Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 1: Cổng trường mở ra năm 2015

Ngày soạn: 14/08/2015
Ngày dạy: 
Tiết 1: CỔNG TRƯỜNG MỞ RA
I. MỤC TIấU CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức:
 - Cảm nhận và thấm thía những tình cảm thiêng liêng, sâu nặng của cha mẹ, gia đình đối với con cái. Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời của mỗi con người, nhất là đối với tuổi thiếu niên, nhi đồng. 
2. Kỹ năng:
- Rèn kĩ năng đoc - hiểu một văn bản biểu cảm được viết như những dòng nhật kí của người mẹ; kĩ năng phân tích chi tiết biểu cảm tâm trạng của nhân vật; liên hệ vận dụng khi viết bài văn biểu cảm.
3. Thỏi độ: 
- Giáo dục tình cảm gắn bó đối với gia đình, nhà trường.
 5. Năng lực: 
 Năng lực chung: 
 - Năng lực hợp tỏc.
 - Năng thuyết trỡnh.
 - Năng lực nờu vấn đề, giải quyết vấn đề.
 - Năng lực thẩm mĩ.
 - Năng lực giao tiếp.
 - Năng lực tự học
 Năng lực riờng: 
 - Năng lực phõn tớch, cảm thụ văn chương.
II.MỤC TIấU TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG:
1. Kiến thức:
- Thấy được tỡnh cảm sõu sắc của người mẹ đối với con thể hiện trong một tỡnh huống đặc biệt: đờm trước ngày khai trường 
- Vai trũ nhà trường với mỗi người.
2. Kỹ năng:
- Đọc - hiểu một văn bản biểu cảm.
- Phõn tớch một số chi tiết tiờu biểu diễn tả tõm trạng của người mẹ trong đờm chuẩn bị cho ngày khai trường đầu tiờn của con.
III. CHUẨN BỊ: 
- Giỏo viờn: Nghiờn cứu văn bản, soạn bài, tham khảo tư liệu, hướng dẫn học sinh soạn bài.
- Học sinh: đọc kĩ văn bản, đọc tư liệu, soạn bài, thực hiện cỏc yờu cầu chuẩn bị bài của giỏo viờn.
IV. TIẾN TRèNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC:
1. Ổn định : ktss 
2. Khởi động:
HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trũ
Nội dung kiến thức cần đạt
Phỏt triển năng lực
Giới thiệu bài mới: Tất cả chỳng ta, đều trải qua cỏi buổi tối trước ngày khai giảng trọng đại chuyển từ mẫu giỏo lờn lớp 1 bậc tiểu học. Cũn vương vấn trong nổi nhớ của chỳng ta xiết bao bồi hồi, xao xuyếncả lo lắng và sợ hói. Bõy giờ nhớ lại ta thấy thật ngõy thơ và ngọt ngào, Vậy cũn tõm trạng của mẹ ntn khi cổng trường sắp mở ra đún đứa con yờu quớ của mỡnh, bài học hụm nay sẽ giỳp ta cảm nhận được điều đú.
Thẩm mĩ
3. Bài mới 
HOẠT ĐỘNG HèNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trũ
Nội dung kiến thức cần đạt
Phỏt triển năng lực
- Yờu cầu hs đọc phần chỳ thớch SGK và trả lời 
? Xuất xứ, thể loại, ptbđ, kiểu văn bản?
- Trong bài có xuất hiện 1 số từ mượn? Đó là những từ nào ? Các từ đó được giải nghĩa ra sao? 
- Yêu cầu : Giọng trầm tĩnh, tha thiết, sâu lắng, chậm rãi.
- Hãy xác định bố cục văn bản? 
( Biểu hiện tâm tư tình cảm của người mẹ )
- Nếu thế nhân vật chính trong văn bản này là ai ? ( Nhân vật chính : người mẹ )
- Nội dung của Văn bản “ Cổng trường mở ra’’ nhằm kể chuyện đi học hay biểu hiện tâm tư của người mẹ ?
- Hãy tóm tắt đại ý của văn bản bằng một vài câu ngắn gọn? 
 - Trong đêm trước ngày khai trường tâm trạng của người mẹ và đứa con có gì khác thường ? 
- Tâm trạng của con? 
- Tâm trạng của mẹ?
- Theo em vì sao người mẹ không ngủ được?
- Trong đêm không ngủ người mẹ đã sống lại những kỷ niệm nào trong quá khứ?
- Trong văn bản người mẹ nói chuyện với con hay với ai? Tác dụng của cách viết đó ?
(HS thảo luận nhóm)
- Trong đêm không ngủ mẹ đã làm những gì cho con?
- Qua những việc làm đó, em cảm nhận được tình cảm mà mẹ đã dành cho con như thế nào?
( HS theo dõi phần 2 của văn bản)
- Trong đêm không ngủ được, người mẹ còn nghĩ về điều gì ?
( Sự quan tâm của xã hội đối với sự nghiệp giáo dục)
- Câu văn nào nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ? 
- Câu nói của mẹ “ Bước qua cánh cổng trường một thế giới kỳ diệu sẽ mở ra”
- Theo em cái thế giới kỳ diệu ấy là gì?
- Người mẹ liên tưởng đến giáo dục ở Nhật, qua đó em hiểu người mẹ mong muốn gì?
(Mong muốn con được hưởng một nền giáo dục tiên tiến)
- Em hiểu thế nào là ngôn ngữ tự bạch? Sử dụng ngôn ngữ như vậy có tác dụng gì?
- Sức truyền cảm của bài văn thể hiện ở những điểm nào?
- ý nghĩa của VB?
Cỏ nhõn trỡnh bày, nhận xột bổ xung
Đọc, nhận xột.
Cỏ nhõn
Trả lời, nhận xột, bổ xung.
Nhúm thảo luận
I. ĐỌC-TèM HIỂU CHUNG
1. Tỏc giả:
(SGK)
2. Tỏc phẩm:
* Xuất xứ: In trờn bỏo Yờu trẻ số 166
* Thể loại: Bỳt ký
* PTBĐ: Biểu cảm
* Kiểu văn bản: Nhật dụng
* Chỳ thớch: (SGK) Từ mượn 7,8,10
3. Đọc - Túm tắt:
Đờm trước ngày khai trường của con mẹ đó chuẩn bị chu đỏo cho con, nhưng mẹ vẫn khụng sao ngủ được. Mẹ nhớ về nhưng kỉ niệm ngày khai trường đầu tiờn của mỡnh và mong con cũng cú những kỉ niệm sõu đậm về ngày khai trường đầu tiờn. Mẹ suy nghĩ về vai trũ của nhà trường và tự hứa ngày mai sẽ đưa con vào một thế giới kỡ diệu.
4. Bố cục:
P1: Từ đầu -> "T/ giới mà mẹ vừa bước vào”:Tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày con đến trường.
P2: Còn lại : Suy nghĩ về vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc đời con người.
II. ĐỌC – TèM HIỂU CHI TIẾT.
1 - Tâm trạng của người mẹ trước ngày khai trường của con: 
* Con:
- Con háo hức
- Cảm nhận được sự quan trọng của ngày khai trường lần đầu tiên.
- Giúp mẹ dọn đồ chơi 
- Ngủ dễ dàng, ngon lành: “ Như uống 1 ly sữa, ăn 1 cái kẹo
=> Tâm trạng con: háo hức, thanh thản, nhẹ nhàng, vô tư 
* Mẹ 
(+) Tâm trạng: 
- Trằn trọc, thao thức không ngủ được, suy nghĩ miên man
- Không tập trung làm được việc gì. 
Vì:
+ Lo lắng cho con
+ Nhớ ngày bà ngoại dắt vào lớp 1, nhớ tâm trạng nôn nao, hồi hộp trước cổng trường, nhớ nỗi chơi vơi hốt hoảng
-> Ngôn ngữ độc thoại của n/v ( Tưởng như người mẹ đang tâm sự với con nhưng thực ra là đang nói với chính mình) mở ra thế giới tâm hồn, miêu tả tinh tế khắc họa tâm tư tình cảm, những điều sâu thẳm khó nói bằng những lời trực tiếp.
 => Tâm trạng của mẹ: hồi hộp, trăn trở, xao xuyến, bâng khuâng, tràn đầy hạnh phúc. 
(+) Việc làm của mẹ:
- Chuẩn bị chu đáo cho con, quan sát con
- Đắp mền, buông mành, nhìn con ngủ, xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con...
- Muốn nhẹ nhàng, cẩn thận, tự nhiên ghi vào lòng con ấn tượng về ngày “Hôm nay tôi đi học”
=> Mẹ yêu con, dành cho con những tình cảm dịu ngọt quan tâm lo lắng cho con và tin tưởng ở tương lai của con, muốn truyền cho con những cung bậc tâm trạng đẹp đẽ của cuộc đời. Tình mẹ dạt dào sâu nặng. 
2 - Suy nghĩ về vai trò của nhà trường:
 - "Ai cũng biết rằng...sau này." -> Giáo dục quyết định tương lai của một đất nước, những sai lầm trong giáo dục sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
 - "Bước qua cánh cổng này một thế giới kì diệu sẽ mở ra" -> Thế giới của những điều hay lẽ phải, của tình thương và đạo lý làm người, thế giới của ánh sáng tri thức, thế giới của những ước mơ và khát vọng bay bổng...
III. TỔNG KẾt:
1.Nghệ thuật :
- Giọng văn tâm tình, nhẹ nhàng, sâu lắng, lựa chọn hình thức tự bạch như những dòng nhật kí của người mẹ nói với con.
- Ngôn ngữ giàu giá trị biểu cảm; miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, chân thực.
2. Nội dung : 
- VB thể hiện tấm lòng, tình cảm của người mẹ dành cho con cái, đồng thời nêu lên vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống của mỗi con người.
* Ghi nhớ sgk /12
Tự học, giao tiếp
Phõn tớch, cảm thụ, thẩm mĩ, giao tiếp
Tổng hợp kiến thức
HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trũ
Nội dung kiến thức cần đạt
Phỏt triển năng lực
Yêu cầu hs làm bài tập.
Cá nhân
IV - Luyện tập:
HS viết và trình bày đoạn văn nêu suy nghĩ về ngày khai trường đầu tiên của bản thân
Cảm thụ
HOẠT ĐỘNG BỔ SUNG
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trũ
Nội dung kiến thức cần đạt
Phỏt triển năng lực
- Trong kho tàng tục ngữ ca dao Việt Nam có rất nhiều những câu ca nói về vai trò của giáo dục, của nhà trường đối con người. Em hãy tìm?
- Kỷ niệm sâu sắc nhất trong ngày vào lớp 1 của em là gì?
- Đọc phần đọc thêm
(GV giới thiệu VB "Tôi đi học" của Thanh Tịnh SGK lớp 8)
Thảo luận
Giao tiếp, thuyết trỡnh
4. Tổng kết:
- GV khaớ quỏt tiết học	
5. Hướng học tập:
- Về nhà học bài, làm bài vở bài tập Ngữ văn 7
- HD bài khú
- Chuẩn bị bài mới:
- Phõn cụng chuẩn bị: