Giáo án Tin học 8 - Bài 6: Câu lệnh điều kiện

Tiết: 30
Ngày dạy: 27/11/2009
BÀI 6 CÂU LỆNH ĐIỀU KIỆN (tt)
I. Mục tiêu
1. Kiến thức
Biết sự cần thiết của câu trúc rẽ nhánh trong lập trình .
Biết cấu trúc rẽ nhánh được sử dụng để chỉ dẫn cho máy tính thực hiện các thao tác phụ thuộc vào điều kiện.
Hiểu cấu trúc rẽ nhánh có hai dạng : Dạng thiếu và dạng đủ.
Biết mọi ngôn ngữ lập trình có câu lệnh thể hiện cấu trúc rẽ nhánh.
Hiểu cú pháp, hoạt động của các câu lệnh điều kiện dạng thiếu và dạng đủ trong Pascal.
2. Kỹ năng
Bước đầu viết được câu lệnh điều kiện trong Pascal.
3. Thái độ
Nhiêm túc trong học tập
II. Chuẩn bị
Thầy giáo
Phòng máy
Máy chiếu
Học sinh
Sách giáo khoa
Xem trước bài ở nhà
III. Phương pháp dạy học
Hướng dẫn trực tuyến
Diễn giải, đàm thoại.
IV. Tiến trình dạy học
Ổn định
Kiểm diện học sinh.
Kiểm tra bài cũ
Bài tập: Cho trước 3 số a, b và c. Hãy mô tả thuật toán cho biết ba số đó có thể là độ dài ba cạnh của một tam giác hay không?
Đáp án:
INPUT: Ba số a>0, b>0 và c>0
OUTPUT: Thông báo “a, b và c có thể là 3 cạnh của một tam giác” hoặc thông báo “a, b và c không thể là 3 cạnh của một tam giác”.
	Bước 1: Nếu a+bc, chuyển tới bước 5.
	Bước 2: Nếu b+ca, chuyển tới bước 5.
	Bước 3: Nếu a+cb, chuyển tới bước 5.
	Bước 4: Thông báo “a, b và c có thể là 3 cạnh của một tam giác” và kết thúc thuật toán.
	Bước 5: Thông báo “a, b và c không thể là 3 cạnh của một tam giác” và kết thúc thuật toán.
Bài mới
Hoạt động của thầy & trò
Nội dung ghi của trò
* Nội dung 1: Hoạt động phụ thuộc vào điều kiện
Cho ví dụ về một hoạt động phụ thuộc điều kiện ?
Nếu chiều nay trời không mưa, em sẽ đi chơi bóng.
Nếu em bị ốm, em sẽ nghỉ học . 
Từ “nếu” trong các câu trên được dùng để chỉ một “điều kiện” và các hoạt động tiếp theo sau sẽ phụ thuộc vào điều kiện đó .
Nêu các điều kiện và các hoạt động phụ thuộc điều kiện trong các ví dụ trên .
Các điều kiện : chiều nay trời không mưa, em bị ốm.
Các hoạt động phụ thuộc điều kiện: em sẽ đi chơi bóng, em sẽ nghỉ học.
* Nội dung 2: 
5. Câu lệnh điều kiện 
Lệnh If . Then ..Else
Dạng 1 
 If then 
 Lệnh;
Dạng 2 
 If then 
 Lệnh 1
 Else
 Lệnh 2 ;
Trước else không có dấu chấm phẩy.
Trong Expl là một biểu thức logic . Cách thi hành lệnh này như sau:
Với dạng 1 nếu expl đúng thì lệnh sẽ được thi hành.
Với dạng 2 nếu expl đúng thì lệnh 1 được thực hiện và ngược lại sẽ thực hiện lệnh 2.
Lệnh
Điều kiện
đúng
sai
Ví du: Hãy viết chương trình tìm giá trị lớn nhất của hai số nguyên .
Giải :
 Program GTLN;
 Uses crt;
 Var a, b, Max : Integer;
 Begin
 Clrscr;
 Write (‘a=’) ; Readln(a);
 Write (‘b=’) ; Readln(b);
 Max: =a;
 If a < b then 
 Max : = b;
Writeln (‘gia tri lon nhat cua hai so a, b la :’, Max) ;
Readln;
End.
Cách khác :
Program GTLN;
 Uses crt;
 Var a, b, Max : Integer;
 Begin
 Clrscr;
 Write (‘a=’) ; Readln(a);
 Write (‘b=’) ; Readln(b);
 If a < b then 
 Max : = b 
 Else
 Max : = a;
Writeln (‘ gia tri lon nhat cua hai so a, b la :’, Max) ;
Readln;
End.
CÂU LỆNH ĐIỀU KIỆN (tt)
4. Cấu trúc rẽ nhánh
Ví dụ 2. Một hiệu sách thực hiện đợt khuyến mãi lớn với nội dung sau: Nếu mua sách với tổng số tiền ít nhất là 100 nghìn đồng, khách hàng sẽ được giảm 30% tổng số tiền phải thanh toán. Hãy mô tả hoạt động tính tiền cho khách.
Ta có thể mô tả hoạt động tính tiền cho khách hàng bằng các bước dưới đây:
Bước 1. Tính tổng số tiền T khách hàng đã mua sách.
Bước 2. Nếu T 100000, số tiền phải thanh toán = 70% ´ T. 
Bước 3. In hoá đơn. Tính tiền cho khách hàng tiếp theo. 
Cách thể hiện hoạt động phụ thuộc vào điều kiện như trên được gọi là cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu. 
5. Câu lệnh điều kiện 
Lệnh If  Then  Else
Dạng 1 
 If then 
 Lệnh;
Dạng 2 
 If then 
 Lệnh 1
 Else
 Lệnh 2 ;
Trước else không có dấu chấm phẩy.
Trong điều kiện là một biểu thức logic. Cách thi hành lệnh này như sau:
Với dạng 1 nếu đk đúng thì lệnh sẽ được thi hành.
Với dạng 2 nếu đk đúng thì lệnh 1 được thực hiện và ngược lại sẽ thực hiện lệnh 2.
Ví dụ :Hãy viết chương trình tìm giá trị lớn nhất của hai số nguyên .
Giải :
 Program GTLN;
 Uses crt;
 Var a, b, Max : Integer;
 Begin
 Clrscr;
 Write (‘a=’) ; Readln(a);
 Write (‘b=’) ; Readln(b);
 Max: =a;
 If a < b then 
 Max : = b;
Writeln (‘ gia tri lon nhat cua hai so a, b la :’, Max) ;
Readln;
End.
Cách khác :
Program GTLN;
 Uses crt;
 Var a, b, Max : Integer;
 Begin
 Clrscr;
 Write (‘a=’) ; Readln(a);
 Write (‘b=’) ; Readln(b);
 If a < b then 
 Max : = b 
 Else
 Max : = a;
Writeln (‘ gia tri lon nhat cua hai so a, b la :’, Max) ;
Readln;
End.
Củng cố và luyện tập
Em hãy nêu một vài ví dụ về các hoạt động hàng ngày phụ thuộc vào điều kiện.
Hãy cho biết các điều kiện hoặc các biểu thức sau đây cho kết quả đúng hay sai:
123 là số chia hết cho 3
Nếu 3 cạnh a, b và c của một tam giác thỏa mãn c2 = a2 + b2 thì tam giác đó có một góc vuông.
152 > 200
x2 < 1
Hướng dẫn học ở nhà
Học bài
Xem trước phần còn lại của bài học.
V. Rút kinh nghiệm