Giáo án Ngữ văn lớp 10 - Đọc văn: Tác giả Nguyễn Trãi

Tuần: 20 
Tiết PPCT: 58
Ngày soạn: 02-01-11
Ngày dạy: 04-01-11
ĐỌC VĂN: TÁC GIẢ NGUYỄN TRÃI
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT.
- Nắm được những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn học của Nguyễn Trãi.
- Hiểu được những đóng góp to lớn về nhiều mặt của Nguyễn Trãi đối với văn học dân tộc cụ thể là văn chính luận, thơ chữ Hán và thơ Nôm.
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ.
1. Kiến thức:
- Thấy được Nguyễn Trãi là một nhân cách lớn, danh nhân văn hóa, nhà tư tưởng vĩ đại và nhà văn, nhà thơ lớn.
- Hiểu được đóng góp to lớn, nhiều mặt của Nguyễn Trãi cho văn học dân tộc
2. Kỹ năng:
Rèn kỹ năng dịch và đọc hiểu một tác gia văn học
3. Thái độ:
Có thái độ trân trọng, yêu mến, tự hào về một thiên tài văn học.
C. PHƯƠNG PHÁP.
 Vấn đáp, thảo luận và diễn giảng.
D. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
1. Ổn định lớp: 
 10A7 Sĩ số: Vắng: (P: / KP: )
 10A8 Sĩ số: Vắng: (P: / KP: )
2. Bài cũ: 
Đọc thuộc lòng một đoạn phần phiên âm của bài: Phú sông Bạch Đằng? Nêu cảm nhận của em về nhân vật “khách” trong văn bản?	
3. Bài mới:
Đầu thế kỷ XV, trên bầu trời Đại Việt tỏa sáng, rạng ngời một ngôi sao- đại anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, con người đẹp nhất và oan khuất nhất: đó là Ức Trai Nguyễn Trãi....
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
NỘI DUNG BÀI HỌC
- Tóm tắt vài nét chính về cuộc đời của tác giả Nguyễn Trãi?
- Gv giới thiệu thêm vài biến cố chính trong cuộc đời của ông.
- Gv liên hệ:
“Ai lên ải bắc ngày xưa ấy
Khóc tiễn cha đi mấy dặm trường?”
 (Tố Hữu)
- Năm 1442, Nguyễn Trãi bị nỗi oan ức và thảm khốc, đó là sự kiện gì?
- Qua tìm hiểu cuộc đời Nguyễn Trãi, em hãy nhận xét ông là một người như thế nào?
- Kể tên những tác phẩm chính của Nguyễn Trãi?
- Cho biết nội dung của các tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Trãi?
- Tại sao gọi Nguyễn Trãi là nhà văn chính luận kiệt xuất? Tác phẩm của ông chứa đựng những tư tưởng gì?
(Thảo luận nhóm: theo bàn – 5 phút)
- Gv liên hệ:
+ Bui có một lòng ưu ái cũ
Đêm ngày cuồn cuộn nước triều dâng.
+ Tài dẫu kém, sức dẫu già
 Học cha ông tận hiếu, tận trung 
- Thơ Nguyễn Trãi chứa đựng nội dung gì?
(Ức Trai thi tập, Quốc âm thi tập)
- Gv liên hệ: các bài thơ: Cây chuối, Côn Sơn ca, Cửa biển Bạch Đằng.
- Tại sao nói Nguyễn Trãi là người đặt nền móng cho thi ca viết bằng tiếng Việt?
- Gv gợi ý HS suy nghĩ trả lời.
- Gv nhấn mạnh lại những nội dung cơ bản của bài học, gọi Hs đọc ghi nhớ SGK.
- Gv hướng dẫn Hs tự học.
I. CUỘC ĐỜI.
- Nguyễn Trãi(1830 -1442), hiệu Ức Trai, quê Hải Dương.
- Xuất thân trong gia đình có truyền thống yêu nước và văn hóa.
- Là người có sự nghiệp anh hùng cứu nước và hoài bão lớn, suốt đời vì dân vì nước.
- Là người có tài năng nhiều mặt, là nhà văn hóa lớn.
- Cuộc đời mang bi kịch lớn nhất lịch sử xã hội phong kiến. (vụ án Lệ Chi Viên)
- Được UNESCO công nhận là danh nhân văn hoá thế giới (1980).
=> Nguyễn Trãi là bậc anh hùng dân tộc, một nhân vật toàn tài hiếm có, danh nhân văn hóa thế giới đồng thời cũng là con người phải chịu nhiều oan khiên thảm khốc nhất trong lịch sử Việt Nam.
II. SỰ NGHIỆP THƠ VĂN.
1. Những tác phẩm chính.
- Chính trị, lịch sử: Bình Ngô đại cáo
- Quân sự, ngoại giao: Quân trung từ mệnh tập
- Thơ ca: Ức Trai thi tập, Quốc âm thi tập
- Lịch sử: Lam Sơn thực lục.
- Địa lí: Dư địa chí.
2. Nguyễn Trãi – nhà văn chính luận kiệt xuất.
- Khối lượng tác phẩm khá lớn: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo 
- Tư tưởng chủ đạo xuyên suốt trong văn chính luận là tư tưởng nhân nghĩa, yêu nước thương dân.
3. Nguyễn Trãi – nhà thơ trữ tình sâu sắc.
VD: Ưc Trai thi tập, quốc âm thi tập
- Chứa chan tình cảm thiết tha với lí tưởng nhân nghĩa, yêu nước thương dân và ca ngợi vẽ đẹp người anh hùng vì dân, vì nước.
- Dành nhiều tình yêu đằm thắm cho thiên nhhiên và cuộc sống.
- Chứa chan tình cảm với con người, với quê hương: tình nghĩa vua tôi, tình cha con, tình bạn bè, tình quê hương.
III. KẾT LUẬN.
- Nguyễn Trãi là anh hùng dân tộc, là nhân vật toàn tài hiếm có.
- Thơ văn Nguyễn Trãi mở đường cho giai đoạn văn học mới phát triển. Nội dung kết tinh hai tư tưởng lớn: yêu nước và nhân đạo. Là nhà văn chính luận kiệt xuất, là nhà thơ mở đường cho văn chương tiếng Việt.
v Ghi nhớ: SGK/13.
IV. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC.
- Về nhà học bài cần nắm nội dung: cuộc đời và sự nghiệp thơ văn của Nguyễn Trãi.
- Chuẩn bị bài mới: “Đại cáo bình Ngô”:câu 2,3,4,5/SGK/22,23.
E. RÚT KINH NGHIỆM.