Giáo án Ngữ văn 7, tập 2 - Tiết 85: Sự giàu đẹp của tiếng Việt

	Tiết 85	Soạn 25/1/06
SỰ GIÀU ĐẸP CỦA TIẾNG VIỆT
	B. Chuẩn bị:
	1. Thầy: 
Phương pháp: Nêu vấn đề, quy nạp
Chuẩn bị : nghiên cứu, soạn bài phù hợp với học sinh
	2. Trò: đọc văn bản nhiều lần và soạn theo câu hỏi sgk
	C. Kiểm tra bài cũ :
 	Đọc thuộc lòng đoạn mở đầu bài “Tinh thần yêu nước...”
D. Nội dung - Tiến trình:
	* Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Trực tiếp
	* Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản
	I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
	1. Tác giả: Đặng Thai Mai (1902-1984), quê Nghệ An
	- Là nhà văn, nhà nghiên cứu nổi tiếng
	- Ông giữ nhiều trọng trách trong bộ máy chính quyền và các cơ quan văn nghệ
	- Ông được nhà nước phong tặng giải thưởng HCM về văn hoá nghệ thuật
	2. Tác phẩm: “Sự giàu đẹp của tiếng Việt” là đoạn trích ở phần đầu bài viết “Tiếng Việt một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc”
	II. Đọc và tìm hiểu chú thích:
	- Đọc: to, rõ ràng, chú ý ở những câu mở rộng cần có ngưng giọng để lưu ý người nghe về phần mở rộng
	- Chú thích: Gọi 1 hs đọc phần chú thích
	III. Tìm hiểu nội dung
	* Bố cục: 2 đoạn
	- Đầu... thời kỳ lịch sử: Nhận định chung về phẩm chất giàu đẹp của TV
	- Còn lại: Chứng minh cái đẹp và sự giàu có của TV
	* Phân tích:
 Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
 * Hoạt động 2
	Tác giả: Đặng Thai Mai (1902-1984), quê Nghệ An
	- Là nhà văn, nhà nghiên cứu nổi tiếng
	- Ông giữ nhiều trọng trách trong bộ máy chính quyền và các cơ quan văn nghệ
	- Ông được nhà nước phong tặng giải thưởng HCM về văn hoá nghệ thuật
	Tác phẩm: “Sự giàu đẹp của tiếng Việt” là đoạn trích ở phần đầu bài viết “Tiếng Việt một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc”
	- Đọc: to, rõ ràng, chú ý ở những câu mở rộng cần có ngưng giọng để lưu ý người nghe về phần mở rộng
	- Chú thích: Gọi 1 hs đọc phần chú thích
	Tìm bố cục văn bản ? Nội dung từng phần ?
	- Đầu... thời kỳ lịch sử
	- Còn lại
Tìm câu văn khái quát được p/c của tiếng Việt?
Cụm từ nào giải thích cho p/c đó?
 Vẻ đẹp của TV được giải thích trên những yếu tố nào?
Dựa trên cơ sở nào để tác giả nhận xét TV là 1 thứ tiếng hay?
Em có nhận xét gì về cách lập luận ở trong đoạn văn (có mấy cách liên kết câu)?
Để chứng minh vẻ đẹp TV tác giả dựa trên những nét đặc sắc nào?
Chất nhạc của TV được xác nhận trên chứng cứ nào trong đời sống và trong khoa học
Tính uyển chuyển trong câu kéo TV được tác giả xác nhận trên chứng cứ đời sống nào?
Nhận xét cách lập luận của tác giả trong đoạn văn này?
Tác giả quan niệm ntn về 1 thứ tiếng hay?
Dựa trên những chứng cứ nào để tác giả xác nhận các khả năng hay đó của TV?
Nhận xét cách lập luận của tác giả về TV hay trong đoạn văn này?
Theo em trong 2 p/c đẹp và hay p/c nào thuộc ND, p/c nào thuộc hình thức, 2 p/c này có quan hệ ntn?
 Bài nghị luận này mang lại cho em những hiểu biết sâu sắc nào về TV?
 Ở văn bản này NT nghị luận của tác giả có gì nổi bật?
 ? Qua bài viết cho thấy tác giả là người ntn?
 Néi dung bµi häc 
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích:
	1. Tác giả: Đặng Thai Mai (1902-1984), quê Nghệ An
	- Là nhà văn, nhà nghiên cứu nổi tiếng
	- Ông được nhà nước phong tặng giải thưởng HCM về văn hoá nghệ thuật
Tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
 1. Bố cục: 2 đoạn
	 - Nhận định chung về phẩm chất giàu đẹp của TV
	 - Chứng minh cái đẹp và sự giàu có của TV
	2. Phân tích:
 a. Nhận định về p/c của TV (giàu đẹp)
 - Một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay
(TV có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay)
 - Đẹp: Nói thế cũng có nghĩa là nói rằng:...
 + Nhịp điệu: hài hoà về thanh điệu
 Cú pháp: Tế nhị, uyển chuyển trong cách đặt câu
 - Hay: + Đủ khả năng để diễn đạt tình cảm, tư tưởng của người VN
 + Thoả mãn cho yêu cầu của đời sống văn hoá nước nhà qua các thời kì lịch sử
 - Có 3 câu với 3 nội dung: (1) Nhận xét khái quát về p/c TV, (2) Giải thích cái đẹp của TV, (3) Giải thích cái hay của TV => Câu ngắn gọn, rành mạch, đi từ ý khái quát đến ý cụ thể ® người đọc dễ theo dõi, dễ hiểu
2. Những biểu hiện giàu đẹp của TV:
 a. Đẹp:
 - Giàu chất nhạc
 - Uyển chuyển trong câu kéo
=> + Ấn tượng của người nước ngoài: TV là 1 thứ tiếng giàu chất nhạc
 + Cấu tạo đặc biệt của TV: Hệ thống ngân và phụ âm khá phong phú, giàu thanh điệu, giàu hình tượng ngữ âm
 - Nhận xét của 1 số giáo sĩ nước ngoài: TV rành mạch trong lối nói, uyển chuyển trong câu kéo, ngon lành trong những câu tục ngữ
® Kết hợp chứng cứ KH và đời sống làm cho lí lẽ trở nên sâu sắc
 - Còn thiếu chứng cứ trong VH nên lập luận còn khô cứng chưa hay
 b. Hay của TV:
 - Thoả mãn nhu cầu trao đổi tình cảm, ý nghĩa giữa người với người
 - Thoả mãn nhu cầu của đời sống ngày một phức tạp
 - + Dồi dào về cấu tạo từ ngữ, về hình thức diễn đạt
 + Từ vựng: tăng lên mỗi ngày một nhiều
 + Ngữ pháp: uyển chuyển, chính xác hơn
 + Không ngừng đặt ra những từ mới
 - Dùng lí lẽ và các chứng cứ khoa học
 + Thuyết phục người đọc ở sự chính xác, KH mà tin vào cái hay của TV
 + Còn thiếu dẫn chứng cụ thể
 - Đẹp ® hình thức
 + Hay ® nội dung
® Có quan hệ gắn bó: đẹp đi liền với hay và ngược lại
	* Hoạt động 3: Hướng dẫn HS nắm ghi nhớ
	 III. Ghi nhớ: SGK
	E. Củng cố- dặn dò:
 1. Củng cố: Gọi 1 hs đọc lại phần ghi nhớ
	2. Dặn dò:Làm luyện tập ở nhà
Đọc thêm “TV giàu và đẹp”
Soạn Đức tính giản dị của Bác Hồ
	+ Tìm đọc những câu chuyện về Bác