Giáo án Ngữ văn 7 - Tiếng gà trưa - Xuân Quỳnh

Duyệt của BGH
 TUẦN:10+ 11
Ngày soạn: 
Ngày dạy:
TIẾT: 17+18: TIEÁNG GAØ TRÖA
 Xuaân Quyønh
MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Kieán thöùc
Sô giaûn veà taùc giaû Xuaân Quyønh.
Cô sôû cuûa lòng yeâu nöôùc, söùc maïnh cuûa ngöôøi chieán só trong cuoäc khaøng chieán choáng Myõ: Nhöõng kæ nieäm tuoåi thô trong saùng, saâu naëng nghóa tình.
Ngheä thuaät söû duïng ñieäp töø, ñieäp ngöõ, ñieäp caâu trong baøi thô.
Kó naêng
Ñoïc – hieåu, phaân tích vaên baûn thô tröõ tình, coù söû duïng caùc yeáu toá töï söï.
Phaân tích caùc yeáu toá bieåu caûm trong vaên baûn.
Thaùi ñoä
Boài döôõng tình caûm baø chaùu, tình caûm gia ñình, tình queâ höông, ñaát nöôùc.
4. Năng lực: tự học, giải quyết vấn đề, sáng tạo tự quản lý, giao tiếp hợp tác, sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông, sử dụng ngôn ngữ. 
 5. Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm, thuyết trình
CHUẨN BỊ 
Giáo viên: Đọc, thiết kế giáo án. Tranh aûnh veà nhaø thô Xuaân Quyønh. Nhöõng ñieàu caàn löu yù: Baøi thô ñaõ ñöôïc gôïi ra töø n KN tuoåi thô soáng beân baø cuûa chính taùc giaû.
Học sinh: Đọc, soạn bài.
TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
HĐ 1: Khởi động
Ổn định
Kiểm tra bài cũ: Ñoïc thuoäc loøng baøi thô Raèm thaùng gieâng vaø Caûnh khuya, Neâu những neùt ñaëc saéc veà ND vaø NT cuûa 2 baøi thô ñoù ?
Bài mới
Xuaân Quyønh laø nhaø thô nöõ xuaát saéc nhaát cuûa neàn thô hieän ñaïi VN. Thô XQ thg höôùng veà n hình aûnh, söï vieäc bình dò, gaàn guõi trong ñ.s thg nhaät cuûa g.ñình. Baøi thô Tieáng gaø tröa laø moät baøi thô nhö theá.
HĐ 2: Hình thành kiến thức
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN & HỌC SINH
NỘI DUNG KIẾN THỨC
-Döïa vaøo phaàn chuù thích, em haõy neâu 1 vaøi neùt veà taùc giaû XQ ?
+Gv: Tröôùc khi trôû thaønh nhaø thô, XQ laø 1 dieãn vieân muùa. XQ qua ñôøi trong 1 tai naïn gt, khi taøi naêng ñang chín trong söï tieác thg voâ haïn cuûa baïn beø vaø ng ñoïc. Caùc taäp thô chính: Choài bieác, Hoa doïc chieán haøo, Gioù laøo caùt traéng, lôøi du treân maët ñaát, Saân ga chieàu em ñi...
-Baøi thô ñöôïc s.taùc trong h.caûnh naøo ?
+Hd ñoïc: Gioïng vui töôi, boài hoài; phaân bieät lôøi maéng yeâu cuûa baø vôùi lôøi keå, taû tröõ tình cuûa nhaø thô-trong vai anh boä ñoäi ñang nhôù nhaø, nhôù baø, nhôù queâ; nhòp3/2, 2/3.
-Giaûi nghóa töø khoù.
-Baøi thô ñöôïc vieát theo theå loaïi gì?
-Caûm höùng cuûa taùc giaû trong baøi thô ñöôïc khôi gôïi töø söï vieäc gì ? (ñöôïc kheâu gôïi töø tieáng gaø tröa, ñoù laø “tieáng gaø ai nhaûy oå, cuïc... cuïc taùc cuïc ta”.
-Maïch caûm xuùc trong baøi thô dieãn bieán nhö theá naøo ? (dieãn bieán töø nghe tieáng gaø tröa maø caûm thaáy xoân xao trong loøng, vui leân vaø queân ñi n noãi khuûng khieáp cuûa c.tr).
