm danh tõ ho¹t ®éng nh­ 1 danh tõ, nh­ng cô thÓ chi tiết h¬n, ®Çy ®ñ h¬n, 
d) Tìm cụm danh từ:
 	 lµng Êy
 	 ba thóng g¹o nÕp
 ba con tr©u ®ùc
 ba con tr©u Êy
 chÝn con 
 n¨m sau 
c¶ lµng
GV phân tích thêm: 
- Các từ ngữ phụ thuộc đứng trước danh từ: cả, ba, chín
- Các từ ngữ phụ thuộc đứng sau danh từ: ấy, nếp, đực, sau
- C¸c phô ng÷ tr­íc cã hai lo¹i : C¶ (chØ sè l­îng ­íc kho¶ng) ; ba (chØ sè l­îng chÝnh x¸c).
- C¸c phô ng÷ ®øng sau cã hai lo¹i :
+ Êy : ChØ vÞ trÝ ®Ó ph©n biÖt.
+ §ùc, nÕp, sau : ChØ ®Æc ®iÓm
HĐ nhóm:
e) * §iÒn c¸c côm danh tõ vµo m« h×nh côm danh tõ
PhÇn tr­íc
PhÇn trung t©m
PhÇn sau
t 2
t 1
T1
T2
s 1
s 2
lµng
Êy
ba
thóng
g¹o
nÕp
ba
con
tr©u
®ùc
ba
con
tr©u
Êy
chÝn
con
n¨m
sau
c¶
lµng
HĐ cá nhân:
g) Cụm danh từ hoạt động trong câu như một danh từ( có thể làm chủ ngữ, làm phụ ngữ; khi làm vị ngữ thì phải có từ là đứng trước).
Ví dụ đặt câu:
- Câu có cụm danh từ làm chủ ngữ: Tất cả chúng tôi đều thích ca hát.
- Câu có cụm danh từ làm vị ngữ: Bố tôi là thợ lặn rất giỏi.
2. Tìm ý, lập dàn ý cho đề văn kể chuyện đời thường.
HĐ nhóm:
Đọc các đề văn:
-Kể về một kỉ niệm đáng nhớ của em.
- Kể về một người thân của em.
- Kể về người thầy giáo/cô giáo mà em nhớ mãi.
Các đề trên yêu cầu người viết phải thực hiện:
1* Yªu cÇu : 
- KÓ chuyÖn, kÓ nh÷ng chuyÖn gÇn víi chóng ta th­êng gÆp.
2- Kể chuyÖn đời thường là kể về những câu chuyện hàng ngày xung quanh mình, trong trường mình, trong cuộc sống thực tế, kể vÒ ng­êi thËt, viÖc thËt, x¶y ra mµ để lại những ấn tượng, cảm xúc nhất định nào đó. Một trong những yêu cầu hành đầu của kể chuyện đời thường là nh©n vËt vµ sù viÖc ph¶i ch©n thùc , kh«ng nên bÞa ®Æt, thêm thắt tùy ý. 
- Ph¹m vi lµ nh÷ng c©u chuyÖn h»ng ngµy ta tr¶i qua, ®Ó l¹i Ên t­îng nµo ®ã 
3- Khi làm bài cho các đề văn trên cũng cho phép người kể tưởng tượng, hư cấu song tưởng tượng không làm thay đổi chất liệu và diện mạo đời thường để biến thành chuyện thần kì. Kể chuyện đời thường là chọn được các sự việc, chi tiết hấp dẫn, có ý nghĩa, kể sao cho không nhạt.
HĐ cá nhân:
HS tự đặt hai đề văn kể chuyện đời thường.
c) Tìm hiểu đề, tìm ý và lập dàn ý cho đề bài nêu trên;
- Kể về một người thân của em.
*Tìm hiểu đề:
- Kể chuyện đời thường, người thật, việc thật.
- Kể về hình dáng, tính tình, phẩm chất của bố, mẹ, ông, bà.
- Biểu lộ tình cảm yêu mến, kính trọng của em.
*Tìm ý: Em sẽ chọn kể về ai trong gia đình, tại sao em kể về người đó, em sẽ kể những điều gì ấn tượng về người đó, em thể hiện tình cảm gì với người đó.
* Lập dàn bài sơ lược:
a)Mở bài: Giới thiệu chung về người mình định kể.
b)Thân bài: Kể những điểm nổi bật về người đó:
-Hình dáng
- Tính tình
- Việc làm
- Quan hệ
c) Kết bài: Tình cảm của em với người đó.
C) Hoạt động luyện tập.
HĐ cá nhân:
1.a) Tìm cụm danh từ trong những câu sau:
C¸c côm danh tõ 
a. Mét ng­êi chång thËt xøng ®¸ng.
b. Mét l­ìi bóa cña cha ®Ó l¹i.
c. Mét con yªu tinh ë trªn nói.
b) Viết một đoạn văn ngắn kể về một người thân của em, trong đó có sử dụng ít nhất hai cụm danh từ. Gạch chân các cụm danh từ ấy.
GV hướng dẫn HS lựa chọn đối tượng và cách viết.
2. Xem lại bài văn kể chuyện và đối chiếu với các yêu cầu trong sách hướng dẫn HĐ cặp đôi:
Cho đề bài: Kể một câu chuyện của lớp em với chủ đề về tinh thần đoàn kết, hợp tác, chia sẻ.
Tìm ý và lập dàn ý cho đề bài trên.
Chọn một ý trong phần thân bài viết thành một đoạn văn tự sự trong đó có sử dụng ít nhất 3 cụm danh từ, gạch chân 3 cụm danh từ ấy.
GV hướng dẫn HS chọn chủ đề và cách viết.
D. Hoạt động vận dụng.
HĐ với người thân:
HS thực hiện với sự giúp đỡ của người thân.
E. Hoạt động tìm tòi, mở rộng.
HĐ cá nhân:
-GV yêu cầu HS đọc bài văn kể về ông và học tập cách viết văn kể chuyện.
- HS đọc thêm truyện Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng và rút ra nội dung và ý nghĩa của truyện.
-Trong mét tËp thÓ, céng ®ång, x· héi, mçi thµnh viªn kh«ng thÓ sèng ®¬n ®éc, t¸ch biÖt, mµ cÇn ®oµn kÕt g¾n bã, n­¬ng tùa vµo nhau, víi nhau ®Ó cïng tån t¹i vµ ph¸t triÓn.
	- Hîp t¸c, t«n träng lÉn nhau lµ con ®­êng sèng vµ ph¸t triÓn cña x· héi, thêi ®¹i chóng ta hiÖn nay. So b×, tÞ n¹nh, kÌn cùa, nhá nhen lµ nh÷ng tÝnh xÊu cÇn tr¸nh, cÇn phª ph¸n.
HS biết rút ra bài học cho bản thân.
Hướng dẫn học bài ở nhà:
-Nắm vững về cụm danh từ.
-Biết sử dụng cụm danh từ trong nói và viết.
-Luyện viết văn kể chuyện đời thường.
-Chuẩn bị bài 12: Treo biển.
 Ngày 2 tháng 11 năm 2015
 Kí duyệt của BGH
 Lê Thị Mai