Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 2: Tôi đi học (Thanh Tịnh)

Tuần 1
Tiết 2.
Ngày dạy: 26. 8. 2015
TÔI ĐI HỌC
Thanh Tịnh
Mục tiêu: Giúp học sinh 
Kiến thức: 
 Hoạt động 2, 3 : Học sinh biết cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời.
Hoạt động 2, 3 : Học sinh hiểu thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh.
Kĩ năng: 
Học sinh thực hiện được: phân tích, tìm hiểu, cảm thụ truyện.
Học sinh thực hiện thành thạo: rèn kĩ năng đọc diễn cảm, 
Thái độ: 
Thói quen: Quan tâm, cảm nhận cuộc sống
Tính cách: nhân ái với bạn bè, yêu mến thầy cô mái trường.
Nơi dung học tập:
Nỗi niềm bâng khuâng, bao rung cảm nhẹ nhàng trong sáng về kỉ niệm, ấn tượng của ngày tựu trường đầu tiên
Chuẩn bị:
Giáo viên: SGK, giáo án, bảng phụ, vở bài tập, tiểu sử Thanh Tịnh.
Học sinh: SGK, tập ghi, vở bài tập, đọc kĩ, tóm tắt văn bản, tìm hiểu tâm trạng nhân vật tôi
Tổ chức các học động học tập:
Ổn định tổ chức và kiểm diện 1 phút 8A1 8A2 8A3 
Kiểm tra miệng: 5 phút 
Tôi đi học của Thanh Tịnh viết theo thể loại nào? (3đ)
Truyện ngắn trữ tình.	 
Khi đến trường, tôi có cảm giác gì? (7đ)
Trong sân trường đông người, ai cũng vui tươi, sạch sẽ khi nghe gọi tên vào lớp, tôi giật mình, lúng túng, dùi đầu vào lòng mẹ, khóc nức nở, chưa bao giờ thấy xa mẹ như lần này.
Học sinh trả lời, giáo viên nhận xét, ghi điểm.
Tiến trình bài học:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học.
Hoạt động 1: Vào bài. Giới thiệu bài: 1 phút. Tiết trước chúng ta đã đi vào tìm hiểu tâm trạng nhân vật tôi trên đường cùng mẹ tới trường và khi đến trường, tiết này chúng ta tiếp tục đi vào tìm hiểu tâm trạng nhân vật tôi khi vào lớp.
Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh phân tích tác phẩm. 18 phút
Khi hồi trống trường vang lên gọi học trò vào lớp, và khi nghe gọi đến tên mình, tâm trạng chú bé diễn ra như thế nào?
Tiếng trống trường vang lên làm vang dội cả lòng chú bé chú cảm thấy chơ vơ và vụng về lúng túng. Đặc biệt khi nghe ông đốc gọi tên mình, chú bé hồi hộp đến mức giật mình, lúng túng và khi mới rời tay mẹ để sắp hàng vào lớp thì chú bé bất giác quay lại, dúi vào lòng mẹ khóc nức nở.
Chi tiết này khiến em nhớ lại tâm trạng của ai về ngày đầu tiên trong đời đến trường mà em đã học ở lớp 7?
Kí ức của người mẹ : “ mẹ còn nhớ sự nôn nao, hồi hộp khi cùng bà ngoại đi tới gần ngôi trường và nỗi chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại, bà ngoại đứng ngoài cánh cổng”
Ở đây tác giả đã miêu tả tâm lí nhân vật bằng cách nào?
Tả trực tiếp: cảm thấy mình chơ vơ là lúc này cảm thấy quả tim như ngừng đập
Tả gián tiếp: qua hành vi cử chỉ: lúng túng dúi vào lòng mẹ khóc nức nở.
Rời vòng tay mẹ, tôi ngồi vào lớp học đón giờ học đầu tiên, cảm nghĩ của tôi lúc bấy giờ ra sao?
Ngày đầu tiên đi học của tôi diễn ra như thế, em có đồng cảm với tâm trạng, cảm xúc của tôi không? Vì sao?
