Giáo án Vật lý lớp 9 - Trường THCS Sơn Định - Bài 19: Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện

NS: 11/11/2017
ND: 13/11/2017
Lớp: 9A
Tiết: 20 	Bài 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: 
- Giải thích và thực hiện được các biện pháp thông thường để sử dụng an toàn điện.
- Nêu được tác hại của đoản mạch và tác dụng của cầu chì.
2. Kĩ năng: Giải thích và thực hiện được việc sử dụng tiết kiệm điện năng.
3. Thái độ: Có tác phong làm việc cẩn thận, kiên trì chính xác, trung thực.
II. Chuẩn bị:
1. GV: Nội dung bài học. 
2. HS: Tìm hiểu một số cách tiết kiệm điện.
III. Tổ chức hoạt động dạy và học:
1. Ổn định lớp: 
2. Kiểm tra bài cũ: Lồng ghép trong bài mới.
3. Tiến trình dạy học:
GV tổ chức các hoạt động
Hoạt động của học sinh
ND ghi bảng
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới:
- GV nêu vấn đề có thể để hs đề xuất phương án giải quyết.
- HS suy nghĩ và nêu lên dự đoán của mình.
Hoạt động 2: Tìm hiểu và thực hiện các qui tắc an toàn khi sử dụng điện:
- Cho hs nhắc lại qui tắc an toàn sử dụng điện ở lớp 7 bằng cách trả lời lệnh C1, C2, C3, C4. Đề nghị một hay hai học sinh trình bày trước lớp sau đó mới cho học sinh khác bổ sung?
- GV hoàn chỉnh câu trả lời đó và cho HS ghi bài vào vở.
- Đối với C5 và phần thứ nhất của C6, đề nghị một vài hs trình bày trình bày câu trả lời trước lớp và các hs khác bổ sung GV hoàn thiện câu trả lời đó.
- GV vẽ hình 19.1 lên bảng và yêu cầu học sinh vẽ 
- Căn cứ vào hình trên yêu cầu hs đọc lệnh C6 và trả lời theo yêu cầu của bài?
+ Dây nối đất là dây nào?
+Dây dẫn nối điện là dây nào?
- Hướng dẫn trả lời C6: Yêu cầu hs quan sát hình 19.2 SGK hỏi: Khi điện rò ra vỏ nếu người sử dụng chạm tay vào thiết bị thì có điện giật không tại sao?
- Đối với phần thứ hai của câu C6, đề nghị đại diện một vài nhóm trình bày lời giải của nhóm và cho các nhóm thảo luận chung. GV hoàn chỉnh câu trả lời đó?
 - Ôn tập qui tắc an toàn khi sử dụng điện ở lớp 7. 
C1: Chỉ làm thí nghiệm với nguồn điện có hiệu điện thế dưới 40V. 
C2: Khi sử dụng dây để cần có vỏ cách điện.
C3: Cần mắc cầu chì để ngắt tự động khi đoản mạch.
C4: Khi tiếp xúc với mạng điện trong gia đình cần phải dùng thiết bị bảo hộ lao động. Để không cho dòng điện chạy qua cơ thể.
- Từng học sinh làm C5 và phần thứ nhất của C6.
C5: Bóng đèn treo bị đứt dây tóc, khi thay bóng mới ta phải làm các việc sau vì:
+ Rút phích cắm ra khỏi ổ sau đó tháo bóng cũ và lắp bóng mới, để cắt điện.
+ Nếu không dùng phích thì phải ngắt công tắc, hoặc rút cầu chì sau đó tháo bóng cũ và lắp bóng mới, để cắt điện. 
+ Dùng ghế khô (hoặc vật cách điện để đứng) có tác dụng ngăn cách giữa cơ thể người và đất. 
-Thảo luận nhóm trả lời phần 2 của C6
C6: phương pháp nối đất 
- Dây nối với đất là dây nối từ vỏ dụng điện ( nối với phần vỏ kim loại của thiết bị )
- Dây dẫn điện là dây 
nối từ hai lỗ của ổ 
cắm vào dụng cụ điện 
+ Khi dây dẫn điện bị hở và tiếp xúc với vỏ kim loại của dụng cụ thì điện bị rò ra vỏ nhờ có dây nối đất dòng điện sẽ chạy qua dây nối đất và truyền xuống đất, khi chạm tay vào dụng cụ điện thì điện trở của người lớn nên dòng điện chạy qua cơ thể ít, nên không gây nguy hiểm cho người sử dụng.
