Giáo án Ngữ văn 9 - Chủ đề: Hoạt động giao tiếp Ngữ văn 9

g giao tiÕp kh«ng nªn nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng tin lµ ®óng sù thËt.
VD1: NÕu kh«ng biÕt ch¾c: 1 tuÇn n÷a líp m×nh sÏ tæ chøc c¾m tr¹i th× em cã th«ng b¸o: ‘‘ TuÇn sau líp m×nh sÏ tæ chøc c¾m tr¹i’’ víi c¸c b¹n cïng líp kh«ng? V× sao?
VD2: NÕu kh«ng biÕt ch¾c v× sao b¹n m×nh nghØ häc th× em cã tr¶ lêi víi thÇy c« lµ b¹n Êy nghØ häc v× èm kh«ng? V× sao?
 Kh«ng tr¶ lêi khi m×nh ch­a biÕt ch¾c ch¾n
H: VËy ®iÒu cÇn tr¸nh n÷a lµ g×?
- §õng nªn nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc.
 GV: HÖ thèng kiÕn thøc phÇn 2 
 HS ®äc ghi nhí 2.
GV yªu cÇu HS t×m nh÷ng thµnh ng÷ cã néi dung liªn quan ®Õn ph­¬ng ch©m vÒ chÊt
Y/c häc sinh ®ãng vai t×nh huèng c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i nãi trªn
*KÕt luËn: Khi giao tiÕp cÇn tu©n thñ c¸c ph­¬ng ch©m vÒ l­îng vµ ph­¬ng ch©m vÒ chÊt ®Ó cã hiÖu qu¶ giao tiÕp cao
*H§3: Ho¹t ®éng thùc hµnh
- Mục đích hoạt động: 
+ Ph¸t hiÖn lçi liªn quan ®Õn ph­¬ng ch©m vÒ l­îng vµ chÊt
+ §iÒn tõ vµo chç trèng.
+ Gi¶i nghÜa thµnh ng÷.
- Nội dung hoạt động
+ HS trả lời các câu hỏi trong SGK
- Phương pháp- kỹ thuật
+ Phương pháp: đàm thoại, gợi mở, thực hành.
+ Kỹ thuật: HĐ nhóm.
- Thời gian - Hình thức tổ chức
+ Thời gian: 20 phút
+ Hình thức tổ chức: tập trung tại lớp học, HS làm bài tập cá nhân, nhóm trong SGK.
 HS: §äc vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu cña bµi tËp.
- H§ c¸ nh©n 
=> Kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m vÒ l­îng ( nãi thõa ).
 HS ®iÒn tõ thÝch hîp vµo chç trèng.
 H§ c¸ nh©n 
HS: §äc vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu cña bµi tËp.
H§N bµn (2’)
HS tr×nh bµy, GV nhËn xÐt KL
 HS: §äc vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu cña bµi tËp.
 HS: TLN 5 phót (3 nhãm)
- C¸c nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶.
- GV: NhËn xÐt chung ghi kÕt qu¶ trªn b¶ng phô
* KÕt luËn: CÇn chó ý khi giao tiÕp ph¶i tu©n thñ c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i ®Ó hiÖu qu¶ giao tiÕp cao.
I/ Ph­¬ng ch©m vÒ l­îng
1/ Bµi tËp
a. Bµi tËp 1 ( SGK - Tr 8 )
- C©u tr¶ lêi cña Ba kh«ng ®¸p øng ®­îc néi dung mµ An cÇn biÕt.
- §iÒu mµ An muèn biÕt: Mét ®Þa ®iÓm cô thÓ nµo ®ã.
b. Bµi tËp 2:( SGK - Tr 9 )
- ChØ cÇn hái: B¸c cã thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y kh«ng?
- Tr¶ lêi: Tõ n·y ®Õn giê t«i ch¼ng thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y c¶.
2/ Ghi nhí 1( SGK - Tr 9 ).
II/ Ph­¬ng ch©m vÒ chÊt
1/ Bµi tËp
 §äc truyÖn c­êi( SGK - Tr 9)
 TruyÖn phª ph¸n tÝnh nãi kho¸c.
2/ Ghi nhí 2 (SGK - Tr10 )
III/ LuyÖn tËp
1/ Bµi tËp 1 ( T10 )
a/ Th«ng tin thõa: Nu«i ë nhµ v× gia sóc ®· cã nghÜa lµ thó nu«i trong nhµ.
b/ Th«ng tin thõa: Hai c¸nh v× tÊt c¶ c¸c loµi chim ®Òu cã 2 c¸nh.
2/ Bµi tËp 2 ( T10 )
 a/ Nãi cã s¸ch, m¸ch cã chøng.
 b/ Nãi dèi.
 c/ Nãi mß.
 d/ Nãi nh¨ng, nãi cuéi. 
 e/ Nãi tr¹ng
- Ph­¬ng ch©m héi tho¹i vÒ chÊt.
 3. Bài tËp 3/11
 Truyện thừa câu ‘‘Rồi có nuôi được không?’’. 
