Giáo án Ngữ văn 8 - Thuế máu

So¹n : 14/3/2014
 Gi¶ng: 
 TIẾT 105: THUẾ MÁU
 ( Trích : Bản án chế độ thực dân Pháp) – Nguyễn Ái Quốc
A - Môc tiªu cÇn ®¹t: 
 Giúp học sinh:
- Thấy được bộ mặt giả nhân giả nghĩa của thực dân Pháp và số phận bi thảm của những người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạn trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa phản ánh trong văn bản. Thấy được nghệ thuật lập luận và nghệ thuật trào phúng sắc sảo trong văn chính luận của Nguyễn Ái Quốc.
- Kĩ năng đọc – hiểu văn bản chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuật trào phúng sắc bén trong văn bản; học cách đưa yếu tố biểu cảm vào văn bản nghị luận.
- Tích hợp giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh.
B - ChuÈn bÞ:
 - GV: SGK, SGV, bài soạn, máy chiếu.
 - HS : GSK, SBT, vở ghi, vở bài tập, học bài cũ, soạn bài.
 C - TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc:
 1 - Tæ chøc:
 2 - KiÓm tra:
 - Trong văn bản Bàn về phép học tác giả Nguyễn Thiếp đã khái quát mục đích chính của việc học là gì? Tác giả bàn về những phép học nào?
 3 - Bài mới:	
- HD ®äc VB ? 
- Em h·y giíi thiÖu vÒ NAQ?
- Em h·y giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c phÈm nµy? 
- GV giíi thiÖu TP Bản án chế độ thực dân Pháp và vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch.
- Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ nhan ®Ò “ThuÕ m¸u”?
Gi¸o viªn chèt: ý nghÜa cña nhan ®Ò .
- Đoạn trích chia làm mấy phần?
- Đọc tên các phần?
- Nhận xét cách đặt tên các phần gợi bản chất nào của chính quyền thực dân?
- Các phần sắp xếp theo trình tự nào? Dụng là gì?
Giáo viên chốt ý.
- Nêu đại ý của đoạn trích?
Giáo viên dẫn dắt vào phần 1.
- T×m chi tiÕt cho thÊy th¸i ®é cña chÝnh quyÒn TDP ®èi víi ng­êi d©n thuéc ®Þa tr­íc vµ khi chiÕn tranh nổ ra?
- ChØ ra sù ®Æc s¾c trong c¸ch sö dông h/¶, tõ ng÷, giäng v¨n?
? Tõ ®ã cho thÊy môc ®Ých, thñ ®o¹n nµo cña bän thùc d©n? 
- GV chiÕu mét sè h×nh ¶nh minh ho¹ 
- T¸c gi¶ lµm râ sè phËn ng­êi d©n thuéc ®Þa bµng nh÷ng chøng cø nµo? 
- NhËn xÐt giäng v¨n vµ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶?
- NhËn xÐt sè phËn cña ng­êi d©n thuéc ®Þa?
- Qua ®o¹n v¨n, em thÊy th¸i ®é, t×nh c¶m cña t¸c gi¶ nh­ thÕ nµo?
I – Tiếp xúc văn bản:
 1- Đọc:
 2 – Tìm hiểu chú thích:
* Tác giả: Nguyễn Ái Quốc (1890 - 1969) là một trong những tên gọi của Hồ Chí Minh trong thời kì hoạt động cách mạng trước năm 1945.
* Tác phẩm:
- Bản án chế độ thực dân Pháp: 
 + Được viết bằng tiếng Pháp, xuất bản lần đầu tại Pa-ri năm 1925, xuất bản đầu tiên ở Việt Nam năm 1946.
 + Tác phẩm gồm 12 chương và phần phụ lục Gửi thanh niên Việt Nam.
 + Nội dung: Tố cáo tội ác tày trời của chủ nghĩa thực dân Pháp trên mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội,...Nói lên tình cảnh khốn cùng, tủi nhục của người dân nô lệ ở các xứ thuộc địa trên thế giới. Từ đó, bước đầu vạch ra đường lối đấu tranh cách mạng đúng đắn để tự giải phóng, giành quyền độc lập.
 + Ý nghĩa: Sự ra đời của tác phẩm đã giáng một đòn chí mạng vào chủ nghĩa TD, vạch ra con đường cách mạng và tương lai tươi sáng cho các dân tộc bị áp bức.
- Đoạn trích Thuế máu: nằm trong chương 1 Thuế máu của TP.
Lµ c¸ch gäi cña t¸c gi¶.
- Thø thuÕ tµn nhÉn, phò phµng nhÊt: bãc lét x­¬ng m¸u, m¹ng sèng.
- Gîi lªn sè phËn th¶m th­¬ng cña ng­êi d©n thuéc ®Þa.
- Lßng c¨m phÉn, th¸i ®é mØa mai ®èi víi téi ¸c ®ang ghª tëm cña chÝnh quyÒn thùc d©n.
