Giáo án Ngữ văn 7 - Cuộc chia tay của những con búp bê (Khánh Hoài)

Ngày soạn : 22-08-15
Ngày dạy : 24-08-15 BÀI 2 
TUẦN : 2
VĂN - TIẾT : 5,6 
 VĂN BẢN : CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ 
 ( Khánh Hoài )
I . MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT : 
 - Hiểu được hoàn cảnh éo le và tình cả, tâm trang của các nhân vật trong truyện .
 - Nhận ra được cách kể chuyện của tác giả trong văn bản .
 1. Kiến thức : 
 - Tình cảm anh em ruột thịt thắm thiết, sâu nặng và nổi đau khổ của những đứa con không may rơi vào hoàn cảnh bố mẹ li dị .
 - Đặc sắc nghệ thuật của văn bản .
 2. Kĩ năng :
 - Đọc- hiểu văn bản truyện , đọc diễn cảm lời đối thoại phù hợp với tâm trạng của các nhân vật.
 - Kể và tóm tắt truyện. 
II.CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS : - Thầy: Giáo án – SGV
 -Trò : Bài soạn 
III. TỔ CHỨC HĐ DẠY VÀ HỌC :
H Đ CỦA THẦY
H Đ CỦA TRÒ
N D -K T
w H Đ1: K T bài cũ:( 4P)
 Mẹ của En- ri- cô là người ntn 
 A .Rất chiều con B.Rất nghiêm khắc với con C.Yêu thương và hy sinh tất cả vì con . D.Không tha thứ cho lỗi lầm của con. 
w H Đ2: Giôùi thieäu :(1p)
 Treû em coù quyeàn ñöôïc ñi hoïc , ñöôïc soáng haïnh phuùc beân ngöôøi thaân , baïn beø . 
Nhöng cuõøng coù nhöõng gia ñình rôi vaøo hoaøn caûnh baát haïnh maø vaãn giöõ ñöôïc tình caûm trong saùng , thaân thieát , gaén boù . Baøi “Cuoäc chia tay . . .” seõ noùi leân ñieàu ñoù
w H Ñ 3: Ñoïc vaø tìm hieåu chuù thích (6p)
- Dựa vào chú thích *, em hãy nêu 1 vài nét về tác phẩm?
+ GV: Hướng dẫn đọc: Giọng nhẹ nhàng, xúc động, chú ý ngôn ngữ đối thoại .
+ GV đọc- HS đọc bài 
+ Đọc chú thích.
* HĐ 4 : HD ĐỌC- HIỂU 
( 30p)
- Văn bản có thể chia làm mấy phần ? Mỗi phần từ đâu đến đâu? ý của từng phần?
- Em hãy cho biết, truyện viết về ai, về việc gì? Ai là nhân vật chính? Vì sao? 
- Từ đó nêu đại ý ?
- Truyện được kể theo ngôi thứ mấy?
-Nhan đề truyện gợi lên điều gì?
* HĐ 5 : HD Tìm hiểu tình cảm anh em Thành Thủy 
* HS đọc từ “ Gia đình tôi khá giả” đến “ vừa đi vừa trò chuyện” 
- Em hãy tìm các chi tiết thể hiện tình cảm của Thuỷ dành cho anh
- Hình ảnh của Thủy trong dòng hồi tưởng của Thành ntn?.
- Thành đã dành tình cảm cho em bằng những việc làm nào?
-Khi Thành chia hai con búp bê sang hai bên Thuỷ nói và hành động gì?
-Lời nói và hành động của Thuỷ lúc này có gì mâu thuẫn?
- Theo em có cách nào giải quyết mâu thuẫn này được không?
* Hs thảo luận 3p
- Kết thúc truyện , Thuỷ đã lựa chọn cách giải quyết như thế nào?Chi tiết nào gợi cho em suy nghĩ tình cảm gì?
- Em có nhận xét gì về tình cảm của hai anh em qua những chi tiết trên?
ØGV: Búp bê không xa nhau nhưng con người phải xa nhau, đó là chi tiết xúc động và hàm chứa ý nghĩa sâu sắc khiến người đọc càng thêm thương cảm một bé gái giàu lòng vị tha, nhân ái bao la, nỗi xót đau càng như cứa vào lòng người đọc -> sự chia tay của hai em nhỏ thật không nên xảy ra.
4HS quan sát tranh trang 22
Mô tả nội dung của bức tranh
- gọi em khác nhận xét.
* H Đ 6: Gọi hs đọc đọc đầu “ từ đầu .như vậy” 
 -Vì sao 2 anh em phải chia búp bê?
-Hình ảnh của Thành & Thủy được miêu tả ntn khi mẹ ra lệnh chia đồ chơi?
- Cuộc chia Búp bê diễn ra ntn?
 Cho biết lời nói và hành động của Thuỷ khi thấy anh chia 2 con búp bê ra hai bên có gì mâu thuẩn?
- Theo em, có cách nào để giải quyết mâu thuẫn trong tâm trạng của Thủy?
* Giảng: Thuỷ giận dữ không muốn chia nhưng lại rất thương anh, không muốn nhận hết vì sợ đêm không có con vệ sĩ canh giấc ngủ cho anh .Rõ ràng là 1sự éo le trái ngược nhau giữa sự thật trớ trêu: Sự thật cuộc đời cay đắng m/thuẫn với tình người ngọt ngào êm dịu.
-Búp bê có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống của hai anh em? 
- Cuộc chia tay của những con búp bê gợi em liên tưởng gì? 
ØGV: Búp bê không xa nhau nhưng con người phải xa nhau, đó là chi tiết xúc động và hàm chứa ý nghĩa sâu sắc khiến người đọc càng thêm thương cảm một bé gái giàu lòng vị tha, nhân ái bao la, nỗi xót đau càng như cứa vào lòng người đọc -> sự chia tay của hai em nhỏ thật không nên xảy ra.
4HS quan sát tranh trang 22
Mô tả nội dung của bức tranh
- Hai anh em chia đồ chơi, Thành để hai con búp bê sang 2 bên.
4HS đọc“gần trưa..24”(29p)
-Chi tiết biểu lộ cảm xúc, tình cảm của Thủy lúc đến trường?
- Tại sao Thủy lại bật khóc thút thít ? 
- Chi tiết cô giáo ôm chặt lấy Thủy nói: Cô biết chuyện rồi, cô thương em lắm ; các bạn cùng lớp thì sững sờ ... khóc thút thít có ý nghĩa gì? 
- Chi tiết nào trong cuộc chia tay của Thủy với lớp học, cô giáo làm em xúc động nhất? Vì sao?
- Cảm nghĩ của em trước cuộc chia tay đầy nước mắt này ? 
- Tại sao khi dắt em ra khỏi trường, Thành lại “kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật” ? 
- Đoạn 2 tác giả muốn gửi gắm đến chúng ta điều gì? 
ØGV: một em bé không được đến trường đó là điều đau xót nhất đối với tất cả chúng ta
Các từ “ thút thít”, “ nức nở”, “ sững sờ” miêu tả tâm trạng của Thuỷ và các bạn -> các từ láy đó là những loại từ láy nào, chúng ta tìm hiểu sau
-Khi dắt Thuỷ ra cổng trường tâm trạng của Thành như thế nào?
-Vì sao Thành có tâm trạng đó?
- Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt?
Ø Đọc đoạn cuối” vừa tới nhà” trang 25
- Hãy tìm những chi tiết miêu tả tâm trạng của mỗi nhân vật ở đoạn cuối văn bản?
- Qua các chi tiết trên em có nhận xét gì về cuộc chia tay Giữa Thành và Thủy ở cuối truyện?
