Giáo án Ngữ văn 6, tập 2 - Sông nước Cà Mau

 Soạn ngày 19/ 01/ 2015
 Tieỏt 77 
Sông nước cà mau
( ẹoaứn Gioỷi )
A. Mục tiêu bài dạy : 
1-Kiến thức : 
- Caỷm nhaọn ủửụùc sửù phong phuự vaứ ủoọc ủaựo cuỷa thieõn nhieõn soõng nửụực Caứ Mau. Naộm ủửụùc ngheọ thuaọt mieõu taỷ vaứ thuyeỏt minh veà caỷnh soõng nửụực Caứ Mau trong baứi vaờn cuỷa taực gia.ỷ
 2-Kĩ năng :
- Rèn kĩ năng đọc, kể diễn cảm văn bản.
 3- Thái độ : 
- Tích hợp môi trường: GD ý thức yêu thích và có ý thức bảo vệ thiên nhiên. 
B. Chuẩn bị:
 1. GV: Hệ thống các câu hỏi.
 2. HS: Đọc và soạn bài theo cõu hỏi SGK.
C. Các hoạt động dạy và học
 1. ổn định lớp
 2. Kiểm tra bài cũ: ? Haừy cho bieỏt caỷm nhaọn cuỷa em veà nhaõn vaọt Deỏ Meứn qua ngoứi buựt mieõu taỷ cuỷa Toõ Hoaứi trong phaàn ủaàu ủoaùn trớch.
 3. Baứi mụựi: 
Hoạt động của GV - HS
Kiến thức cần đạt
Hoạt động 1 : Giụựi thieọu bài mới :
Mục tiêu: Tạo tâm thế , định hướng chú ý cho hs.
Phương pháp: Thuyết trình.
Hoạt động 2: Đọc - hiểu chú thích.
Mục tiêu: Tiếp xúc văn bản nắm tác giả tác phẩm.
Phương pháp: Gợi tìm, vấn đáp, đọc diễn cảm.
? Hãy neõu vaứi neựt veà taực giaỷ ẹoaứn Gioỷi.
 ? Tác phẩm được trích trong văn bản nào
 - Hửụựng daón HS ủoùc : ẹoùc theo gioùng keồ phoỏi hụùp vụựi taỷ...
 - Hửụựng daón HS tìm hiểu phaàn chuự thớch ủeồ hieồu ủửụùc noọi dung vaờn baỷn vaứ nhửừng tửứ khoự ( SGK ).
. ? Baứi vaờn mieõu taỷ caỷnh gỡ?
 (Caỷnh soõng nửụực Caứ Mau, moọt vuứng cửùc Nam cuỷa Toồ quoỏc.)
?	 ? Taực giaỷ mieõu taỷ theo trỡnh tửù naứo? Dửùa vaứo trỡnh tửù mieõu taỷ cuỷa taực giaỷ, em haừy phaõn tớch cho baứi vaờn ?
- Trình tự miêu tả : Khi mieõu taỷ, nhaứ vaờn ủi tửứ aỏn tửụùng chung, caựi nhỡn khaựi quaựt veà thieõn nhieõn, soõng nửụực moọt voứng ủeỏn nhửừng caỷnh cuù theồ cuỷa doứng soõng tửứ caỷnh thieõn nhieõn ủeỏn hoaùt ủoọng cuù theồ cuỷa con ngửụứi. Xen vaứo giửừa maùch mieõu taỷ coứn coự ủoaùn thuyeỏt minh, giaỷi thớch.) 
	 ? Dửùa vaứo trỡnh tửù naứy, ta coự theồ phaõn baứi vaờn laứm mấy đoạn :
I. Đọc-hiểu chú thích :
 1. Taực giaỷ: 
 ẹoaứn Gioỷi (1925-1989) quê ở Tiền Giang.
 Là nhà văn thường viết về con người và thiên nhiên Nam Bộ
2. Tác phẩm.
 - Xuất xứ : Baứi vaờn trớch trong truyeọn “ẹaỏt phửụng Nam” .
3. Đọc – từ khú :
- Bố cục: 4 đoạn.
 + ẹ1: Tửứ ủaàu ủeỏn ủụn ủieọu: AÁn tửụùng ban ủaàu bao truứm veà soõng nửụực phửụng Nam.
 + ẹ2: Tieỏp ủoự ... nửụực ủen: Thuyeỏt minh vaứ caựch ủaởt teõn cho caực doứng soõng.
 + ẹ3: Tieỏp ủoự.. ban mai: Hỡnh aỷnh soõng nửụực Caứ Mau.
 + ẹ4: Phaàn coứn laùi: Hỡnh aỷnh chụù Naờm Caờn taỏp naọp, ủoõng vui, truứ phuự vaứ ủoọc ủaựo.
