Giáo án Ngữ văn lớp 9 - Lặng lẽ Sa Pa

I.MỤC TIÊU
1. Kiến thức: Giúp HS:
2. Kĩ năng:
3. Thái độ: GDHS biết trân trọng những vẻ đẹp của người lao động và những chiến công thầm lặng, những hi sinh cao cả của những người đang âm thầm cống hiến cho đất nước, .
II. CHUẨN BỊ
1. Giaó viên: GV nghiên cứu bài, soạn bài, chuẩn bị tư liệu và ĐDDH.
2. HS: Học bài cũ, soạn bài mới.
5 trang
trung218
4405
5 Download
Bạn đang xem tài liệu "Giáo án Ngữ văn lớp 9 - Lặng lẽ Sa Pa", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TUẦN 14
 Ngày dạy: 9B: /11/ 2015
TIẾT 66
BÀI 14: 
LẶNG LẼ SA PA 
(Trích - Nguyễn Thành Long)
I.MỤC TIÊU
1. Kiến thức: Giúp HS:
2. Kĩ năng: 
3. Thái độ: GDHS biết trân trọng những vẻ đẹp của người lao động và những chiến công thầm lặng, những hi sinh cao cả của những người đang âm thầm cống hiến cho đất nước, ...
II. CHUẨN BỊ
1. Giaó viên: GV nghiên cứu bài, soạn bài, chuẩn bị tư liệu và ĐDDH.
2. HS: Học bài cũ, soạn bài mới.
III. TIẾN TRÌNH
1. Kiểm tra bài cũ
 Câu hỏi: Nêu tình huống truyện trong truyện ngắn “Làng” của nhà văn Kim Lân? Ý nghĩa của tình huống truyện độc đáo đó?Em hãy nêu khái quát đặc điểm tính cách của nhân vật ông Hai? 
2. Bài mới:
Vào bài: Nhà thơ Tố Hữu từng viết:
Hỡi những chàng trai những cô gái yêu
 Trên những đèo mây những tầng núi đá
 Bàn tay ta làm nên tất cả
Hôm nay, chúng ta sẽ đến với một tác phẩm của nhà văn Nguyễn Thành Long, viết về những chàng trai và những cô gái như thế. Đó chính là truyện “Lặng lẽ Sa Pa”. 
Hoạt độg của giáo viên và học sinh
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Tìm hiểu chung
*Ý nghĩa nhan đề
? Cụm từ “Lặng lẽ Sa Pa” có gì đáng chú ý? Từ loại, trật tự từ có giống thông thường? Ý nghĩa?
- Đây là một nhan đề khá độc đáo với cách dùng phép đảo ngữ - đưa tính từ "lặng lẽ" lên trước địa danh "Sa Pa" . Điều này đã thu hút sự chú ý của người đọc. 
- Sa Pa là vùng đất đẹp với phong cảnh thơ mộng, khí hậu mát mẻ , rất đỗi yên bình. Thế nhưng, Sa Pa không chỉ có ở sự lặng lẽ của cảnh vật, ở đó luôn có nhưng con người lao động ngày đêm, nhiệt tình cống hiến cho đất nước , cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xa hội như. 
- Nhan đề của tác phẩm vừa gợi lên vẻ đẹp độc đáo của thiên nhiên Sa Pa vừa thể hiện sự lớn lao của những con người nơi đây. Nhan đề còn gợi lên một câu hỏi thú vị: liệu Sa Pa có phải một vùng đất hoàn toàn lặng lẽ ?
1. Tác giả:
-GV trình chiếu slide về tác giả.
-GV mở rộng: Nói tớ NTL là người ta nhắc đến những truyện ngắn của ông, vì 
- Nguyễn Thành Long (1925 – 1991)
- Sáng tác truyện, bút kí, thơ và PBVH
- Tác phẩm tiêu biểu: 
+ Bát cơm Cụ Hồ (Tập bút kí, 1952)
+ Trong gió bão (Truyện, 1963)
+ Giữa trong xanh (Tập TN, 1972)
nhắc đến những truyện ngắn của ông, vì
+ Nửa đêm về sáng (Tập TN, 1978)
thế nhà văn Tô Hoài gọi NTL là “Cây truyện ngắn”, cách gọi của TH vừa khẳng định được sở trường của NTL là TN vừa khẳng định được thành công của NTL trong thể loại này.