 3 – Bố cục: 3 phần
I. Chiến trang và ”người bản xứ”.
II. Chế độ lính tình nguyện.
III. Kết quả của sự hi sinh.
 4 – Đại ý:
 V¹ch trÇn bé mÆt gi¶ nh©n gi¶ nghÜa, c¸c thñ ®o¹n tµn b¹o cña thùc d©n Ph¸p trong viÖc dïng ng­êi d©n thuéc ®Þa lµm vËt hi sinh trong c¸c cuéc chiÕn tranh phi nghÜa.
II – Tìm hiểu văn bản:
 1- ChiÕn tranh vµ “ng­êi b¶n xø:”
 a - Th¸i ®é cña c¸c quan cai trÞ thùc d©n ®èi víi ng­êi d©n thuéc ®Þa:
 * Tr­íc chiÕn tranh:
- Ng­êi d©n thuéc ®Þa bÞ lµ da ®en, An nam mÝt bÈn thØu.
- KÐo xe tay vµ ¨n ®ßn...
-> BÞ khinh miÖt vµ bÞ xem lµ gièng ng­êi h¹ ®¼ng, bÞ ®èi xö ®¸nh ®Ëp nh­ sóc vËt.
 * Khi chiÕn tranh bïng næ:
- Ê y thÕ mµ lËp tøc...nh÷ng ®øa con yªu, b¹n hiÒn...
- §ïng mét c¸i ®­îc phong: ChiÕn sÜ b¶o vÖ c«ng lÝ vµ tù do
-> PhØnh nÞnh, t©ng bèc, vç vÒ.
-> H×nh ¶nh t­¬ng ph¶n, tõ ng÷ gîi h×nh gîi c¶m, giäng v¨n giÔu cît, mØa mai, trµo phóng.
 => Thñ ®o¹n bÞp bîm bØ æi: biÕn ng­êi d©n b¶n xø thµnh vËt hi sinh cho chóng. 
b - Sè phËn th¶m th­¬ng cña ng­êi d©n thuéc ®Þa trong c¸c cuéc chiÕn tranh:
 + Ng­êi ra trËn:
- Xa l×a vî con rêi bá m¶nh ruéng, ®µn cõu, kh«ng ®­îc h­ëng tÝ nµo vÒ quyÒn lîi
- Ph¬i th©y trªn c¸c b·i chiÕn tr­êng...
- Xuèng tËn ®¸y biÓn ®Ó b¶o vÖ Tæ quèc cña c¸c loµi thuû qu¸i.
- Bá x¸c t¹i nh÷ng miÒn hoang vu ...
- §­a th©n cho ng­êi ta tµn s¸t...
- LÊy m¸u m×nh t­íi cho vßng nguyÖt quÕ cña cÊp chØ huy...
- LÊy x­¬ng m×nh ch¹m trªn chiÕc gËy cña ngµi thèng chÕ.
 + Người hËu ph­¬ng:
- KiÖt søc trong x­ëng thuèc sóng... nhiÔm ®éc...
- Kh¹c ra tõng miÕng phæi.
 KÕt qu¶: 70 v¹n ng­êi ®Æt ch©n lªn ®Êt Ph¸p , 8 v¹n ng­êi kh«ng tr«ng thÊy mÆt trêi...
-> Giäng v¨ntrµo phóng s¾c ¶o võa giÔu cît võa xãt xa, phÐp liÖt kª, dÉn chøng sè liÖu cô thÓ, h×nh ¶nh sinh ®éng giµu søc biÓu c¶m..
=> Sè phËn th¶m th­¬ng, bÞ biÕn thµnh vËt hi sinh cho lîi Ýchcña bän thùc d©n.
 T¸c gi¶: C¨m phÉn kÎ thèng trÞ tµn ¸c, niÒm xãt xa th­¬ng c¶m cho th©n phËn ng­êi n« lÖ bÞ bãc lét “ thuÕ m¸u” mét c¸ch tµn nhÉn.
* Luyện tập:
C©u 1: Ph­¬ng ¸n nµo nãi ®óng nhÊt vÒ phÇn I: ChiÕn tranh vµ “ng­êi b¶n xø”?
Ph¬i bµy bé mÆt tµn ¸c, v¹ch trÇn thñ ®o¹n lõa bÞp cña chñ nghÜa thùc d©n.
KÓ vÒ chÕ ®é lÝnh t×nh nguyÖn.
Sè phËn th¶m th­¬ng cña ng­êi d©n thuéc ®Þa trong c¸c cuéc chiÕn tranh.
 Gåm ý A vµ C.
C©u 2: Ph­¬ng ¸n nµo ®óng nhÊt khi noi vÒ giäng ®iÖu chñ ®¹o mµ t¸c gi¶ sö dông trong phÇn I: ChiÕn tranh vµ “ng­êi b¶n xø”?
Giäng l¹nh lïng, cay nghiÖt.
Giäng mØa mai, ch©m biÕm xãt xa.
Giäng ®ay nghiÕn , cay nghiÖt.
Giäng th©n t×nh..
 4 – Củng cố, HDVN:
* Củng cố: GV dùng bảng hệ thống kiến thức bài học. TÝch hîp t­ t­ëng HCM
* HDVN:
 - HD soạn bài cho tiết học sau: sưu tầm tranh ảnh lịch sử minh họa cho bài học.
 - Đọc diễn cảm.
 - Sưu tầm tư liệu.