Hoạt động 1 : Đọc - hiểu văn bản.
Mục tiêu: Nắm nội dung, nghệ thuật của tác phẩm
Phương pháp: Vấn đáp, ss, thảo luận nhóm.
 - HS ủoùc ủoaùn 1:
 ? Tác giả đã miêu tả vùng sông nước Cà Mau bằng những giác quan nào.
 ( - Maột: Buỷa giaờng, chi chớt, maứu xanh...
 - Tai: Tieỏng rỡ raứo.)
 - GV: Maột thaỏy, tai nghe chớnh laứ 2 giaực quan khoõng theồ thieỏu ủửụùc khi quan saựt ủeồ taỷ caỷnh. Ngoaứi ra, ủeồ taỷ caỷnh trụỷ neõn cuù theồ soỏng ủoọng, ngửụứi taỷ coứn phaỷi bieỏt keỏt hụùp taỷ vụựi lieõn tửụỷng, tửụỷng tửụùng.
 ? Em haừy cho bieỏt aỏn tửụùng ban ủaàu bao truứm veà soõng nửụực vuứng Caứ Mau nhử theỏ naứo?
- Gv cho HS quan sát tranh.
II. Đọc hiểu văn bản: 
 1. Cảnh bao quát.
- AÁn tửụùng ban ủaàu veà moọt vuứng soõng ngoứi chi chớt buỷa giaờng nhử maùng nheọn; một màu xanh ủụn ủieọu; 
- một vựng khụng gian rộng lớn.
=> tỏc giả cảm nhận qua thị giỏc, thớnh giỏc, đặc biệt cảm giỏc về màu xanh.
-	HS ủoùc ủoaùn 2:
 ? Tỡm danh từ riờng trong đoạn văn? 
? ở vựng cà mau ng ta gọi tờn đất, tờn sụng theo cỏch nào? 
 - GV: Caực ủũa danh khoõng duứng nhửừng tửứ myừ leọ maứ theo ủaởc ủieồm rieõng cuỷa tửứng vuứng thaứnh teõn goùi khieỏn noự trụỷ neõn cuù theồ maứ gaàn guừi thaõn thửụng, toõ ủaọm aỏn tửụùng veà thieõn nhieõn nguyeõn sụ ủaày sửực soỏng cuỷa vuứng soõng nửụực Caứ Mau.
2. Cảnh kênh rạch sông ngòi.
 * Tờn gọi những địa danh:
- Rạch Mỏi Giầm
- Kờnh Bọ Mắt,
- Kờnh Ba Khớa
=> dựa theo đặc điểm riờng biệt của con kờnh, con sụng mà gọi thành tờn.
 - HS ủoùc ủoaùn 3:
 ? Tỡm những chi tiết núi về sự rộng lớn của dũng sụng và rừng đước?
 - HS tỡm: 
 Soõng nửụực roọng meõnh moõng, nửụực aàm aàm ủoồ ra bieồn ẹoõng ngaứy ủeõm nhử thaực, nhửừng ủaàu soựng traộng, roọng lụựn ngaứn thửụực. Rửứng ủửụực: “Dửùng cao ngaỏt nhử ... laỏy doứng soõng. Tuy doứng soõng roọng lụựn ... hun huựt, hoaờn hoaột nhoùn nhử choõng.”
 ? Trong caõu “Thuyeàn chuựng toõi cheứo thoaựt qua keõnh Boù Maột ủoồ ra con soõng Cửỷa Lụựn, xuoõi veà Naờm Caờn” coự nhửừng ủoọng tửứ naứo chổ cuứng hoaùt ủoọng cuỷa con thuyeàn?
GV:- Thoỏt qua: con thuyền vượt qua một nơi khú khăn, nguy hiểm.
- Đổ ra: diễn tả con thuyền từ con kờnh nhỏ ra dũng sụng lớn.
- Xuụi về: con thuyền nhẹ nhàng xuụi theo dũng nc ở nơi dũng sụng ờm ả.
 ? Neỏu thay ủoồi trỡnh tửù nhửừng ủoọng tửứ aỏy trong caõu thỡ coự aỷnh hửụỷng gỡ ủeỏn noọi dung dieón ủaùt khoõng? Nhaọn xeựt veà sửù chớnh xaực vaứ tinh teỏ trong caựch duứng tửứ cuỷa taực giaỷ ụỷ caõu aỏy
- GV: khụng thể thay đổi trỡnh tự cỏc động từ đc vỡ làm sai nội dung
 ? Tỡm trong ủoaùn vaờn noựi treõn nhửừng tửứ naứo maứ taực giaỷ duứng ủeồ mieõu taỷ maứu saộc cuỷa rửứng ủửụực vaứ nhaọn xeựt veà caựch mieõu taỷ maứu saộc cuỷa taực giaỷ.
 - GV: ễÛ vũ trớ quan saựt thớch hụùp vụựi trỡnh tửù mieõu taỷ ủi tửứ aỏn tửụùng chung, caựi nhỡn khaựi quaựt veà thieõn nhieõn soõng nửụực moọt vuứng ủeỏn nhửừng caỷnh cuù theồ cuỷa doứng soõng, tửứ caỷnh thieõn nhieõn ủeỏn hoaùt ủoọng cuỷa con ngửụứi xen vaứo giửừa nhửừng ủoaùn thuyeỏt minh giaỷi thớch khieỏn bửực tranh veà soõng nửụực Caứ Mau hieọn leõn thaọt ủeùp ủeừ, bao la, huứng vú, ủaày sửực soỏng hoang daừ.
? từ đú cỏch miờu tả cảnh em cho biết cảnh dũng sụng năm căn hiện lờn ntn? 
3. Đặc tả dòng sông Năm Căn
- Dũng sụng: rộng hơn ngàn thước, nc đổ ầm ầm, cỏ bơi từng đàn.
- Rừng đước: như hai dóy trường thành vụ tận...
- Động từ: thoỏt qua, đổ ra, xuụi về -> diễn tả quỏ trỡnh xuụi theo dũng chảy của con thuyền.
- Dựng 3 mức độ sắc thỏi để tả rừng đước: màu xanh lỏ mạ, màu xanh rờu, màu xanh chai lọ => một màu xanh của cỏc lớp cõy đước từ non -> già.
=> soõng nửụực Caứ Mau hieọn leõn thaọt ủeùp ủeừ, bao la, huứng vú, ủaày sửực soỏng hoang daừ.
 HS ủoùc ủoaùn 4
 ? Em haừy cho bieỏt ủoaùn naứy taỷ caỷnh gỡ?
(Chụù Naờm Caờn.)
 ?	Caỷnh aỏy nhử theỏ naứo?
 ? Tỡm nhửừng chi tieỏt mieõu taỷ caỷnh aỏy. 
- HS phỏt hiện: những đúng gỗ cao như nỳi, bến vận hà nhộn nhịp..., những ngụi nhà ban đờm ỏnh đốn...khu phố nổi...
? Chợ năm căn cú gỡ độc đỏo? 
? Taực giaỷ ủaừ duứng ngheọ thuaọt gỡ ủeồ dieón taỷ chụù Naờm Caờn ?
4- Đặc tả cảnh chợ Năm Căn.
- ẹoõng vui, taỏp naọp, truứ phuự, hàng húa phong phỳ, thuyền bố san sỏt...
- sự độc đỏo của chợ: 
+ họp ngay trờn sụng nc, những nhà bố như những khu phố nổi, những con thuyền bỏn hàng len lỏi mọi nơi, mua mọi thứ mà k cần bước ra khỏi thuyền
+ Đa dạng về màu sắc, trang phục, tiếng núi của ng bỏn hàng thuộc nhiều dõn tộc
- Nghệ thuật miờu tả: quan sỏt kĩ, vừa bao quỏt -> cụ thể; hỡnh khối, màu sắc, õm thanh
Hoạt động 4 : HD tổng kết.
Mục tiêu: Khái quát lại nội dung nghệ thuật.
Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận...
 ? Qua baứi vaờn, em hỡnh dung nhử theỏ naứo vaứ coự caỷm tửụỷng gỡ veà vuứng soõng nửụực Caứ Mau cuỷa Toồ quoỏc ?
 - HS ủoùc ghi nhụự SGK/21.
III. Tổng kết ;
1. Nội dung :
 - Thiên nhiên vùng sông nước Cà Mau có vẽ đẹp rộng lớn, hùng vĩ, đầy sức sống hoang dã.
 - Cuộc sống con người ở chợ Năm Căn tấp nập, trù phú, độc đáo.
2. Nghệ thuật :
 - Miêu tả từ bao quát đến cụ thể.
 - Lựa chọn từ ngữ kết hợp sử dụng các phép tu từ.
 - Sử dụng ngôn ngữ địa phương.
 - Kết hợp miêu tả, thuyết minh.
3. ý nghĩa :
 Đây là đoạn trích độc đáo, hấp dẫn thể hiện tấm lòng am hiểu, sự gắn bó của nhà văn ĐG với thiên nhiên và con người vùng đất Cà Mau.
4. Củng cố : Yêu cầu HS nhắc lại nội dung chính của bài.
5. Dặn dò : - Về nhà học bài và Chuaồn bũ baứi mụựi: SO SAÙNH.
- Bài tập HS khỏ giỏi: Viết đoạn văn miờu tả bức tranh thiờn nhiờn và CS ở vựng cà mau hiện lờn ntn? 
***************************************