->Vi phạm phương châm về lượng
4/ Bµi tËp5/T11
- ‘‘¡n ®¬m nãi ®Æt’’: Vu khèng, ®Æt ®iÒu.
- ‘‘¡n èc nãi mß’’: Nãi kh«ng cã c¨n cø.
- Ăn không nói có: vu cáo, bịa đặt
- Cãi chày cãi cối: ngoan cố,không chịu thừa nhận sự thật
- Khua môi múa mép: ba hoa,khoác lác
- Nói dơi, nói chuột: nói lăng nhăng,nhảm nhí
- Hứa hươu hứa vượn: hứa hẹn một cách vô trách nhiệm, có màu sắc của sự lừa đảo
-> Vi phạm phương châm về chất
HĐ4: Hoạt động ứng dụng
- Mục đích hoạt động:
 + HiÓu ®­îc 2 ph­¬ng ch©m héi tho¹i ®· häc.
	+ Nh÷ng ®iÒu cÇn tr¸nh khi giao tiÕp 
- Nội dung hoạt động: Sưu tầm trên các phương tiện thông tin đại chúng, tài liệu sách tham khảo....
- Phương pháp – KTDH
+ Phương pháp: Gợi mở, nêu vấn đề,
- Thời gian - Hình thức tổ chức
+ Thời gian: 1 phút
+ Hình thức tổ chức: Tự học ở nhà, qua người thân, học nhóm ngoài giờ.
HĐ5. Hoạt động bổ sung
- Mục đích hoạt động: Mở rộng kiến thức hs đã được học về các phương châm hội thoại
- Nội dung hoạt động
+ Sưu tầm trên phương tiện, TLTK...
- Phương pháp- kỹ thuật: tự nghiên cứu
- Thời gian - Hình thức tổ chức:
+ Thời gian:
+ Hình thức tổ chức: Ngoài lớp học.
GV giao nhiệm vụ, HDHS tự tìm hiểu ở nhà
Ngày giảng: 28/05/2015
Tiết 2: CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI(tiếp)
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung
*H§ 1: Khëi ®éng 
- Môc ®Ých cña ho¹t ®éng
+ T¹o høng thó häc tËp	
- Nội dung hoạt động: 
+ Sử dụng tình huống để giới thiệu nội dung bài học.
- Phương pháp – KTDH: đàm thoại, nêu vấn đề.
- Thời gian - Hình thức tổ chức
+ Thời gian: 2 phút
+ Hình thức tổ chức: GV giới thiệu 
 *H§ 2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi
- Môc ®Ých cña ho¹t ®éng
+ HS nhËn biÕt ®­îc c¸c kh¸i niÖm vÒ ph­¬ng ch©m quan hÖ, ph­¬ng ch©m lÞch sù, ph­¬ng ch©m c¸ch thøc
+ Ph©n tÝch ®­îc c¸ch sö dông c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i nµy trong giao tiÕp.
+ T×m c¸ch thµnh ng÷ cã liªn quan ®Õn c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i
- Nội dung hoạt động: Cho học sinh tiếp cận với ngữ liệu: Suy nghĩ trả lời các câu hỏi để hình thành khái niệm
- Phương pháp - KTDH
+ Phương pháp: đàm thoại, phân tích, thực hành
+ KTDH: HĐ nhóm
- Thời gian - Hình thức tổ chức:
+ Thời gian: 
+ Hình thức tổ chức: tập trung tại lớp học. HS HĐ cá nhân, nhóm.....
 HS ®äc bµi tËp SGK
H: Thµnh ng÷ nµy chØ t×nh huèng héi tho¹i nh­ thÕ nµo? ®iÒu g× sÏ x¶y ra nÕu xuÊt hiÖn nh÷ng t×nh huèng héi tho¹i nh­ thÕ?
- NÕu xuÊt hiÖn nh÷ng t×nh huèng héi tho¹i nh­ thÕ con ng­êi sÏ kh«ng giao tiÕp ®­îc víi nhau, nh÷ng ho¹t ®éng cña x· héi sÏ trë nªn rèi lo¹n.
H: Qua ®ã, h·y rót ra bµi häc trong giao tiÕp?
-CÇn nãi ®óng vµo ®Ò tµi mµ héi tho¹i ®ang ®Ò cËp, tr¸nh nãi l¹c ®Ò
GV: C¸ch nãi nh­ vËy lµ ph­¬ng ch©m quan hÖ.
H:VËy em hiÓu thÕ nµo vÒ ph­¬ng ch©m quan hÖ?
 GV nhËn xÐt vµ rót ra ghi nhí.
- GV gọi hs đọc to nội dung ghi nhớ 1 SGK 
GV nhÊn m¹nh néi dung ghi nhí
H:T×m nh÷ng thµnh ng÷ cã liªn quan ®Õn ph­¬ng ch©m quan hÖ?
- HĐCN- chia sẻ
 - GV nhËn xÐt, chèt
GV ®­a thªm mét sè thµnh ng÷:
 + Trèng ®¸nh xu«i, kÌn thæi ng­îc.