-Döïa vaøo maïch caûm xuùc cuûa baøi thô, em coù theå chia baøi thô thaønh maáy phaàn?
Hoạt động 2: Đọc – hiểu và phân tích
+Hs ñoïc khoå thô ñaàu.
-Khoå thô ñaàu keå chuyeän gì ? (Keå chuyeän anh boä ñoäi treân ñg haønh quaân, khi döøng chaân nghæ beân 1 xoùm nhoû ven ñg, ng c.só boãng nghe tieáng gaø nhaûy oå vang leân: ...)
-T.sao trong voâ vaøn aâm thanh cuûa laøng queâ, taâm trí cuûa taùc giaû chæ bò aùm aûnh bôûi tieáng gaø tröa ? (Tieáng gaø laø aâm thanh cuûa laøng queâ, gôïi caûm giaùc gaàn guõi, thaân thg, giuùp con ng vôi ñi noãi vaát vaû. Do ñoù tieáng gaø tröa deã taïo thaønh nhöõng KN khoù queân cuûa con ngöôøi).
-Ñg haønh quaân xa laø ñg ra traän, vôùi ng ra traän tieáng gaø tröa gôïi nhöõng c.giaùc môùi laï naøo ? 
-ôû 3 caâu thô naøy taùc giaû ñaõ sd n b.p NT gì ? Taùc duïng cuûa b.p NT ñoù ?
-Nhö vaäy con ng ôû ñaây khoâng chæ nghe tieáng gaø baèng thính giaùc, maø coøn nghe baèng caû caûm xuùc taâm hoàn. Khi con ng nghe ñöôïc baèng taâm hoàn thì ng ñoù phaûi laø ng coù tình caûm nhö theá naøo ñoái vôùi laøng xoùm, q.hg?
+Gv: Baøi thô ra ñôøi trong n ngaøy caû nc choáng Mó soâi suïc vaø quyeát lieät. Ñoaïn môû ñaàu naøy keå veà 1 söï vieäc ñôøi thg, thô moäng, goùp phaàn laøm dòu bôùt kh2 noùng böùc cuûa c.tr, môû ra 1 kh.gian thanh bình saâu laéng
-Hs ñoïc 5 khoå thô tieáp. Naêm khoå thô em vöøa ñoïc, keå gì ? (Keå veà n KN tuoåi thô ñöôïc tieáng gaø khôi daäy).
-Nhöõng hình aûnh vaø KN gì trong tuoåi thô ñaõ ñöôïc gôïi laïi töø tieáng gaø tröa ? (hình aûnh nhöõng con gaø maùi vôùi n quaû tröùng hoàng; lôøi baø maéng chaùu khi nhì gaø ñeû vaø noãi lo laéng thô daïi cuûa ñöùa chaùu nhoû; hình aûnh baø chaét chiu nuoâi gaø ñeå mua quaàn aùo môùi cho chaùu vaø nieàm vui söôùng hp cuûa ng chaùu khi ñöôïc quaàn aùo môùi).
-hình aûnh n con gaø maùi vaø n quaû tröùng hoàng hieän leân qua n chi tieát naøo ?
-N saéc maøu cuûa gaø vaø tröùng ñaõ gôïi taû veû ñeïp naøo trong c.s laøng queâ ?
-Em coù nhaän xeùt gì veà Nt mieâu taû cuûa taùc giaû ôû ñoaïn thô naøy ?
-Ñieäp töø “naøy” ñöôïc laëp laïi trong ñoaïn thô coù söùc bieåu hieän tình caûm gì cuûa con ng vôùi laøng queâ ?
-Chi tieát baø maéng chaùu gôïi cho em n caûm nghó gì veà tình baø chaùu ?
+Hs ñoïc khoå 4.
-Hình aûnh ng baø chaét chiu töøng quaû tröùng, gôïi cho em caûm nghó gì veà ng baø ?
+Hs ñoïc khoå 5.
-Noãi lo cuûa ng baø trong khoå thô naøy, gôïi trong em n caûm nghó gì ?
-Trong KN tuoåi thô cuûa ng chaùu, hình aûnh ng baø hieän leân vôùi n ñöùc tính cao quí naøo ?
