Giáo án Ngữ văn lớp 10 - Đọc văn: Chuyện chức phán sự đền tản viên

Tuần: 24 
Tiết PPCT: 70-71
Ngày soạn: 20-01-11
Ngày dạy: 22-01-11
ĐỌC VĂN: CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ ĐỀN TẢN VIÊN
 (TẢN VIÊN TỪ PHÁN SỰ LỤC – TRÍCH TRUYỀN KÌ MẠN LỤC)
 NGUYỄN DỮ
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT.
- Thấy được phẩm chất dũng cảm, kiên cường, trọng công lí, chính nghĩa và tinh thần dân tộc của nhân vật Ngô Tử Văn.
- Thấy được cách kể chuyện sinh động, hấp dẫn, giàu kịch tính của tác giả.
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ.
1. Kiến thức:
- Một số đặc trưng cơ bản của thể loại truyền kì.
- Vẻ đẹp của nhân vật Ngô Tử Văn – đại diện cho người trí thức nước Việt dũng cảm, kiên cường, yêu chính nghĩa, trọng công lí và có tinh thần dân tộc mạnh mẽ.
- Niềm tin chính nghĩa luôn thắng gian tà và lời nhắn nhủ: phải đấu tranh đến cùng để tiêu diệt cái ác, cái xấu.
- Cốt truyện giàu kịch tính; kết cấu chặt chẽ, lôgich, cách dẫn chuyện khéo léo, kể chuyện linh hoạt; miêu tả sinh động, hấp dẫn.
2. Kỹ năng:
- Đọc, tóm tắt tác phẩm tự sự trung đại.
- Phân tích nhân vật trong truyện truyền kì.
3. Thái độ:
Bồi dưỡng lòng yêu chính nghĩa, tự hào về trí thức Việt Nam.
C. PHƯƠNG PHÁP.
 Phát vấn, thảo luận nhóm, đàm thoại. 
D. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
1. Ổn định lớp: 
 10A7 Sĩ số: Vắng: (P: / KP: )
 10A8 Sĩ số: Vắng: (P: / KP: )
2. Bài cũ: 
Trình bày hiểu biết của em về nhân cách của Trần Thủ Độ và nghệ thuật khắc họa nhân vật?
3. Bài mới:
Trong chương trình Ngữ Văn lớp 9, chúng ta đã được làm quen với một truyện đặc sắc của Nguyễn Dữ- Chuyện người con gái Nam Xương trích từ Truyền kì mạn lục, thể hiện trong hai chủ đề của tập sách:Ca ngợi và cảm thông với những người phụ nữ hiền thục và bất hạnh. Ca ngợi những Nho sĩ tri thức khảng khái, chính trực vì nghĩa lớn chống gian tà.
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
NỘI DUNG BÀI HỌC
- Gv yêu cầu Hs đọc phần tiểu dẫn.
- Trình bày hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Dữ?
- Gv chốt ý và giới thiệu thêm một số tác phẩm của Nguyễn Dữ?
- Nêu một số đặc trưng cơ bản của thể loại truyền kì?
- Vị trí của đoạn trích?
- Gv hướng dẫn Hs cách đọc: đọc to, giọng mạch lạc, khúc chiết.
- Mở đầu truyện tác giả giới thiệu nhân vật Tử Văn như thế nào? Tác dụng gì?
- Tính cách của nhân vật Ngô Tử Văn được thể hiện qua những chi tiết nào?Thảo luận: (4 nhóm – 5 phút).
- Gv gợi ý:
+ Vì sao ngô Tử Văn quyết định đốt đền? Chàng đã làm việc đó như thế nào?
+ Nhân vật Ngô Tử Văn đã chịu những hậu quả gì cho hành động đó? 
+Tử Văn đã đấu tranh như thế nào để bảo vệ công lý?
+ Ý nghĩa của hành động đấu tranh và chiến thắng của Tử Văn?
- Gv liên hệ: Chuyện người con gái Nam Xương.
- Gv giáo dục cho Hs việc làm chính nghĩa.
- Bên cạnh việc đề cao chàng nho sĩ kiên cường vì dân trừ tà, truyện còn những ngụ ý phê phán những ai và những hiện tượng, vấn đề gì trong xã hội đương thời? Thảo luận: (theo bàn – 5 phút)
- Qua truyện này, ta thấy tác giả đã gửi lời nhắn nhủ gì đến chúng ta?
