Giáo án Ngữ văn 6, tập 2 - Bài 22: Buổi học cuối cùng - Trần Thị Hồng

Người soạn: Trần Thị Hồng
Ngày soạn: 11/9/2012
THIẾT KẾ BÀI DẠY
TIẾT 90 +91:
BUỔI HỌC CUỐI CÙNG
 ( An phông xơ Đô đê )
A. Mục tiêu cần đạt:
1. Vế kĩ năng:
	- Cốt truyện, tình huống truyện, nhân vật, người kể chuyện, lời đối thoại và lời độc thoại trong tác phẩm.
	- Ý nghĩa, giá trị của tiếng nói dân tộc.
	- Tác dụng của một số biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong truyện.
2. Về kĩ năng:
	- Kể tóm tắt truyện.
	- Tìm hỉểu, phân tích nhân vật cậu bé Phrăng và thầy giáo Ha - men qua ngoại hình, ngôn ngữ, cử chỉ, hành động.
	- Trình bày được suy nghĩ của bản thân về ngôn ngữ dân tộc nói chung và ngôn ngữ dân tộc mình nói riêng.
3. Về thái độ:
	Giáo dục lòng yêu quê hương đất nước dân tộc qua những cử chỉ, hành động tưởng như là bình thường: yêu quý tiếng nói dân tộc mà bao thế hệ cha ông đã giữ gìn và phát triển.
B. Chuẩn bị của GV và HS:
1. Chuẩn bị của GV:
	Giáo án, SGK, SGV.
2. Chuẩn bị của HS:
	Vở ghi, SGK, vở bài tập Ngữ văn.
C. Ổn định tổ chức lớp.
1. Kiểm tra sĩ số.
Tổng số:
Vắng: 
2. Kiểm tra bài cũ:
	Nêu nhận xét của em về nội dung và nghệ thuật của bài “Vượt thác ”.
* Đặt vấn đề vào bài mới:
	Lòng yêu nước là một tình cảm rất thiêng liêng đối với mỗi người và nó có rất nhiều cách biểu hiện khác. Ở đây, trong tác phẩm “Buổi học cuối cùng”, đặc biệt này, lòng yêu nước được biểu hiện trong tình yêu tiếng mẹ đẻ.
	Câu chuyện cảm động đã xảy ra như thế nào?
D. Hoạt động dạy và học. 
*) Hoạt động 1: giới thiệu bài mới.
- Mục tiêu: Định hướng, tạo tâm thế cho học sinh.
- Phương pháp: Thuyết trình.
- Thời gian:
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung ghi bảng
HĐ 1: HDHS tìm hiểu tác giả - tác phẩm 
Y/c HS đọc chú thích */54
? Hãy nêu một vài hiểu biết của em về tác giả.
? Trình bày sự hiểu biết của mình về tác phẩm
Đọc chú thích * / 54
Suy nghĩ - trả lời
Suy nghĩ - trả lời
I. Giới thiệu tác giả - tác phẩm:
1. Tác giả:
- An phông xơ Đô đê (1840 - 1897).
- Nhà văn chuyên viết truyện ngắn của nước Pháp thế kỉ XIX.
2. Tác phẩm:
Hoàn cảnh viết truyện ngắn này. Sau chiến tranh Pháp - Phổ (1870) Pháp thua trận, phải cắt vùng An dát và Loren cho Phổ (Đức)
HĐ 2: HDHS đọc - hiểu văn bản
GV đọc mẫu một đoạn 
Kể tóm tắt truyện 
Y/c HS giải thích một số chú thích 
? Theo em văn bản có thể đuợc chia thành mấy đoạn
? Nội dung chính của mỗi đoạn là gì
? Truyện có mấy nhân vật chính
? Truyện được kể ở ngôi thức mấy 
? Kể ở ngôi thứ nhất có tác dụng gì
Lắng nghe - theo dõi SGK
Suy nghĩ - trả lời
Đ1: Trước buổi học, quang cảnh trên đường đến trường và quang cảnh ở trường qua sự quan sát của Phrăng
Đ2: Diễn biến buổi học cuối cùng
Đ3: Cảnh kết thúc buổi học cuối cùng
- 2 nhân vật chính
- Ngôi thứ nhất
- Thuận lợi để biểu hiện tâm trạng, ý nghĩ của nhân vật kể chuyện
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc - tìm hiểu chú thích - tìm bố cục:
* Đọc
* Chú thích
* Bố cục: 3 đoạn:
- Đ1: Từ đầuvắng mặt con
- Đ2: tiếp nhớ mãi buổi học cuối cùng này
- Đ3: còn lại
HĐ 3: HDHS thảo luận câu hỏi SGK
? Nêu nội dung của đoạn 1
? Trước buổi học, quang cảnh trên đường đến trường như thế nào
? Quang cảnh ở trường như thế nào
? Không khí trong lớp ra sao
? Những điều đó báo hiệu điều gì xảy ra
? Trước buổi học Phrăng có tâm trạng như thế nào
? Phrăng có thực hiện được ý đồ của mình không
? Khi nghe thầy nói đây là buổi học cuối cùng cậu bé có biểu hiện gì
? Em hãy tìm chi tiết diễn tả tân trạng của Phrăng
? Phrăng hiểu ra điều gì? Cậu còn có cơ hội nữa không?