-N chaét chiu lo toan cuûa ng baø ñöôïc buø laïi baèng nieàm vui cuûa chaùu, chi tieát nieàm vui ñöôïc quaàn aùo môùi gôïi cho em caûm nghó gì veà tuoåi thô vaø tình baø chaùu ?
-Tình baø chaùu bieåu hieän trong lôøi noùi, cöû chæ, caûm xuùc heát söùc bình thg, nhöng taïi sao tình caûm aáy laïi thaønh KN khoâng phai môø trong taâm hoàn ng chaùu ? (Bôûi ñoù laø t.c, g.ñình, ruoät thòt, laø t.c q.hg, coäi nguoàn khoâng theå thieáu ñöôïc trong moãi con ng).
+Gv: Caøng veà cuoái KN tuoåi thô caøng da dieát caûm ñoäng. Qua n doøng thô eâm nheï, thaùnh thoùt nhö n noát nhaïc trong veo, hình aûnh ng baø hieän leân ñeïp nhö 1 baø tieân vaäy. 
+Hs ñoïc 2 khoå thô cuoái – hai khoå thô cuoái gôïi cho em ñieàu gì ? (Gôïi suy tö cuûa con ng veà hp, veà cuoäc c.ñaáu hoâm nay).
-Vì sao con ng coù theå nghó raèng: Tieáng gaø tröa - Mang bao nhieâu haïnh phuùc ?
(Tieáng gaø tröa la hình aûnh cuûa c.s aám no, bình yeân).
-Trong “Giaác nguû hoàng n tröùng”, ng chaáu mô thaáy n gì? ? (Mô thaáy n ñieàu toát laønh, hp).
+Hs ñoïc khoå thô cuoái.
-Töø vì ñöôïc laëp laïi lieân tieáp ôû khoå cuoái, ñieàu ñoù coù yù nghóa gì ?
-Baøi thô cho em hieåu gì veà ng chaùu ?
Hoạt động 3: Tổng kết
+Gv: Töø n KN tuoåi thô thaám ñaãm tình baø chaùu, caûm höùng thô môû roäng höôùng tôùi t.yeâu ñ.nc nhaéc nhôû, giuïc giaõ n ng c.só (trong ñoù coù nhaø thô) haõy caàm chaéc tay suùng, tieán leân choáng keû thuø x.löôïc, baûo veä g.ñình, laøng xoùm, q.hg vaø neàn ÑL TD cuûa TQ.
-Baøi thô ñöôïc bieåu ñaït baèng phöông thöùc naøo ?
 (mieâu taû, töï söï vaø bieåu caûm)
-Baøi thô ñöôïc vieát theo theå 5 tieáng, nhöng coù n choã bieán ñoåi khaù linh hoaït. em coù nhaän xeùt gì veà caùch gieo vaàn, veà soá caâu (doøng) thô trong moãi khoå ? (bieán ñoåi ñeå phuø hôïp vôùi t.c cuûa nhaân vaät tröõ tình trong baøi thô).
-Caâu thô “Tieáng gaø tröa” ñöôïc laëp laïi nhieàu laàn trong baøi ôû n v.trí naøo vaø coù td ra sao ? 
-Hs ñoïc ghi nhôù.
HĐ3 : Thực hành
I-Giới thiệu chung:
1-Taùc giaû: Xuaân Quyønh (1942-1988 ).
-Laø nhaø thô nöõ x.saéc trong neàn thô HÑ VN.
-Thg vieát veà n ñieàu bình dò trong ñ.s g.ñ, theå hieän 1 traùi tim giaøu loøng nhaân aùi, khaùt khao t.yeâu vaø hp.
2-Taùc phaåm: Baøi thô ñöôïc vieát vaøo n naêm ñaàu cuûa cuoäc k.c choáng Mó cöùu nc.
Bố cục:
*Theå thô: 5 tieáng
*Boá cuïc: 3 phaàn.
-Khoå 1: Tieáng gaø tröa thöùc daïy tình caûm laøng queâ.
-5 khoå tieáp theo: N KN tuoåi thô ñöôïc tieáng gaø khôi daïy.