 + Hái mét ®»ng, nãi mét nÎo.
- Vi ph¹m ph­¬ng ch©m quan hÖ
HS ®äc bµi tËp SGK
H: Em hiÓu 2 thµnh ng÷ trªn dïng ®Ó chØ nh÷ng c¸ch nãi nh­ thÕ nµo?
 GV liªn hÖ thùc tÕ khi HS tr×nh bµy mét vÊn ®Ò nµo ®ã theo yªu cÇu.
H: Nh÷ng c¸ch nãi ®ã cã ¶nh h­ëng ®Õn ng­êi tiÕp nhËn lêi kh«ng? ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo?
-> Lµm cho ng­êi nghe khã tiÕp nhËn hoÆc tiÕp nhËn kh«ng ®óng néi dung truyÒn ®¹t. 
Lµm cho giao tiÕp kh«ng ®¹t ®­îc kÕt qu¶ nh­ mong muèn.
H: Nh­ vËy ta cã thÓ rót ra bµi häc g× trong giao tiÕp?
Trong giao tiÕp, cÇn chó ý nãi ng¾n gän, rµnh m¹ch.
HS ®äc bµi tËp SGK
H: Cã thÓ hiÓu c©u trªn theo mÊy c¸ch? V× sao? §Ó ng­êi nghe kh«ng hiÓu lÇm th× ph¶i nãi nh­ thÕ nµo?
HS thảo luận áp dụng kĩ thuật khăn trải bàn (3p)
- HS điều hành
- GVNX >GVKL
- NÕu: ‘‘ truyÖn ng¾n cña «ng Êy’’ bæ nghÜa cho ‘‘nhËn ®Þnh” th× cã thÓ hiÓu theo c¸ch 1.
- NÕu (cña «ng Êy)bæ nghÜa cho (truyÖn ng¾n) th× hiÓu theo c¸ch 2.
-> §ã lµ c¸ch nãi mËp mê, ch­a râ rµng. V× thÕ trong giao tiÕp nÕu kh«ng v× mét lÝ do nµo ®ã ®Æc biÖt th× kh«ng nªn nãi nh÷ng c©u mµ ng­êi nghe hiÓu theo nhiÒu c¸ch-> kh«ng hiÓu nhau, g©y trë ng¹i lín.
 T«i ®ång ý víi nh÷ng nhËn ®Þnh cña «ng Êy vÒ truyÖn ng¾n.
H: Bµi häc rót ra tõ nh÷ng vÝ dô trªn lµ g×?
Trong giao tiÕp kh«ng nªn nãi mËp mê, kh«ng râ rµng, ng­êi nghe kh«ng hiÓu hoÆc khã hiÓu.
GV KL: C¸ch nãi ë 2 BT trªn lµ c¸ch nãi vi ph¹m ph­¬ng ch©m c¸ch thøc.
H: Em hiÓu thÕ nµo lµ ph­¬ng ch©m c¸ch thøc?
 HS ®äc to ghi nhí 2 (SGK – T 22 )
GV nªu mét sè thµnh ng÷ cã liªn quan ®Õn ph­¬ng ch©m c¸ch thøc:
 + Nãi ra ®Çu ra ®òa.
 + Nãi cã ®Çu cã cuèi. 
 HS ®ãng vai c©u chuyÖn ‘‘ Ng­êi ¨n xin.’’
H: CËu bÐ cã t×m ®­îc c¸i g× cho ng­êi ¨n xin kh«ng? CËu ®· nãi nh­ thÕ nµo? T¹i sao c¶ 2 ng­êi ®Òu c¶m thÊy m×nh ®· nhËn ®­îc tõ ng­êi kia mét c¸i g× ®ã?
( cËu bÐ kh«ng xa l¸nh, khinh miÖt «ng l·o, mµ vÉn cã th¸i ®é vµ lêi nãi hÕt søc tr©n träng vµ quan t©m)
H:Tõ ®ã, em rót ra bµi häc g× tõ c©u chuyÖn?
CÇn tÕ nhÞ, t«n träng ng­êi kh¸c khi ®èi tho¹i.
 GV: Trong giao tiÕp, dï ®Þa vÞ x· héi vµ hoµn c¶nh cña ng­êi ®èi tho¹i ntn ®i ch¨ng n÷a th× ng­êi nãi ph¶i chó ý ®Õn c¸ch nãi t«n träng ®èi víi ng­êi ®ã. Kh«ng nªn dïng lêi lÏ thiÕu lÞch sù.
- GV gọi hs đọc to nội dung ghi nhớ SGK 
H: Nªu nh÷ng thµnh ng÷ cã liªn quan ®Õn ph­¬ng ch©m lÞch sù mµ em biÕt?
 Hoa th¬m ai nì bá r¬i,
 Ng­êi kh«n ai nãi nÆng lêi lµm chi... 