- Cuối truyện Thủy đã chọn cách giải quyết nào? Ý nghĩa của chi tiết đó?
* HĐ7:Tìm hiểu nghệ thuật 
( 2p)
- Ngôi kể ? 
- Nhận xét về cách kể chuyện của tác giả. Cách kể này có tác dụng gì trong việc làm 
nổi rõ nội dung, tư tưởng truyện? 
 qua lời kể của Thành )
* Ý nghĩa : ( 2p)
 Qua câu chuyện tác giả muốn nhắn gửi mọi người điều gì?
 HS th¶o luËn nhãm 
¯KNS:Từ đó em thấy gia đình có vai trò như thế đối với việc phát triển nhân cách con mình như thế nào ? ( GV gợi ý cho hs trả lời ) 
Toång keát (3p)
- Qua caâu chuyeän taùc giaû muoán göûi ñeán moïi ngöôøi ñieàu gì ? Nhất là những bậc làm cha , làm mẹ ?
* H Ñ 5 : Gọi hs đọc ghi nhớ
4Dựa vào chú thích dấu * nêu 
* 3 phần 
+ Từ đầu -> như vậy : chia búp bê
+ Tiếp -> cảnh vật : chia tay lớp học
+ Còn lại : anh em chia tay
4Truyện kể về cuộc chia tay của hai anh em ruột khi gia đình tan vỡ.Hai anh em Thành và Thủy điều là nhân vật chính.
4Vì bố mẹ li hôn: Thuỷ phải theo mẹ về quê ngoại- Thành ở lại với bố
4 Truyện kể theo ngôi thứ nhất
Tác dụng: giúp tác giả thể hiện được một cách sâu sắc suy nghĩ, tình cảm và tâm trạng của nhân vật, tăng thêm tính chân thực của truyện -> sức thuyết phục cao
4Tên truyện: Những con búp bê vốn là đồ chơi của tuổi thơ gợi nên sự ngộ nghĩnh, vô tư, ngây thơ, vô tội -> thế mà đành chia tay -> tên truyện gợi tình huống buộc người đọc theo dõi, góp 
 phần thể hiện ý định của tác giả
4Rất thương nhau
 +Thuỷ mang kim ra tận sân vận động vá áo cho anh
 +Thuỷ thương anh, để con vệ sĩ gác cho anh
- Thành chiều nào cũng đón em đi học về
+ Nắm tay nhau trò chuyện
+Khi chia đồ chơi, Thành nhường hết cho em
4 Tru tréo, giận dữ: Anh lại chia rẽ con vệ sĩ với con Em nhỏ ra à? Sao anh ác thế?”
4 Một mặt Thuỷ rất giận dữ không muốn chia rẽ hai con búp bê, mặt khác Thuỷ lại thương anh, muốn để con vệ sĩ canh giấc ngủ cho anh
 4HS th¶o luËn nhãm đôi bạn 3p
 4Chỉ có một cách: gia đình Thuỷ phải đoàn tụ. Nên Thuỷ để cả hai con búp bê gần nhau không để chúng phải chia lìa
- Họ rất mực gần gũi, thương yêu, chia sẻ và quan tâm lẫn nhau
Cảnh hai anh em chia đồ chơi
Hs dựa vào tranh mô tả .
Bố mẹ chúng chia tay nhau 
-H s dựa vào tranh miêu tả 
- diễn ra trong buồn khổ, đau xót và đầu bất lực . những anh em vẫn thương yêu và quan tâm nhau .
4 Tru tréo, giận dữ: Anh lại chia rẽ con vệ sĩ với con Em nhỏ ra à? Sao anh ác thế?”
- Là đồ chơi thân thiết gắn liền với tuổi thơ của 2 anh em.
-Cuộc chia tay của hai anh em
- Cô giáo: sửng sốt, ôm chặt lấy Thuỷ, cô tái mặt, nước mắt giàn giụa
- Em sắp xa trường, xa bạn, xa thầy cô, những trò chơi thân quen .
