Giáo án Ngữ văn 6 - Tập 1 - Ông lão đánh cá và con cá vàng - Tràn Thị Linh Chi

ÔNG LÃO ĐÁNH CÁ VÀ CON CÁ VÀNG
 	 (Truyện cổ tích của Pu-skin ) 
I. Mục tiêu:
 1/Kiến thức :
 - Hiểu được nội dung ,ý nghĩa của truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng.
 - Thấy được những nét chính về ng/thuật và một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong truyện.
 - Nhân vật, sự kiện ,cốt truyện trong một tp truyện cổ tích thần kì.
 - Sự lặp lại tăng tiến của các tình tiết ,sự đối lặp của các nhân vật,sự xuất hiện của các yếu tố tưởng tượng,hoang đường.
 2/Kĩ năng:
 - Đọc –hiểu văn bản truyền thuyết cổ tích thần kì 
 - Phân tích các sự kiện trong truyện
 - Kể lại được câu chuyện.
 3/Thái độ:
 -Loøng yeâu caùi thieän, gheùt caùi aùc
II Chuẩn bị:
1/ Chuẩn bị của GV: Tham khảo tài liệu, SGK, SGV, soạn giáo án,tranh minh hoạ.
2/ Chuẩn bị của HS: Đọc, soạn theo câu hỏi hướng dẫn tìm hiểu văn bản SGK ,vẽ tranh.
III.Hoạt động dạy học:
 1. Ổn định tình hình lớp: Kiểm tra sĩ số học sinh
 2. Kiểm tra bài cũ: (5’)
 * Câu hỏi: a. Kể tóm tắt và nêu ý nghĩa truyện “Cây bút thần”?
 b. Mã Lương sử dụng cây bút thần như thế nào?
 * Gợi ý trả lời: 
a.Kể đảm bảo các chi tiết chính: Mã lương nhà nghèo, mồ côi, say mê học vẽ, thần cho cây bút.
Mã Lương giúp người nghèo, diệt trừ kẻ ác, đi đâu không ai biết.
Ý nghĩa truyện: - Thể hiện công lí
 - Khẳng định tài năng nghệ thuật chân chính.
 - Thể hiện ước mơ niềm tin về khả năng kì diệu của con người.
b.Mã Lương sử dụng bút thần: - Giúp người nghèo.
 - Diệt trừ kẻ ác. 
 3. Giảng bài mới: 
 * Giới thiệu bài: (1’) Puskin là nhà thơ Nga vĩ đại – người đã đặt nền móng cho nền thơ ca Nga. Oâng viết thơ, truyện. Hôm nay các em sẽ được học một truyện cổ tích dân gian Nga nổi tiếng của ông là truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng.
 * Tiến trình bài dạy:
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HS
NOÄI DUNG
HOAÏT ÑOÄNG I: T×m hiÓu chung:
- Yªu cÇu HS ®äc
- NhËn xÐt vÒ c¸ch ®äc
- Tãm t¾t c¸c sù viÖc chÝnh?
- V¨n b¶n cã g× kh¸c víi c¸c v¨n b¶n truyÖn cæ tÝch mµ em ®· häc?
- Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ Pu-skin?
- GV cho HS xem ¶nh t¸c gi¶
- Nªu bè côc cña bµi? 
 -TruyÖn cã mÊy nh©n vËt, nh©n vËt nµo lµ chÝnh? nh©n vËt nµo lµ phô?
- 4 HS ®äc ph©n vai
- 2 em tãm t¾t c¸c sù viÖc chÝnh: 
- Hoµn c¶nh sèng cña hai vî chång «ng l·o ®¸nh c¸
- ¤ng l·o b¾t ®­îc c¸ vµng - th¶ c¸ vµng vµ nhËn ®­îc lêi høa cña c¸ vµng.
- Mô vî biÕt chuyÖn b¾t «ng l·o thùc hiÖn yªu cÇu cña mô vî:
+ LÇn 1: ®ßi m¸ng lîn míi.
+ LÇn 2: ®ßi ng«i nhµ míi
+ LÇn 3: ®o× lµm nhÊt phÈm phu nh©n
+ LÇn 4: ®ßi lµm n÷ hoµng
+ LÇn 5: ®ßi lµm long v­¬ng
- Gia ®inh «ng l·o trë vÒ cuéc sèng nh­ cò,
- HS tr¶ lêi: ®©y lµ truyÖn cæ d©n gian Nga ®­îc Pókin - ®¹i thi hµo Nga viÕt l¹i b»ng 205 c©u th¬ vµ Vò §×nh Liªn, Lª TrÝ ViÔn dÞch qua v¨n b¶n tiÕng Ph¸p.
