Giáo án Ngữ văn 6, tập 2 - Tìm hiểu chung về văn miêu tả

Tiết 76
Tìm hiểu chung về văn miêu tả
I. Mục tiêu cần đạt: 
Giúp học sinh:
Năm sđược những hiểu biết chung về văn miêu tả trước khi đi sâu vào một số thao tác chính nhằm tạo lập văn bản này.
Nhận diện trước những đoạn văn, bài văn miêu tả.
Hiểu được trong những tình huống nào thì người ta thường dùng văn miêu tả.
II. Chuẩn bị
III. Các bước lên lớp:
1.ổn định: 
2.kiểm tra. 
3. Bài mới: 
Trong taực phaồm “Deỏ Meứn phieõu lieõu kớ” vaứ ủaởc bieọt vaờn baỷn: “Baứi hoùc ủửụứng ủụứi ủaàu tieõn”, tỏc giả Tụ Hoài ủaừ duứng vaờn mieõu taỷ moọt caựch raỏt sinh ủoọng, giỳp cỏc em hỡnh dung được cỏc nhõn vật Dế Mốn, Dế Choắt. Baứi hoùc hoõm nay seừ giuựp caực em bieỏt khi naứo ta caàn mieõu taỷ vaứ theỏ naứo laứ vaờn mieõu taỷ. 
Hoạt động của thầy
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: 
i. Thế nào là văn miêu tả:
- Yêu cầu HS đọc 3 tình huống
? Để giải quyết được 3 tình huống chúng ta cần phải làm gì?
GV kết luận : Miờu tả tức là đó nờu lờn được đặc điểm, tớnh chất nổi bật của sự vật, con người.
? Em hãy nêu một số tình huống khác tương tự.
VD : Bạn của em ở xa muốn biết về ngụi trường hiện nay em đang học.
? Em hãy chỉ ra 2 đoạn văn tả Dế Mèn và Dế Choắt?
HS đọc đoạn văn miờu tả DM.
? Qua đoạn văn trên em thấy DM có đặc điểm gì nổi bật? Những chi tiết hình ảnh nào cho thấy điều đó?
HS đọc đoạn văn miờu tả DC.
? Dế Choắt có đặc điểm gì nổi bật, khác Dế Mèn ở chỗ nào ? Chi tiết và hình ảnh nào cho thấy điều đó?
? Qua tìm hiểu các tình huống và các đoạn văn miêu tả, em hiểu thế nào là văn miêu tả ?
HS : phát biểu.
Văn miờu tả : nờu lờn những đặc điểm, tớnh chất nổi bật của một sự vật, sự việc, con người, phong cảnh 
? Để nờu lờn được những đặc điểm ,tớnh chất nổi bật của sự vật, sự việc, con người thỡ người miờu tả phải vận dụng năng lực nào ? 
-Vận dụng năng lực quan sát.
HS đọc ghi nhớ.
1. Phân tích ví dụ
* VD 1 :
- Tình huống 1: nêu đặc điểm của con đường và ngôi nhà.
- Tình huống 2: nêu đặc điểm về màu sắc, kiểu dáng, vị trớ của chiếc áo .
- Tình huống 3: nêu đặc điểm về dáng người, các cơ bắp tay, vai, ngực...
ị Cả 3 tình huống đều phải dùng văn miêu tả.
* VD 2 :
- Hai đoạn văn tả Dế Mèn và Dế Choắt
 a. Đoạn tả Dế Mốn: "Bởi tôi ăn uống điều độ...đưa cả hai chân lên vuốt râu..."
+ Dế Mèn: cường trỏng, khỏe đẹp.
+ Chi tiết : đụi càng, vuốt, cỏnh, đầu, răng , rõu, động tỏc. 
b. Đoạn tả Dế Choắt: "Cái anh chàng Dế Choắt ...nhiều ngách như hang tôi..."
+ Dế Choắt: ốm yếu, gầy gò, xấu xí:
+ Chi tiết : người gầy, dài lờu nghờu, cỏnh ngắn ngủn, càng bố bố, rõu cụt cú một mẩu, mặt 
mũi ngẩn ngẩn ngơ ngơ.
* Ghi nhớ: SGK 
Hoạt động 2: 
ii. Luyện tập:
GV: Gọi HS đọc bài tập 1
HS suy nghĩ trả lời
( HS làm đoạn 2, cỏc đoạn khỏc tương tự )
* GV: Gọi HS đọc bài tập 2
? Em hóy nờu lờn những đặc điểm nổi bật của mựa đụng ?
HS: thảo luận theo bàn, đại diện trả lời.HS khỏc bổ sung.
Bài tập 1: 
Đoạn 1: 
+ Đặc tả chỳ Dế Mốn vào độ tuổi thanh niờn cường trỏng, khỏe đẹp, trẻ trung.
 + Đặc điểm nổi bật: to khỏe và mạnh mẽ
- Đoạn 2: 
+ Tỏi hiện hinh ảnh chỳ bộ Lượm.
+ Đặc điểm nổi bật: nhanh nhẹn, vui vẻ, hồn nhiờn.
 - Đoạn 3: 
+ Miờu tả vựng bói ao, hồ ngập nước sau mưa.
 + Đặc điểm nổi bật: một thế giới động vật sinh động, ồn ào, huyờn nỏo,...
 Bài 2: 
a. Đặc điểm nổi bật của mựa đụng:
 - Lạnh lẽo, ẩm ướt, giú bấc, mưa phựn
 - Đờm dài, ngày ngắn; bầu trời õm u như thấp xuống, ớt trăng sao, nhiều mõy và sương mự.
 - Cõy cối trơ trụi, khẳng khiu, lỏ vàng rụng nhiều
 - Mựa của hoa: đào, mai, mận, mơ, hồng và nhiều loại hoa khỏc.
b. Đặc điểm nổi bật của khuụn mặt mẹ:
 - Sỏng và đẹp
 - Hiền hậu và nghiờm nghị
 - Vui vẻ và lo õu, trăn trở.
Hoạt động 3: 
Đọc đoạn văn bản “Lá rụng” của Khái Hưng: 
- Cảnh lá rụng mùa đông được tác giả miêu tả kĩ lưỡng như thế nào? Biện pháp nghệ thuật nổi bật? Cảm nhận của em về đoạn văn ấy?
4. Củng cố :
- Thế nào là văn miờu tả ?
- Một trong những năng lực cần thiết cho văn miờu tả là gỡ ?
5. Hướng dẫn học tập:
	- Học bài, thuộc ghi nhớ.
	- Hoàn thiện bài tập.
	- Soạn bài: Sông nước Cà Mau