Kể rất chân thực gần gũi. Đó không chỉ là cảm xúc, tâm trạng của tôi mà chính là nỗi niềm chung của trẻ thơ trong thời khắc đáng nhớ ấy.
Theo em, những nghệ thuật đặc sắc nào được tác giả vận dụng trong văn bản? Nêu tác dụng biểu đạt của các hình ảnh nghệ thuật ấy?	
Học sinh thảo luận, đại diện nhóm trình bày.	 
Giáo viên nhận xét, chốt ý.	 
Bên cạnh đó, hình ảnh những người lớn hiện lên như thế nào trong kí ức của nhân vật tôi trong ngày đầu đến trường?
Ông đốc: nhìn học sinh bằng cặp mắt hiền từ, lời nói khẽ
khàng đầy yêu thương, tươi cười dỗ dành học sinh khi các em khóc vì xa mẹ.
Thầy giáo: gương mặt tươi cười, đón các em trước cửa lớp.
Phụ huynh: Dẫn các em đến trường cẩn thận, chu đáo, động viên các em vào lớp. Ta nhận ra trách nhiệm, tấm lòng của gia đình, nhà trường đối với trẻ em. Môi trường giáo dục ấm áp là nguồn nuôi dưỡng các em trưởng thành. Các chi tiết này khiến ta liên tưởng tới bài học Cổng trường mở ra ở đó ta bắt gặp những tình cảm đẹp đẽ của người mẹ dành cho con nhân ngày khai trường.
Giáo dục:Em cảm nhận như thế nào về trường lớp, thầy cô và sự quan tâm của mọi người đối với việc học của em?
Văn bản Tôi đi học có sự đan xen giữa các yếu tố nào? Qua đó, nhà văn gửi gắm điều gì qua tác phẩm?
Học sinh trả lời, giáo viên nhận xét, chốt ý.
Giáo viên gọi học sinh đọc ghi nhớ SGK	
Hoạt động 4: Hướng dẫn học sinh luyện tập. 5 phút	 
Học sinh làm vào vở bài tập	
Giáo viên gọi học sinh đọc bài tập 2
Giáo viên hướng dẫn học sinh làm bài tập
Giáo viên nhận xét, sửa chữa
 c. Vào lớp:
 - Trông hình gì cũng thấy lạ và hay
 - Nhìn người bạn chưa quen 
vẫn không thấy xa lạ.
 - Lẩm nhẩm đánh vần : tôi đi học.
d. Nghệ thuật đặc sắc:
Các hình ảnh so sánh:
 + Tôi quên quang đãng
 + Ý nghĩ ngọn núi
 + Họ nhưtrong cảnh lạ
Bố cục theo dòng hồi tưởng :
Cảm nghĩ theo trình tự thời gian của buổi tựu trường.
Kết hợp hài hoà giữa kể, miêu tả với bộc lộ tâm trạng cảm xúc.
 à tạo nên chất trữ tình của tác phẩm.
Ghi nhớ (SGK) 
Luyện tập: 
Bài tập 2
Tổng kết: 5 phút. Giáo viên treo bảng phụ
Chủ đề văn bản “Tôi đi học” nằm ở phần nào?
Nhan đề của văn bản, quan hệ giữa các phần của văn bản, các từ ngữ, câu then chốt trong văn bản 
Nhận xét nào nói đúng nhất những yêáu tố nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm?
Bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghĩ theo trình tự thời gian của buổi tựu trường, kết hợp hài hoà giữa tự sự – miêu tả – biểu cảm, các hình ảnh so sánh độc đáo. 
Hướng dẫn tự học: 5 phút 
Đối với bài học tiết này:
- Học bài theo nội dung đã ghi, làm BT1, VBT
Đối với bài học tiết sau: 
- Soạn bài Trong lòng mẹ SGK/20 : Tóm tắt truyện. Tác giả tác phẩm. Cuộc đối thoại giữa bé Hồng và bà cô.
Phụ lục: