Giáo án Ngữ văn 7, tập 1 - Bài 1, tiết 2: Mẹ tôi - Lê Thị Kim Thoa

Ngày dạy : 14-08-13 MẸ TƠI
 ( Ét- mơn- đơ- đơ- A- mi -xi )
 VĂN - Tiết :2 Văn bản 
 I -MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Qua bức thư của một người cha giử cho đứa con mắc lỗi với mẹ, hiểu tình thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng đối với mỗi người .
 1. Kiến thức : 
 - Sơ giản về tác giả Ét- mơn- đơ- đơ- A- mi –xi .
 - Cách giáo dục vừa nghiêm khắc vừa tế nhị, cĩ lí và cĩ tình cảm của người cha khi con mắc lỗi .
 - Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư .
 2. Kĩ năng : 
 - Đọc – hiểu nội dung một văn bản viết với hình thức một bức thư .
 - Phân tích một số chi tiết liên quan đến hình ảnh người cha ( tác giả bức thư ) và ngời mẹ nhắc đến trong bức thư. 
 - Tự nhận thức, giao tiếp, phản hồi lắng nghe xác định được gái trị của lịng nhân ái, tình thương và trách nhiệm của cá nhân với hạnh phúc gia đình. 
 - Trình bày suy nghĩ của bản thân về cách ứng xử thể hiện tình cảm của nhân vật, giá trin nội dung và nghệ thuật của văn bản. 
 3.Thái độ :KNS 
 II- CHUẨN BI CỦA GV VÀ HS : - Thầy : Giáo án, SGK,SGV
 - Trị : Bài soạn 
 III -TỔ CHỨC H Đ DẠY VÀ HỌC:
HĐ CỦA THẦY
H Đ CỦA TRÒ
ND –K T
* HĐ 1: Ổn định Kiểm tra bài cũ(4P) 
-Văn bản “cổng trừơng mở ra” để lại trong em suy nghĩ gì?
- Đã 7 năm ngồi ghế nhà trường, em thấy vai trò của nhà trường đối với thế hệ trẻ như thế nào?
- Kiểm tra bài tập về nhà.	
* HĐ 2 : GT bài mới (1P)
Trong cuộc đời mỗi chúng ta,người mẹ cĩ một vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao và thiêng liêng.Nhưng khơng phải khi nào ta cũng ý thức được điều đĩ.Thường thìcĩ những lúc ta mắc lỗi lầm thì ta mới nhận ra tất cả.Bài văn “Mẹ tơi” sẽ cho ta một bài học như thế.
*HĐ 3: Đọc-hiểu chú thích (3P)
- Tìm hiểu “Tác giả - Tác phẩm”: Gv cho Hs tìm hiểu xuất xứ của Vb và cho Hs giải thích một số từ khó.
* GV: Hướng dẫn HS đọc -giọng đọc phải bộc lộ rõ tâm tư tình cảm của người cha với con..
* GV: Đọc mẫu,gọi HS đọc
* GV: Nhận xét,uốn nắn, sửa chữa
- Em hãy dựa vào chú thích SGK để giải nghĩa các từ : lễ độ , cảnh cáo, quằn quại, trưởng thành, hối hận.Phân biệt đâu là từ ghép, đâu là từ láy ?
* Chuyển ý: Muốn biết rõ hơn về các từ ghép, từ láy này, ta sẽ học ở tiết sau.Cịn bây giờ chúng ta tìm hiểu chúng trong việc biểu đạt ý nhgiã của văn bản Mẹ tơi.
- Xác định kiểu văn bản 
* HĐ 4 : ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 
 *Tìm đại ý ,bố cục:(7p)
- Em hãy nêu đại ý của văn bản 
- Em hãy nêu bố cục của vb ? 
* HD PHÂN TÍCH :( 18P)
- Bài văn kể lại câu chuyện gì?
-Đây là bức thư của bố gửi cho con,nhưng tại sao cĩ nhan đề “Mẹ tơi”?
Ø GV: Trong bức thư tuy người mẹ không xuất hiện trực tiếp , nhưng hình tượng người mẹ khá rõ nét
-Tại sao bố lại viết thư cho En-ra-cơ?
-Thái độ của bố như thế nào trước “lời thiếu lễ độ” của En-ri-cơ?