GV kÕt luËn: CÇn chó ý khi giao tiÕp ph¶i tu©n thñ ®óng ph­¬ng ch©m héi tho¹i tho¹i th× giao tiÕp míi ®¹t hiÖu qu¶ cao
*H§3: Ho¹t ®éng thùc hµnh
- Mục đích hoạt động: 
Hs vận dụng kiến thức đã học vào việc giải quyết các yêu cầu của bài tập
- Nội dung hoạt động
+ HS trả lời các câu hỏi trong SGK
- Phương pháp- kỹ thuật
+ Phương pháp: đàm thoại, gợi mở, thực hành.
+ Kỹ thuật: HĐ nhóm.
- Thời gian - Hình thức tổ chức
+ Thời gian: 18 phút
+ Hình thức tổ chức: tập trung tại lớp học, HS làm bài tập cá nhân, nhóm trong SGK.
HS: §äc vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu cña bµi tËp 1.
+ H§N 5’ (KT ®¾p b«ng tuyÕt)
-> Tr×nh bµy kÕt qu¶, NhËn xÐt, kÕt luËn.
+ Mét sè c©u kh¸c:
 Ng­êi kh«n ai nì ®ßn roi,
 Mét lêi nhÌ nhÑ h·y cßn ®¾ng cay.
 Chim kh«n kªu tiÕng r¶nh rang
Ng­êi kh«n nãi tiÕng dÞu dµng dÔ nghe.
 Vµng th× thö löa thö than
Chu«ng kªu thö tiÕng, ng­êi ngoan thö lêi
 Ch¼ng ®­îc miÕng thÞt miÕng x«i
Còng ®­îc lêi nãi cho ngu«i tÊm lßng
 Mét c©u nhÞn chÝn c©u lµnh
H. X¸c ®Þnh phÐp tu tõ cã liªn quan ®Õn ph­¬ng ch©m lÞch sù?
- VD: Thay v× chª b¹n m×nh: "B¹n viÕt bµi nµy dë qu¸!", ta nãi: "Bµi viÕt cña b¹n ch­a ®­îc hay l¾m!"
HS tù lÊy vÝ dô
 + B¹n h¸t còng kh«ng ®Õn nçi nµo. 	-> H¸t ch­a hay.
 + Em kh«ng ®Õn nçi ®en l¾m. 
-> Lµ ®en.
 HS: §äc vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu cña bµi tËp.
 Gäi HS lªn b¶ng ®iÒn - nhËn xÐt
 HS: §äc vµ nªu yªu cÇu cña bµi tËp 4
 H§ nhãm bµn (2') – chia sẻ
GVNX, KL:
b) Trong giao tiÕp, ®«i khi v× 1 lÝ do nµo ®ã, ng­êi nãi ph¶i nãi 1 ®iÒu mµ hä nghÜ sÏ lµm tæn th­¬ng thÓ diÖn cña ng­êi ®èi tho¹i. §Ó gi¶m nhÑ ¶nh h­ëng (tu©n thñ p.ch©m lÞch sù), ng­êi nãi dïng c¸ch diÔn ®¹t trªn.
HS: §äc vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu cña bµi tËp.
HS ho¹t ®éng c¸ nh©n - tr×nh bµy - nhËn xÐt.
I/ Ph­¬ng ch©m quan hÖ
1/ Bµi tËp
-¤ng nãi gµ, bµ nãi vÞt: mçi ng­êi nãi vÒ ®Ò tµi kh¸c nhau.
 Con ng­êi kh«ng hiÓu nhau, kh«ng ®¹t ®­îc môc ®Ých giao tiÕp.
2/ Ghi nhí 1 ( SGK -Tr 21 )
II/ Ph­¬ng ch©m c¸ch thøc
1/ Bµi tËp 
a, Bµi tËp 1
- Thµnh ng÷ 1: ChØ c¸ch nãi r­êm rµ, dµi dßng.
- Thµnh ng÷ 2: ChØ c¸ch nãi Êp óng, kh«ng thµnh lêi, kh«ng rµnh m¹ch. 
b/Bµi tËp 2 
 T«i ®ång ý víi nh÷ng nhËn ®Þnh vÒ truyÖn ng¾n cña «ng Êy.
- HiÓu theo 2 c¸ch:
+ C¸ch 1: T«i ®ång ý víi nh÷ng nhËn ®Þnh cña «ng Êy vÒ truyÖn ng¾n.
+ C¸ch 2: T«i ®ång ý víi nh÷ng nhËn ®Þnh cña c¸c b¹n vÒ truyÖn ng¾n cña «ng Êy.
2/ Ghi nhí 2 (SGK - T 22)
III/ Ph­¬ng ch©m lÞch sù
1/ Bµi tËp
 C©u chuyÖn ‘‘ Ng­êi ¨n xin.’’
 Tuy kh«ng cã cña c¶i tiÒn b¹c nh­ng hä ®· nhËn ®­îc ë nhau mét t×nh c¶m rÊt lín. §Æc biÖt sù kÝnh träng cña cËu bÐ víi «ng giµ.
