Giáo án Tin học 8 - Bài 3: Chương trình máy tính và dữ liệu - Trần Trung Hiếu

Bài 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LIỆU
Ngày soạn: 20/8/2014
Tiết theo PPCT: 7-8
Tuần: 04
1. Mục tiêu:
1.1/ Kiến thức:
- Biết khái niệm kiểu dữ liệu.
- Biết một số phép toán cơ bản với dữ liệu.
1.2/ Kĩ năng: 
- Biết chuyển công thức toán học sang biểu diễn Pascal và ngược lại.
- Biết xác định kết quả của phép so sánh.
1.3/ Thái độ:Thái độ học tập nghiêm túc, yêu thích môn học.
2. Chuẩn bị:
2.1/ Chuẩn bị của GV: Giáo án, BGĐT, máy chiếu (nếu có).
2.2/ Chuẩn bị của HS: Nghiên cứu SGK, vở ghi.
3. Tổ chức các hoạt động học tập:
3.1/ Ổn định lớp:
3.2/ Kiểm tra bài cũ:
- HS: Nêu các cách khởi động và thoát TP. Cho biết cách đặt tên trong chương trình.
- Cho HS nhận xét. GV cho điểm.
- HS: Lần lượt trả lời.
3.3/ Tiến trình bài học:	
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hiểu dữ liệu và kiểu dữ liệu.
a/ Phương pháp : .................................
b/ Các bước của hoạt động :
- Yêu cầu HS đọc nội dung SGK.
- Để quản lí và tăng hiệu quả xử lí, các ngôn ngữ lập trình thường phân chia dữ liệu thành thành các kiểu khác nhau.
- Các kiểu dữ liệu thường được xử lí như thế nào?
- Các ngôn ngữ lập trình định nghĩa sẵn một số kiểu dữ liệu cơ bản.
- Một số kiểu dữ liệu thường dùng: Số nguyên, Số thực, Xâu kí tự.
- Em hãy cho ví dụ ứng với từng kiểu dữ liệu?
- GV giới thiệu tên kiểu, phạm vi giá trị ở bảng 1 SGK.
- 1 HS đọc.
- Học sinh chú ý lắng nghe => ghi nhớ kiến thức.
- Các kiểu dữ liệu thường được xử lí theo nhiều cách khác nhau.
- Học sinh chú ý lắng nghe.
- Học sinh cho ví dụ theo yêu cầu của giáo viên.
+ Số nguyên: Số học sinh của một lớp, số sách trong thư viện
+Số thực: Chiều cao của bạn Bình, điểm trung bình môn toán.
+ Xâu kí tự: “chao cac ban”
- Học sinh chú ý lắng nghe => ghi nhớ kiến thức.
1. Dữ liệu và kiểu dữ liệu: 
- Để quản lí và tăng hiệu quả xử lí, các ngôn ngữ lập trình thường phân chia dữ liệu thành các kiểu khác nhau.
- Một số kiểu dữ liệu thường dùng:
* Số nguyên.
* Số thực.
* Xâu kí tự.
VD2: SGK.
Hoạt động 2: Tìm hiểu các phép toán với dữ liệu kiểu số.
a/ Phương pháp : .................................
b/ Các bước của hoạt động :
- Giới thiệu một số phép toán số học trong Pascal như: cộng, trừ, nhân, chia.
* Phép DIV : Phép chia lấy phần nguyên..
* Phép MOD: Phép chia lấy phần dư.
- Yêu cầu học sinh nghiên cứu sách giáo khoa => Quy tắc tính các biểu thức số học.
- Học sinh chú ý lắng nghe => ghi nhớ kiến thức.
- Học sinh nghiên cứu sách giáo khoa => đưa ra quy tắc tính các biểu thức số học:
+ Các phép toán trong ngoặc được thực hiện trước.
+ Trong dãy các phép toán không có dấu ngoặc, các phép nhân, phép chia, phép chia lấy phần nguyên và phép chia lấy phần dư được thực hiện trước.
+ Phép cộng và phép trừ được thực hiện theo thư tự từ trái sang phải.
2. Các phép toán với dữ liệu kiểu số: 
 Kí hiệu của các phép toán số học trong Pascal:
+: Phép cộng.
- : Phép trừ
* : Phép nhân.
/ : Phép chia.
Div: Phép chia lấy phần nguyên.
Mod: Phép chia lấy phần dư.
* Quy tắc tính các biểu thức số học: SGK
* VD: SGK.
4. Tổng kết và hướng dẫn học tập:
4.1/ Củng cố: 
- Nêu một số kiểu dữ liệu thường dùng trong TP.
- Nêu quy tắc tính các biểu thức số học trong TP.
Bài tập 1-SGK: Hãy nêu ít nhất hai kiểu dữ liệu và một phép toán có thể thực hiện được trên một kiểu dữ liệu, nhưng phép toán đó không có nghĩa trên kiểu dữ liệu kia.
Bài tập 2-SGK: Cho dãy chữ số 2010. Dãy chữ số đó có thể thuộc kiểu dữ liệu nào? 
Bài tập 4c-SGK: Viết biểu thức dưới đây bằng kí hiệu trong Pascal.
HS lần lượt trả lời các câu hỏi trên.
Bài tập 1-SGK: Có thể nêu các ví dụ sau đây:
a. Dữ liệu kiểu số và dữ liệu kiểu xâu kí tự (Phép cộng được định nghĩa trên dữ liệu số, nhưng không có nghĩa trên dữ liệu kiểu xâu).
b. Dữ liệu kiểu số nguyên và dữ liệu kiểu số thực (Phép chia lấy phần nguyên và phép chia lấy phần dư có nghĩa trên dữ liệu kiểu số nguyên, nhưng không có nghĩa trên dữ liệu kiểu số thực).
Bài tập 2-SGK: Dãy chữ số 2010 có thể thuộc kiểu dữ liệu số nguyên, số thực hoặc kiểu xâu kí tự. Tuy nhiên, để chương trình dịch Turbo Pascal hiểu 2010 là dữ liệu kiểu xâu, chúng ta phải viết dãy số này trong cặp dấu nháy đơn (‘’).
Bài tập 4c-SGK: 	1/x - a/5*(b+2)
4.2/ Hướng dẫn về nhà:
- HS học bài kết hợp SGK.
- Xem lại các bài tập vừa làm. Làm các bài tập 3,4 – SGK. Các bài 3.1; 3.2; 3.3-SBT.
- Xem trước mục 3, 4 - SGK.
=======================================================================
Tiết 2:
3. Tổ chức các hoạt động học tập:
3.1/ Ổn định lớp:
3.2/ Kiểm tra bài cũ:
- HS 1: Nêu một số kiểu dữ liệu thường dùng trong TP. Cho biết kí hiệu của các phép toán số học trong TP.
- HS 2: Nêu quy tắc tính các biểu thức số học trong TP. Viết biểu thức ax2 + bx + c bằng các kí hiệu trong Pascal.
- Cho HS nhận xét. GV cho điểm.
- HS 1: trả lời theo SGK.
- HS 2: trả lời theo SGK.
3.3/ Tiến trình bài học:	
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hiểu các phép so sánh.
a/ Phương pháp : .................................
b/ Các bước của hoạt động :
- Ngoài phép toán số học, ta thường so sánh các số.
- Hãy nêu kí hiệu của các phép so sánh.
- Kết quả của phép so sánh chỉ có thể là đúng hoặc sai.
- Giáo viên giới thiệu kí hiệu của các phép so sánh trong ngôn ngữ Pascal. 
- Học sinh chỳ ý lắng nghe và ghi nhớ kiến thức.
- Học sinh trả lời cầu hỏi của GV.
- Học sinh chỳ ý lắng nghe và ghi nhớ kiến thức.
3. Các phép so sánh: Kí hiệu của các phép so sánh trong TP.
Kí hiệu
Phép so sánh
=
bằng
<
nhỏ hơn
>
lớn hơn
khác
<=
nhỏ hơn hoặc bằng
>=
lớn hơn hoặc bằng.
VD: SGK.
Hoạt động 2: Tìm hiểu sự giao tiếp giữa người và máy.
a/ Phương pháp : .................................
b/ Các bước của hoạt động :
- Quá trình trao đổi dữ liệu hai chiều giữa người và máy tính khi chương trình hoạt động thường được gọi là giao tiếp hoặc tương tác người – máy.
- Yêu cầu học sinh nghiên cứu SGK => nêu một số trường hợp tương tác giữa người và máy.
- Một số trường hợp tương tác giữa người và máy:
+ Thông báo kết quả tính toán: là yêu cầu đầu tiên đối với mọi chương trình.
+ Nhập dữ liệu: Một trong những sự tương tác thường gặp là chương trình yêu cầu nhập dữ liệu.
+ Tạm ngừng chương trình
+ Hộp thoại: hộp thoại được sử dụng như một công cụ cho việc giao tiếp giữa người và máy tính trong khi chạy chương trình
4. Giao tiếp người – máy tính:
a) Thông báo kết quả tính toán.
b) Nhập dữ liệu.
c) Tạm ngừng chương trình.
d) Hộp thoại.
4. Tổng kết và hướng dẫn học tập:
4.1/ Củng cố: 
- Nêu kí hiệu của các phép so sánh trong TP.
- Hãy nêu một số trường hợp tương tác giữa người và máy.
- Hướng dẫn HS giải bài tập 5, 6, 7-SGK.
- HS trả lời.
- HS trả lời.
- HS lần lượt lên bảng thực hiện.
4.2/ Hướng dẫn về nhà:
- HS học bài kết hợp SGK.
- Xem lại các bài tập vừa làm. Làm các bài tập còn lại ở SGK, SBT.
- Xem trước bài thực hành 2.