TiÕt 1+2: Văn bản
Tôi đi học
Thanh Tịnh
1. MỤC TIÊU: Giúp học sinh:
a. Về kiến thức:
- Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” ở trong buổi tựu trường đầu tiên trong đời.
b. Về kỹ năng:
- Phân tích, bình luận về những cảm xúc, tâm trạng nhân vật chính trong ngày đầu đi học.
c. Về thái độ:
- Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh.
*GDKNS: Trân trọng kỉ niệm, sống có trách nhiệm với bản thân.
2. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
a. Chuẩn bị của giáo viên:
- Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án
- Chuẩn bị đồ dùng dạy học.
b. Chuẩn bị của học sinh:
- Học bài cũ, chuẩn bị bài mới theo yêu cầu của giáo viên.
3. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
a. Kiểm tra bài cũ:( 4')
Kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh.
* Đặt vấn đề vào bài mới: (1')
Trong cuộc đời của mỗi chúng ta có lẽ không có ai là không tới trường và ngày đầu tiên của năm học là một ngày khai trường đáng nhớ đối với mỗi chúng ta, kể cả sau này chúng ta dời ghế nhà trường và tác giả Thanh Tịnh cũng không loại trừ khả năng đó. Để hiểu hơn nữa những tâm trạng đó chúng ta cùng tìm hiểu văn bản hôm nay.
t ®au, sai khíp tay – ch©n) A ®· gióp t«i (cô thÓ) ? §iÒu g× khiÕn em xóc ®éng? Xóc ®éng nh thÕ nµo? - Tr¹ng th¸i (miªu t¶ sù xóc ®éng nh thÕ nµo?) ch¶y níc m¾t, run run ? Em cã suy nghÜ g× vÒ kØ niÖm ®ã? c. KÕt bµi: - M·i m·i kh«ng quªnc¶m ¬n v× cã ngêi b¹n tèt c. Cñng cè - luyện tập: (2’) ? PhÇn th©n bµi trong dµn ý cña bµi v¨n tù sù cã nhiÖm vô g×? H. KÓ diÕn biÕn c©u chuyÖn theo tr×nh tù nhÊt ®Þnh( c©u chuyÖn diÔn ra nh thÕ nµo?) trong khi kÓ ngêi viÕt thêng kÕt hîp miªu t¶ biÓu c¶m – Th¸i ®é cña m×nh tríc sù viÖc vµ con ngêi ®îc miªu t¶.. d. Híng dÉn häc sinh tù häc ë nhµ (1’): - Häc bµi, hoµn chØnh bµi tËp. - X¸c ®Þnh thø tù c¸c sù viÖc ®îc kÓ trong mét v¨n b¶n tù sù ®· häc theo yªu cÇu cña gi¸o viªn. - LËp dµn ý cho mét bµi v¨n tù sù. ë mçi phÇn cña bµi lµm v¨n tù sù, t×m c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m cã thÓ kÕt hîp. - So¹n bµi: Hai c©y phong. * Rút kinh nghiệm sau tiết dạy - Thêi gian: - Thêi gian từng phần: - KiÕn thøc: - Phư¬ng ph¸p: Bµi 9: Møc ®é cÇn ®¹t. * - HiÓu vµ c¶m nhËn ®îc t×nh yªu quª h¬ng vµ lßng biÕt ¬n ngêi thÇy ®· vun trång íc m¬ vµ hi väng cho nh÷ng t©m hån trÎ th¬. - HiÓu râ vÒ nghÖ thuËt tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n truyÖn. * BiÕt lµm mét bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. Ngày soạn: /9/ 2017 Ngày dạy Năm 2017 Lớp dạy 8a2 Tiết 33, 34. Văn bản: HAI CÂY PHONG (Trích: Người thầy đầu tiên) - Ai-ma-tốp - 1. MỤC TIÊU: a. Về kiến thức: - Vẻ đẹp và ý nghĩa hình ảnh hai cây phong trong đoạn trích- Sự gắn bó của người họa sĩ với quê hương, với thiên nhiên và lòng biết ơn người thầy Đuy-sen. - Cách xây dựng mạch kể: Cách miêu tả giàu hình ảnh và lời văn giàu cảm xúc b. Về kĩ năng: - Đọc- hiểu văn bản có giá trị văn chương, phát hiện, phân tích những đặc sắc về nghệ thuật miêu tả biểu cảm trong một đoạn trích tự sự - Cảm thụ vẻ đẹp sinh động, giàu sức biểu cảm của các hình ảnh trong đoạn trích *Rèn KNS- Giao tiếp, trình bày suy nghĩ ý tưởng về tình yêu quê hương.- Phân tích giá trị nội dung c. Về thái độ: - Giáo dục học sinh tình yêu quê hương, đất nước. 2. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH a.Chuẩn bị của giáo viên: N/cứu SGK, SGV, TL chuẩn KTKN b. Chuẩn bị của học sinh: Học bài cũ, soạn bài theo hướng dẫn. 3.TIẾN TRÌNH BÀI DẠY a. Kiểm tra bài cũ: miệng (5’) *Câu hỏi.Trong truyện "Chiếc lá cuối cùng" - Ohen-ri - tại sao lại cho rằng : chiếc lá cuối cùng là một kiệt tác? *Đáp án, biểu điểm - Chiếc lá cuối cùng của cụ Bơ-Men vẽ được coi là một kiệt tác: (2 điểm): Chiếc lá được vẽ giống như thật: "Ở gần cuống lá còn giữ màu xanh sẫm, nhưng với rìa lá hình răng cưa đã nhuốm màu vàng úa, chiếc lá vẫn dũng cảm treo bám vào cành... " (2 điểm): Cả hai nữ hoạ sĩ đều không nhận ra đó là chiếc lá vẽ. (2 điểm): Chiếc lá được vẽ trong điều kiện đặc biệt khó khăn (đêm tối, mưa, giá rét, vẽ trên tường cao ngoài trời). (2 điểm): Chiếc lá được vẽ bằng tấm lòng, được đổi bằng tính mạng của người sáng tạo. (2 điểm): Chiếc lá đã hoàn thành sứ mạng của nó: đem lại niềm tin cho cô hoạ sĩ trẻ Giôn-Xi, làm cho cô hồi sinh, trở về từ bờ vực cõi chết. (Giáo viên nhận xét và cho điểm) * Đặt vấn đề vào bài mới (1’) Đối với mỗi con người, kí ức của tuổi thơ thường gắn liền với những điều bình dị. Người xưa thường gắn bó với cây đa, bến nước, sân đình. Ngày nay: "quê hương là chùm khế ngọt" , "quê hương là cầu tre nhỏ"... Còn đối với nhân vật "tôi" trong truyện vừa "Người thầy đầu tiên" là nhớ tới làng quê - mỗi lần về thăm quê ông không thể không nhớ đến thăm hai cây phong trên đỉnh đồi đầu làng và say sưa ngắm chúng... Vì sao vậy? chúng ta sẽ cùng tìm hiểu để thấy được điều đó qua văn bản: "Hai cây phong". b. D¹y néi dung bµi míi: HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH 20' I, §äc t×m hiÓu chung. 1, Giíi thiÖu t¸c gi¶ t¸c phÈm. ? G Nªu vµi nÐt c¬ b¶n nhÊt vÒ t¸c gi¶? Ông xuất thân trong 1 gia đình viên chức. Năm 1953 Ai - Ma - Top tốt nghiệp đại học nông nghiệp, sau đó học tiếp đại học tại Matxcơva. Ông được đánh giá cao ngay từ những tác phẩm đầu tay "Gia-mi- li- a" (1958) tiếp đó là tập " Núi đồi và thảo nguyên" (1961). Được giải thưởng Lê- nin gồm 3 truyện: "Người thầy đầu tiên", "Cây phong non trùm khăn đỏ", "Mắt lạc đà". Ông còn viết nhiều tác phẩm như: "Con tàu trắng" (1970), "Một ngày dài hơn 1 thế kỉ" (1980). Ông viết văn bằng Tiếng mẹ đẻ và tiếng Nga. - Đầu năm 2004 ông được nhận danh hiệu giáo sư danh dự của trường đại học Matxcơva mang tên Lômôlôxốp. - Ai-ma-tèp ( 1928- 2008) lµ nhµ v¨n níc C- r¬- g xtan. (X« ViÕt cò) ? Em h·y cho biÕt vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch? - V¨n