2/ Ghi nhí 3 (SGK -Tr 23 )
IV/ LuyÖn tËp
1/Bµi 1 (T 23 )
a- Vån v·, niÒm në lóc giao tiÕp, chµo hái.
b- C©n nh¾c, ®¾n ®o, suy nghÜ lóc nãi n¨ng, giao tiÕp tá râ sù khiªm tèn vµ biÕt t«n träng ng­êi kh¸c.
c- ¡n nãi nhÑ nhµng, lÞch sù, tr¸nh th« lç, côc c»n.
 => Kh¼ng ®Þnh vai trß cña ng«n ng÷ trong ®êi sèng. Khuyªn con ng­êi trong giao tiÕp nªn dïng nh÷ng lêi lÏ lÞch sù nh· nhÆn.
Bµi 2 ( Tr 25 )
 PhÐp tu tõ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ph­¬ng ch©m lÞch sù lµ phÐp nãi gi¶m nãi tr¸nh.
Bµi 3 ( Tr 25 )
- Nãi m¸t : lÞch sù
- Nãi hít : lÞch sù
- Nãi mãc : lÞch sù
- Nãi leo : lÞch sù
- Nãi ra ®Çu ra ®òa : c¸ch thøc
4.BµitËp 4 (SGK.23+24)
a) Ng­êi nãi chuÈn bÞ mét vÊn ®Ò kh«ng ®óng vµo ®Ò tµi hai ng­êi ®ang trao ®æi , ®Ó tr¸nh cho ng­êi nghe hiÓu lµ m×nh kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m quan hÖ , ng­êi nãi dïng c¸ch diÔn ®¹t trªn 
c) C¸ch nãi nµy b¸o hiÖu cho ng­êi ®èi tho¹i biÕt ng­êi ®ã ®· kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m lÞch sù , cÇn ph¶i chÊm døt viÖc kh«ng tu©n thñ ®ã.
Bµi 5 ( T 25 )
+ Nãi b¨m nãi bæ: Nãi bèp ch¸t, xØa xãi, th« b¹o – P/C lÞch sù.
+ Nãi nh­ ®Êm vµo tai: Nãi m¹nh, 
tr¸i ý ng­êi kh¸c, khã tiÕp thu. – P/C lÞch sù.
+ Nöa óp nöa më: Nãi mËp mê, kh«ng hÕt ý – P/C c¸ch thøc.
+ Nãi nh­ dïi ®ôc chÊm m¾m c¸y: Nãi kh«ng khÐo, th« céc, thiÕu tÕ nhÞ. –P/C lÞch sù.
HĐ4: Hoạt động ứng dụng
- Mục đích hoạt động:
 + Tr¶ lêi c©u hái trong phÇn bµi tËp ®Ó thÊy ®­îc mèi quan hÖ gi÷a c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i víi t×nh huèng giao tiÕp. 
+ Tõ bµi tËp ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ diÔn ®¹t ë nh÷ng tr­êng hîp tu©n thñ/ kh«ng tu©n thñ c¸c PCHT trong nh÷ng hoµn c¶nh giao tiÕp cô thÓ.
+ T×m nh÷ng t×nh huèng tu©n thñ/kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m héi tho¹i.
- Nội dung hoạt động: Sưu tầm trên các phương tiện thông tin đại chúng, tài liệu sách tham khảo....
- Phương pháp – KTDH
+ Phương pháp: Gợi mở, nêu vấn đề,
- Thời gian - Hình thức tổ chức
+ Thời gian: 1 phút
+ Hình thức tổ chức: Tự học ở nhà, qua người thân, học nhóm ngoài giờ.
HĐ5. Hoạt động bổ sung
- Mục đích hoạt động: Mở rộng kiến thức hs đã được học về các phương châm hội thoại
- Nội dung hoạt động
+ Sưu tầm trên phương tiện, TLTK...
- Phương pháp- kỹ thuật: tự nghiên cứu
- Thời gian - Hình thức tổ chức:
+ Thời gian:
+ Hình thức tổ chức: Ngoài lớp học.
GV giao nhiệm vụ, HDHS tự tìm hiểu ở nhà
Ngày giảng: 28/05/2015
Tiết 3:CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI(tiếp)
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung
*H§ 1: Khëi ®éng 
- Môc ®Ých cña ho¹t ®éng
+ T¹o høng thó häc tËp	
- Nội dung hoạt động: 
+ Sử dụng tình huống để giới thiệu nội dung bài học.
- Phương pháp – KTDH: đàm thoại, nêu vấn đề.
- Thời gian - Hình thức tổ chức
+ Thời gian: 2 phút
+ Hình thức tổ chức: GV giới thiệu 
 *H§ 2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi
- Môc ®Ých cña ho¹t ®éng
+ HS hiÓu ®­îc mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a ph­¬ng ch©m héi tho¹i vµ t×nh huèng giao tiÕp.
+ X¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng tr­êng hîp kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m héi tho¹i.
- Nội dung hoạt động: Cho học sinh tiếp cận với ngữ liệu: Suy nghĩ trả lời các câu hỏi để hình thành khái niệm
- Phương pháp - KTDH
+ Phương pháp: đàm thoại, phân tích, thực hành
+ KTDH: HĐ nhóm
- Thời gian - Hình thức tổ chức:
+ Thời gian: 20 phút
+ Hình thức tổ chức: tập trung tại lớp học. HS HĐ cá nhân, nhóm.....