- HS xem ¶nh t¸c gi¶
 =>HS tr¶ lêi :3 ñoaïn
 Đ/1: Ơng lão bắt được cá và thả về biển
 Đ/2: Những ñoøi hỏi của mụ vợ ngày càng gia tăng.
 Đ/3:Cá vàng trừng trị mụ vợ tham lam.
 1. Tác giả 
A.Pu-Skin (1799-1837) tại Mac xcơ Va
Gia đình quý tộc bị sa sút
Là nhà thơ lớn của nước Nga
 2.Tác phẩm
Được dịch từ v.bản tiếng Pháp
3.Bố cục: 3 đoạn 
+ Më truyÖn tõ dÇu ®Õn kÐo sîi
+Th©n truyÖn tiÕp dÕn ý mô
+ KÕt truyÖn cßn l¹i
4. Nh©n vËt: 4 nh©n vËt: «ng l·o, mô vî. c¸ vµng, biÓn c¶
- Nh©n vËt chÝnh: Mô vî
HOAÏT ÑOÄNG II: 
 -s Trong truyÖn, em thÊy «ng l·o lµ mét ng­êi nh­ thÕ nµo?
-s Trong truyÖn, mÊy lÇn «ng l·o ra biÓn gÆp c¸ vµng?
 - sViÖc kÓ l¹i nh÷ng lÇn «ng l·o ra biÓm gÆp c¸ vµng lµ viÖc lÆp l¹i cã chñ ý? em h·y nªu t¸c dông cña biÖn ph¸p NT nµy?
4- HS tr¶ lêi
- ¤ng l·o lµ mét ng­ d©n nghÌo khæ
- Ch¨m chØ lµm ¨n, l­¬ng thiÖn, nh©n hËu, réng l­îng, tù b»ng lßnh víi cuéc sèng hiÖn t¹i.
=> HS trao ®æi cÆp trong 1 phót
- Trong truyÖn 5 lÇn «ng l·o ra biÓm gÆp c¸ vµng
Þ T¸c gi¶ dïng biÖn ph¸p lÆp l¹i cã chñ ý:
_ T¹o nªn t×nh huèng g©y sù hoài hép cho ng­êi nghe
- Sù lÆp l¹i kh«ng ph¶i nguyªn xi mµ cã sù thay ®æi, t¨ng tiÕn ( taâm traïng oâng laõo,bieåu hieän cuûa bieån caû taâm traïng cuûa muï vôï). V× vËy, mçi lÇn lÆp l¹i lµ mçi lÇn cã chi tiÕt míi xuÊt hiÖn. §©y lµ sù lÆp l¹i t¨ng tiÕn.
- Qua c¸c lÇn lÆp l¹i, tÝnh c¸ch, nh©n vËt vµ chñ ®Ò c©u chuyÖn ®­îc t« ®Ëm.
1. Nh©n vËt «ng l·o:
-* ¤ng l·o lµ mét ng­ d©n nghÌo khæ, ch¨m chØ lµm ¨n, l­¬ng thiÖn, nh©n hËu, réng l­îng, tù b»ng lßng víi cuéc sèng hiÖn t¹i.
- 5 lÇn «ng l·o ra biÓm gÆp c¸ vµng
Þ BiÖn ph¸p lÆp l¹i taêng tieán cã chñ ý:
_ T¹o nªn t×nh huèng g©y sù hoài hép cho ng­êi nghe
- Toâ ñaäm tÝnh c¸ch, nh©n vËt vµ chñ ®Ò c©u chuyÖn .
HOAÏT ÑOÄNG II: PHAÂN TÍCH ( TIEÁP THEO)
2-s Em cã nhËn x¸t chung g× vÒ tÝnh c¸ch cña nh©n vËt muï vôï oâng laõo?
- Em h·y t×m nh÷ng chi tiÕt thÓ hiÖn tÝnh tham lµm cña mô vî?
- sEm cã nhËn xÐt g× vÒ lßng tham cña mô vî?
-s Sù béi b¹c cña mô víi chång t¨ng lªn nh­ thÕ nµo?
* GV: ChØ v× lßng tham mµ t×nh nghÜa vî chång kh«ng cßn, ngay c¶ t×nh ng­êi còng kh«ng cã nèt. ¤ng l·o lµ ©n nh©n mµ mô "c¹n tµu r¸o m¸ng" "trë mÆt nh­ trë bµn tay". Lóc ®Çu quan hÖ cña «ng l·o víi mô lµ quan hÖ vî chång vÒ sau lµ quan hÖ chñ tí.
-s Kh«ng chØ béi b¹c víi chång, mô cßn béi b¹c víi ai? h·y t×m c¸c chi tiÕt?