b¶n lµ phÇn ®Çu truyÖn ng¾n “Ngêi thÇy ®Çu tiªn”. ? H·y giíi thiÖu s¬ lîc vÒ truyÖn ng¾n “ Ngêi thÇy ®Çu tiªn”? - HS §äc phÇnchó thÝch SGK/99 2, §äc, kÓ. ? G h Ta nên đọc ntn cho phù hợp với tác phẩm ? Gv đọc từ đầu đến “Chiêc gương thần xanh” Hs đọc phần còn lại. Giọng đọc chậm rãi, hơi buồn buồn, gợi nhớ nhung và nghĩ suy của người kể chuyện. Thay đổi giọng đọc phù hợp với người kể chuyện xưng tôi và chúng tôi để phân biệt ngôi kể. ? Hãy tóm tắt đoạn trích “Hai cây phong” ? * Tóm tắt:Thuở ấu thơ nhân vật tôi với các bạn thường chơi đùa trên đồi có 2 cây phong lớn. Tận hưởng niềm vui của tuổi thơ là phá tổ chim. Cũng từ trên cành cao, lũ trẻ đã phát hiện ra quê hương của chúng rất đẹp, chứa những điều bí ẩn khiến chúng say xưa ngất ngây. - Khi trưởng thành mặc dù đã hiểu rõ bí mật về Hai cây phong chỉ là chân lí đơn giản. Nhưng mỗi lần về thăm quê đều có tâm trạng say xưa ngây ngất với bao kỉ niệm tuổi học trò, và càng hiểu rằng 2 cây phong chính là nhân chứng vô cùng xúc động về thầy giáo Đuysen. Đó là người thầy mang 2 cây phong đến trồng trên đồi, và cũng gieo trồng mơ ước hi vọng của những đứa trẻ nghèo khổ thất học ước mơ được học hành. ? Giải nghĩa từ Thuỷ triều, Nông trang, thảng thốt, người vô danh. - Häc sinh tr¶ lêi dùa vµ chó thÝch SGK. 3, Bè côc. ? V¨n b¶n chia lµm mÊy phÇn? §ã lµ nh÷ng phÇn nµo ? Néi dung cña mçi phÇn ? 4 phÇn: - Tõ ®Çu -> phÝa T©y: Giíi thiÖu vÞ trÝ cña lµng quª nh©n vËt t«i. - TiÕp ®Õn-> G¬ng thÇn xanh: Nhí vÒ hai c©y phong non vµ c¶m xóc cña nh©n vËt t«i mçi lÇn vÒ th¨m lµng. - TiÕp ®Õn-> biªng biÕc kia: Nhí vÒ c¶m xóc vµ t©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i håi trÎ cïng lò b¹n. - Cßn l¹i: Nhí ngêi trång phong - thÇy §uy- Sen. ? Văn bản trên được viết theo phương thức biểu đạt nào? - Phương thức tự sự, kết hợp miêu tả và biểu cảm. C Néi dung ®o¹n trÝch cã g× ®Æc s¾c II. Ph©n tÝch v¨n b¶n : H ? §äc thÇm phÇn ®Çu . Văn bản được kể theo ngôi kể nào? Từ ngữ nào thể hiện ngôi kể đó? - Dùng ngôi thứ nhất. - Đại từ nhân xưng: chúng tôi, tôi. ? T×m c¸c ®o¹n kÓ t¬ng øng víi c¸c ®¹i tõ nh©n xng trªn? - T«i: + Tõ ®Çu...thÇn xanh. + T«i l¾ng nghe... - Người kể xưng “chúng tôi” trong đoạn văn “vào năm học cuối cùng → lẩn sau chân trời xa thẳm biêng biếc kia” ? Xưng hô như vậy có ý nghĩa gì? - Cách xưng hô đó biểu thị cảm xúc của nhân vật tôi với các bạn cùng tuổi và kể về hình ảnh 2 cây phong ? Nh©n vËt ngêi kÓ truyÖn cã vÞ trÝ nh thÕ nµo ?( nh©n danh ai?) ë tõng m¹ch kÓ Êy? - Trong m¹ch kÓ xng “t«i” – t«i lµ ngêi kÓ chuyÖn, ngêi Êy tù giíi thiÖu m×nh lµ ho¹ sÜ. Trong m¹ch kÓ xng “ chóng t«i” vÉn lµ ngêi kÓ chuyÖn trªn nhng l¹i nh©n danh “c¶ bän con trai” ngµy tríc vµ håi Êy, ngêi kÓ ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i nhí vÒ qu¸ khø. ? G Trong m¹ch kÓ trªn, m¹ch kÓ nµo quan träng h¬n? V× sao? §©y chÝnh lµ c¸ch kÓ ®an xen lång ghÐp hai thêi ®iÓm hiÖn t¹i qu¸ khø - M¹ch kÓ xng “t«i” quan träng h¬n bëi “t«i” cã ë c¶ hai m¹ch kÓ. M¹ch kÓ xng “chóng t«i” bao gåm cã c¶ “t«i”. ? G VB hai m¹ch kÓ Ýt nhiÒu ph©n biÖt vµ ®îc lång vµo nhau. Thay ®æi ng«i kÓ nh vËy cã t¸c dông g×? - C¸ch ®an xen lång ghÐp hai thêi ®iÓm hiÖn t¹i qu¸ khø trëng thµnh, niªn thiÕu mét ngêi, nhiÒu ngêi lµm cho c©u truyÖn chë nªn sèng ®éng th©n mËt gÇn gòi Êm ¸p ®¸ng tin cËy vµ ch©n thùc h¬n. Cã thÓ nãi t¸c gi¶ ®· kÕt hîp rÊt khÐo lÐo gi÷a tù sù víi yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m lµm cho c©u chuyÖn thªm hÊp dÉn, sinh ®éng h¬n. - C©u truyÖn trë nªn sèng ®éng , th©n mËt gÇn gòi Êm ¸p, ch©n thùc vµ béc lé c¶m xóc cô thÓ, râ rµng h¬n . G Chúng ta đã tìm hiểu và biết được c¸ch ®an xen lång ghÐp hai thêi ®iÓm hiÖn t¹i qu¸ khø trëng thµnh, niªn thiÕu mét ngêi, nhiÒu ngêi lµm cho c©u truyÖn chë nªn sèng ®éng th©n mËt gÇn gòi Êm ¸p ®¸ng tin cËy vµ ch©n thùc h¬n. VËy c©u chuyÖn vÒ hai c©u phong vµ ký øc tuæi th¬ nh thÕ nµo c« trß ta cïng t×m hiÓu phÇn 2 => 20' 1, Hai c©y phong vµ ký øc tuæi th¬. HS ? §äc thÇm ®o¹n 3. §o¹n 3 cã thÓ chia nhá thµnh mÊy ®o¹n? ý chÝnh cña mçi ®o¹n? - 2 ®o¹n: 1) Vµo n¨m häc cuèi cïng... ¸nh s¸ng-> Hai c©y phong vµ bän trÎ. 2) §Êt réng... biªng biÕc kia.-> ( C¶nh vËt quª h¬ng khi nh×n tõ ngän phong) phong c¶nh lµng quª c¶m gi¸c trong chóng t«i khi tõ ngän c©y nh×n xuèng. ? Theo em ®o¹n nµo thó vÞ h¬n c¶? V× sao? - §o¹n 2 thó vÞ h¬n v×: ®©y lµ c¶nh c¶m xóc míi mÎ l¹ lïng lÇn ®Çu bän trÎ cã..toµn c¶nh n«ng trang hiÖn ra díi ch©n chóng. a. Hai c©y phong vµ bän trÎ. G ? Chó ý ®o¹n v¨n vµ cho biÕt: Tríc khi b¾t ®Çu nghØ hÌ “lò nhãc con ®i ch©n ®Êt” ë lµng Ku ku rªu ®· lµm g× ë chç hai c©y phong vµ ®îc hai c©y phong ®ãn tiÕp nh thÕ nµo? +..ph¸ tæ chim..reo hß..huýt cßi.. c©y phong ..nghiªng ng¶ ®ung ®a nh... chµo mêi..l¸ xµo x¹c dÞu hiÒn...c«ng kªnh..trÌo.. chÊn ®éng..loµi chim.. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông nghÖ thuËt, c¸ch kÓ vµ t¶ cña t¸c gi¶ trong ®o¹n nµy? (Nghiêng ngả, xào xạc là loại từ nào mà chúng ta đã ®îc học? Tác giả sử dụng phương thức nào để vẽ nên bức tranh?) - NghÖ thuËt so s¸nh ®Æc s¾c ( so s¸nh vÕ A víi vÕ B qua tõ so s¸nh nh); sử dụng từ tượng hình, tượng thanh cùng với ph¬ng thøc tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. ? Cách phác vẽ về 2 cây phong có ý nghĩa gì? Cách kể có gì đặc biệt? - Trong mạch kể xen tả này, 2 cây phong tuy chỉ được phác đôi ba nét nhưng đúng là những nét phác thảo như 1 hoạ sĩ. Hai cây phong khổng lồ với các “mắt mấu, các cành cao ngất, cao đến ngang tầm cánh chim bay với bóng râm mát rượi”, với động tác nghiêng ngả đung đưa như muốn chào mời lại có thêm “hành đàn chim chao đi chao lại tô điểm thêm cho bức tranh”. ? VËy, víi lò trÎ h×nh ¶nh hai c©y phong cã ý nghÜa g× víi chóng? - Hai cây phong rất đẹp là người bạn vô cùng thân thiết, gắn bó và hội tụ niềm vui của tuổi thơ. G KÓ t¶ thÊm ®Ëm c¶m