 HS ®äc vÝ dô SGK- Tr 36.
H: H·y x¸c ®Þnh c¸c nh©n vËt trong truyÖn? Anh chµng ngèc hái ng­êi ®èn cñi trong t×nh huèng nµo? Anh chµng ®ã cã tu©n thñ ®óng ph­¬ng ch©m lÞch sù kh«ng? V× sao?
- HĐCN- Chia sẻ
- Trong t×nh huèng giao tiÕp kh¸c cã thÓ coi lµ lÞch sù quan t©m ®Õ ng­êi kh¸c.
H: H·y t×m nh÷ng t×nh huèng mµ cã lêi hái th¨m kiÓu nh­ trªn ®­îc dïng mét c¸ch thÝch hîp?
a/ Mai ®Õn th¨m nhµ b¸c Hµ hµng xãm, hái:
 - D¹o nµy b¸c cã ®­îc khoÎ kh«ng ¹?
b/ ThÊy mét b¸c n«ng d©n cµy ruéng, ®ang ngåi nghØ d­íi bãng c©y bªn bê. Ba l¹i gÇn hái:
 - C«ng viÖc cña b¸c vÊt v¶ l¾m ph¶i kh«ng ¹?
H:Tõ ®ã, em cã thÓ rót ra bµi häc g× vÒ giao tiÕp?
Khi giao tiÕp cÇn chó ý tíi ng÷ c¶nh vµ t×nh huèng ®Ó tu©n thñ ®óng c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i. 
H: Em hiÓu thÕ nµo vÒ quan hÖ gi÷a ph­¬ng ch©m héi tho¹i víi t×nh huèng giao tiÕp?
- HS tr¶ lêi
- GV chèt: Khi giao tiÕp, kh«ng nh÷ng ph¶i tu©n thñ c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i mµ cßn ph¶i n¾m ®­îc c¸c ®Æc ®iÓm cña t×nh huèng giao tiÕp nh­: Nãi víi ai? Nãi khi nµo? Nãi nh»m môc ®Ých g× ?
- GV Gäi 1 hs tr×nh bµy phÇn ghi nhí.
GV. Cho hs t×m thªm c¸c vÝ dô kh¸c mµ kiÓu hái th¨m nh­ trong c©u chuyÖn nh­ng dïng mét c¸ch thÝch hîp.
HS: §äc l¹i c¸c vÝ dô trong ph­¬ng ch©m héi tho¹i SGK -Tr8,21...
H: Trong nh÷ng t×nh huèng nµo ph­¬ng ch©m héi tho¹i kh«ng ®­îc tu©n thñ? V× sao c¸c ph­¬ng ch©m ®ã kh«ng ®­îc tu©n thñ?
 + Trõ ph­¬ng ch©m lÞch sù, cßn c¸c t×nh huèng cßn l¹i ®Òu kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m héi tho¹i.
 + Do ng­êi nãi v« ý, vông vÒ, thiÕu v¨n ho¸ giao tiÕpư
 HS th¶o luËn nhãm trong 5’- Điều hành
N1,2 : t×nh huèng BT2
N3,4: : t×nh huèng BT3
N5,6 : t×nh huèng BT4
 * BT2.
H: C©u tr¶ lêi cña Ba cã ®¸p øng ®­îc th«ng tin An mong muèn kh«ng? Cã ph­¬ng ch©m héi tho¹i nµo kh«ng ®­îc tu©n thñ?
H: V× sao ng­êi nãi kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m Êy?
- V× ng­êi nãi kh«ng biÕt chÝnh x¸c chiÕc m¸y bay chÕ t¹o vµo n¨m nµo.
- Do ng­êi nãi v« ý, vông vÒ, thiÕu v¨n ho¸ giao tiÕp.
- §Ó tu©n thñ ph­¬ng ch©m vÒ chÊt ng­êi nãi ph¶i tr¶ lêi chung chung...
Ng­êi nãi ph¶i ­u tiªn cho mét ph­¬ng ch©m kh¸c
H: H·y t×m nh÷ng t×nh huèng t­¬ng tù?
a- Em cã biÕt nhµ b¹n MÈy ë ®©u kh«ng?
- ë khu vùc TrÞnh T­êng th× ph¶i.
b- C¸i ¸o nµy ®Ñp ®Êy, b¹n mua nã ë ®©u?
 - Tí mua ë chî.
 * BT3
H: Khi b¸c sÜ nãi víi mét ng­êi m¾c bÖnh nan y vÒ t×nh tr¹ng søc khoÎ th× ph­¬ng ch©m héi tho¹i nµo kh«ng ®­îc tu©n thñ?
* Ch¼ng h¹n thay v× nãi c¨n bÖnh ®ang ë giai ®o¹n nguy kÞch... b¸c sÜ ®éng viªn nÕu cè g¾ng th× bÖnh nh©n cã thÓ v­ît qua ®­îc.
H:V× sao b¸c sÜ lµm nh­ vËy? T×m nh÷ng t×nh huèng giao tiÕp kh¸c mµ ph­¬ng ch©m ®ã kh«ng ®­îc tu©n thñ?
- §ã lµ viÖc lµm nh©n ®¹o vµ cÇn thiÕt. Gióp bÖnh nh©n l¹c quan h¬n trong cuéc sèng
 - HS t×m thªm VD.
 - GV cung cÊp thªm: 
+ Khi NX vÒ h×nh thøc vµ tuæi t¸c cña ng­êi ®èi tho¹i
+ Khi ®¸nh gi¸ vÒ ng­êi kh¸c
+ Ng­êi chiÕn sÜ ch¼ng may sa vµo tay giÆc
 - GV chèt ý: Ng­êi nãi ph¶i ­u tiªn cho mét yªu cÇu kh¸c qu©n träng h¬n
* BT4
H:Khi nãi: TiÒn b¹c chØ lµ tiÒn b¹c, cã ph¶i ng­êi nãi kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m vÒ l­îng? 
H: Ph¶i hiÓu nghÜa c©u nµy nh­ thÕ nµo?
=> Nh¾c nhë con ng­êi ngoµi tiÒn b¹c ®Ó duy tr× cuéc sèngcßn cã nh÷ng mçi quan hÖ kh¸c. V× vËy kh«ng nªn v× tiÒn mµ quªn ®i tÊt c¶
VD kh¸c: ChiÕn tranh lµ chiÕn tranh; Nã vÉn lµ nã, rång lµ rång , liu ®iu lµ liu ®iu ...)
H: Qua viÖc t×m hiÓu mét sè VD, cho biÕt viÖc kh«ng tu©n thñ c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i cã thÓ b¾t nguån tõ nh÷ng nguyªn nh©n nµo?
 HS ®äc ghi nhí 2/ SGK
* KÕt luËn: ViÖc kh«ng tu©n thñ c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i lµ do mét sè nguyªn nh©n: ng­êi nãi vông vÒ, thiÕu v¨n hãa giao tiÕp, hoÆc do mét yªu cÇu kh¸c quan träng h¬n, hoÆc muèn ng­êi nghe hiÓu theo nghÜa hµm ng«n. Muèn giao tiÕp tu©n thñ theo ®óng c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i cÇn chó ý ®Õn t×nh huèng giao tiÕp
*H§3: Ho¹t ®éng thùc hµnh
- Mục đích hoạt động: 
+VËn dông lÝ thuyÕt vµo lµm c¸c bµi tËp:
+Ph¸t hiÖn lêi nãi vi ph¹m c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i
+ LÝ gi¶i ®­îc nguyªn nh©n cña viÖc vi pham ph­¬ng ch©m héi tho¹i qua mét ®o¹n v¨n cô thÓ
- Nội dung hoạt động
+ HS trả lời các câu hỏi trong SGK
- Phương pháp- kỹ thuật
+ Phương pháp: đàm thoại, gợi mở, thực hành.
+ Kỹ thuật: HĐ nhóm.
- Thời gian - Hình thức tổ chức
+ Thời gian: 15 phút
+ Hình thức tổ chức: tập trung tại lớp học, HS làm bài tập cá nhân, nhóm trong SGK.
NhËn biÕt t×nh huèng héi tho¹i kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m héi tho¹i nµo?
HS: Th¶o luËn nhãm bàn- Chia sẻ
- C¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶.
- C¶ líp nhËn xÐt -> bæ sung.
GV nhËn xÐt , kÕt luËn
H: Gi¶i thÝch viÖc kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m héi tho¹i cã chÝnh ®¸ng kh«ng? 
HS: HS nªu ý kiÕn -> nhËn xÐt, bæ sung
GV KÕt luËn.
V× kh¸ch ®Õn nhµ ai ®Òu ph¶i chµo hái chñ nhµ råi míi nãi chuyÖn. NhÊt lµ ë ®©y, th¸i ®é vµ lêi nãi cña c¸c vÞ kh¸ch thËt hå ®å, ch¼ng cã c¨n cø g× c¶.
I/ Quan hÖ gi÷a ph­¬ng ch©m héi tho¹i víi t×nh huèng giao tiÕp
1/ Bµi tËp/36
- Chµng Ngèc kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m lÞch sù mµ quÊy rèi, g©y phiÒn hµ. V× lóc ®ã ng­êi ®­îc hái ®ang tËp trung cao ®é ®Ó lµm viÖc.
- C©u hái sö dông kh«ng ®óng lóc, ®óng chç.