-2 khoå cuoái: N suy nghó töø tieáng gaø tröa
II- Đọc hiểu văn bản:
1-Khoå thô ñaàu:
Nghe xao ñoäng naéng tröa
Nghe baøn chaân ñôõ moûi
Nghe goïi veà tuoåi thô.
->Sd ñieäp töø – Dieãn taû söï boài hoài, xao xuyeán cuûa taâm hoàn.
=>Theå hieän tình laøng queâ thaém thieát, saâu naëng.
2-Naêm khoå thô tieáp theo:
Ổ rôm hoàng nhöõng tröùng
Naøy con gaø maùi mô
Khaép mình hoa ñoám traéng
Naøy con gaø maùi vaøng
Loâng oùng nhö maøu naéng
->Sd n töø ngöõ gôïi hình aûnh, maøu saéc – Gôïi taû veû ñeïp töôi saùng, ñaàm aám, hieàn hoaø, bình dò.
Sd ñieäp töø – Bieåu hieän tình caûm noàng haäu, gaàn guõi, thaân thg, gaén boù cuûa con ng vôùi g.ñình, laøng queâ.
 Coù tieáng baø vaãn maéng...
->Theå hieän tình yeâu baø daønh cho chaùu.
 Tay baø khum soi tröng
 Daønh töøng quaû chaét chiu
->Baø laø ng chòu thg, chòu khoù chaét chiu töøng nieàm vui nho nhoû trong c.s cong nhieàu vaát vaû, lo toan.
 Khi gioù muøa ñoâng tôùi
 Baø lo ñaøn gaø toi...
->Noãi lo vì c.s coøn nhieàu kh.khaên – Theå hieän tình yeâu thg thaàm laëng cuûa ngöôøi baø.
=>Baø laø ng ngheøo khoå nhöng chòu thg, chòu khoù, heát loøng hy sinh vì con chaùu.
 OÂi caùi quaàn cheùo go...
 Caùi aùo caùnh truùc baâu
 Ñi qua nghe soät soaït
->Tuoåi thô gaén lieàn vôùi nieàm vui beù nhoû, aám aùp tình baø chaùu.
3-Hai khoå thô cuoái:
 Chaùu chieán ñaáu hoâm nay
 Vì loøng yeâu Toå quoác
 Vì....
 oå tröùng hoâng tuoåi thô.
->Ñieäp töø – Goùp phaàn bieåu hieän yù chí c.ñaáu maïnh meõ vì TQ, vì nhaân daân (trong ñoù coù caû n ng thaân vaø n KN eâm ñeàm cuûa tuoåi thô).
=>Chaùu laø ng yeâu q.hg, ñaát nc roäng lôùn, saâu saéc vaø cao caû.
III-Toång keát:
*Ghi nhôù: sgk (151 ).
=> Caâu thô “Tieáng gaø tröa” ñöôïc laëp laïi nhieàu laàn trong baøi ôû n v.trí naøo vaø coù td ñem laïi hieäu quaû NT cao: Moãi laàn nhaéc laïi, laïi môû ra 1 hình aûnh trong KN thôøi thô aáu, noù vöøa nhö sôïi daây LK caùc hình aûnh aáy, laïi vöøa nhö ñieåm nhòp cho doøng caûm xuùc cuûa nhaân vaät tr.tình. Tieáng gaø tröa ñaõ goïi ng c.só veà vôùi tuoåi thô vaø môû ra trong ng c.só nhöõng t.c môùi meû trong cuoäc c.ñaáu hoâm nay, khi t.c g.ñ ñaõ laøm saâu saéc theâm tình q.hg, ñ.nc).
IV. Luyện tập
Cảm nghĩ của em về tình bà cháu trong bài thơ này
HĐ4 : Bổ sung
Em haõy choïn ñoïc thuoäc loøng 1 ñoaïn thô khoaûng 10 doøng ?
- Vn hoïc baøi. Soaïn baøi Thành ngữ
Phaân tích hieäu quaû ngheä thuaät cuûa caùc ñieäp töø, ñieäp ngöõ trong baøi thô.
Vieát ñoaïn vaên ngaén, ghi laïi kæ nieäm veà baø.
Về nhà lập bản đồ tư duy. 
RÚT KINH NGHIỆM: