Giáo án Ngữ văn 7, tập 1 - Tiết 8: Mạch lạc trong văn bản - Nguyễn Thị Thúy Hà

Tuần 2 – bài 2 – tiết 8
Mạch lạc trong văn bản
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Giúp HS:
Có những hiểu biết bước đầu về mạch lạc trong văn bản và sự cần thiết phải làm cho văn bản có mạch lạc, không đứt đoạn hoặc quẩn quanh.
Chú ý đến sự mạch lạc trong các bài tập làm văn.
II. CHUẨN BỊ – PHƯƠNG PHÁP:
Chuẩn bị:
- Thầy: Đọc SGK, sách giáo viên, sách tham khảo
- Trò: Đọc văn bản, trả lời câu hỏi trong SGK
Phương pháp:
Thảo luận, quy nạp
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG:
ỔN định lớp 
kiểm tra bài cũ
Thế nào là bố cục trong văn bản?
Vai trò của bố cục là gì?
Bố cục trong văn bản gồm có mấy phần?
Giới thiệu bài mới:
Nói đến bố cục là nói đến sự sắp đặt phân chia. Không những thế, văn bản phải có tính liên kết. Vậy làm thế nào đế các phần, các đoạn đã được phân rõ ràng rành mạch vẫn bảo đảm sự liên kết chặt chẽ với nhau.
 Hôm nay chúng ta sẽ học về một yêu cầu quan trọng trong văn bản nữa, đó là “ mạch lạc trong văn bản”
Hoạt động giảng dạy:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Ghi bảng
á Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm mạch lạc trong văn bản
- GV yêu cầu HS đọc phần 1a/ tr.31
. Em thử giải nghĩa từ “mạch lạc” ?
. Em hãy xác định mạch lạc trong văn bản có những tính chất gì trong số các tính chất đã được kể?
. Em có đồng ý với ý kiến đã được nêu ở mục 1b SGK không?
. Vai trò của mạch lạc trong văn bản là gì?
á Hoạt động 2: Điều kiện để văn bản có tính mạch lạc
- GV cho HS đọc mục 2a/ tr . 31
. Em hãy cho biết toàn bộ sự việc trong văn bản xoay quanh sự kiện chính nào?
´sự chia tay” và “ những con búp bê” đóng vai trò gì trong truyện?
. Hai anh em Thành và Thuỷ đóng vai trò gì trong truyện?
. Sự lặp lại những từ “đồ chơi”, “chia xa”, “xa nhau”  có ý nghĩa gì?
. Như vậy, điều kiện để có mạch lạc trong văn bản là gì?
( GV cho HS đọc ghi nhớ/ tr. 32)
. Tìm mối liên hệ giữa các đoạn trong “cuộc chia tay những con búp bê” ?
. Em hãy cho biết tác dụng của những mối liên hệ đó?
. Điều kiện nữa của mạch lạc trong văn bản là gì? 
á Hoạt động 3: Luyện tập
. Bài tập 1:
a) “ Mẹ tôi”
Ca ngợi tình cảm thiêng liêng của người mẹ và thái độ nghiêm khắc, tình yêu thương con sâu sắc của bố.
b) “Lão nông và các con” 
Lao động là vàng
- Đoạn văn của Tô Hoài: Sắc vàng của làng quê
=> Trình tự nối tiếp của các phần, các câu, các đoạn giúp cho chủ đề được thể hiện một cách thông suốt, hấp dẫn.
. Bài tập 2: 
như vậy không làm cho tác phẩm thiếu mạch lạc vì nếu thuật lại tỷ mỉ nguyên nhân dẫn đến sự chia tay của người lớn thì sẽ làm cho văn bản không cô đọng, không tập trung vào một chủ đề chính là cuộc chia tay đầy đau đớn của hai anh em.
á Hoạt động 4 : Cũng cố - Dặn dò
- Hs đọc lại phần ghi nhớ
- Dặn dò
+ Học ghi nhớ SGK/ tr. 32
+ Hoàn tất các bài tập SGK/tr . 32,33,34
+ Soạn: 
. Ca dao dân ca – những câu hát tình cảm gia đình (câu 2,3,4,5/tr. 36)
. Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người (câu 2,4,6/tr 39-40)
- Trả bài: Cuộc chia tay 
của những con búp bê.
. 
- Mạch lạc: 
+ Theo đông y: Là mạch máu chảy suốt qua các bộ phận trong cơ thể.
+ Trong văn bản: Mạch lạc là cái gì đó trôi chảy thành dòng, mạch, đi qua khắp các phần, đoạn thông suốt liên lục.
- có đầy đủ 3 tính chất
- Hoàn toàn chính xác
- Văn bản rõ ràng, hiệu quả giao tiếp cao.
- Cuộc chia tay của hai anh em
- Mối tương quan
Hai con búp bê = Hai anh em (ngây thơ, vô tội, phải chia tay nhau dù rất yêu thương và gắn bó)
- Là nhân vật chính làm nổi bật nội dung của truyện.
- Đó là những vấn đề chủ yếu liên kết các sự việc thành một thể thống nhất.
- Thể hiện chủ đề chung xuyên suốt
- Liên hệ về thời gian: Đêm qua; giờ đây; gần trưa
- Liên hệ về không gian:
Nhà – Trường
- Liên hệ tâm lý (nhớ lại): hồi tưởng vể ngày xua, cái ngày mà gia đình còn khá giả, yêu thương nhau.
- Liên hệ về ý nghĩa.
- Làm cho chủ đề liền mạch, gợi hứng thú.
- Trình tự rõ ràng, hợp lý, trước sau hô ứng nhau.
I. Tìm Hiểu Bài
1) Mạch lạc trong văn bản:
- Mạch lạc: Là sự tiếp nối các câu, các ý theo một trình tự hợp lý
2) Điều kiện để một văn bản có tính mạch lạc:
- Thể hiện một chủ để chung xuyên suốt.
- Theo một trình tự rõ ràng hợp lý.
II. Bài học: (Ghi nhớ SGK/tr32)