- Nghệ thuật kể chuyện kết hợp chuyện thật với các yếu tố kì ảo được biểu hiện và có tác dụng như thế nào?
- Rút ra ý nghĩa của tác phẩm?
- Gv liện hệ: Chi tiết kết truyện gợi nhớ đến cảnh kết Chuyện người con gái Nam Xương, nàng Vũ Nương cũng biến mất trên sóng trong cái nhìn tiếc nuối, khắc khoải và ân hận của Trương Sinh.
- Gv khái quát lại nội dung, gọi Hs đọc ghi nhớ SGK.
- Gv hướng dẫn Hs tự học.
I. GIỚI THIỆU CHUNG.
1. Tác giả.
- Nguyễn Dữ, chưa rõ năm sinh năm mất, sống vào thế kỉ XVII, quê ở tỉnh Hải Dương.
- Từng đi thi và làm quan nhưng không lâu sau thì lui về ẩn dật.
- Tác phẩm hiện còn: Truyền kì mạn lục.
2. Tác phẩm.
- Truyền kì là một thể văn xuôi tự sự thời trung đại phản ánh hiện thực qua các yếu tố kì lạ, hoang đường. Tuy nhiên đằng sau các chi tiết có tính chất kì lạ, phi hiện thực, người đọc vẫn có thể tìm thấy những vấn đề cốt lõi của hiện thực cũng như quan niệm của tác giả.
- Tác phẩm được rút từ Truyền kì mạn lục- một “thiên cổ kì bút” viết bằng chữ Hán, gồm 20 truyện, ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI.
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN.
1. Đọc.
2. Tìm hiểu văn bản.
a. Nhân vật Ngô Tử Văn.
- Giới thiệu trực tiếp: họ tên, quê quán.
- Cương trực, yêu chính nghĩa: 
+ Ngô Tử Văn là người rất khảng khái, “thấy sự tà gian thì không thể chịu được” nên đã đốt đền, trừ hại cho dân.
+ Sẵn sàng nhận chức phán sự đền Tản Viên để thực hiện công lí.
- Dũng cảm, kiên cường: 
+ Không run sợ trước lời đe dọa của hồn ma tướng giặc, chàng vạch mặt tên hung thần.
+ Cãi lại quỷ và tên hung thần họ Thôi, dùng lời lẽ cứng cỏi, không chịu nhún nhường để tâu trình Diêm Vương.
- Giàu tinh thần dân tộc: đấu tranh đến cùng để diệt trừ hồn ma tên tướng giặc, làm sáng tỏ nỗi oan và phục hồi danh vị cho Thổ thần nước Việt.
à Chiến thắng của Ngô Tử Văn- một kẻ sĩ nước Việt – là sự khẳng định chân lí chính sẽ thắng tà và thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ, quyết tâm đến cùng để bảo vệ công lí và chính nghĩa. 
àLời bình ở cuối truyện đề cao bản lĩnh của kẻ sĩ.
b. Ngụ ý của tác phẩm.
- Vạch trần bản chất xảo quyệt, hung ác của hồn ma tướng giặc họ Thôi.
- Phơi bày thực trạng bất công, thối nát của xã hội đương thời và nhắn nhủ hãy đấu tranh đến cùng chống lại cái xấu, cái ác.
3. Tổng kết.
- Nghệ thuật:
+ Xây dựng cốt truyện giàu kịch tính, kết cấu chặt chẽ.
+ Dẫn dắt chuyện khéo léo, nhiều chi tiết gây sự chú ý, hấp dẫn.
+ Cách kể chuyện và miêu tả sinh động, hấp dẫn.
+ Sử dụng nhiều yếu tố kì ảo, nhưng vẫn mang nét hiện thực.
- Ý nghĩa: Tác phẩm đề cao những người trung thực, ngay thẳng, giàu tinh thần dân tộc đồng thời khẳng định niềm tin vào công lí, chính nghĩa của nhân dân ta.
v Ghi nhớ: SGK/61.
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC.
- Về nhà học bài cần nắm nội dung sau:
+ Nhân vật Ngô Tử Văn.
+ Ngụ ý của tác phẩm.
- Chuẩn bị bài mới: “Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh”:
+ Trả lời câu hỏi phần I/SGK/62.
+ Chuẩn bị bài văn thuyết minh: thuyết minh về một danh lam thắng cảnh mà em đã có dịp tìm hiểu.
E. RÚT KINH NGHIỆM.