Giáo án Ngữ văn 7, tập 2 - Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động - Dương Đệ Đức - THCS Đức Ninh

Ngày soạn:.../ .../ 2015
Ngày dạy: 24/ 02/ 2015
Tiết 95
CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
I. Mục tiêu 
 1. Kiến thức
 - Giúp học sinh nắm được khái niệm câu chủ động và khái niệm câu bị động.
 - Nắm được mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động.
 2. Kĩ năng
 - Rèn kĩ năng nhận biết câu chủ động, câu bị động trong văn bản.
 3. Giáo dục
 - Giáo dục cho học sinh biết cách sử dụng câu chủ động, câu bị động trong nói và viết một cách linh hoạt, có mục đích, yêu Tiếng Việt.
II. Chuẩn bị 
 1. Giáo viên
 - Đọc và nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên, tài liệu tham khảo, thiết kế giáo án, bảng phụ.
 2. Học sinh
 - Đọc và soạn bài theo câu hỏi sách giáo khoa.
III. Các bước lên lớp 
 1. Kiểm tra bài cũ
 - Tìm trạng ngữ trong câu sau và phân tích trạng ngữ đó?
 “ Về mùa đông, lá bàng đỏ như màu đồng hun”
 2.Giới thiệu bài mới 
 - Ở những tiết học trước các em đã được học nhiều kiểu loại câu khác nhau. Tuy nhiên, thế nào là câu chủ động, câu bị động và mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động là gì ? Tiết học ngày hôm nay sẽ giải đáp cho chúng ta tất cả những câu hỏi ấy.
 3. Bài mới
Hoạt động của giáo viên – học sinh
Kiến thức trọng tâm
HĐ1: Tìm hiểu chung
 - Gọi học sinh đọc ví dụ trang 57/sgk
? Xác định chủ ngữ các câu bên?
 + CN câu a là đâu? Vì sao em biết đây là chủ ngữ? CN thực hiện hoạt động gì? Hướng vào đối tượng nào?
=> Người thực hiện hoạt động hướng đến người khác là “mọi người”, hướng đến đối tượng là “em”.
 +CN câu b là đâu? Thực hiện hoạt động gì? Hướng vào đối tượng nào?
=> Người được hoạt động của người khác hướng đến (mọi người) là “em”. Thực hiện hoạt động “ yêu mến”.
* GV: Câu a là câu chủ động, câu b là câu bị động.
? Vậy theo em, thế nào là câu chủ động? thế nào là câu bị động?
- Gọi HS đọc lại ghi nhớ.
* GV chốt lại ghi nhớ.
? Bài tập: Xác định câu bị động? ( đối tượng HS trung bình)
Hoa được thầy khen.
Quyển sách này được bọc bìa rất cẩn thận.
An được ví tiền.
Nga bị đau chân.
=> Đáp án : A,B;
 C,D => Câu bình thường.
? Hãy đặt một câu chủ động và chuyển thành câu bị động?
- Chú ấy đã lì xì cho tôi.
=>Tôi được chú ấy lì xì.
- Con chó cắn tôi
=> Tôi bị con chó cắn.
- Gọi HS đọc ví dụ sgk/57. GV treo bảng phụ.
(GV: cho HS thảo luận theo nhóm, sau đó cử đại diện trình bày và cho điểm)
? a là câu gì? b là câu gì?
? Em sẽ chọn câu nào để điền vào chỗ trống trong đoạn văn trên?
? Giải thích vì sao em lại có lựa chọn như vậy? (hỏi đối tượng HS giỏi)
? Việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động nhằm mục đích gì?
- Gọi HS đọc to ghi nhớ, GV chốt.
? Thế nào là câu chủ động? Thế nào là câu bị động? Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động?
HĐ2: Luyện tập
* GV treo bảng phụ, gọi HS đọc bài tập trang 58/sgk.
? Cho HS hoạt động theo nhóm tìm câu bị động trong đoạn trích?
? Giải thích vì sao tác giả dùng câu bị động?
( đối tượng học sinh khá giỏi)
I. Câu chủ dộng, câu bị động
 1.Ví dụ sgk/57
a, Mọi người yêu mến em.
=> Chủ ngữ biểu thị người thực hiện hoạt động hướng đến người khác ( hay chủ ngữ biểu thị chủ thể của hoạt động)
b, Em được mọi người yêu mến.
=> Chủ ngữ biểu thị người được hoạt động của người khác hướng đến ( hay chủ ngữ biểu thị đối tượng của hoạt động)
2. Ghi nhớ
=> Câu chủ động: là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người khác.
=> Câu bị động: là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người, vật khác hướng vào.
II. Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động 
1. Ví dụ
=>Chọn câu b “Em được mọi người yêu mến” để điền vào chỗ trống.
=>Vì nó giúp cho việc liên kết các câu trong đoạn được tốt hơn. Câu đi trước đã nói về Thủy( thông qua chủ ngữ “ Em tôi”), vì vậy sẽ hợp lí và dễ hiểu hơn nếu câu sau cũng tiếp tục nói về Thủy( thông qua chủ ngữ “Em”)
2. Mục đích: Nhằm liên kết các câu trong đoạn văn thành một mạch văn thống nhất.
III. Luyện tập
- Các câu bị động: 
+ Có khi ( các thứ của quý) được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê rõ ràng dễ thấy. 
+ Tác giả “Mấy vần thơ” liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ.
=> Trong các ví dụ trên đây, tác giả chọn câu bị động nhằm tránh lặp lại kiểu câu đã dùng trước đó, đồng thời tạo liên kết tốt hơn giữa các câu trong đoạn.
4. Củng cố
- HS nhắc lại ghi nhớ
 + Khái niệm câu chủ động, câu bị động?
 + Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động.
 + Đặt một câu chủ động và một câu bị động và nêu mục đích của việc chuyển đổi đó?
5. Hướng dẫn về nhà
- Học thuộc ghi nhớ.
- Đặt 5 câu chủ động và 5 câu bị động.
- Soạn bài “Chuyển đổi câ chủ động thành câu bị động” (tiếp theo).
 Ngày duyệt.//2015 Đồng Hới, ngày // 2015
 Giáo viên hướng dẫn Sinh viên thực hiện
 Lê Thị Huệ Dương Đệ Đức