xóc mÕn th¬ng ngät ngµo. Hai c©y phong cïng lò trÎ hån nhiªn nghÞch ngîm. §ã lµ tuæi th¬ ªm ®Òm. Hoµi niÖm tuæi th¬ vÒ quª h¬ng bao giê còng ®»m th¾m thiÕt tha. Víi ngêi ViÖt Nam chóng ta mçi lÇn ®i xa nhí quª lµ nhí h¬ng vÞ ®Ëm ®µ “ nhí canh rau muèng, nhí cµ dÇm t¬ng”, lµ nhí con ®ß, c¸nh diÒu biÕc, c©y ®a giÕng níc s©n ®×nh, nhí con s«ng quª mÑ víi bao kØ niÖm mét thêi th¬ bÐ “ B¹n bÌ t«i tôm n¨m tôm b¶y BÇy chim non b¬i léi trªn s«ng T«i ®a tay «m níc vµo lßng S«ng më níc «m t«i vµo d¹” (Nhí con s«ng quª h¬ng – TÕ Hanh.) Cßn ngêi ho¹ sÜ nhí quª h¬ng lµ nhí lµng quª víi kØ niÖm tuæi th¬ bªn hai c©y phong th©n th¬ng. G - Hai c©y phong trong c¶m nhËn cña ngêi ho¹ sÜ lµ biÓu t¬ng cña quª h¬ng. Nh nh÷ng ngêi b¹n lín th©n thiÕt bao dung ®é lîng vµ g¾n bã víi bän trÎ trong lµng. Cßn lò trÎ nh nh÷ng lò chim non ng©y th¬ nghÞch ngîm ngé nghÜnh ch¬i ®ïa kh«ng biÕt mÖt. Chóng ch¬i kh«ng biÕt ch¸n díi gèc vµ trªn cµnh phong cæ thô... (TiÕt 2) G TiÕt tríc chóng ta ®· t×m hiÓu vµ biÕt ®îc s¬ bé vÒ néi dung c©u chuyÖn “Hai c©y phong” . VËy Hai c©y phong cã vÞ trÝ nh thÕ nµo trong lßng, trong c¸i nh×n vµ c¶m nhËn cña nh©n vËt t«i vµ chóng t«i? §Ó tr¶ lêi cho c©u hái ®ã chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu tiÕp trong tiÕt häc h«m nay Ghi ®Ò môc tiÕt tríc ®· häc: => G KÓ tãm t¾t néi dung c©u chuyÖn b. C¶nh vËt quª h¬ng khi nh×n tõ ngän phong: G ? Chó ý ®o¹n tiÕp: Tõ trªn cao ngÊt phÐp thÇn th«ng më ra tríc m¾t lò trÎ c¶nh tîng g×? + trªn cao..bçng nh..phÐp thÇn th«ng.. tríc m¾t.. thÕ giíi ®Ñp ®Ï.. kh«ng gian..¸nh s¸ng.. + §Êt réng bao la..chuång ngùa..nh c¨n nhµ xÐp... +th¶o nguyªn mÊt hót trong..s¬ng..dßng s«ng ..nh sîi chØ b¹c ... + miÒn ®Êt bÝ Èn..lÈn sau ch©n trêi ..biªng biÕc.. ? T¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo khi t¸i hiÖn kh«ng gian th¶o nguyªn? - NghÖ thuËt so s¸nh, miªu t¶. ? NghÖ thuËt so s¸nh vµ miªu t¶ cã t¸c dông g×? - Lét t¶ vÎ ®Ñp th¬ méng, huyÒn bÝ cña th¶o nguyªn. ? G Ta cã thÓ nãi ngêi ho¹ sÜ ®· miªu t¶ quang c¶nh quª h¬ng tõ trªn hai c©y phong b»ng ngßi bót ®Ëm chÊt héi ho¹ ®îc kh«ng? V× sao? ChÝnh tõ trªn cao nh×n xuèng cho nªn tÇm m¾t lò trÎ ®îc më réng, ®îc thu vµo mét kho¶ng kh«ng gian b¸t ng¸t, mét thÕ giíi võa quen, võa l¹ mµ nÕu ®øng díi gèc phong hay trªn th¶o nguyªn, chóng kh«ng thÓ nµo thÊy ®îc. §ã lµ mét thÕ giíi ®Ñp ®Ï v« ngÇn cña kh«ng gian bao la vµ ¸nh s¸ng. - §îc, v×: ChØ vµi nÐt ph¸c ho¹ c¬ b¶n cña ho¹ sÜ bøc tranh nh hiÖn ra tríc m¾t ngêi ®äc. Víi mµu s¾c t¬i s¸ng, víi h×nh khèi vµ nh÷ng ®êng nÐt tiªu biÓu, víi “ch©n trêi xa th¼m biêng biếc”,“th¶o nguyªn hoang vu”,“ dßng s«ng lÊp l¸nh”, “lµn s¬ng mê ®ôc” lät thám gi÷a n«ng trang bao la Êy lµ “ chuång ngùa bÐ tÝ tÑo”. Bøc tranh cßn ®îc t« mµu “lµn s¬ng mê ®ôc” "chân trời như sợi chỉ bạc" “ch©n trêi xa th¼m biªng biÕc” Ta cã thÓ nãi ngêi ho¹ sÜ ®· miªu t¶ quang c¶nh quª h¬ng tõ trªn hai c©y phong b»ng ngßi bót ®Ëm