Giáo án Tin học 8 - Bài 5: Từ bài toán đến chương trình

Tiết: 21
Bài 5. TỪ BÀI TOÁN ĐẾN CHƯƠNG TRÌNH
Ngày soạn: 16/10/2012
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
	- Biết khái niệm bài toán, thuật toán
	- Biết các bước giải bài toán trên máy tính
2. Kỹ năng:
	- Xác định được Input, Output của bài toán đơn giản
3. Thái độ:
	- Thái độ học tập nghiêm túc, yêu thích môn học.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên: giáo án, SGK
2. Học sinh: sách giáo khoa, dụng cụ học tập.
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định lớp: 
2. Kiểm tra bài cũ:
Nêu cách khai báo biến và khai báo hằng?
TL: 	Var (dsbien): kieu du lieu;
Const ten_hang = gia tri cua hang;
3. Nội dung bài mới:
ĐVĐ: Bài toán là một khái niệm quen thuộc trong các môn học, các em đã làm quen với bài toán từ khi còn học tiểu học, vậy em hãy cho một vài đề bài toán đơn giản.
HS lấy VD: “Tính tổng 10 số tự nhiên liên tiếp”.....
Vậy em hiểu thế nào là bài toán và từ bài toán đến chương trình nghĩa là gì. Để hiểu sâu hơn về vấn đề này, cô cùng các em nghiên cứu bài 5. 
GV: giới thiệu bài mới: Bài này học 2 tiết. Tiết đầu học mục 1 và mục 2
Tiết: 21
Bài 5. TỪ BÀI TOÁN ĐẾN CHƯƠNG TRÌNH
Hoạt động của thầy và trò
Kiến thức cần đạt được
1. Bài toán và xác định bài toán
? Hãy quan sát trên máy chiếu: 
VD về bài toán:
Bài toán 1: Tính tổng các số tự nhiên từ 1 đến 100.
Bài toán 2: Tính quãng đường ôtô đi được trong 3h với vận tốc 60 km/h.
Bài toán 3: Tính diện tích tam giác ABC và đường cao h.
? Hãy nghiên SGK và cho biết khái niệm bài toán là gì
- K/n: Bài toán là một công việc hay một nhiệm vụ cần được giải quyết.
? Để giải quyết một bài toán cụ thể em làm thế nào?
- Xác định bài toán ta phải xác định
 + Các điều kiện cho trước (INPUT)
 + Kết quả thu được (OUTPUT)
Máy chiếu: 
a/ Xác định các điều kiện cho trước: độ dài 1 cạnh và đường cao tương ứng cạnh đó.
Kết quả thu được: Diện tích tam giác.
b/ Xác định các điều kiện cho trước: Vị trí điểm nghẽn giao thông.
 Các con đường có thể đi từ vị trí hiện tại tới vị trí cần tới.
Kết quả thu được: Đường đi từ vị trí hiện tại tới vị trí cần tới mà không qua điểm nghẽn giao thông
c/ Xác định các điều kiện cho trước: Các thực phẩm hiện có.
Kết quả thu được: Một món ăn
Ví dụ 1: Hãy xác định điều kiện cho trước và kết quả thu được của các bài toán sau: a) Tính diện tích tam giác
b) Tìm đường đi tránh các điểm nghẽn giao thông
c) Nấu một món ăn.
 GV chốt: Xác định bài toán là bước đầu tiên và là bước rất quan trọng trong việc giải bài toán.
Máy chiếu
HS hoạt động nhóm 
Gọi đại diện nhóm đứng lên phát biểu
GV nhận xét đánh giá các nhóm.
Bài tập: Hãy xác định bài toán sau:
a/ Tính tổng hai số a và b được nhập từ bàn phím.
b/ Tính giá trị của biểu thức: P = (a * b – c) / d 
với a, b, c, d tùy ý.
CVĐ: Chúng ta biết máy tính là một thiêt bị điện tử giúp con người xử lí thông tin một cách rất hiệu quả. Vậy quá trình xử lí thông tin như thế nào => chúng ta tìm hiểu mục 2
2. Quá trình giải bài toán trên máy tính.
Máy chiếu: VD bài toán điều khiển Rô-bốt nhặt rác:
 ?Hãy quan sát lại hình vẽ rô-bốt nhặt rác
?Hãy nhắc lại các thao tác để hướng dẫn cho rô-bốt nhặt rác và bỏ rác vào thùng
?Hãy cho biết có bao nhiêu thao tác để rô-bốt bỏ được rác vào thùng.
VD bài toán điều khiển Rô-bốt nhặt rác:
 1. Tiến 2 bước; 
2. Quay trái, tiến 1 bước;
3. Nhặt rác;
4. Quay phải, tiến 3 bước;
5. Quay trái, tiến 2 bước;
6. Bỏ rác vào thùng;
GV: Như vậy sau khi thực hiện 6 bước trên rô-bốt sẽ bỏ được rác vào thùng. Sáu bước này là thuật toán. Vậy thuật toán là gì?
K/n: Thuật toán là dãy hữu hạn các thao tác cần thực hiện để giải quyết một bài toán
?Máy tính chỉ hiểu trực tiếp ngôn ngữ nào?
TL: Ngôn ngữ lập trình
GV: Máy tính không thể tự tìm ra lời giải, lời giải tức thuật toán là tư duy của con người sau đó thuật toán phải được chuyển sang chương trình máy
Máy chiếu: Hãy quan sát H28
? Hình trên thể hiện quá trình giải toán trên máy tính, đầu tiên em có một bài toán, kế tiếp thể hiện bước nào?
TL: Bước xác định bài toán
? Bước kế tiếp là gì?
TL: Bước mô tả bài toán.
? Bước cuối cùng là gì?
TL: Viết chương trình.
? Vậy tóm lại quá trình giải toán trên máy tính gồm mấy bước, đó là những bước nào?
Quá trình giải toán trên máy tính gồm 3 bước:
 + Xác định bài toán
 + Mô tả thuật toán
 + Viết chương trình
Máy chiếu Ví dụ:
?Nêu cách giải bài toán này trên máy tính.
Ví dụ: Viết chương trình tính chu vi và diện tích hình vuông ?
TL:
Xác định bài toán
Điều kiện cho trước: cạnh hình vuông.
Kết quả thu được: chu vi, diện tích
Mô tả bài toán
+ Nhập cạnh hình vuông.
+ Sử dụng công thức tính chu vi và diện tích hình vuông.
+ In kết quả ra màn hình.
Viết chương trình
 + Sử dụng NNLT Pascal để viết chương trình.
Máy chiếu: Bài tập củng cố:
Câu 1:Hãy chỉ ra Input và Output của bài toán sau: Tìm số lớn nhất trong ba số a, b, c.
Câu 2:Hãy chỉ ra Input và Output của bài toán sau: Tính quãng đường ô tô đi được trong 3 giờ với vận tốc 60 km/hø.
Câu 3:Hãy chỉ ra Input và Output của bài toán sau: Tính tổng các số chẵn của các số tự nhiên từ 1 đến 100.
Câu 4:Hãy chỉ ra Input và Output của bài toán sau: Cho hai số a, b (a > 0, b>0). Tìm Ước số chung của hai số a và b.
Câu 1 : 
Input: a, b, c
Output: Số lớn nhất.
Câu 2: 
Input: 3h và 60 km/h
Output: Quãng đường
 Câu 3: 
Input: 1, 2, 3, ...., 100
Output: Tổng = 2+4+6+...+100
 Câu 4: 
Input: a và b (a > 0, b > 0)
Output: USC (a, b)
Máy chiếu: Ghi nhớ
Cho HS đọc mục ghi nhớ
Ghi nhớ (SGK)
Củng cố: 
Nêu khái niệm bài toán.
Nhắc lại các bước để xác định bài toán.
Nhắc lại ba bước giải bài toán trên máy tính.
Dặn dò:
Làm bài tập 1SGK.
Tìm thêm một số bài toán và xác định bài toán của những bài toán đó (Input, Output)