I. Sự an toàn khi sử dụng điện:
1. nhắc lại kiến thức cũ:
C1: Chỉ làm thí nghiệm với nguồn điện có hiệu điện thế dưới 40V. 
C2: Khi sử dụng dây để cần có vỏ cách điện.
C3: Cần mắc cầu chì để ngắt tự động khi đoản mạch.
C4: Khi tiếp xúc với mạng điện trong gia đình cần phải dùng thiết bị bảo hộ lao động. Để không cho dòng điện chạy qua cơ thể.
2. Mộy số quy tắc an toàn khi sử dụng điện:
C5: Bóng đèn treo bị đứt dây tóc, khi thay bóng mới ta phải làm các việc sau vì:
+ Rút phích cắm ra khỏi ổ sau đó tháo bóng cũ và lắp bóng mới, để cắt điện.
+ Nếu không dùng phích thì phải ngắt công tắc, hoặc rút cầu chì sau đó tháo bóng cũ và lắp bóng mới, để cắt điện. 
+ Dùng ghế khô (hoặc vật cách điện để đứng) có tác dụng ngăn cách giữa cơ thể người và đất. 
Hoạt động 3: Tìm hiểu ý nghĩa và biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng:
* Gợi ý trả lời C7:
- Biện pháp ngắt điện ngay khi mọi người đi khỏi nhà, ngoài biện pháp tiết kiệm điện năng còn giúp tránh được những hiểm hoạ nào nữa?
- Phần điện năng tiết kiệm còn được sử dụng làm gì đối với quốc gia? 
-Nếu sử dụng tiết kiệm điện năng thì sẽ bớt được số nhà máy điện cần phải xây dựng điều này có lợi ích gì đối với môi trường?
- Cho hs trả lời C8, C9? Cần lưu ý rằng việc thựcc hiện C8, C9 là hiểu rõ cơ sở khoa họcc của các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng.
- Từng hs đọc phần mở đầu và thực hiện C7 để tìm hiểu ý nghĩa kinh tế và xã hội của việc sử dụng tiết kiệm điện năng:
+ Giảm chi tiêu cho gia đình 
+ Các dụng và thiết bị điện sử dụng bền lâu hơn 
+ Giảm bớt sự quá tải đặc biệt là giờ cao điểm 
+ Dành phần điện năng tiết kiểm cho sản xuất 
+ Tài nguyên môi trường không bị huỷ hoại nhiều, không cạn kiệt tài nguyên ..
- Từng hs thực hiện C8, C9 để tìm hiểu các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng.
C8: A=U.I.t hoặc A=P.t
C9: Cần phải sử dụng dụng cụ điện có công suất nhỏ, không nên sử dụng điện trong những lúc không cần thiết (giảm bớt thời gian sử dụng điện 
II. Sử dụng tiết kiệm điện năng :
1. Cần sử dụng tiết kiệm điện năng:
C7: + Giảm chi tiêu cho gia đình 
+ Các dụng và thiết bị điện sử dụng bền lâu hơn 
+ Giảm bớt sự quá tải đặc biệt là giờ cao điểm 
+ Dành phần điện năng tiết kiểm cho sản xuất 
+ Tài nguyên môi trường không bị huỷ hoại nhiều, không cạn kiệt tài nguyên ..
2. Các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng:
C8: A=U.I.t hoặc A=P.t
C9: Cần phải sử dụng dụng cụ điện có công suất nhỏ, không nên sử dụng điện trong những lúc không cần thiết (giảm bớt thời gian sử dụng điện
Hoạt động 4: Vận dụng hiểu biết để giải quyết một số tình huống trong thực tế 
và một số bài tập:
- Sau khi phần lớn hs đã làm xong C10, C11. GV chỉ định một vài hs trình bày câu trả lời và yêu cầu hs khác bổ sung và GV hoàn chỉnh câu trả lời đó.
- Hướng dẫn hs làm bài C12:
+ Điện năng sử dụng mỗi loại dèn trong 8000h ta làm như thế nào?
+ Tổng chi phí khi dùng mỗi loại bóng đèn này trong thời gian 8000h ta phải tính 
+ tiền mua bóng 
+ Tiền điện 
+ Muốn tính tiền mua bóng đèn sợi đốt trong 8000h thì ta tính cái gì trước?
 ( số bóng đèn )x 3500 đ 
+ Muốn tính tiền điện sử dụng trong thời gian 8000h, thì làm như thế nào? ( A.700đ )
+ Vậy tổng chi phí cho mỗi bóng là tiền mua bóng + tiền điện.
- Tương tự ta tính tổng tiền khi sử dụng bóng đèn compắc 
- Vậy sử dụng bóng nào lợi hơn vì sao? 
Từng hs lần lượt làm C10, C11. 
- Điện năng sử dụng mỗi loại dèn trong 8000h.
+ Đèn sợi đốt Asđ = 0,075kW .8000h = 600kWh 
+Đèn compắc
 A cp = 0,015kW.8000 =120 kWh 
- Tổng chi phí khi dùng mỗi loại bóng đèn này trong thời gian 8000h. 
+ Đèn sợi đốt: Số bóng đèn cần sử dụng trong 8000h 
Số tiền mua 8 bóng là 
Tb =3500.8=28 000 đ
Số tiền điện cần phải trả khi dùng trong thời gian 8000h 
T đ = 700.600= 420 000 đ 
 Tổng tiền là: T= Tb + T đ 
= 28 000 đ + 420 000 đ 
= 448000 đ 
Đèn compắc: Số tiền mua 1 bóng là Tb =6000đ
Số tiền điện cần phải trả khi dùng trong thời gian 8000h 
T đ = 700.120 = 84 000 đ 
Tổng tiền là: T= Tb + T đ 
= 60 000 đ + 84 000 đ
= 144000 đ
Như vậy phải sử dụng bóng compắc lợi hơn vì tổng chi phí của đèn huỳnh quang trong thời gian 8000h rẽ hơn.
III. Vận dụng: 
C12: - Điện năng sử dụng mỗi loại dèn trong 8000h.
+ Đèn sợi đốt Asđ = 0,075kW .8000h = 600kWh 
+Đèn compắc:Acp= 0,015kW
.8000 =120 kWh 
- Tổng chi phí khi dùng mỗi loại bóng đèn này trong thời gian 8000h. 
+ Đèn sợi đốt: Số bóng đèn cần sử dụng trong 8000h 
Số tiền mua 8 bóng là 
Tb =3500.8=28 000 đ
Số tiền điện cần phải trả khi dùng trong thời gian 8000h 
T đ = 700.600= 420 000 đ 
 Tổng tiền là: T= Tb + T đ 
= 28 000 đ + 420 000 đ 
= 448000 đ 
Đèn compắc: Số tiền mua 1 bóng là Tb =6000đ
Số tiền điện cần phải trả khi dùng trong thời gian 8000h 
T đ = 700.120 = 84 000 đ 
Tổng tiền là: T= Tb + T đ 
= 60 000 đ + 84 000 đ
= 144000 đ
Như vậy phải sử dụng bóng compắc lợi hơn vì tổng chi phí của đèn huỳnh quang trong thời gian 8000h rẽ hơn.
4. Củng cố bài học: 
- Cho HS nêu lại nguyên tắc an toàn khi sử dụng điện?
- Cho HS nêu ý nghĩa của việc sử dụng tiết kiệm điện năng?
5. Hướng dẫn tự học:
a. Bài vừa học:
- Về nhà đọc phần có thể em chưa biết.
- Học ghi nhớ SGK, 
b. Bài sắp học
-Về nhà ôn tập toàn bộ chương I và thực hiện phần tự kiểm tra của bài 20.
-Hướng dẫn chuẩn bị ôn tập:
+Bài 18:
b) Điện trở tính theo công thức: .
c) Tiết diện tính theo : .
+Bài 19:
a)Nhiệt lượng cần cung cấp cho nước: Q1 = cm(t2 – t1).
 Nhiệt lượng mà bếp toả ra: Q = .
 Thời gian đun nước sôi : t = .
b)Tính tiền điện phải trả: Tính điện năng tiêu thụ theo đơn vị kWh, sau đó tính tiền.
c)Điện trở giảm 4 lần, công suất tăng 4 lần.