chÊt héi ho¹ đã truyền sự rung cảm đến người đọc. ? G Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶nh tîng mµ chóng nh×n thÊy? Qua ®ã cho thÊy tr¹ng th¸i t×nh c¶m cña c¸c cËu bÐ lóc nµy ra sao? - Qu¶ thËt trong nh÷ng gi©y phót Êy, ë nh÷ng ®Ønh cao vêi vîi Êy, tÇm nh×n cña tuæi th¬ ®îc më réng, chiÒu suy nghÜ còng nhê ®ã mµ ®îc kh¬i s©u, c¶ t©m hån vµ trÝ tuÖ nh ®ang cïng cÊt c¸nh ®Ó c¶m nhËn biÕt bao vÎ ®Ñp réng dµi. L¾ng nghe biÕt bao ©m thanh huyÒn ¶o, suy nghÜ vµ méng m¬, kh¸t väng biÕt bao ®iÒu lÝ thó. - C¶nh ®Ñp v« ngÇn kh«ng gian bao la, ¸nh s¸ng rùc rì. Bän trÎ được më réng tÇm nh×n, ng©y ngÊt trong h¹nh phóc. §ã lµ c¶m gi¸c khi thÊy mét kh«ng gian cho¸ng ngîp lµm cho chóng söng sèt nÝn thë quªn c¶ viÖc thÝch thó lµ ph¸ tæ chim. Hai c©y phong chÝnh lµ n¬i héi tô niÒm vui tuæi th¬ cïng g¾n bã chan hoµ th©n ¸i víi bän trÎ.. ? Tríc c¶nh trÝ Êy bän trÎ cã nh÷ng c¶m xóc g×? C¶m gi¸c ®ã ®îc diÔn t¶ ntn? +..söng sèt..nÝn thë..ngåi lÆng..quªn.. chim..cè g¬ng .. tÇm m¾t.. + nÐp m×nh.. suy nghÜ..®· ph¶i.. tËn cïng thÕ giíi..l¾ng nghe giã.. th× thÇm.. ? Em có nhận xét gì về cách miêu tả, cách dùng từ của tác giả? - Tác giả sử dụng một loạt các tính từ miêu tả trạng thái: sửng sốt, quên, suy nghĩ; các động từ: nín thở, ngồi lặng, gương, nép mình, lắng nghe, thì thầm. ? Tác dụng của cách dùng từ đó là gì? - Dùng tính từ và động từ miêu tả trạng thái hành động của lũ trẻ khiến ta như được cùng trải qua cảm giáo hồi hộp, ngỡ ngàng, sung sướng của bọn chúng khi nhìn thấy cảnh thảo nguyên bao la trên ngọn phong vậy. Và miêu tả càng thêm sinh động, gợi ấn tượng hơn. ? Tại sao bọ trẻ lại có những cảm xúc ấy? - Vì từ trên cao của ngọn cây phong, các cậu bé được sống trong những phút giây hạnh phúc với cảm giác không gian bao la choáng ngợp làm các cậu bé nín thở, ngồi lặng, quên mất công việc lý thú là phá tổ chim của mình. Đúng là những giây phút đó trên đỉnh cao, tầm nhìn của lũ trẻ được mở rộng, tầm suy nghĩ được khơi sâu, cả tâm hồn và trí tuệ như đang cất cánh để cảm nhận 1 vẻ đẹp rộng rãi, lắng nghe âm thanh huyền ảo, suy nghĩ rộng mở với bao điều thiêng liêng kì thú. ? G Như vậy hai c©y phong cã vai trß g× ®èi víi tuæi th¬ cña hä? Cã thÓ nãi, nhê hai c©y phong cao lín, v÷ng vµng n©ng ®ì, d×u d¾t lò trÎ lªn tËn ®Ønh ngän, nªn nh÷ng chó bÐ lµng Ku ku rªu kia míi ®îc më réng tÇm nh×n, v¬n cao tÇm suy nghÜ ®Õn nh÷ng ®iÒu bæ Ých. Trong ®ã ®iÒu bæ Ých nhÊt lµ giµu cã thªm t©m hån vµ trÝ tuÖ, båi dìng t×nh yªu quª h¬ng, kh¸t khao kiÕm t×m vµ kh¸m ph¸ nh÷ng ch©n trêi míi. - TiÕp søc cho tuæi th¬ kh¸m ph¸ thÕ giíi, íc m¬ và kh¸t väng. C 15' Hai c©y phong trong c¸i nh×n vµ c¶m nhËn cña nh©n vËt t«i rÊt ®Æc biÖt. §Ó gióp c¸c em thÊy ®îc ®iÒu ®ã.Ta c’.. 2, Hai c©y phong trong c¸i nh×n vµ c¶m nhËn cña nh©n vËt t«i. H ? §äc thÇm ®o¹n 1, 2,4 . Nªu vÞ trÝ cña lµng Ku ku rªu? + Lµng..n»m ..trªn..cao nguyªn réng.. ? Hai c©y phong ®îc miªu t¶ qua chi tiÕt nµo? + Gi÷a ngän ®åi...nh ..ngän h¶i ®¨ng.. ? Hai cây phong hiện ra trước mặt như ngọn hải đăng có ý nghĩa gì? - Hình ảnh so sánh 2 cây phong như ngọn hải đăng tạo sự ấn tượng đối với bất cứ ai. Đó còn là tình yêu quê hương chan hoà đã gắn bó với tình thương nhớ 2 cây phong lớn đầu làng. ? Mçi lÇn vÒ quª ngêi ho¹ sÜ thêng cã viÖc lµm ®Æc biÖt nµo?) + .. vÒ quª .. bæn phËn.. t×m..hai c©y phong..mong..vÒ..lµng..lªn ®åi..®Ó..say sa ng©y ngÊt.. ? T¹i sao nh©n vËt t«i l¹i cã c¶m xóc nh vËy? - Hai c©y phong nh hai cét tiªu dÉn lèi vÒ lµng. Hai c©y phong g¾n liÒn víi nh÷ng kØ niÖm thêi th¬ Êu mµ t¸c gi¶ tr©n träng n©ng niu. Nªn dï ®i xa vÉn lu«n nhí vÒ chóng. VÒ ®Õn lµng th× kh«ng thÓ kh«ng gÆp chóng. ThÓ hiÖn sù g¾n bã th©n th¬ng nh nh÷ng ngêi b¹n th©n thiết nhÊt. ? Tõ nhËn xÐt trªn, theo em hai c©y phong cã vÞ trÝ nh thÕ nµo trong lßng nh©n vËt t«i?( Nhí vÒ quª h¬ng t¹i sao l¹i nhí ®Õn hai c©y phong?) - Lµ hiÖn th©n cña kÝ øc, t×nh yªu vµ nçi nhí quª h¬ng. ? G Trong håi øc cña nh©n vËt t«i hai c©y phong hiÖn lªn nh thÕ nµo? (Chó ý ®o¹n v¨n “Trong lµng t«i->rõng rùc”) +..kh¸c h¼n.. tiÕng nãi... t©m hån riªng.. ªm dÞu +nghiªng ng¶ th©n c©y..lay ®éng l¸ cµnh. r× rµo.. cung bËc...th× thÇm.....thiÕt tha... im bÆt...thë dµi...nh th¬ng tiÕc.. + dÎo dai..reo...nh ngän löa bèc ch¸y... ? G Nªu nghÖ thuËt mµ t¸c gi¶ sö dông? T¸c dông? Nh©n vËt t«i lu«n h×nh dung hai c©y phong nh hai anh em sinh ®«i, hai con ngêi. - NghÖ thuËt miªu t¶ kÕt hîp víi, biÓu c¶m, so s¸nh vµ nh©n c¸ch ho¸ cao ®é, khiÕn ®o¹n v¨n hÕt søc sinh ®éng. ? VËy chóng – hai c©y phong ®ã cã ph¶i chØ ®îc miªu t¶ ®¬n thuÇn qua sù quan s¸t cña ngêi ho¹ sÜ kh«ng? ( NÕu chØ quan s¸t th× hai c©y phong cã hiÖn nªn víi nh÷ng xóc c¶m ®Æc biÖt Êy kh«ng?) - Hai c©y phong kh«ng ph¶i chØ ®îc miªu t¶ ®¬n thuÇn qua sù quan s¸t cña ngêi ho¹ sÜ mµ cßn ®îc t¶ b»ng trÝ tëng tîng vµ b»ng t©m hån cña ngêi nghÖ sÜ. T«i- Ho¹ sÜ cã t©m hån phong phó giµu c¶m xóc . ? Em cã c¶m nhËn nµo vÒ hai c©y phong ? ( Về sức lực và tâm hồn?) - Søc lùc dÎo dai, dòng m·nh, “t©m hån” phong phó. G ? Theo dâi ®o¹n tiÕp. T¹i sao khi ®· trëng thµnh ®· hiÓu ®îc nh÷ng ®iÒu bÝ Èn cña hai c©y phong, ®ã chØ lµ ch©n lÝ gi¶n ®¬n mµ vÉn kh«ng lµm ho¹ sÜ vì méng xa? - Ho¹ sÜ cã t©m hån phong phó giµu c¶m xóc ®· hiÓu bÝ Èn cña thiªn nhiªn, nhng trong anh vÉn kh«ng tan giÊc m¬ k× diÖu cña tuæi th¬ ngîc l¹i kØ niÖm, kÝ øc ®ã vÉn lu«n thêng trùc trong t©m trÝ. Chøng tá søc m¹nh cña kÝ øc thêi th¬ Êu cã søc ¸m ¶nh l©u bÒn dai d¼ng, in ®Ëm trong ®¸y s©u t©m hån t¸c gi¶. ? Cã ph¶i ai còng cã t©m tr¹ng nh vËy kh«ng? - Kh«ng ph¶i ai còng cã t©m tr¹ng nh vËy. ? Theo dâi ®o¹n cuèi, ®iÒu cuèi cïng mµ t¸c gi¶ cha hÒ nghÜ ®Õn thña thiÕu thêi lµ g×? + Ai..trång..ngêi v« danh..íc m¬..nãi..