=> Là cây bút truyện ngắn xuất sắc.
? Tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào?
-GV: Trong bài viết “Sapa không lặng lẽ”, Nguyễn Văn Long đã viết: “Rất cần mẫn và nghiêm túc trong lao động nghệ thuật, lại rất chú trọng thâm nhập thực tế đời sống, nhiều sáng tác của nhà văn là kết quả trực tiếp của những chuyến đi như thế”.
-GV lưu ý HS: Năm 1970, đất nước chúng ta đang trong hoàn cảnh ls ntn?
 - Năm 1970, MN đang trong thời kì KCCM nhưng MB vẫn XDCNXH và truyện LLSP đã viết về những con người xd CNXH để làm hậu phương vững chắc cho MNKCCM.
2. Tác phẩm: 
a. Hoàn cảnh ra đời: năm 1970, là kết quả của chuyến đi thăm Lào Cai.
-GV cho HS đọc lại 1 phần văn bản.
-GV trình chiếu slide tóm tắt văn bản.
b. Đọc, từ khó
*Tóm tắt
? Hãy cho biết văn bản có thể chia làm mấy phần?
- Từ đầu -> “anh ta kia”;
- Tiếp -> “như thế;
- Còn lại.
?Em có nhận xét gì về cốt truyện?Có chi tiết nào li kì, gay cấn hay không? Chuyện xoay quanh sự việc và nhân vật nào?
-Các tình tiết k li kì, chỉ xoay xung quanh cuộc gặp gỡ giữa các nhân vật trên một vùng đất rất đẹp, có tên gọi là Sa Pa.
- Sa Pa là một vùng đất rất nên thơ, với không gian yên tĩnh, khí hậu rất trong lành, là nơi nghỉ mát nổi tiếng nhưng Sa Pa cũng là nơi mà ở đó người ta lao động, cống hiến hết mình cho đất nước, cho công cuộc lao động CNXH.
tặng mọi người một làn trứng đi đường.
c. Bố cục: 3 phần
- P1: giới thiệu cuộc gặp gỡ tình cờ...
- P2: diễn biến cuộc gặp gỡ
- P3: cuộc chia tay cảm động giữa anh thanh niên và đoàn khách.
=>Cốt truyện đơn giản.
?Trong truyện có những nhân vật nào? Ai là nhân vật trung tâm?Em có nhận xét gì về các nhân vật? T/g gọi họ bằng cách nào? Tên riêng hay theo công việc?
?Từ đặc điểm trên của các nhân vật, em hiểu gì về nhan đề văn bản?
?Xác định phương thức biểu đạt của tác phẩm?
d. Nhân vật:
e. Ngôi kể: Ngôi thứ 3 (nhưng trần thuật chủ yếu từ điểm nhìn và ý nghĩ của nhân vật ông họa sĩ).
g. PTBĐ : tự sự + miêu tả+ biểu cảm và nghị luận.
Hoạt động 2: Tìm hiểu chi tiết
?Hãy xác định tình huống truyện? Ý nghĩa?
?Nhận xét về tình huống truyện?
*Tình huống truyện
Cuộc gặp gỡ tình cờ, ngắn ngủi giữa anh thanh niên với ông họa sĩ già và cô kĩ sư trẻ.
=> Tình huống gặp gỡ này là cơ hội thuận tiện để tác giả khắc họa “bức chân dung” nhân vật chính một cách tự nhiên và tập trung, qua sự quan sát của các nhân vật khác và qua chính lời lẽ, hành động của anh. Đồng thời, qua sự cảm nhận của các nhân vật khác về anh thanh niên và những người như anh, tác giả đã làm nổi bật được chủ đề của tác phẩm: Trong cái lặng lẽ, vắng vẻ trên núi cao Sa Pa, nơi mà nghe tên người ta chỉ nghĩ đến sự nghỉ ngơi, vẫn có bao nhiêu người đang ngày đêm làm việc miệt mài, say mê cho đất nước.
- Trình chiếu chú thích về Sa Pa, dùng lược đồ và hình ảnh về Sa Pa.
-GV trình chiếu Slide 2 đoạn văn ở đầu, cuối văn bản về thiên nhiên Sa Pa. 
?Thiên nhiên Sa Pa được gợi lên qua cảnh vật ntn?
? Tác giả sử dụng BPNT gì?
1. Cảnh sắc thiên nhiên Sa Pa
- Nắng đốt cháy rừng cây, mạ bạc con đèo, ...
- những cây hoa tử kinh, ...
=> đẹp rực rỡ, tráng lệ, thơ mộng, hữu tình. 
*Nghệ thuật: chấm phá, điểm xuyết, nhân hóa và so sánh.
?Đầu tiên, anh thanh niên đã xuất hiện ngay chưa? người đọc chú ý đến anh Thanh niên qua lời kể của ai?
-GV chiếu slide câu văn:
 “- Tôi sắp giới thiệu với bác một trong những người cô độc nhất thế gian.”
?Tại sao lại là ngời ...? Cách gt như thế có tác dụng gì?
-Tạo ấn tượng, gây nên sự tò mò khiến người ta thích thú tìm hiểu về nhân vật.
-GV: để mọi người hiểu rõ hơn, bác lái xe đã kể câu chuyện về cuộc sống của anh thanh niên.
-GV chiếu slide câu chuyện...
?Trong câu chuyện của mình, bác lái xe đã nói anh TN “mắc căn bệnh lạ” nào mà Y văn thế giới chưa từng nhắc đến?
? Vì sao anh TN lại “thèm người” như vậy?
-anh chấp nhận sống trên đỉnh núi ấy đê làm công tác.. khi biết căn bệnh... của anh TN thì bác lái xe, ông họa sĩ, cô kĩ sư cả những vị khách và cả người đọc nữa đều rất cảm thông và khâm phục anh vì trong cuộc sống cô đơn đến mức cô độc ấy thì anh TN lại sáng lên đức hi sinh đáng quý (tuổi trẻ, thời gian, cuộc sống...) để có thể cống hiên cho nhân dân, đất nước bằng sức lực và trí tuệ của mình. Vâyh anh TN nói về..ntn...
?Hoàn cảnh sống của anh có gì đặc biệt? ?Công việc của anh là gì? Công việc đó đòi hỏi người làm phải có phẩm chất ntn?
? Qua lời tự bạch của anh TN, ta biết anh làm việc vào những giờ nào? Có gì đáng chú ý ở giờ làm việc của anh TN?
?Nhận xét của em về HC sống và làm việc của anh TN?
-Sở dĩ anh TN như vậy là bởi anh phải sống một mình trên đỉnh núi cao 2.600m. xung quanh anh chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo. Anh không được tiếp xúc, trò chuyện với mọi người trong khi anh đang ở độ tuổi rất cần những cuộc tiếp xúc, trò chuyện để có thể mở rộng mối quan hệ,...
2. Nhân vật anh thanh niên
*Lời giới thiệu của bác lái xe
- “người cô độc nhất thế gian”
->tạo ấn tượng, gây tò mò, thích thú cho người nghe.
 *Hoàn cảnh sống và làm việc
- một mình trên đỉnh Y/S cao 2600m: bố bề chỉ cây cỏ, mây mù lạnh lẽo, ..
-> cô đơn đến mức cô độc
- công việc: khí tượng kiêm vật lí đ/c
- nhiệm vụ: đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất,.. phục vụ sản xuất và chiến đấu.
-> nhiệm vụ, công việc quan trọng, đòi hỏi người làm phải có trí thức, chăm chỉ, cẩn thận và có tinh thần trách nhiệm cao.
- thời gian làm việc: 4h, 11h, 7h tối, 1h – không gian: trời mưa, gió lạnh, tuyết rơi, ...
-> vất vả, khó khăn.
ó Hoàn cảnh đặc biệt.
ó công việc vô cùng gian khổ, đòi hỏi con người phải có tinh thần dũng cảm bản lính và và sức chịu đựng cao.
*Nghệ thuật:
- Miêu tả, liệt kê, ...
3. Củng cố, luyện tập: 
4. Hướng dẫn học bài:
- Chuẩn bị nội dung tiết sau.
5. Rút kinh nghiệm giờ dạy:
Tài liệu đính kèm:
BAI_LANG_LE_SA_PA.doc