? Em có nhận xét gì về nhân vật Phrăng
? Thái độ đối với tiếng Pháp và với thầy Ha Men trong buổi học cuối cùng nói lên phẩm chất gì của cậu 
GV: Đó là tình yêu tiếng nói dân tộc, một biểu hiện cụ thể của lòng yêu nước
Suy nghĩ - trả lời
Suy nghĩ - trả lời
Thầy nói hôm nay là buổi học tiếng Pháp cuối cùng
Suy nghĩ - trả lời
- Không
- Choáng vảng, sững sờ
- Định trốn học đi chơi 
- Giận mình vì bỏ phí thời gian học tập
- Chán sách  người bạn cố tri
- Thấy xấu hổ không thuộc bài
- Kinh ngạc  hiểu đến thế
- Ý nghĩa thiêng liêng của buổi học tiếng Pháp
- Hồn nhiên, chân thật
- Tình yêu tiếng Pháp
- Quý trọng, biết ơn thầy
Lắng nghe
2. Phân tích:
a. Buổi học cuối cùng của Phrăng:
- Trên dường lính Phổ đang tập
- Trường vắng lặng
- Lớp học: Lặng ngắt. Thầy Ha men dịu dàng, mặc đẹp hơn
 Vùng An dát của Pháp rơi vào tay Đức
- Phrăng trước buổi học:
+ Định trốn học, sợ thầy hỏi bài vì chưa thuộc.
 Cưỡng lại được và đến trường
- Khi biết đây là buổi học cuối cùng thấy choáng vảng, sững sờ tiếc nuối và ân hận
- Hiểu được ý nghĩa thiêng liêng của việc học tiếng Pháp và tha thiết muốn học tập
 Hồn nhiên, chân thật, biết lẽ phải
c. Củng cố - luyện tập:
	Theo em lòng yêu nước được biểu hiện như thế nào?
b. HDHS học bài ở nhà:
	- VN học bài 
	- Xem trước những ý còn lại giờ sau học.
TIẾT 2 
3. Tiến trình bài dạy:
a. Kiểm tra bài cũ:
	Phân tích tâm trạng của Phrăng khi biết đây là buổi học cuối cùng.
b. Dạy nội dung bài mới:
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung ghi bảng
Y/c HS tóm tắt truyện
? Về trang phục của thầy Ha Men được miêu tả như thế nào
? Thầy thường mặc trang phục đó khi nào
? Với HS thầy có thái độ như thế nào
? Những lời nói của thầy về tiếng Pháp ra sao
? Hành động, cử chỉ lúc buổi học kết thúc
? Chi tiết nào gợi cho em nhiều cảm xúc nhất 
? Em hiểu gì câu nói: Khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ  chìa khó chốn lao tù (trang 52)
? Qua các chi tiết trên em có nhận xét gì về thầy Ha Men
Y/c thảo luận nhóm (5’)
? Ý nghĩa tư tưởng và nghệ thuật của văn bản
GV chốt ý 
 Đưa đáp án
Gọi 2 em đọc ghi nhớ 
Tóm tắt truyện
Suy nghĩ - trả lời
- Buổi lễ long trọng, phát phần thưởng
- Tiếng Pháp là ngôn ngữ hay nhất thế giới phải giữ lấy nóđừng bao giờ lãng quên
- Lời nói của thầy về tiếng Pháp, cử chỉ, chữ viết
- Đề cao tiếng nói dân tộc, khẳng định sức mạnh của tiếng nói dân tộc 
- Yêu nghề, yêu nước
Các nhóm thảo luận
Trình bày
Đối chiếu - ghi vở
Đọc ghi nhớ SGK
b. Buổi dạy tiếng pháp cuối cùng của thầy Ha Men :
- Trang phục: áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục, diềm lá sen, mũ bằng lụa đen thêu
-Thái độ với HS: Dịu dàng, nhiệt tình, kiên nhẫn. 
- Lời nói sâu sắc, tha thiết
- Hành động, cử chỉ: Viết lên bảng “Nước Pháp muôn năm”
 Là người thầy yêu nghề, tin ở tiếng nói dân tộc Pháp; có lòng yêu nước sâu sắc
c. Ý nghĩa tư tưởng và nghệ thuật:
* Ý nghĩa tư tưởng:
- Tình yêu tiếng nói dân tộc là một biểu hiện của lòng yêu nước.
- Đề cao sức mạnh của tiếng nói dân tộc
* Nghệ thuật:
- Kể chuyện theo ngôi thứ nhất
- Nhân vật được miêu tả qua ngoại hình, lời nói, cử chỉ, tâm trạng
* Ghi nhớ: SGK
HĐ 3: HDHS luyện tập
Y/c HS viết một đoạn văn miêu tả nhân vật Phrăng
Gọi HS trình bày
GV nhận xét chung
Thực hiện
Trình bày các bạn lắng nghe nhận xét
Lắng nghe
III. Luyện tập:
 Viết một đoạn văn miêu tả tâm trạng nhân vật Phrăng
c. Củng cố - luyện tập:
	? Qua văn bản em hiểu gì về thầy Ha Men.
	? Em có nhận xét gì về cậu bé Phrăng.
d. HDHS học bài ở nhà:
	- Về nhà học bài vở ghi + SGK
	- Xem trước bài nhân hóa , phương pháp tả người 
	- Soạn bài: Đêm nay Bác không ngủ.