2/Ghi nhí 1 (Tr 36 )
II/ Nh÷ng tr­êng hîp kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m héi tho¹i
1/ Bµi tËp
 a. Bµi tËp 1/ T37
b. Bµi tËp 2/37
- C©u tr¶ lêi cña Ba kh«ng ®¸p øng nhu cÇu cña An
- Ph­¬ng ch©m vÒ l­îng kh«ng ®­îc tu©n thñ.
c. Bµi tËp 3/37
- ph­¬ng ch©m vÒ chÊt kh«ng ®­îc tu©n thñ (nãi ®iÒu m×nh kh«ng tin lµ ®óng)
- Do ng­êi nãi ph¶i ®¶m b¶o cho mét ph­¬ng ch©m héi tho¹i( ph­¬ng ch©m vÒ chÊt)
d. Bµi tËp 4/37
"TiÒn b¹c chØ lµ tiÒn b¹c"
- Nghi· t­êng minh: Kh«ng tu©n thñ p/ch©m vÒ l­îng.
- Hµm ý: §¶m b¶o tu©n thñ ph­¬ng ch©m vÒ l­îng.
- Nªn hiÓu: tiÒn b¹c chØ lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó sèng chø kh«ng ph¶i môc ®Ých cuèi cïng cña con ng­êi.
2. Ghi nhí 2 (SGK/37 )
III/ LuyÖn tËp
Bµi 1( T 38 )
 - ¤ng bè kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m c¸ch thøc. V× mét cËu bÐ 5 tuæi kh«ng thÓ nhËn biÕt ®­îc TuyÓn tËp truyÖn ng¾n Nam Cao nh­ thÕ nµo ®Ó t×m qu¶ bãng.
 C©u nãi kh«ng râ rµng víi cËu bÐ. Nh­ng trong tr­êng hîp nh÷ng ng­êi biÕt ®äc th× th«ng tin râ rµng .
Bµi tËp 2 (T38)
- Th¸i ®é vµ lêi nãi cña Ch©n, Tay kh«ng tu©n thñ p/c lÞch sù .
- ViÖc kh«ng tu©n thñ ®ã lµ kh«ng thÝch hîp víi t×nh huèng giao tiÕp. Theo nghi thøc giao tiÕp, khi ®Õn nhµ ai, tr­íc hÕt ph¶i chµo hái chñ nhµ, sau míi ®Ò cËp ®Õn chuyÖn kh¸c. Th¸i ®é cña 4 ng­êi vµ lêi nãi giËn d÷ nÆng nÒ thËt hå ®å , kh«ng cã lÝ do chÝnh ®¸ng.
HĐ4: Hoạt động ứng dụng
Mục đích hoạt động:
+Trong nh÷ng t×nh huèng giao tiÕp ntn th× c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i kh«ng ®­îc tu©n thñ? Nh÷ng tr­êng hîp kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m héi tho¹i ?	
+ T×m trong truyÖn d©n gian mét sè vÝ dô vÒ viÖc vËn dông hoÆc vi ph¹m ph­¬ng ch©m héi tho¹i trong c¸c t×nh huèng giao tiÕp cô thÓ vµ rót ra nhËn xÐt cña b¶n th©n.
- Nội dung hoạt động: Sưu tầm trên các phương tiện thông tin đại chúng, tài liệu sách tham khảo....
- Phương pháp – KTDH
+ Phương pháp: Gợi mở, nêu vấn đề,
- Thời gian - Hình thức tổ chức
+ Thời gian: 1 phút
+ Hình thức tổ chức: Tự học ở nhà, qua người thân, học nhóm ngoài giờ.
HĐ5. Hoạt động bổ sung
- Mục đích hoạt động: Mở rộng kiến thức hs đã được học về các phương châm hội thoại
- Nội dung hoạt động
+ Sưu tầm trên phương tiện, TLTK...
- Phương pháp- kỹ thuật: tự nghiên cứu
- Thời gian - Hình thức tổ chức:
+ Thời gian:
+ Hình thức tổ chức: Ngoài lớp học.
GV giao nhiệm vụ, HDHS tự tìm hiểu ở nhà
Ngày giảng: 29/05/2015
Tiết 4: XƯNG HÔ TRONG HỘI THOẠI
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung
*H§ 1: Khëi ®éng 
- Môc ®Ých cña ho¹t ®éng
+ T¹o høng thó häc tËp	
- Nội dung hoạt động: 
+ Sử dụng tình huống để giới thiệu nội dung bài học.
- Phương pháp – KTDH: đàm thoại, nêu vấn đề.
- Thời gian - Hình thức tổ chức
+ Thời gian: 2 phút
+ Hình thức tổ chức: GV giới thiệu 
 *H§ 2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi
- Môc ®Ých cña ho¹t ®éng
+ HS n¾m ®­îc tõ ng÷ x­ng h« vµ viÖc sö dung tõ ng÷ x­ng h«
+ HiÓu râ mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a viÖc sö dông tõ ng÷ x­ng h« víi hÖ thèng giao tiÕp.
- Nội dung hoạt động: Cho học sinh tiếp cận với ngữ liệu: Suy nghĩ trả lời các câu hỏi để hình thành khái niệm
- Phương pháp - KTDH
+ Phương pháp: đàm thoại, phân tích, thực hành
+ KTDH: HĐ nhóm
- Thời gian - Hình thức tổ chức:
+ Thời gian: 20 phút
+ H