Giáo án Ngữ văn 6 - Sự việc và nhân vật trong văn tự sự

Tuần : 5 
Tiết PPCT: 11, 12
Ngày soạn: 14/09/2013 Ngày dạy : 16/09/2013 Lớp 6A3 
 SỰ VIỆC VÀ NHÂN VẬT TRONG
 VĂN TỰ SỰ
Mục tiêu 
- Kiến thức
+ Vai trò của nhân vật và sự việc trong văn tự sự.
+ ý nghĩa và mối quan hệ của sự việc và nhân vật trong văn bản tự sự.
 Kỹ năng:
+ Chỉ ra được sự việc, nhân vật trong một văn bản tự sự.
+ Xác định sự việc nhân vật trong một bài cụ thể.
Thái độ:
+ Có ý thức đúng đắn khi xác định sự việc và nhân vật trong các văn bản tự sự.
II. Chuẩn bị: 
GV đọc bài, soạn bài, chuẩn bị bảng phụ.
HS đọc bài, soạn bài.
III. Tổ chức các hoạt động học tập:
1.Ổn định:
Lớp 6A2................ ............................................................................................ 
2. Kiểm tra kiến thức cũ:
- Tự sự là gì? Tác dụng của phương thức tự sự? 
(Là phương thức trình bày 1 chuỗi các sự vật, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng kết thúc thể hiện 1 ý nghĩa.) 
3. Giảng kiến thức mới:
* Giới thiệu bài: Sự việc và nhân vật là hai yếu tố cơ bản của tự sự. Hai yếu tố này có vai trò quan trọng như thế nào, có mối quan hệ ra sao để câu chuyện có ý nghĩa? Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ điều đó.
 Hoạt động của giáo viên – học sinh
 Nội dung ghi bài
GV dùng bảng phụ treo 7 sự việc lên bảng.
- Gọi học sinh đọc ví dụ:
- GV: Em hãy chỉ ra các sự việc khởi đầu, sự việc phát triển, sự việc cao trào, sự việc kết thúc trong các sự việc trên?
- GV: Trong các sự việc trên có thể bớt đi sự việc nào được không? Vì sao?
- HS: Trong các sự việc trên, không bớt được sự việc nào vì nếu bớt thì thiếu tính liên tục, sự việc sau sẽ không được giải thích rõ.
- GV: Các sự việc được kết hợp theo quan hệ nào? Có thể thay đổi trật tự trước sau của các sự việc ấy được không?
- HS: Các sự việc được kết hợp theo quan hệ nhân quả, không thể thay đổi. Vì s.việc trước là ng.nhân s.việc sau 
- GV: Trong chuỗi các sự việc ấy, ST đã thắng TT mấy lần?
- HS: ST đã thắng TT hai lần và mãi mãi. Điều đó ca ngợi sự chiến thắng lũ lụt của ST...
- GV: Hãy tưởng tượng nếu TT thắng thì sẽ ra sao?
- Nếu TT thắng thì đất bị ngập chìm trong nước, con người không thể sống và như thế ý nghĩa của truyện sẽ bị thay đổi
- GV: Qua việc tìm hiểu các sự việc, em hãy rút ra nhận xét về trình tự sắp xếp các sự việc?
- GV: Chỉ ra các yếu tố sau trong truyện ST, TT:
 Việc do ai làm? (nhân vật) 
-HS: Hùng Vương, ST, TT
-GV: Việc xảy ra ở đâu? (địa điểm) 
- HS: ở Phong Châu
- GV: Việc xảy ra lúc nào? (thời gian) 
- HS: Thời vua Hùng
- GV: Vì sao lại xảy ra? (nguyên nhân) 
- HS:Vua Hùng kén rể, TT ko lấy được Mỵ Nương)
- GV: Xảy ra như thế nào? (diễn biến)
- HS: Diễn biến: cả 7 sự việc
- GV: Kết quả ra sao? (kết quả) 
- HS: Sự việc trước là nguyên nhân của sự việc sau, sự việc sau là kết quả của sự việc trước
- GV: Theo em có thể xoá bỏ yếu tố thời gian và địa điểm được không?
- HS: Không thể được vì cốt truyện sẽ thiếu sức thuyết phục, không còn mang ý nghĩa truyền thuyết.
- GV: Nếu bỏ điều kiện vua Hùng ra điều kiện kén rể đi có được không? Vì sao? 
- HS: Không thể bỏ việc vua Hùng ra điều kiện vì không có lí do để hai thần thi tài
- GV: 6 Yếu tố trong truyện ST, TT có ý nghĩa gì?
- HS: 6 yếu tố tạo nên tính cụ thể của truyện
- GV: Theo em đặc điểm của s.việc trong văn tự sự phải đảm bảo những yếu tố nào?
- GV: Hãy kể tên các nhân vật trong truyện ST-TT?
- HS: 5 nhân vật.
- GV: Ai là người làm ra sự việc? 
- HS: Người làm ra sự việc: Vua Hùng, ST, TT.
- GV: Ai được nói đến nhiều nhất? 
- HS: Người nói đến nhiều nhất: ST, TT
- GV: Ai là nhân vật chính? 
- HS: Nhân vật chính: ST, TT
- GV: Ai là nhân vật phụ? 
- HS: Vua Hùng, Mị Nương, Lạc hầu
 - GV: Nhân vật phụ có cần thiết không? Có bỏ đi được không?
- HS: Nhân vật phụ không thể bỏ đi được.
- GV: Nhân vật trong văn tự sự có vai trò gì?
-GV: Các nhân vật được thể hiện như thế nào?
GV chốt: Đó là dấu hiệu để nhận ra nhân vật đồng thời là dấu hiệu ta phải thể hiện khi muốn kể về nhân vật.
-GV: Em hãy gọi tên, giới thiệu tên, lai lịch, tài năng, việc làm của các nhân vật trong truyện ST, TT?
GV sử dụng bảng phụ để HS điền và nhận xét
NV
Tên gọi
Lai lịch
Chân dung
Tài năng
Việc làm
Vua Hùng
Vua Hùng
Thứ 18
Không
kén rể, ra diều kiện
ST
ST
ở vùng núi Tản Viên
Không
- Có tài lạ, đem sính lễ 
trước
- Cầu hôn, giao chiến
TT
TT
ở vùng nước thẳm
Không
- Có tài lạ
- Cầu hôn, đánh ST
Mị Nương
Mị Nương
con vua Hùng
Ngươiđẹp
theo St về núi
Lạc hầu
bàn bạc
- GV: Qua phân tích , em hiểu: Sự việc, nhân vật trong văn tự sự là gì? Cách kể nhân vật?
- HS đọc ghi nhớ.
- GV chốt kiến thức.
Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập
-GV: Chỉ ra các sự việc mà các nhân vật trong truyện ST, TT đã làm?
 Vai trò của các nhân vật?
- HS đọc bài tập.
- Nêu yêu cầu.
- HS làm bài tập vào vở.
- Một HS đứng tại chỗ trả lời.
- GV ghi bảng.
- HS tóm tắt truyện theo sự việc và các nhân vật chính.
- HS đọc yêu cầu bài tập Phần C.
- HS thảo luận nhóm bàn.
- Đại diện nhóm trình bày.
- HS đọc BT. Nêu yêu cầu.
H. Vậy truyện này có dựa vào một văn bản cụ thể nào không?
(Không, phải hư cấu)
H. Có thể kể ra các trường hợp không vâng lời?
(Trèo cây bị ngã.
Tắm sông một mình .
Quay cóp khi kiểm tra.)
H. Vậy câu chuyện em định kể có những nhân vật nào?
H. Những sự việc gì xảy ra trong câu chuyện của em?
- HS làm ra giấy nháp.
- Trình bày dự định của mình.
- HS nhạn xét 
- GV bổ xung.
I. Đặc điểm của s.việc và nhân vật trong văn tự sự:
1. Sự việc trong văn tự sự:
a.Mẫu: SGK - Tr37
b. Nhận xét
- Sự việc mở đầu: 1
- Sự việc phát triển: 2,3,4
- Sự việc cao trào: 5,6
- Sự việc kết thúc: 7
- Sự việc trong văn tự sự được sắp xếp theo một trật tự, diễn biến sao cho thể hiện được tư tưởng mà người kể muốn biểu đạt.
- S.việc trong văn tự sự phải được tr.bày cụ thể,chi tiết.
 - Phải đảm bảo được 6 yếu tố: Địa điểm, thời gian, nhân vật thực hiện, ng.nhân, d.biến, k.quả.
2. Nhân vật trong văn tự sự:
- Vai trò của nhân vật:
+ Là người làm ra sự việc
+ Là người được thể hiện trong văn bản.
+ Nhân vật chính đóng vai trò chủ yếu trong việc thể hiện chủ đề tư tưởng của tác phẩm.
+ Nhân vật Phụ giúp nhân vật chính hoạt động.
- Cách thể hiện của nhân vật:
- Được gọi tên
- Được giới thiệu lai lich, tính tình, tài năg.
- Được kể việc làm
- Được miêu tả
* Ghi nhớ (sgk- 38)
II. Luyện tập: 
1. Bài 1:
+ Vua Hùng: Nhân vật phụ không thể thiếu vì ông là người quyết định cuộc hôn nhân lịch sử.
+ Mị Nương: Nhân vật phụ không thể thiếu vì không có nàng thì không có truyện 2 thần xung đột.
+ S.Tinh: Nhân vật chính, người anh hùng chống lũ lụt của nhân vật việt cổ .
+ T.Tinh: Nhân vật chính, được nói tới nhiều " h/ảnh thần thoại hoá sức mạnh của bão lũ ở vùng châu thổ Sông Hồng.
* Tóm tắt truyện theo s.việc các nhân vật chính:
- Vua Hùng kén rể.
- Sơn Tinh, Thuỷ Tinh đến cầu hôn.
- Vua Hùng ra sính lễ.
- Sơn Tinh đến trước được vợ, Thuỷ Tinh đến sau nổi giận đem quân đánh Sơn Tinh. Nước ngập ruộng đồng, ngập nhà cửa, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên biển nước.
- Sơn Tinh không hề nao núng bốc từng quả đồi, rời từng dãy núi
- Thuỷ Tinh sức đã cạn kiệt đành rút lui.
- Hàng năm TT vẫn đem quân đánh ST, nhưng không được đành rút quân về.
* TP được đặt tên “ST - TT” Vì đó là tên của 2 thần, 2 Nhân vật chính của truyện " không thể đổi các tên khác.
Vì: - Tên thứ 1: Chưa rõ ND chính.
 - Tên thứ 2: Thừa (Hùng Vương, Mị Nương, chỉ đóng vai phụ)
 - Tên thứ 3: Chưa thực hện đầy đủ c.đề của truyện.
2. Bài 2:
HS tưởng tượng ra câu chuyện viết ra giấy nháp những dự đinh sẽ kể về câu chuyện ấy. 
* Xác định sự việc:
- Sự việc gì? Diễn ra ở đâu?
- Diễn biến của câu chuyện ra sao?
Kết thúc như thế nào?
* Xác định nhân vật:
- Những ai tham gia?
4. Củng cố bài giảng:
- Đặc điểm của việc và nhân vật trong văn tự sự?
5. Hướng dẫn học tập ở nhà:
- Học ghi nhớ.
- Chuẩn bị bài Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự 
IV. Rút kinh nghiệm:
.