-Diễn tả niềm đồng cảm xót thương của thầy, bạn dành cho Thủy.
- Thủy phải nghỉ học đi bán hoa quả .
- Thương xót cho số phận của Thủy, còn nhỏ mà phải bỏ học buôn bán để sinh sống với mẹ .
( Hs suy nghĩ trả lời theo mình hiểu ) 
- Khi mọi vật vẫn bình thường, hai anh em phải chịu đựng nỗi mất mát. Tâm hồn mình nổi giông bão, đất trời sụp đổ -> mọi người bình thường
-Cần yêu thương quan tâm đến quyền lợi của trẻ em đừng làm tổn hại đến những tình cảm tự nhiên, trong sáng.
* Thuỷ: như mất hồn, mặt xanh như tàu lá -> so sánh
lấy vệ sĩ đặt lên giường anh -> hôn nó, khóc nức nở, dặn dò, lấy con Em nhỏ đặt bên con vệ sĩ
* Thành: mếu máo, đứng như chôn chân
- Cuối truyện Thủy đã để cả hai con búp bê lại .Thủy muốn hai anh em không bao giờ lìa xa nhau .
- ngôi thứ I
-hs trả lời 
4HS th¶o luËn nhãm Theo bàn
Tổ ấm gia đình là vô cùng quý giá và quan trọng, nên bảo vệ và giữ gìn
- Gia đình là chỗ dựa vững chắc cho em an tâm học tập thật tốt .Mở rộng liên hệ về trường lớp , địa phương cũng là nhân tố góp phần hình thành nhân cách học sinh
-Hs đọc ghi nhớ
I - Đọc – hiểu chú thích :
 1. Tác giả, tác phẩm:
- Là văn bản nhật dụng viết về quyền trẻ em.
- Truyện ngắn được trao giải nhì trong cuộc thi thơ văn viết về quyền trẻ em tổ chức tại Thuỵ Điển 1992 của tg Khánh Hoài.
 2.Chú thích: sgh 
 3. Thể loại: Truyện ngắn
II- Đọc – hiểu văn bản: 
 A.Bố cục : 3 phần .
 B. Phân tích :
 1. Nội dung:
 a.T×nh cảm cña anh em Thµnh vµ Thuû
-Yêu thương, quan tâm
- Gắn bó máu thịt.
- Chân thành, sâu nặng.
=> Rất mực gần gũi, thương yêu, chia sẻ và quan tâm lẫn nhau
b. Cuộc chia tay của 2 anh em:
- Thủy như người....tàu lá.
- Tôi khóc nấc lên, đứng chôn chân xuống đất
àCuộc chia tay đầy nước mắt gợi sự thương cảm, xót xa.
2. Nghệ Thuật :
 - Ngôi kể thứ I 
 - Lời kể chân thành giản dị, không có xung đột dữ dội,ồn ào phù hợp với tâm trạng nhân vật và có sức truyền cảm
 C. Ý nghĩa văn bản: Câu chuyện của những đứa con nhưng lại gợi cho những người làm cha làm mẹ phải suy nghĩ . Trẻ con cần được sống trong mái ấm gia đình . Mỗi người cần phải biết giữ gìn gia đình hạnh phúc 
III. GHI NHỚ : SGK/27
IV.CUÛNG COÁ- HD HS TỰ HỌC Ở NHÀ :
 1. Củng cố: (4p) 
 - Toùm taét truyeän. 
 - Chi nào thể hiện tình yêu thương gắn bó máu thịt của 2 anh em Thành Thủy ? 
 2.Hd tự học ở nhà: (1P) – Đọc lại văn bản 
 - Toùm taét truyeän.
 - Naém noäi dung phần 1 của baøi hoïc.
 - Soaïn baøi” Cuộc chia tay của những con búp bê” phần còn lại.
 * ĐIỀU CHỈNH