- Dựa vào đâu em biết được bố En-ri-cơ tức giận, buồn bã, nghiêm khắc , chân tình? (chi tiết nào).
-Trong những lời nĩi đĩ giọng điệu của người cha cĩ gì đặc biệt?
-Qua lời khuyên của người cha,người cha muốn con mình như thế nào?
_ Ngồi tình yêu con,bố cịn yêu gì khác?
-Ngồi En-ri-cơ và bố truyện cịn xuất hiện hình ảnh của ai?
-Tìm những chi tiết nĩi về hình ảnh người mẹ?
-Trước tấm lịng yêu thương, hi sinh của mẹ dành cho En-ri-cơ, bố đã khuyên con điều gì?
-Em hiểu được điều gì qua lời khuyên nhủ của bố?
-Tâm trạng của En-ri-cơ như thế nào khi đọc thư bố 
-Vì sao En-ri-cơ lại xúc động (kết hợp phần trắc nghiệm sgk)?
-Tại sao người bố khơng trực tiếp nĩi với con mà phải viết thư?
 Ø GV: Tình cảm sâu lắng thường tế nhị kín đáo,nhiều khi khơng trực tiếp nĩi được.Hơn nữa khi viết thư chỉ nĩi riêng cho người mắc lỗi biết,vừa giữ được sự kín đáo tế nhị vừa làm cho người mắc lỗi khơng mất lịng tự trọng
*Chuyển ý: Cĩ những tình cảm sâu kín mà người ta khĩ trực tiếp nĩi ra được mà phải dùng thư từ để trao đổi, giãi bày. Thêm nữa vối người mắc lỗi, nếu ta nĩi trực tiếp cĩ khi lại đánh mất đi lịng tự trọng của họ. Đây là điều các em cần lưu ý trong giao tiếp vĩi mọi người.
-Hãy xác định các phương thức biểu cảm của văn bản trong các phương thức sau đây:
-Đọc xong thư bố,En-ri-cơ cĩ cảm xúc như thế nào? Hãy chọn những lí do nêu trong SGK mà em cho là đúng?
¯KNS : ĐỘNG NÃO 
 - Các nhân vật trong truyện đã thể hiện tình cảm gì ? 
* HĐ 5 HD TÌM HIỂU NGHỆ THUẬT : (2p)
- Người bố thể hiện thái độ tình cảm của mình đối với En- ri – cơ trực tiếp hay gián tiếp ?Cĩ tác dụng gì ?
* HĐ 6 : HD TÌM HIỂU Ý NGHĨA : (2p)
 - Em thấy người mẹ cĩ vai trị gì trong gia đình ? Văn bản nay muốn khuyên chúng ta điều gì ? 
* HĐ7 Tổng kết (3p)- Em cĩ suy nghĩ gì sau khi học văn bản Mẹ tơi?
-Tấm lịng yêu thương con, tình cảm đẹp sâu nặng đối với con; Vai trị to lớn cùa nhà trường đối với cuộc sống con người.
-> Hs đọc chú thích phát hiện từ khó .
4 Kiểu văn bản biểu cảm
4Mở đoạn: Nêu hồn cảnh người bố viết thư cho con.
- Thân đoạn: Tâm trạng của người bố trước lỗi lầm của người con.
- Kết đoạn: Bố muốn con xin lỗi mẹ; thể hiện tình yêu của mình với con.
4Văn bản là một bức thư của người bố gửi cho con để giáo dục con lịng yêu thương mẹ.
Chuyện phạm lỗi “ lúc cô giáo đến thăm” . Người cha bộc lộ thái độ buồn bã , tức giận : viết thư cho con 
4Nhan đề do người soạn sách đặt tự đặt cho đoạn trích
Đọc kĩ ta sẽ thấy hình tượng người mẹ cao cả và lớn lao qua lời của bố.Thơng qua cái nhìn của bố thấy được hình ảnh và phẩm chất của người mẹ.
4 Lúc cơ giáo đến thăm En-ra-cơ đã phạm lỗi là “thiếu lễ độ”.
4 Buồn bã ,tức giận, nghiêm khắc, chân tình
* HS THẢO LUẬN 3/
4 Sự hỗn láo  một nhát dao đâm vào tim bố; bố khơng thể nào nén được cơn giận; con mà lại xúc phạm đến mẹ con ư?; thật đáng xấu hổ và nhục nhã 
4 Lời lẽ như vừa ra lệnh vừa dứt khốt,vừa mềm mại như khuyên nhủ
4Người cha muốn con thành thật, “con xin lỗi mẹ vì sự hối lỗi trong lịng vì thương mẹ,chứ khơng vì nỗi khiếp sợ ai”-
4 Người cha hết lịng thương yêu con nhưng cịn là người yêu sự tử tế,căm ghét sự bội bạc.
4 Người mẹ 
4 “Mẹ thức suốt đêm,khĩc nức nở khi nghĩ rằng cĩ thể mất con,sẵng sàng bỏ hết một năm hạnh phúc để cứu sống con
4-Khơng bao giờ được thốt ra lời nĩi nặng với mẹ.
 - Thành khẩn xin lỗi mẹ.
4HS trả lời tự do.
4Xúc động khi đọc thư bố
4chọn:a,c,d.
4Thể hiện tình cảm một cách tế nhị, kín đáo. Viết thư là cách nĩi riêng với người mắc lỗi. 
a.Tự sự b.Miêu tả 
c.Biểu cảm d.Tự sự và biểu cảm.
4 HS chọn (d)
- Lịng nhân ái, tình thương , trách nhiệm cá nhân với hạnh phúc gia đình .
4 Biểu cảm trực tiếp , giáo dục , thể hiện thái độ nghiêm khắc của người bố đối với con .
4Hs trả lời theo nhận thức của mình 
4Hs trình bày theo nội dung ghi nhớ.
I- Đọc và tìm hiểu chú thích :
 1) Tác giả : 
Eùt-môn-đô-đơ Amixi ( 1846 – 1908 ) : Nhà văn Ý .
 2) Tác phẩm
 - Văn bản nhật dụng 
 - Kiểu văn bản biểu cảm
 3) Chú thích : Lưu ý chú thích 8,9,10
II- Đọc – hiểu văn bản :
 A. Bố cục : 3đoạn 
 B. Phân tích :
 1.Nội dung:
 a.Hình ảnh người mẹ:
- Thức suốt đêm;
- Sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc để cứu sống con.
à Hết lịng thương yêu, hi sinh vì con.
 b. Thái độ của bố:
 - Buồn bã, tức giận.
 - Vừa dứt khốt như ra lệnh vừa mềm mại khuyên nhủ. 
 - Hết lịng yêu thương con và sẵn sàng tha thứ khi con thật sự ăn năn.
 c. Thái độ của người con:
 - Xúc động chân thành khi đọc thư bố.
 - Ân hận và quyết tâm sữa lỗi.
 2.Nghệ thuật : Hình thức biểu cảm trực tiếp , giáo dục , thể hiện thái độ nghiêm khắc của người bố đối với con .
 C .Ý nghĩa văn bản :
 - Người mẹ cĩ vai trị vơ cùng quan trọng trong gia đình .
 - tình thương yêu, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng nhất đối với mỗi con người . 
 III. Ghi nhớ 
SGK trang 12 .
IV.CỦNG CỐ- HD HS TỰ HỌC Ở NHÀ : 
 1. Củng cố:(4p) HS đọc thêm : Thư gởi mẹ 
 - Vì sao hoa cúc có nhiều cánh nhỏ . 
 - Câu hỏi trắc nghiệm : Bố của En -ri - cơ là người như thế nào ?
 A. Rất yêu thương và nuơng chiều con 
 B. Luơn nghiêm khắc và khơng tha thứ cho lỗi lầm của con
 C. yêu thương, nghiêm khắc và tế nhị trong việc giáo dục con 
 D.Luơn luơn thay mẹ En - ri- cơ giải quyết mọi vấn đề trong gia đình 
 2. Hd tự học ở nhà (1p) 
 -Chọn một đoạn trong thư cĩ nội dung thể hiện vai trị lớn lao của mẹ đối với con và học thuộc.
 -Nắm được ý nghĩa những lời khuyên nhủ của người bố. 
 - Sưu tầm những bài ca dao, thơ nĩi về tình cảm của cha mẹ dành cho con và tình cảm của con dành cho cha mẹ . 
 - Tóm tắt văn bản , nắm nội dung bài vừa học, làm bài tập 2/12/SGK 
 - Soạn bài: Từ ghép (Ơn lại các khái niệm từ đơn, từ ghép ).
* ĐIỀU CHỈNH: