Giáo án Ngữ văn 7, tập 1 - Bài 1 - Tiết 2: Mẹ tôi

Ngày soạn: 11/08/2012
Tiết 2:	 MẸ TÔI
 ÉT-MÔN-ĐÔ ĐƠ A-MI-XI
A. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: Sơ giản về tác giả Ét-môn-đô đơ A-mi-xi. Cách giáo dục vừa nghiêm khắc vừa tế nhị, có lí và có tình khi con mắc lỗi. Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư. 
2. Kĩ năng: Đọc- hiểu một văn bản viết dưới hình thức một bức thư. Phân tích một số chi tiết liên quan hình ảnh người cha và người mẹ nhắc đến trong bức thư.
3. Thái độ: Giáo dục KNS: Tự nhận thức và xác định được tình thương và trách nhiệm cá nhân với gia đình. Biết ơn và kính trọng cha mẹ. 
B. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên: Giáo án, tài liệu CKTKN
2. Học sinh: Soạn bài
C. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Ổn định:
2. Kiểm tra bài cũ, soạn bài mới: GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS.
3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
 KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN ĐẠT
Hoạt động 1: Khởi động
- GV giới thiệu vào bài
Hoạt động 2: Tìm hiểu chung về bài học.
- Nêu vài nét về tác giả.
- Văn bản này được trích từ truyện nào.
- Xác định thể loại và PTBĐ?
- GV hướng dẫn cách đọc, gọi HS đọc.
- Văn bản kể lại chuyện gì? Hãy tóm tắt văn bản “Mẹ tôi”.
 Bài văn kể lại việc En-ri-cô đã phạm lỗi với mẹ khi cô giáo đến thăm. Người cha gửi thư cho En-ri-cô và bộc lộ thái độ buồn bã, tức giận đồng thời nói đến công lao to lớn của mẹ cậu bé và ông đã đưa ra lời khuyên rất chân tình sâu sắc đối với con trai.
- Tại sao văn bản là 1 bức thư của người bố gửi con nhưng tác giả lại lấy nhan đề “Mẹ tôi”?
Xuyên suốt văn bản ta thấy hiện lên hình tượng 1 người mẹ cao cả và lớn lao. Người mẹ không xuất hiện trực tiếp nhưng qua tình cảm, thái độ quý trọng của bố đối với mẹ ta thấy được những gian khổ hy sinh mà người mẹ đã âm thầm, lặng lẽ dành cho đứa con của mình. Điểm nhìn ở đây xuất phát từ người bố, qua đó thấy hình ảnh phẩm chất của mẹ.
- Nguyên nhân người bố viết thư cho con?
- Thái độ của bố đối với En-ri-cô qua bức thư là thái độ ntn? (Buồn bã, tức giận).
- Dựa vào đâu mà em biết được. 
- Lời lẽ trong bức thư mà ông viết cho con.
- Hãy tìm những từ ngữ, hình ảnh, lời lẽ trong bức thư thể hiện rõ điều đó. 
"Sự hỗn láo của con như 1 nhát dao đâm vào tim bố vậy; Bố không thể nén được cơn tức giận đối với con; Con mà lại xúc phạm đến mẹ con ư? Thật đáng xấu hổ và nhục nhã".
- Theo em lý do gì đã khiến ông có thái độ ấy. 
 En-ri-cô đã vô lễ với mẹ lúc cô giáo đến thăm. Hành vi vô lễ ấy của En-ri-cô khiến ông không thể ngờ được.
- Trình bày đánh giá của em về thái độ của người cha? (dứt khoát)
- Người cha đã chỉ cho con thấy vai trò to lớn của người mẹ như thế nào?
- Trong thư người cha bắt con phải thực hiện gì để nhận lỗi ?
- Trong truyện có những chi tiết, hình ảnh nào nói về người mẹ của En-ri-cô? 
 Mẹ đã phải thức suốt đêmmất con! Mẹ sẵn sàng bỏ hếtcứu sống con ).
- Qua đó em hiểu mẹ En-ri-cô là người ntn?
* HS thảo luận (2'): Theo em, điều gì khiến En-ri-cô “Xúc động vô cùng” khi đọc thư của bố. Em hãy chọn những lý do mà em cho là đúng trong các lí do sau. Đánh dấu (X) vào ý em cho là đúng.
1. Vì bố gợi lại những kỉ niệm giữa mẹ và En-ri-cô.
2. Vì En-ri-cô sợ bố.
3. Vì thái độ kiên quyết và nghiêm khắc của bố.
4. Vì những lời nói chân tình và sâu sắc của bố.
5. Vì en-ri-cô thấy xấu hổ.
Đáp án: 1, 3, 4.
- Ngoài những lí do trên, có còn lí do nào khác không?
- Theo em tại sao người bố không nói trực tiếp mà lại viết thư?
 Vì viết thư vừa giữ được sự kín đáo, tế nhị, vừa không làm cho En-ri-cô mất lòng tự trọng.
Đây là cách ứng xử rất tế nhị, do đó nó cũng là bài học cho ta về cách ứng xử trong gia đình, nhà trường và ngoài xã hội.
Hoạt động 3
- Nêu nội dung chính của văn bản?
- Tác giả sử dụng thành công nghệ thuật gì?
- HS thảo luận: Qua văn bản, em rút ra được bài học gì.
Hoạt động 4
- Gọi HS đọc yêu cầu → trả lời.
- GV nhận xét, cho điểm.
2. Từ trước đến nay có lần nào em lỡ gây ra 1 sự việc khiến mẹ (bố) buồn phiền chưa. Hãy kể lại lỗi lầm đó. Hãy cho biết em đã làm gì để chữa lỗi lầm đó.
- HS phát biểu, trao đổi.
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả, hoàn cảnh sáng tác:
a.Tác giả: Ét-môn-đô đơ A- mi-xi(1846- 1908), nhà văn I-ta-li-a.
 b. Hoàn cảnh sáng tác: Văn bản được trích từ Những tấm lòng cao cả 1886. 
2. Thể loại : Văn viết thư.
3. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
II. HIỂU VĂN BẢN
1. Nguyên nhân bố viết thư:
 En-ri-cô phạm lỗi với mẹ.
2. Thái độ của bố và lời khuyên:
- Buồn bã, tức giận.
- Cảnh cáo nghiêm khắc lỗi lầm của en-ri-cô.
- Gợi lại hình ảnh lớn lao, cao cả của người mẹ và làm nổi bật vai trò của người mẹ trong gia đình.
- Yêu cầu con sửa chữa lỗi lầm.
3. Hình ảnh người mẹ qua thư bố:
- Hết lòng yêu thương con, sẵn sàng hy sinh tất cả cho con.
4. En-ri-cô:
- Xúc động trước lời khuyên bảo của bố, hiểu được tấm lòng cao cả của mẹ.
III. TỔNG KẾT - GHI NHỚ
1. Nội dung: Phần lớn nhất của câu chuyện là bức thư khiến En-ri-cô “xúc động vô cùng”. Mỗi dòng thư đều là những lời tâm huyết của người cha muốn giúp con nhận ra và sửa chữa lỗi lầm.
2. Nghệ thuật: Sáng tạo hoàn cảnh xảy ra câu chuyện, biểu cảm trực tiếp, có ý nghĩa giáo dục. 
3. Ý nghĩa văn bản: Người mẹ có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong gia đình.
IV. LUYỆN TẬP
Bt 2 sgk/12
4. Củng cố:
- Từ hình ảnh người mẹ của En-ri-cô, em có cảm nhận gì về tấm lòng của các bà mẹ nói chung? (Thương con vô bờ bến, hy sinh tất cả vì con). GD cho HS KN trình bày suy nghĩ.
- Em hiểu được gì qua lời khuyên của người bố? (Không nên làm điều gì sai trái khiến mẹ phải đau lòng. Nếu lỡ sai lầm cần phải biết xin lỗi).
GV liên hệ, giáo dục: Khi chúng ta mắc lỗi cần phải biết xin lỗi thì chắc chắn người mẹ sẽ bỏ qua tất cả, mẹ chính là người rất bao dung, độ lượng, sẵn sàng tha thứ mọi lỗi lầm của chúng ta.
5. Dặn dò:
- Học bài cũ, sưu tầm những bài thơ, ca dao ca ngợi về mẹ.
- Chuẩn bị bài Từ nghép.