-s Khi nµo th× sù béi b¹c cña mô lªn tíi tét cïng?
* GV b×nh: C¸ vµng lµ ©n nh©n cña mô thÕ nh­ng lßng tham v« ®é, mï qu¸ng cña mô dÉn ®Õn chç ®ßi hái qu¸ qu¾t vµ tr¬ trÏn. Lßng tham ®ã ®· biÕn mô thµnh kÎ v« ¬n, b¹c bÏo. §©y lµ mét sù béi b¹c kh«ng thÓ ngê vµ kh«ng thÓ chÊo nhËn ®­îc.
-s Mô vî tuy lµ ng­êi L§ nghÌo khæ nh­ng mu l¹i mang trong m×nh b¶n chÊt cña bãc lét, thèng trÞ, gian ¸c,t×m mäi c¸ch ®¹t ®­îc danh väng.
* GV kÕt: Qua nh©n vËt mô vî Pu-skin muèn chøng minh r»ng c¸i xÊu, c¸i ¸c, béi b¹c cµng®­îc lªn ng«i khi cã thªm b¹n ®ång minh, ®­îc tiÕp tay bëi sù nhu nh­îc, dÔ mÒm lßng, tho¶ m·n, cam chÞu.
3. s Cöù moãi laàn oâng laõo ra bieån’ bieån xanh coù söï thay ñoåi nhö theá naøo?
 -sSöï thay ñoåi cuûa bieån tröôùc nhöõng ñoøi hoûi cuûa muï vôï noùi leân ñieàu gì?
- s C¸ vµng trõng trÞ mô nh­ thÕ nµo?
- s C¸ vµng trõng trÞ mô v× téi g×? C¸ vµng t­îng tr­ng cho ñieàu g×?
- sTruyÖn kÕt thóc nh­ thÕ nµo? §ã cã ph¶i lµ phÇn kÕt thóc cã hËu kh«ng? Nªu ý nghÜa?
tham lam vµ béi b¹c
=>Neâu ñuùng trình töï:
a. Sù tham lam cña mô vî «ng l·o:
- LÇn 1: ®ßi c¸i m¸ng lîn ¨n míi
- LÇn 2: ®ßi toµ nhµ ®Ñp
- LÇn 3: ®ßi lµm nhÊt phÈm phu nh©n
- LÇn 4: ®ßi lµm n÷ hoµng
- LÇn 5: ®ßi lµm long v­¬ng.
Þ Lßng tham cña mô vî t¨ng lªn rÊt nhanh tõ thÊp ®Õn cao. §i tõ vËt chÊt ®Õn ®Þa vÞ: tõ ®Þa vÞ cã trong thùc tÕ ®Õn ®Þa vÞ t­ëng t­îng. §ã lµ lßng tham v« ®é, kh«ng giíi h¹n, ®óng nh­ c©u thµnh ng÷: §­îc voi, ®ßi tiªn.
ÞSù ®éc ¸c, béi b¹c cña mô:
* Víi chång:
- LÇn 1: m¾ng chång: ®å ngèc
- LÇn 2: qu¸t to ®å ngèc
- LÇn 3: m¾ng nh­ t¸t n­íc vµo mÆt
- LÇn 4: næi trËn l«i ®×nh, t¸t vµo mÆt «ng l·o, gäi chång lµ mµy, ®uæi «ng l·o ®i.
- LÇn 5: næi c¬n thÞnh né
Þ Sù béi b¹c trong c­ xö cña mô víi chång ngµy cµng t¨ng khi nhu cÇu vÒ vËt chÊt vµ ®Þa vÞ ngµy cµng ®¸p øng.
Þ* Víi c¸ vµng:
- §ßi lµm long v­¬ng ®Ó b¾t c¸ vµng ph¶i hÇu h¹, lµm theo ý muèn cña mô.
Þ Khi lßng tham cña mô lªn tíi tét dØnh th× sù béi b¹c cña mô còng v« ®é
a. BiÓn c¶:
- LÇn 1: biÓn gîn sãng ªm ¶.
- LÇn 2: biÓn xanh ®· næi sãng.
- LÇn 3: biÓn xanh næi sãng d÷ déi.
- LÇn 4: biÓn næi sãng mï mÞt.
- LÇn 5: mét c¬n gi«ng tè kinh khñng kÐo ®Õn, biÓn næi sãng Çm Çm.
Þ H×nh ¶nh biÓn mang ý nghÜa Èn dô s©u s¾c: biÓn thay ®æi øng víi nh÷ng tham väng ngµy cµng t¨ng tiÕn, biÓn t¬ th¸i ®é bÊt b×nh, m¹nh mÏ ®èi víi mô vî «ng l·o.
- BiÓn còng tham gia vµo c©u chuyÖn: biÓn c¶ hiÒn tõ, bao dung , thanh b×nh nh­ng biÓn c¶ còng biÕt giËn d÷ tr­íc nh÷ng thãi ¸c, thãi xÊu cña ng­êi ®êi.
b. C¸ vµng:
- C¸ vµng truÌng trÞ mô b»ng c¸ch: thu vÒ nh÷ng g× mµ c¸ vµng ®· cho, ®­a mô trë vÒ víi c¶nh nghÌo ®ãi nh­ x­a.
- C¸ vµng trõng trÞ mô ë c¶ hai téi: tham lam vµ ®éc ¸c.
Þ Sù trõng trÞ cña c¸ vµng lµ sù trõng trÞ cña c«ng lÝ vµ ®¹o lÝ cuûa nh©n d©n .
c.- KÕt thóc truyÖn nãi lªn ­íc m¬ vÒ sù c«ng b»ng cña nh©n d©n ta. C©u chuyÖn kÕt thóc thËt hiÒn lµnh. ¤ng l·o vÉn thÕ, ch¼ng ®­îc g× còng ch¼ng mÊt g×, cuéc sèng trë vÒ b×nh yªn. Mô vî trë vÒ víi ®Þa vÞ vèn cã, mäi sù x¶y ra nh­ mét sù tØnh ngé sau mét giÊc m¬ viÔn v«ng. Sau c¬n b·o, mÆt biÓn l¹i hiÒn hoµ ®Ó khÐp l¹i c©u chuyÖn nh­ mét lêi thøc tØnh: h·y sèng l­¬ng thiÖn b»ng chÝnh kh¶ n¨ng vµ søc lùc cña m×nh, h·y tr©n träng nh÷ng t×nh c¶m b×nh dÞ mµ thiªng liªng.
2. Nh©n vËt mô vî «ng l·o ®¸nh c¸:
- TÝnh c¸ch: tham lam vµ béi b¹c vôùi choàng vaø vôùi caù vaøng
3. Hai nh©n vËt c¸ vµng vµ biÓn c¶:
a. BiÓn c¶:
- Bieán ñoåi caøng luùc caøng döõ doäi theo ñaø tham caøng luùc caøng taêng cuûa baø laõo=> hình aûnh aån duï theå hieän söï baát bình giaän döõ cuûa con ngöôøi.
b. Caù vaøng:
 Saün saøng ñaùp öùng nhöõng mô öôùc bình thöôøng nhöng cuõng saèn saøng tröøng trò keû tham lam => Söï tröøng phaït cuûa coâng lyù vaø ñaïo lyù.
c. Truyeän keát thuùc coù haäu theå hieän öôùc mô veà söï coâng baèng cuûa nhaân daân.
HOAÏT ÑOÄNG III: TOÅNG KEÁT
s Neâu nhöõng ñaëc saéc veà ngheä thuaät vaø noäi dung cuûa truyeän!
=> Nhö ghi nhôù SGK
III. TOÅNG KEÁT:
 Nhö ghi nhôù SGK
HOAÏT ÑOÂNG IV: CUÛNG COÁ LUYEÄN TAÄP
 1. T×m nh÷ng c©u ca dao, tôc ng÷ øng víi phÇn kÕt thóc truyÖn? 
 2. Cã ng­êi cho r»ng truyÖn nµy nªn ®Æt tªn lµ "Mô vî «ng l·o ®¸nh c¸ vµ con c¸ vµng". ý kiÕn cña em thÕ nµo?
3. Bøc tranh SGK - Tr95 minh ho¹ cho c¶nh nµo? Dùa vµo bøc tranh, kÓ kÕt thóc c©u chuyÖn b»ng ng«i kÓ thø nhÊt?
=> HS thöïc haønh
=> Pu-skin ®Æt tªn nh­ vËy lµ muèn t« ®Ëm dÊu Ên cña c¸c nh©n vËt ®¹i diÖn cho nh©n d©n...
=> HS thöïc haønh
 4. Daën doø hoïc sinh chuaån bò cho tieát hoïc tieáp theo: (2’)
 - Tập kể lại truyện một cách diễn cảm.
 - Đọc thêm thành ngữ, tục ngữ SGK/97. 
 - Tìm hiểu nghĩa của các thành ngữ đó.
 - Chuẩn bị bài “Thứ tự kể trong văn tự sự”.Đọc ,tóm tắt các sự việc trong truyện “Ông lão đánh cá và con cá vàng”,đọc bài văn mục 2 sgk rồi trả lời câu hỏi sau bài văn ấy.
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM BOÅ SUNG:
.--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------