Êp ñ.. hi väng g× ? G Trong thêi ®iÓm hiÖn t¹i «ng ®· biÕt íc m¬ mµ ngêi trång phong Êp ñ cha? §ã lµ íc m¬ nµo? Tuæi th¬ non nít kh«ng hiÓu v× sao qu¶ ®åi cã hai c©y phong. Bµ con trong lµng gäi lµ “ Trêng §uy sen”. T×nh c¶m “¨n qu¶ nhí kÎ trång c©y” ®· ®îc Ai-ma-tèp diễn t¶ mét c¸ch tinh tÕ, s©u l¾ng, ®Çy chÊt th¬. PhÇn sau truyÖn “ Ngêi thÇy ®Çu tiªn” ®· nãi râ nh÷ng t×nh c¶m, t tëng tèt ®Ñp nµy. - Trong thêi ®iÓm hiÖn t¹i nhµ v¨n ®· biÕt nh÷ng íc m¬ mµ ngêi trång phong Êp ñ.§ã lµ mong íc nh÷ng ®øa trÎ nghÌo khæ th«ng minh ham häc sÏ trëng thµnh, sÏ lµ ngêi cã Ých cã tÊm lßng vµ phong c¸ch cña ngêi céng s¶n ch©n chÝnh ? G Vïng quª nµy cã rÊt nhiÒu lo¹i c©y ®Ñp, nhng c©y phong l¹i cã vÞ trÝ ®Æc biÖt. V× sao vËy? Cã thÓ nãi lÝ do quan träng nhÊt lµm cho hai c©y phong cã vÞ trÝ ®Æc biÖt lµ v× chóng g¾n víi thêi th¬ Êu, lµ nh©n chøng cña c©u chuyÖn xóc ®éng t×nh c¶m cña thÇy §uy sen vµ c« bÐ må c«i An tu nai. ChÝnh thÇy §uy sen ®· mang hai c©y phong vÒ trång vµ thÇy göi g¾m vµo hai c©y phong hi väng, íc m¬: nh÷ng ®øa trÎ må c«i thÊt häc, sÏ lín lªn, ®îc më mang kiÕn thøc vµ trë thµnh ngêi cã Ých cho x· héi - Hai c©y phong ®Ñp lu«n ë trong lßng t¸c gi¶ cho dï ®i xa quª h¬ng, kh«ng ph¶i chØ lµ mét loµi c©y g¾n bã víi tuæi th¬ cña t¸c gi¶ mµ cßn mang mét ý nghÜa cao c¶ h¬n thÕ ®ã lµ: - Ngêi trång phong göi g¾m ưíc m¬, hi väng nh÷ng ®øa trÎ må c«i thÊt häc sÏ lín lªn, më mang kiÕn thøc, thµnh ngêi cã Ých cho x· héi. C 5' §Ó tæng kÕt vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n ta chuyÓn sang phÇn III, Tæng kÕt, ghi nhí. ? Em h·y tæng kÕt nh÷ng gi¸ trÞ vÒ nghÖ thuËt vµ néi dung cña ®o¹n trÝch? * Lựa chọn ngôi, người kể tạo hai mạch kể lồng ghép độc đáo. - Miêu tả bằng ngòi bút đậm chất hội hoạ. (truyền sự rung cảm đến người đọc) - Có nhiều so sánh, liên tưởng, tưởng tượng phong phú. * Hai cây phong là biểu tượng của tình yêu quê hương sâu nặng, gắn liền với những kỉ niệm tuổi thơ đẹp đẽ của tgiả 3’ IV, LuyÖn tËp. G ? Chó ý bøc tranh s¸ch gi¸o khoa. C« ®· phãng ®a lªn mµn h×nh. Miªu t¶ bøc tranh ®ã theo ý hiÓu cña em ? - H×nh ¶nh hai c©y phong ë trªn ®åi cao, ®ãn n¾ng giã. - H×nh ¶nh nh©n vËt t«i trªn ®êng lªn ®Ønh ®åi ®Ó ®Õn víi hai c©y phong sinh ®«i th©n théc cña m×nh. c. Cñng cè - luyện tập: (1’) C« cã c©u hái cñng cè nh sau, c¶ líp chó ý: ? V¨n b¶n “ Hai c©y phong” kÕt hîp nh÷ng ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµo? A. Tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m B. BiÓu c¶m kÕt hîp víi miªu t¶. C. Tù sù kÕt hîp víi miªu t¶. D. Miªu t¶ kÕt hîp víi biÓu c¶m. d. Híng dÉn häc sinh tù häc ë nhµ (1’): - Häc bµi n¾m ®îc néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n. - Đọc tác phẩm " Người thầy đầu tiên" Chän trong bµi mét ®o¹n kho¶ng 10 dßng liªn quan ®Õn hai c©y phong ®Ó häc thuéc: + “ Trong lµng t«i ngän löa bèc ch¸y rõng rùc” + “ Vµo n¨m häc cuèi cïng.. kh«ng gian bao lµ vµ ¸nh s¸ng” - So¹n bµi tiÕp theo : ¤n tËp truyÖn vµ kÝ . ChuÈn bÞ viÕt bµi TLV sè 2. * Rút kinh nghiệm sau tiết dạy - Thêi gian: - T
Tài liệu đính kèm: